Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների ցանկ

Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ (շվեդ.՝ Nobelpriset i fysik), Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիայի կողմից ֆիզիկայի տարբեր ոլորտների ֆիզիկոսներին տրվող ամենամյա մրցանակ։ Ըստ Ալֆրեդ Նոբելի (մահացել է 1896 թվականին^[1]) կտակի տրվող հինգ մրցանակներից մեկը, որը տրվում է ֆիզիկայի բնագավառում բացառիկ ներդրում ունեցած անձանց^[2]։ Ըստ Նոբելի կտակի՝ մրցանակը կառավարում է Նոբելյան հիմնադրամը և տրվում է Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիայի կողմից ընտրված՝ հինգ հոգուց բաղկացած հանձնաժողովի կողմից^[3]։ Մրցանակը տրվում է Ստոկհոլմում ամենամյա հանդիսավոր արարողության ժամանակ՝ Ալֆրեդ Նոբելի մահվան տարելիցին՝ դեկտեմբերի 10-ին^[4]։ Մրցանակը բաղկացած է մեդալից, դիպլոմից և դրամական պարգևից^[5]։

Վիճակագրություն խմբագրել

2023 թվականի դրությամբ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը ստացել է 224 անձ^[6]։ Առաջին մրցանակը տրվել է 1901 թվականին Վիլհելմ Ռենտգենին, որը նաև ստացել է 150,782 Շվեդական կրոն։ Ջոն Բարդինը երկու անգամ ստացած միակ մարդն է (1952 և 1972 թվականներից)։

Ուիլյամ Լորենս Բրեգը եղել է ամենաերիտասարդ դափնեկիրը՝ մրցանակը ստանալով 25 տարեկանում (1915 թվական)։ Մինչև 2014 թվականը նա բոլոր բնագավառներում ամենաերիտասարդ դափնեկիրն էր (Մալալա Յուսուֆզայը 2014 թվականին ստացավ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ 17 տարեկանում)^[7]^[8]։ 2018 թվականին Արթուր Էշկինը 96 տարեկանում դարձել է Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի ամենատարեց դափնեկիրը^[9]։

Մրցանակը ստացել է 5 կին՝ Մարի Կյուրի (1903), Մարիա Գյոպերտ-Մայեր (1963), Դոննա Սթրիքլենդ (2018), Անդրեա Գեզ (2020) և Անն Լը Հյուիլյե (2023)^[10]։ Լը Հյուիլյեից բացի մնացած մնացած կայանք ստացել են մրցանակի քառորդ մասը (Լը Հյուիլյեը ստացել է մրցանակի մեկ երրորդ մասը), չնայած Մարի Կյուրին 1911 թվականին միայնակ շահել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։

Ամուսիններ Մարի և Պիեռ Կյուրիները միասին կիսել են 1903 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը Անրի Բեքերելի հետ (հետագայում՝ 1935 թվականին, նրանց աղջիկներից Իրեն Ժոլիո-Կյուրին իր ամուսնու՝ Ֆրեդերիկ Ժոլիո-Կյուրիի հետ արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի)։ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակակիրներ Ուիլյամ Հենրի Բրեգի, Նիլս Բորի, Կարլ Սիգբանի և Ջոզեֆ Ջոն Թոմսոնի որդիները՝ համապատասխանաբար Ուիլյամ Լորենս Բրեգը, Օգե Բորը, Կայ Սիգբանը և Ջորջ Փաջեթ Թոմսոնը, նույնպես ստացել են Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ^[5]։

Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը չի հանձնվել 6 տարի (1916, 1931, 1934, 1940–1942)։ Բացի դա, ինը անգամ մրցանակը հանձնվել է մեկ տարի ուշ.

1914 թվականի Մաքս Լաուեի մրցանակը հայտարարվել է 1915 թվականի նոյեմբերին^[11]։
1917 թվականին մրցանակ չի շնորհվել, քանի որ Նոբելյան հանձնաժողովը որոշել է, որ թեկնածուներից ոչ մեկը արժանի չէ, բայց 1918 թվականին մրցանակը շնորհել են Չարլզ Գլովեր Բարկլային և հաշվել են որպես 1917 թվականի մրցանակ^[12]։
1918 թվականի Մաքս Պլանկի մրցանակը տրվել է 1919 թվականին^[13],
1921 թվականի Ալբերտ Այնշտայնի մրցանակը տրվել է 1922 թվականին^[14],
1924 թվականի Կարլ Սիգբանի մրցանակը տրվել է 1925 թվականին^[15],
1925 թվականի Ջեյմս Ֆրանկի և Գուստավ Հերցի մրցանակը տրվել է 1926 թվականին^[16],
1928 թվականի Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոնի մրցանակը տրվել է 1929 թվականին^[17],
1932 թվականի Վերներ Հայզենբերգի մրցանակը տրվել է 1933 թվականին^[18],
1943 թվականի Օտտո Շտեռնի մրցանակը տրվել է 1944 թվականին^[19]։

Երկրներն ըստ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների խմբագրել

Երկիր	Դափնեկիրների քանակ
ԱՄՆ	90
Եվրամիություն	74
Գերմանիա	26
Միացյալ Թագավորություն	24
Ֆրանսիա	16
Ռուսաստան	10
Նիդերլանդներ	9
Ճապոնիա	9
Կանադա	6
Շվեյցարիա	6
Ավստրիա	5
Իտալիա	6
Շվեդիա	4
Դանիա	3
Թայվան (1912-1949)	2
Հունգարիա	2
Թայվան	2
Ավստրալիա	1
Նորվեգիա	1
Լեհաստան	1
Իռլանդիա	1
Պակիստան	1
Բելգիա	1
Հնդկաստան	1

Դափնեկիրներ խմբագրել

1900-ականներ • 1910-ականներ • 1920-ականներ • 1930-ականներ • 1940-ականներ • 1950-ականներ

1960-ականներ • 1970-ականներ • 1980-ականներ • 1990-ականներ • 2000-ականներ • 2010-ականներ

1900-ականներ խմբագրել

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1901	Վիլհելմ Ռենտգեն (1845-1923) 1/1	«Ի նշան ուշագրավ ճառագայթների, որոնք հետագայում կոչվեցին իր անունով, հայտնաբերման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the extraordinary services he has rendered by the discovery of the remarkable rays subsequently named after him	Մյունխենի համալսարան	^[20]
1902	Հենդրիկ Լորենց (1853-1928) 1/2	«Ի նշան ճառագայթման երևույթի վրա մագնիսականության ազդեցության հետազոտման գործում նրանց ունեցած բացառիկ ծառայության» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the extraordinary service they rendered by their researches into the influence of magnetism upon radiation phenomena	Լեյդենի համալսարան	^[21]
1902	Պիտեր Զեեման (1865-1943) 1/2		Ամստերդամի համալսարան	^[22]
1903	Անրի Բեքերել (1852-1908) 1/2	«Ի նշան ինքնաբուխ ռադիոակտիվության բացահայտման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the extraordinary services he has rendered by his discovery of spontaneous radioactivity	Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց	^[23]
	Պյեռ Կյուրի (1859-1906) 1/4	«Ի նշան պրոֆեսոր Անրի Բեքերելի հայտնաբերած ռադիացիոն երևույթների հետազոտության գործում իրենց բացառիկ ծառայությունների» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the extraordinary services they have rendered by their joint researches on the radiation phenomena discovered by Professor Henri Becquerel	Ֆիզիկայի և քիմիայի արդյունաբերական մունիցիպալային դպրոց	^[24]
	Մարիա Կյուրի (1867-1934) 1/4			^[25]
1904	Ջոն Ուիլյամ Ստրետ (Ռելեյ) (1842-1919) 1/1	«Ամենակարևոր գազերի խտությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և այս ուսումնասիրություններով պայմանավորված արգոնի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his investigations of the densities of the most important gases and for his discovery of argon in connection with these studies	Մեծ Բրիտանիայի թագավորական ինստիտուտ	^[26]
1905	Ֆիլիպ Լենարդ (1862-1947) 1/1	«Կատոդային ճառագայթների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on cathode rays	Քիլի համալսարան	^[27]
1906	Ջոզեֆ Ջոն Թոմսոն (1856-1940) 1/1	«Ի նշան գազերում էլեկտրականության անցման վերաբերյալ իր փորձարարական և տեսական հետազոտությունների բարձր վաստակի» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the great merits of his theoretical and experimental investigations on the conduction of electricity by gases	Քեմբրիջի համալսարան	^[28]
1907	Ալբերտ Մայքելսոն (1852-1931) 1/1	«Ճշգրիտ օպտիկական գործիքների ստեղծման և դրանց օգնությամբ սպեկտրոսկոպիկ և չափագիտական հետազոտությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his optical precision instruments and the spectroscopic and metrological investigations carried out with their aid	Չիկագոյի համալսարան	^[29]
1908	Գաբրիել Լիպման (1845-1921) 1/1	«ինտերֆերենցիայի երևույթի հիման վրա լուսանկարի գունավոր վերարտադրության մեթոդի ստեղծման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his method of reproducing colours photographically based on the phenomenon of interference	Սորբոնի համալսարան	^[30]
1909	Գուլիելմո Մարկոնի (1874-1937) 1/2	«Անլար հեռագրի ստեղծման գործում իրենց ներդրման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their contributions to the development of wireless telegraphy	Մարկոնի ընկերություն	^[31]
1909	Ֆերդինանդ Բրաուն (1850-1918) 1/2		Ստրասբուրգի համալսարան	^[32]

1910-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի	Մրցանակակիր^[2]		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1910		Յոհանես Դիդերիկ Վան-դեր-Վալս (1837-1923) 1/1	«Գազերի և հեղուկների վիճակի հավասարումների վերաբերյալ իր աշխատանքի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on the equation of state for gases and liquids	Ամստերդամի համալսարան	^[33]
1911		Վիլհելմ Վին (1864-1928) 1/1	«Ջերմային ճառագայթման օրենքների վերաբերյալ իր հայտնագործույթունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discoveries regarding the laws governing the radiation of heat	Վյուրցբուրգի համալսարան	^[34]
1912		Նիլս Դալեն (1869-1937) 1/1	«Ավտոմատ փականների հայտնագործման համար, որոնք նախագծվել են փարոսներում և խութանշաններում գազի կուտակիչների հետ օգտագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his invention of automatic valves designed to be used in combination with gas accumulators in lighthouses and buoys	Շվեդական «Գազ-ակումուլյատոր» ընկերություն	^[35]
1913		Հեյկե Կամերլինգ Օնես (1853-1926) 1/1	«Ցածր ջերմաստիճաններում նյութի հատկությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների համար, որը ի թիվս այլոց հանգեցրեց հեղուկ հելիումի արտադրությանը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his investigations on the properties of matter at low temperatures which led, inter alia, to the production of liquid helium	Լեյդենի համալսարան	^[36]
1914		Մաքս Լաուե (1879-1960) 1/1	«Բյուրեղներով ռենտգենյան ճառագայթների դիֆրակցիան հայտնագործելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) For his discovery of the diffraction of X-rays by crystals	Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան	^[37]
1915		Ուիլյամ Հենրի Բրեգ (1862-1942) 1/2	«Ռենտգենյան ճառագայթների միջոցով բյուրեղների վերլուծության վերաբերյալ իրենց ծառայությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) For their services in the analysis of crystal structure by means of X-rays	Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ	^[38]
1915		Ուիլյամ Լորենս Բրեգ (1890-1971) 1/2		Մանչեստրի համալսարան	^[39]
1916	Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին:				^[40]
1917		Չարլզ Գլովեր Բարկլա (1877-1944) 1/1	«Քիմիական տարրերին բնորոշ ռենտգենյան ճառագայթման հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) For his discovery of the characteristic Röntgen radiation of the elements	Էդինբուրգի համալսարան	^[41]
1918		Մաքս Պլանկ (1858-1947) 1/1	«Ի նշան էներգիայի քվանտի հայտնաբերման շնորհիվ ֆիզիկայի զարգացման գործընթացում իր ունեցած նշանակալի ծառայությունների» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the services he rendered to the advancement of Physics by his discovery of energy quanta	Բեռլինի համալսարան	^[42]
1919		Յոհանես Շտարկ (1874-1957) 1/1	«Կանալային ճառագայթներում Դոպլերի էֆեկտի և սպեկտրային գծերի ճեղքումը էլեկտրական դաշտերում հայտնաբերելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discovery of the Doppler effect in canal rays and the splitting of spectral lines in electric fields	Գրայֆսվալդի համալսարան	^[43]

1920-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1920	Շառլ Էդուար Գիյոմ (1861-1938) 1/1	«Ի նշան նիկել-պողպատ համաձուլվածքի անոմալիաների բացահայտման միջոցով ֆիզիկայում ճշգրիտ չափումների վերաբերյալ իր մատուցած ծառայությունների» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) in recognition of the service he has rendered to precision measurements in Physics by his discovery of anomalies in nickel steel alloys	Կշիռների և չափերի միջազգային բյուրո	^[44]
1921	Ալբերտ Այնշտայն (1879-1955) 1/1	«Տեսական ֆիզիկայում իր ծառայությունների, հատկապես ֆոտոէֆեկտի օրենքի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his services to theoretical physics, and especially for his discovery of the law of the photoelectric effect	Կայզեր Վիլհելմի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ	^[45]
1922	Նիլս Բոր (1885-1962) 1/1	«Ատոմների կառուցվածքի և նրանց ճառագայթման հետազոտություններում իր ծառայությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his services in the investigation of the structure of atoms and of the radiation emanating from them	Կոպենհագենի համալսարան	^[46]
1923	Ռոբերտ Միլիկեն (1868-1953) 1/1	«Ֆոտեֆեկտի և էլեկտրականության տարրական լիցքի վերաբերյալ իր աշխատանքների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on the elementary charge of electricity and on the photoelectric effect	Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[47]
1924	Կարլ Սիգբան (1886-1978) 1/1	«Ռենտգենյան սպեկտրադիտումների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discoveries and research in the field of X-ray spectroscopy	Ուփսալայի համալսարան	^[48]
1925	Ջեյմս Ֆրանկ (1882-1964) 1/2	«Ատոմում էլեկտրոնի ազդեցությունը ղեկավարող օրենքների հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of the laws governing the impact of an electron upon an atom	Գոթինգենի համալսարան	^[49]
1925	Գուստավ Հերց (1887-1975) 1/2		Հալեի համալսարան	^[50]
1926	Ժան Բատիստ Պերրեն (1870-1942) 1/1	«Նյութի դիսկրետ կառուցվածքի վերաբերյալ իր աշխատանքների, և հատկապես նստվածքագոյացման հավասարակշռության հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on the discontinuous structure of matter, and especially for his discovery of sedimentation equilibrium	Սորբոնի համալսարան	^[51]
1927	Արթուր Քոմփթոն (1892-1962) 1/2	«Իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discovery of the effect named after him	Չիկագոյի համալսարան	^[52]
1927	Չառլզ Թոմսոն Ռիս Վիլսոն (1869-1959) 1/2	«Գերհագեցած գոլորշու կոնդենսացման միջոցով լիցքավորված մասնիկների հետագծերի դիտման մեթոդ ստեղծելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his method of making the paths of electrically charged particles visible by condensation of vapour	Քեմբրիջի համալսարան	^[53]
1928	Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն (1879-1959) 1/1	«Ջերմաէլեկտրական էմիսիայի վերաբերյալ իր աշխատանքների և հատկապես իր պատվին կոչված օրենքի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on the thermionic phenomenon and especially for the discovery of the law named after him	Լոնդոնի համալսարան	^[54]
1929	Լուի դը Բրոյլ (1892-1987) 1/1	«Էլեկտրոնի ալիքային բնույթի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discovery of the wave nature of electrons	Սորբոնի համալսարան, Անրի Պուանկարեի անվան ինստիտուտ	^[55]

1930-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի	Մրցանակակիր^[4]		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1930		Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման (1888-1970) 1/1	«Լույսի ցրման վերաբերյալ իր աշխատանքների և իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his work on the scattering of light and for the discovery of the effect named after him	Կալկաթայի համալսարան	^[56]
1931	Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին:				^[57]
1932		Վերներ Հայզենբերգ (1901-1976) 1/1	«Քվանտային մեխանիկայի ստեղծման համար, ինչի կիրառությունը, ի թիվս այլոց հանգեցրեց ջրածնի ալոտրոպ ձևերի հայտնագործմանը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the creation of quantum mechanics, the application of which has, inter alia, led to the discovery of the allotropic forms of hydrogen	Լայպցիգի համալսարան	^[58]
1933		Էրվին Շրյոդինգեր (1887-1961) 1/2	«Ատոմային տեսության նոր՝ ավելի արդյունավետ ձևի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of new productive forms of atomic theory	Բեռլինի համալսարան	^[59]
1933		Պոլ Դիրակ (1902-1984) 1/2		Քեմբրիջի համալսարան	^[60]
1934	Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իս 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին:				^[61]
1935		Ջեյմս Չադվիկ (1891-1974) 1/1	«Նեյտրոնի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the neutron	Լիվերպուլի համալսարան	^[62]
1936		Վիկտոր Հեսս (1883-1964) 1/2	«Տիեզերական ճառագայթման հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discovery of cosmic radiation	Ինսբրուքի համալսարան	^[63]
1936		Կառլ Անդերսոն (1905-1991) 1/2	«Պոզիտրոնի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discovery of the positron	Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[64]
1937		Քլինտոն Դևիսոն (1881-1958) 1/2	«Բյուրեղներով էլեկտրոնների բեկման փորձարարական հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their experimental discovery of the diffraction of electrons by crystals	Բելլի լաբորատորիա	^[65]
1937		Ջորջ Փաջեթ Թոմսոն (1892-1975) 1/2		Լոնդոնի համալսարան	^[66]
1938		Էնրիկո Ֆերմի (1901-1954) 1/1	«Մի շարք տարրերի նեյտրոնային ռմբակոծումից առաջ եկող արհեստական ռադիոակտիվությունը դիտելու և նեյտրոնների դանդաղեցման երևույթը հայտնագործելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his demonstrations of the existence of new radioactive elements produced by neutron irradiation, and for his related discovery of nuclear reactions brought about by slow neutrons	Սապիենցա համալսարան	^[67]
1939		Էռնեստ Լոուրենս (1901-1958) 1/1	«Ցիկլոտրոնի գյուտի և կառուցման, ինչպես նաև դրանով ստացված արդյունքների, հատկապես՝ արհեստական ռադիոակտիվ տարրերի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention and development of the cyclotron and for results obtained with it, especially with regard to artificial radioactive elements	Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի)	^[68]

1940-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի	Մրցանակակիր^[5]		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1940	Այս տարիներին Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իսկ 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին:				^[69]
1941					^[70]
1942					^[71]
1943		Օտտո Շտեռն (1888-1969) 1/1	«Մոլեկուլային ճառագայթման մեթոդի մշակաման վերաբերյալ իր ներդրումների և պրոտոնի մագնիսական մոմենտը բացահայտելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contribution to the development of the molecular ray method and his discovery of the magnetic moment of the proton	Կարնեգի Մելոն համալսարան	^[72]
1944		Իզիդոր Այզեկ Ռաբի (1898-1988) 1/1	«Ատոմի միջուկի մագնիսական հատկությունները գրանցող իր ռեզոնանսային մեթոդի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his resonance method for recording the magnetic properties of atomic nuclei	Կոլումբիայի համալսարան	^[73]
1945		Վոլֆգանգ Պաուլի (1900-1958) 1/1	«Արգելման սկզբունքը հայտնաբերելու համար, որը նաև կոչվում է՝ Պաուլիի սկզբունք» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the Exclusion Principle, also called the Pauli principle	Փրինսթոնի համալսարան	^[74]
1946		Պերսի Ուիլյամս Բրիջմեն (1882-1961) 1/1	«Խիստ բարձր ճնշում ստեղծող սարք հայտնագործելու, և բարձր ճնշման ֆիզիկայի բնագավառում հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention of an apparatus to produce extremely high pressures, and for the discoveries he made there within the field of high pressure physics	Հարվարդի համալսարան	^[75]
1947		Էդուարդ Վիկտոր Էփլթոն (1892-1965) 1/1	«Մթնոլորտի վերին շերտի ֆիզիկայի հետազոտության և հատկապես Էպլտոնի շերտի հայտնագործության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his investigations of the physics of the upper atmosphere especially for the discovery of the so-called Appleton layer	Գիտական և արդյունաբերական հետազոտությունների վարչություն (Մեծ Բրիտանիա)	^[76]
1948		Պատրիկ Բլեկետ (1897-1974) 1/1	«Վիլսոնի խցիկի մեթոդի զարգացման, և միջուկային ֆիզիկայի և տիեզերական ճառագայթների վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his development of the Wilson cloud chamber method, and his discoveries therewith in the fields of nuclear physics and cosmic radiation	Մանչեստրի համալսարան	^[77]
1949		Հիդեկի Յուկավա (1907-1981) 1/1	«Միջուկային ուժերի վերաբերյալ իր տեսական աշխատանքների հիման վրա մեզոնների գոյության կանխատեսման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his prediction of the existence of mesons on the basis of theoretical work on nuclear forces	Կիոտոյի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան	^[78]

1950-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1950	Սեսիլ Փաուել (1903-1969) 1/1	«Միջուկային գործընթացները ուսումնասիրող լուսանկարչական մեթոդի զարգացման և այս մեթոդով մեզոնների հետ կապված հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his development of the photographic method of studying nuclear processes and his discoveries regarding mesons made with this method	Բրիստոլի համալսարան	^[79]
1951	Ջոն Կոկրոֆտ (1897-1967) 1/2	«Ատոմային մասնիկների արհեստական արագացմամբ ատոմի միջուկի փոխակերպման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ աշխատանքների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their pioneer work on the transmutation of atomic nuclei by artificially accelerated atomic particles	Ատոմային էներգիայի հետազոտական հաստատություն	^[80]
1951	Էռնեստ Ուոլտոն (1903-1995) 1/2		Դուբլինի Երրորդության քոլեջ	^[81]
1952	Ֆելիքս Բլոխ (1905-1983) 1/2	«Միջուկային մագնիսական մոմենտի ճշգրիտ չափման նոր մեթոդի զարգացման և այս աշխատանքներով պայմանավորված հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their development of new methods for nuclear magnetic precision measurements and discoveries in connection therewith	Սթենֆորդի համալսարան	^[82]
1952	Էրնեստ Միլս Պարսել (1912-1997) 1/2		Հարվարդի համալսարան	^[83]
1953	Ֆրից Ցերնիկե (1888-1966) 1/1	«Փուլային ցայտունության մեթոդի ցուցադրման, հատկապես փուլացայտուն մանրադիտակի գյուտի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his demonstration of the phase contrast method, especially for his invention of the phase contrast microscope	Գրոնինգենի համալսարան	^[84]
1954	Մաքս Բոռն (1882-1970) 1/2	«Քվանտային մեխանիկայում իր հիմնարար հետազորությունների, հատկապես ալիքային ֆունկցիայի վիճակագրական մեկնաբանության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his fundamental research in quantum mechanics, especially for his statistical interpretation of the wavefunction	Էդինբուրգի համալսարան	^[85]
1954	Վալտեր Բոթե (1891-1957) 1/2	«Համընկման մեթոդի և դրա շնորհիվ կատարված հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the coincidence method and his discoveries made therewith	Հայդելբերգի համալսարան, Մաքս Պլանկի անվան բժշկական հետազոտությունների ինստիտուտ	^[86]
1955	Ուիլլիս Լեմբ (1913-2008) 1/2	«Ջրածնի սպեկտրի նուրբ կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his discoveries concerning the fine structure of the hydrogen spectrum	Սթենֆորդի համալսարան	^[87]
1955	Պոլիկարպ Կաշ (1911-1993) 1/2	«Էլեկտրոնի մագնիսական մոմենտը ճշգրիտ որոշելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his precision determination of the magnetic moment of the electron	Կոլումբիայի համալսարան	^[88]
1956	Ջոն Բարդին (1908-1991) 1/3	«Կիսահաղորդիչների վերաբերյալ իրենց հետազոտությունների և տրանզիստորային էֆեկտը հայտնաբերելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their researches on semiconductors and their discovery of the transistor effect	Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա)	^[89]
	Վոլտր Բրատեյն (1902-1987) 1/3		Բելլի լաբորատորիա	^[90]
	Ուիլյամ Շոկլի (1910-1989) 1/3		Բեքման ինստրումետսի կիսահաղորդիչների լաբարատորիա	^[91]
1957	Ցզունդաո Լի (1926) 1/2	«Այսպես կոչված զույգության օրենքների վերաբերյալ իրենց խորը հետազոտությունների համար, որոնք հանգեցրել են տարրական մասնիկների հետ կապված կարևոր հայտնագործությունների» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their penetrating investigation of the so-called parity laws which has led to important discoveries regarding the elementary particles	Կոլումբիայի համալսարան	^[92]
1957	Չժեննին Յանգ (1922) 1/2		Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ	^[93]
1958	Պավել Չերենկով (1904-1990) 1/3	«Չերենկովի էֆեկտի հայտնաբերման և մեկնաբանման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery and the interpretation of the Cherenkov effect	Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ	^[94]
	Իլյա Ֆրանկ (1908-1990) 1/3		Մոսկվայի պետական համալսարան, Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ	^[95]
	Իգոր Տամմ (1895-1971) 1/3			^[96]
1959	Օուեն Չեմբեռլեն (1920-2006) 1/2	«Հակապրոտոնի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of the antiproton	Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան	^[97]
1959	Էմիլիո Սեգրե (1905-1989) 1/2		Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան	^[98]

1960-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1960	Դոնալդ Արթուր Գլեզեր (1926-2013) 1/1	«Բշտիկային խցիկի գյուտի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention of the bubble chamber	Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան	^[99]
1961	Ռոբերտ Հոֆստեդեր (1915-1990) 1/2	«Ատոմային միջուկում էլեկտրոնի ցրման վերաբերյալ բացառիկ ուսումնասիրությունների և դրա շնորհիվ նուկլոնների կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his pioneering studies of electron scattering in atomic nuclei and for his thereby achieved discoveries concerning the structure of the nucleons	Սթենֆորդի համալսարան	^[100]
1961	Ռուդոլֆ Մյոսբաուեր (1929-2011) 1/2	«Գամմա ճառագայթների ռեզոնանսային կլանման վերաբերյալ իր հետազոտությունների և իր անունը կրող երևույթի հայտնագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his researches concerning the resonance absorption of gamma radiation and his discovery in this connection of the effect which bears his name	Մյունխենի տեխնիկական համալսարան, Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[101]
1962	Լև Լանդաու (1908-1968) 1/1	«Խտացված նյութի՝ հատկապես հեղուկ հելիումի վերաբերյալ իր բացառիկ տեսությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his pioneering theories for condensed matter, especially liquid helium	Մոսկվայի պետական համալսարան	^[102]
1963	Յուջին Վիգներ (1902-1995) 1/2	«Ատոմի միջուկի և տարրական մասնիկների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես սիմետրիայի հիմնարար սկզբունքները հայտնաբերելու և կիրառելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contributions to the theory of the atomic nucleus and the elementary particles, particularly through the discovery and application of fundamental symmetry principles	Փրինսթոնի համալսարան	^[103]
	Մարիա Գյոպերտ-Մայեր (1906-1972) 1/4	«Միջուկի թաղանթի կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discoveries concerning nuclear shell structure	Կալիֆորնիայի Սան Դիեգոյի համալսարան	^[104]
	Յոհանես Հանս Դանիել Ենսեն (1907-1973) 1/4		Հայդելբերգի համալսարան	^[105]
1964	Նիկոլայ Բասով (1922-2001) 1/4	«Քվանտային էլեկտրոնիկայի բնագավառում իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք, հիմնավելով մազեր-լազերի սկզբունքի վրա, հանգեցրեցին տատանակների և ուժեղացուցիչների կառուցմանը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for fundamental work in the field of quantum electronics, which has led to the construction of oscillators and amplifiers based on the maser–laser principle	Մոսկվայի Լեբեդևի անվան ինստիտուտ	^[106]
	Ալեքսանդր Պրոխորով (1916-2002) 1/4		Մոսկվայի Լեբեդևի անվան ինստիտուտ	^[107]
	Չարլզ Հարդ Թաունս (1915-2015) 1/2		Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[108]
1965	Ռիչարդ Ֆեյնման (1918-1988) 1/3	«Քվանտային էլեկտրադինամիկայի վերաբերյալ իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք ունեցան խորը հետևանքներ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their fundamental work in quantum electrodynamics (QED), with deep-ploughing consequences for the physics of elementary particles	Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[109]
	Յուլիուս Շվինգեր (1918-1994) 1/3		Հարվարդի համալսարան	^[110]
	Սինյիտիրո Տոմոնագա (1906-1979) 1/3		Տոկիոյի կրթության համալսարան	^[111]
1966	Ալֆրեդ Կաստլեր (1902-1984) 1/1	«Ատոմներում Հերցյան ռեզոնանսը ուսումնասիրող օպտիկական մեթոդի հայտնաբերման և զարգացման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery and development of optical methods for studying Hertzian resonances in atoms	Փարիզի Նորմալ դպրոց	^[112]
1967	Հանս Բետե (1906-2005) 1/1	«Միջուկային ռեակցիաների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես աստղերում առաջացող էներգիային առնչվող հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contributions to the theory of nuclear reactions, especially his discoveries concerning the energy production in stars	Կորնելի համալսարան	^[113]
1968	Լուիս Ուոլթեր Ալվարես (1911-1988) 1/1	«Տարրական մասնիկների ֆիզիկայում խոշոր ներդրումների, հատկապես մեծ թվով ռեզոնանսային վիճակների հայտնագործման համար, որը հնարավոր է դարձել տվյալների վերլուծության և ջրածնային բշտիկային խցիկի տեխնիկայի բնագավառում իր ներդրումների միջոցով» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his decisive contributions to elementary particle physics, in particular the discovery of a large number of resonance states, made possible through his development of the technique of using hydrogen bubble chamber and data analysis	Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան	^[114]
1969	Մարի Գել-Ման (1929-2019) 1/1	«Տարրական մասնիկների և նրանց փոխազդեցությունների դասակարգման վերաբերյալ ներդրումների և հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contributions and discoveries concerning the classification of elementary particles and their interactions	Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[115]

1970-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1970	Հանես Ալֆվեն (1908-1995) 1/2	«Մագնիսական հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների համար, որոնք կիրառվեցին պլազմայի ֆիզիկայի տարբեր բաժիններում» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for fundamental work and discoveries in magneto-hydrodynamics with fruitful applications in different parts of plasma physics	Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[116]
1970	Լուի Նեել (1904-2000) 1/2	«Ֆեռիմագնիսականություն և հակաֆեռոմագնիսականության վերաբերյալ իր հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք կարևոր կիրառում ստացան պինդ մարմնի ֆիզիկայում» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for fundamental work and discoveries concerning antiferromagnetism and ferrimagnetism which have led to important applications in solid state physics	Գրենոբլի համալսարան	^[117]
1971	Դենիս Գաբոր (1900-1979) 1/1	«Հոլոգրամիայի մեթոդի հայտնագործման և կառուցման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his invention and development of the holographic method	Լոնդոնի կայսրական քոլեջ	^[118]
1972	Ջոն Բարդին (1908-1991) 1/3	«Գերհաղորդիչների, սովորաբար կոչվում է ԲԿՇ-տեսություն, տեսության զարգացման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their jointly developed theory of superconductivity, usually called the BCS-theory	Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա)	^[119]
	Լեոն Կուպեր (1930) 1/3		Բրաունի համալսարան	^[120]
	Ջոն Ռոբերտ Շրիֆեր (1931-2019) 1/3		Փենսիլվանիայի համալսարան	^[121]
1973	Լեո Էսակի (1925) 1/4	«Կիսահաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his experimental discoveries regarding tunneling phenomena in semiconductors	Թոմաս Ջ. Վաթսոնի անվան գիտահետազոտական կենտրոն	^[122]
	Այվար Ջայևեր (1929) 1/4	«Գերհաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his experimental discoveries regarding tunneling phenomena in superconductors	Ջեներալ էլեկտրիկ	^[123]
	Բրայան Ջոզեֆսոն (1940) 1/2	«Թունելային արգելքի միջով անցնող գերհաղորդիչ հոսանքների հատկությունների տեսական կանխատեսումների համար` հատկապես այն ֆենոմեններում, որոնք հայտնի են Ջոզեֆսոնի երևույթ անվամբ» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his theoretical predictions of the properties of a supercurrent through a tunnel barrier, in particular those phenomena which are generally known as the Josephson effect	Քեմբրիջի համալսարան	^[124]
1974	Մարտին Ռայլ (1918-1984) 1/2	«Ռադիո աստղաֆիզիկայում իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար․ Ռայլը իր դիտարկումների և հայտնագործությունների, մասնավորապես ապերտուրային սինթեզի տեխնիկայի համար, Հյուիշը՝ բաբախիչների հայտնաբերման գործում իր վճռորոշ դերի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their pioneering research in radio astrophysics: Ryle for his observations and inventions, in particular of the aperture synthesis technique, and Hewish for his decisive role in the discovery of pulsars	Քեմբրիջի համալսարան	^[125]
1974	Անտոնի Հյուիշ (1924) 1/2		Քեմբրիջի համալսարան	^[126]
1975	Օգե Բոր (1922-2009) 1/3	«Ատոմի միջուկում հավաքական և մասնիկային շարժի կապը հայտնաբերելու և այս կապի հիման վրա ատոմի միջուկի կառուցվածքի տեսությունը զարգացնելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the connection between collective motion and particle motion in atomic nuclei and the development of the theory of the structure of the atomic nucleus based on this connection	Նիլս Բոր ինստիտուտ	^[127]
	Բեն Ռոյ Մոտելսոն (1926) 1/3		Տեսական ֆիզիկայի սկանդինավյան ինստիտուտ	^[128]
	Ջեյմս Ռեյնուոտեր (1917-1986) 1/3		Կոլումբիայի համալսարան	^[129]
1976	Բարթոն Ռիխտեր (1931-2018) 1/2	«Նոր տեսակի ծանր տարրական մասնիկի հայտնաբերման գործում իրենց աննախադեպ աշխատանքի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their pioneering work in the discovery of a heavy elementary particle of a new kind	«SLAC» արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա	^[130]
1976	Սեմյուել Թինգ (1936) 1/2		Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[131]
1977	Ֆիլիպ Անդերսոն (1923-2020) 1/3	«Մագնիսական և չկարգավորված համակարգերի էլեկտրական կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց կատարած հիմնարար հետազոտությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their fundamental theoretical investigations of the electronic structure of magnetic and disordered systems	Բելլի լաբորատորիա	^[132]
	Նևիլ Մոտտ (1905-1996) 1/3		Քեմբրիջի համալսարան	^[133]
	Ջոն Վան Ֆլեք (1899-1980) 1/3		Հարվարդի համալսարան	^[134]
1978	Պյոտր Կապիցա (1894-1984) 1/2	«Ցածր ջերմաստիճանների ֆիզիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների և բացահայտումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his basic inventions and discoveries in the area of low-temperature physics	Մոսկվայի գիտությունների ակադեմիա	^[135]
	Առնո Փենզիաս (1933) 1/4	«Տիեզերական միկրոալիքային ֆոնի ճառագայթումը հայտնաբերելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of cosmic microwave background radiation	Բելլի լաբորատորիա	^[136]
	Ռոբերտ Վիլսոն (1936) 1/4		Բելլի լաբորատորիա	^[137]
1979	Շելդոն Գլեշոու (1932) 1/3	«Տարրական մասնիկների միջև թույլ և Էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունների միասնական տեսության վերաբերյալ իրենց ներդրումների, այդ թվում թույլ չեզոք հոսանքի կանխատեսման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their contributions to the theory of the unified weak and electromagnetic interaction between elementary particles, including, inter alia, the prediction of the weak neutral current	Հարվարդի համալսարան, Լայման լաբարատորիա	^[138]
	Աբդուս Սալամ (1926-1996) 1/3		Տեսական ֆիզիկայի միջազգային կենտրոն, Լոնդոնի կայսրական քոլեջ	^[139]
	Սթիվեն Վայնբերգ (1933) 1/3		Հարվարդի համալսարան	^[140]

1980-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1980	Ջեյմս Կրոնին (1931-2016) 1/2	«Չեզոք K-մեզոնների քայքայման ժամանակ հիմնարար համաչափության սկզբունքի խախտումները բացահայտելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of violations of fundamental symmetry principles in the decay of neutral K-mesons	Չիկագոյի համալսարան	^[141]
1980	Վալ Ֆիտչ (1923-2015) 1/2		Փրինսթոնի համալսարան	^[142]
1981	Նիկոլաս Բլոմբերգեն (1920-2017) 1/4	«Լազերային սպեկտրոսկոպիայի զարգացման գործում իրենց ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their contribution to the development of laser spectroscopy	Հարվարդի համալսարան	^[143]
	Արթուր Շավլով (1921-1999) 1/4		Սթենֆորդի համալսարան	^[144]
	Կայ Սիգբան (1918-2007) 1/2	«Բարձր հստակության էլեկտրոնային սպեկտրասկոպիայի զարգացման գործում իր ներդումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contribution to the development of high-resolution electron spectroscopy	Ուփսալայի համալսարան	^[145]
1982	Քենետ Վիլսոն (1936-2013) 1/1	«Փուլային անցումների հետ կապված ծայրահեղ ֆենոմենների վերաբերյալ իր տեսության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his theory for critical phenomena in connection with phase transitions	Կորնելի համալսարան	^[146]
1983	Սուբրամանյան Չանդրասեկար (1910-1995) 1/2	«Աստղերի կառուցվածքում և էվոլյուցիայում կարևոր դեր կատարող ֆիզիկական գործընթացների վերաբերյալ իր տեսական ուսումնասիրությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his theoretical studies of the physical processes of importance to the structure and evolution of the stars	Չիկագոյի համալսարան	^[147]
1983	Ուիլյամ Ֆաուլեր (1911-1995) 1/2	«Տիեզերքում քիմիական տարրերի ձևավորման համար կարևոր դեր կատարող միջուկային ռեակցիաների վերաբերյալ իր տեսական և փորձարարական ուսումնասիրությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his theoretical and experimental studies of the nuclear reactions of importance in the formation of the chemical elements in the universe	Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[148]
1984	Կառլո Ռուբիա (1934) 1/2	«Մեծ նախագծում իրենց ունեցած որոշիչ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրին թույլ փոխազդեցությունների կրող W և Z դաշտային մասնիկների հայտնաբերմանը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their decisive contributions to the large project, which led to the discovery of the field particles W and Z, communicators of weak interaction	ՑԵՌՆ	^[149]
1984	Սիմոն վան դեր Մեեր (1925-2011) 1/2		ՑԵՌՆ	^[150]
1985	Քլաուս Ֆոն Քլիտցինգ (1943) 1/1	«Հոլի քվանտացված էֆեկտի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the quantized Hall effect	Մաքս Պլանկի անվան պինդ մարմնի հետազոտությունների ինստիտուտ	^[151]
1986	Էռնստ Ռուսկա (1906-1988) 1/2	«Էլեկտրոնային օպտիկայում իր հիմնարար աշխատանքի և առաջին էլեկտրոնային մանրադիտակը նախագծելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his fundamental work in electron optics, and for the design of the first electron microscope	Ֆիրց Հաբերի անվան ՄՊԳԸ-ի ինստիտուտ	^[152]
	Գերդ Բինինգ (1947) 1/4	«Տեսածրող թունելային մանրադիտակի նախագծման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their design of the scanning tunneling microscope	Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա	^[153]
	Հենրիխ Ռորեր (1933-2013) 1/4		Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա	^[154]
1987	Գեորգ Բեդնորց (1950) 1/2	«Կերամիկական նյութերում գերհաղորդականության բացահայտման վերաբերյալ իրենց կարևոր նվաճումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their important break-through in the discovery of superconductivity in ceramic materials	Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա	^[155]
1987	Կարլ Մյուլլեր (1927) 1/2		Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա	^[156]
1988	Լեոն Լեդերման (1922-2018) 1/3	«Նեյտրոնային փնջի մեթոդի և մյուոնային նեյտրոնների բացահայտման միջոցով լեպտոների կրկնակ կառուցվածքը ցույց տալու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the neutrino beam method and the demonstration of the doublet structure of the leptons through the discovery of the muon neutrino	Ֆերմիի անվան արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա	^[157]
	Մելվին Շվարց (1932-2006) 1/3		Digital Pathways	^[158]
	Ջեք Սթեյնբերգեր (1921) 1/3		ՑԵՌՆ (Ժնև)	^[159]
1989	Նորման Ֆոսթեր Ռամզեյ (1915-2011) 1/2	«Անջատված տատանակի դաշտերի մեթոդի հայտնագործման, ջրածնային մազերներում և այլ ատոմային ժամացույցներում դրա օգտագործման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention of the separated oscillatory fields method and its use in the hydrogen maser and other atomic clocks	Հարվարդի համալսարան	^[160]
	Հանս Գեորգ Դեմելտ (1922-2017) 1/4	«Իոնային թակարդի տեխնիկայի զարգացման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the development of the ion trap technique	Վաշինգտոնի համալսարան	^[161]
	Վոլֆգանգ Պաուլ (1913-1993) 1/4		Բոննի համալսարան	^[162]

1990-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
1990	Ջերոմ Այզեկ Ֆրիդման (1930) 1/3	«Պրոտոնների վրա էլեկտրոնների խորը ոչ առաձգական ցրման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար, որոնք կարևորագույն դեր են ունեցել տարրական մասնիկների ֆիզիկայում քվարկների մոդելի զարգացման գործում» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their pioneering investigations concerning deep inelastic scattering of electrons on protons and bound neutrons, which have been of essential importance for the development of the quark model in particle physics	Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[163]
	Հենրի Քենդալ (1926-1999) 1/3		Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[164]
	Ռիչարդ Թեյլոր (1929-2018) 1/3		Սթենֆորդի համալսարան	^[165]
1991	Պիեռ-Ժիլ դե Ժեն (1932-2007) 1/1	«Բացահայտելու համար այն, որ պարզ համակարգերում կարգավորված երևույթները ուսումնասիրելու համար մշակված մեթոդները կարող են ընդհանրացվել ավելի բարդ նյութի տեսակների, մասնավորապես՝ հեղուկ բյուրեղների և պոլիմերների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for discovering that methods developed for studying order phenomena in simple systems can be generalized to more complex forms of matter, in particular to liquid crystals and polymers	Ֆրանսիայի քոլեջ	^[166]
1992	Ժորժ Շարպակ (1924-2010) 1/1	«Տարրական մասնիկների դետեկտորների, մասնավորապես՝ բազմալար համաչափ խցիկների գյուտի և մշակման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his invention and development of particle detectors, in particular the multiwire proportional chamber	Փարիզի արդյունաբերական ֆիզիկայի և քիմիայի բարձրագույն ինստիտուտ	^[167]
1993	Ռասել Ալան Հալս (1950) 1/2	«Նոր տեսակի բաբախիչների հայտնաբերման համար՝ հայտնագործություն, որը ձգողականության ուսումնասիրման համար նոր հնարավորություններ բացեց» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of a new type of pulsar, a discovery that has opened up new possibilities for the study of gravitation	Փրինսթոնի համալսարան	^[168]
1993	Ջոզեֆ Հուտոն Թեյլոր (1941) 1/2		Փրինսթոնի համալսարան	^[169]
1994	Բերթրամ Բրոքհաուզ (1918-2003) 1/2	«Նեյտրոնային սպեկտրադիտման զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրոնային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the development of neutron spectroscopy" and "for pioneering contributions to the development of neutron scattering techniques for studies of condensed matter	Մքմաստեր համալսարան	^[170]
1994	Կլիֆորդ Շալլ (1915-2001) 1/2	«Նեյտրոնային դիֆրակցիայի տեխնիկայի զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրանային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the development of the neutron diffraction technique" and "for pioneering contributions to the development of neutron scattering techniques for studies of condensed matter	Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[171]
1995	Մարտին Պեռլ (1927-2014) 1/2	«Տաու լեպտոնի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the tau lepton	Սթենֆորդի համալսարան	^[172]
1995	Ֆրեդերիկ Ռեյնես (1918-1998) 1/2	«Նեյտրինոի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the detection of the neutrino	Կալիֆորնիայի համալսարան (Իրվայն)	^[173]
1996	Դեյվիդ Լի (1931) 1/3	«Հելիում-3-ի գերհոսունության հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of superfluidity in helium-3	Կորնելի համալսարան	^[174]
	Ռոբերտ Քոլման Ռիչարդսոն (1937-2013) 1/3		Կորնելի համալսարան	^[175]
	Դուգլաս Օշերոֆ (1945) 1/3		Սթենֆորդի համալսարան	^[176]
1997	Սթիվեն Չու (1948) 1/3	«Լազերային լույսի միջոցով ատոմները սառեցնելու և որսալու մեթոդը զարգացնելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for development of methods to cool and trap atoms with laser light.	Սթենֆորդի համալսարան	^[177]
	Կլոդ Կոեն-Թուննիջի (1933) 1/3		Ֆրանսիայի քոլեջ, Փարիզի Նորմալ դպրոց	^[178]
	Ուիլիամ Դենիել Ֆիլիպս (1948) 1/3		Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ	^[179]
1998	Ռոբերտ Լաֆլին (1950) 1/3	«Քվանտային հեղուկի նոր՝ կոտորակային լիցքով գրգռված, ձևի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of a new form of quantum fluid with fractionally charged excitations	Սթենֆորդի համալսարան	^[180]
	Հորստ Ստորմեր (1949) 1/3		Կոլումբիայի համալսարան	^[181]
	Դենիել Ցուի (1939) 1/3		Փրինսթոնի համալսարան	^[182]
1999	Ջերարդ Հուֆտ (1946) 1/2	«Ֆիզիկայում էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունների քվանտային կառուցվածքը լուսաբանելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for elucidating the quantum structure of electroweak interactions in physics	Ուտրեխտի համալսարան	^[183]
1999	Մարտինուս Վելտման (1931) 1/2		Միչիգանի համալսարան	^[184]

2000-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
2000	Ժորես Ալֆերով (1930-2019) 1/4	«Բարձր արագության և օտտո էլեկտրոնիկայում օգտագործվող կիսահաղորդչային հետերոկառուցվածքների զարգացման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for developing semiconductor heterostructures used in high-speed- and opto-electronics	Աբրամ Իոֆֆեի անվան ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտ	^[185]
	Հերբերտ Կրյոմեր (1928) 1/4		Կալիֆոռնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա)	^[186]
	Ջեք Քիլբի (1923-2005) 1/2	«Ինտեգրված շղթաների հայտնաբերմանը իր մասնակցության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his part in the invention of the integrated circuit	Տեխաս ինստրումենտս	^[187]
2001	Էրիկ Ալին Քորնել (1961) 1/3	«Ալկալիների ատոմների նոսր գազերում Բոզե-Այնշտայնի կոնդենսատ ստանալու և կոնդենսատների հատկությունների հիմնարար հետազոտությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the achievement of Bose–Einstein condensation in dilute gases of alkali atoms, and for early fundamental studies of the properties of the condensates	Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր)	^[188]
	Կարլ Վիման (1951) 1/3		Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր)	^[189]
	Վոլֆգանգ Քեթերլե (1957) 1/3		Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[190]
2002	Ռայմոնդ Դեյվիս (1914-2006) 1/4	«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, մասնավորապես տիեզերական նեյտրինոների հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for pioneering contributions to astrophysics, in particular for the detection of cosmic neutrinos	Փենսիլվանիայի համալսարան	^[191]
	Մասատոշի Կոշիբա (1926) 1/4		Տոկիոյի համալսարան	^[192]
	Ռիկարդո Ջակոնի (1931-2018) 1/2	«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրեցին տիեզերական ռենտգենյան ճառագայթների աղբյուրների հայտնաբերմանը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for pioneering contributions to astrophysics, which have led to the discovery of cosmic X-ray sources	Associated Universities	^[193]
2003	Ալեքսեյ Աբրիկոսով (1928-2017) 1/3	«Գերհաղորդիչների և գերհոսունություն տեսություններում աննախադեպ ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for pioneering contributions to the theory of superconductors and superfluids	Արգոնն ազգային լաբարատորիա	^[194]
	Վիտալի Գինզբուրգ (1916-2009) 1/3		Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ	^[195]
	Էնթոնի Ջեյմս Լեգետ (1938) 1/3		Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա)	^[196]
2004	Դեյվիդ Գրոս (1941) 1/3	«Ուժեղ փոխազդեցությունների տեսությունում ասիմպտոտիկ ազատության հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of asymptotic freedom in the theory of the strong interaction	Կալիվի տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտ (Սանտա Բարբարա)	^[197]
	Հյու Դեյվիդ Փոլիտցեր (1949) 1/3		Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[198]
	Ֆրենկ Վիլչեկ (1951) 1/3		Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ	^[199]
2005	Ռոյ Գլաուբեր (1925-2018) 1/2	«Օպտիկական կոհերենտության քվանտային տեսության մեջ իր ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for his contribution to the quantum theory of optical coherence	Հարվարդի համալսարան	^[200]
	Ջոն Հոլ (1934) 1/4	«Լազերների վրա հիմնված ճշգրիտ սպեկտրոսկոպիայի զարգացման մեջ ներդրման համար, որը ներառում էր օպտիկական ստանդարտների հաճախությունների (օպտիկական սանրեր) բարձր ճշտության հաշվարկներ» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their contributions to the development of laser-based precision spectroscopy, including the optical frequency comb technique	Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Ստանդարտների և տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտ	^[201]
	Թեոդոր Հենշ (1941) 1/4		Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ, Մյունխենում Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի համալսարան	^[202]
2006	Ջոն Քրոմվել Մադեր (1946) 1/2	«Տիեզերական ֆոնային ճառագայթման էներգետիկ սպեկտրի անիզոտրոպության և սև մարմնային կառուցվածքի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for their discovery of the blackbody form and anisotropy of the cosmic microwave background radiation	Գոդարդի տիեզերական թռիչքների կենտրոն	^[203]
2006	Ջորջ Սմութ (1945) 1/2		Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի)	^[204]
2007	Ալբեր Ֆերտ (1938) 1/2	«Հսկայական մագնետոդիմադրության էֆեկտի հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of giant magnetoresistance	Փարիզի XI համալսարան,	^[205]
2007	Պետեր Գրունբերգ (1939-2018) 1/2		Յուլիխի հետազոտությունների կենտրոն	^[206]
2008	Յոիչիրո Նամբու (1921-2015) 1/2	«Ներատոմային ֆիզիկայում համաչափության ինքնաբուխ խախտման մեխանիզմի բացահայտման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the mechanism of spontaneous broken symmetry in subatomic physics	Էնրիկո Ֆերմիի անվան ինստիտուտ	^[207]
	Մակոտո Կոբայաշի (1944) 1/4	«Համաչափության խախտման ծագումը բացահայտելու համար, որով կանխատեսվում է բնության մեջ առնվազն երեք քվարկների ընտանիքի գոյությունը» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the origin of the broken symmetry which predicts the existence of at least three families of quarks in nature	Բարձր էներգիայի արագացուցչային հետազոտությունների կենտրոն	^[208]
	Տոշիհիդե Մասկավա (1940) 1/4		Կյոտոյի Սանգիո համալսարան, Տեսական ֆիզիկայի Յուկավա ինստիտուտ	^[209]
2009	Չարլզ Կաո (1933-2018) 1/2	«Օպտիկական հաղորդակցության համար մանրաթելերում լույսի հաղորդման վերաբերյալ հիմնարար նվաճումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for groundbreaking achievements concerning the transmission of light in fibers for optical communication	Ստանդարտ հեռահաղորդակցության լաբորատորիա, Հոնգ Կոնգի չինական համալսարան	^[210]
	Վիլլարդ Բոյլ (1924-2011) 1/4	«ԼԿՍ մատրիցաների օպտիկական կիսահաղորդիչ տվիչների նախագծման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention of an imaging semiconductor circuit – the CCD sensor	Բելլի լաբորատորիա	^[211]
	Ջորջ Էլվուդ Սմիթ (1930) 1/4		Բելլի լաբորատորիա	^[212]

2010-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
2010	Անդրեյ Գեյմ (1958) 1/2	«Երկչափ նյութ գրաֆենի վերաբերյալ իրենց նորարարական հետազոտությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for groundbreaking experiments regarding the two-dimensional material graphene	Մանչեստրի համալսարան	^[213]
2010	Կոնստանտին Նովոսյոլով (1974) 1/2		Մանչեստրի համալսարան	^[214]
2011	Սոլ Փերլմութեր (1959) 1/2	«Հեռավոր գերնոր աստղերի դիտարկումների միջոցով տիեզերքի արագացմամբ ընդարձակումը բացահայտելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the accelerating expansion of the Universe through observations of distant supernovae	Բերկլիի Լաուրենսի անվան ազգային լաբարատորիա, Կալիֆոռնիայի համալսարան (Բերկլի)	^[215]
	Բրայան Շմիդտ (1967) 1/4		Ավստրալիայի ազգային համալսարան	^[216]
	Ադամ Ռիս (1969) 1/4		Ջոնս Հոփքինսի համալսարան, Տիեզերական աստղադիտակի գիտական ինստիտուտ	^[217]
2012	Սերժ Արոշ (1944) 1/2	«Աննախադեպ փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առանձին քվանտային համակարգերի չափման և կառավարման հնարավորություն տվեցին» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for ground-breaking experimental methods that enable measuring and manipulation of individual quantum systems.	Ֆրանսիայի քոլեջ,	^[218]
2012	Դևիդ Վայնլենդ (1944) 1/2		Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ	^[219]
2013	Ֆրանսուա Էնգլեր (1932) 1/2	«Ներատոմային մասնիկների զանգվածի ծագման վերաբերյալ մեր պատկերացումներին նպաստող մեխանիզը տեսականորեն հայտնաբերելու համար, որը վերջերս հաստատվեց ՑԵՌՆ-ի մեծ հադրոնային բախիչում արված «ATLAS» և «CMS» փորձարկումների ժամանակ՝ ենթադրվող հիմնարար մասնիկի բացահայտման միջոցով» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the theoretical discovery of a mechanism that contributes to our understanding of the origin of mass of subatomic particles, and which recently was confirmed through the discovery of the predicted fundamental particle, by the ATLAS and CMS experiments at CERN's Large Hadron Collider	Բրյուսելի ազատ համալսարան	^[220]
2013	Պիտեր Հիգս (1929-2024) 1/2		Էդինբուրգի համալսարան	^[221]
2014	Իսամու Ակասակի (1929) 1/3	«Արդյունավետ կապույտ լուսադիոդ հայտնաբերելու համար, ինչը վառ և էներգախնայող սպիտակ լույսի աղբյուրի հնարավորություն տվեց» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the invention of efficient blue light-emitting diodes which has enabled bright and energy-saving white light sources	Մեիջոյի համալսարան, Նագոյայի համալսարան	^[222]
	Հիրոսի Ամանո (1960) 1/3		Նագոյայի համալսարան	^[223]
	Սուձի Նակամուրա (1954) 1/3		Կալիֆորնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա)	^[224]
2015	Տակաակի Կաջիտա (1959) 1/2	«Նեյտրինոյի տատանումների (օսցիլիացիա) բացահայտման համար, ինչը ցույց է տալիս, որ նեյտրինոները զանգված ունեն» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of neutrino oscillations, which shows that neutrinos have mass	Տոկիոյի համալսարան	^[225]
2015	Արթուր ՄըքԴոնալդ (1943) 1/2		Քուինս համալսարան	^[226]
2016	Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլես (1934-2019) 1/2	«Տոպոլոգիական փուլային անցումների և մատերիայի տոպոլոգիական փուլերի տեսական բացահայտման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for theoretical discoveries of topological phase transitions and topological phases of matter	Վաշինգտոնի համալսարան	^[227]
	Դունքան Հալդեյն (1951) 1/4		Փրինսթոնի համալսարան	^[228]
	Ջոն Մայքլ Քոսթերլից (1942) 1/4		Բրաունի համալսարան	^[229]
2017	Ռայներ Վայս (1932) 1/2	«Գրավիտացիոն ալիքների դիտարկման և LIGO դետեկտորի համար որոշիչ ներդրումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for decisive contributions to the LIGO detector and the observation of gravitational waves	Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն	^[230]
	Կիպ Թորն (1940) 1/4		Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն	^[231]
	Բարի Բերիշ (1936) 1/4		Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն	^[232]
2018	Արթուր Էշկին (1922) 1/2	«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ օպտիկական պտուտակի և կենսաբանական համակարգերում դրա կիրառությունների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for groundbreaking inventions in the field of laser physics", in particular "for the optical tweezers and their application to biological systems	Բելլի լաբորատորիա	^[233]
	Ժերար Մուրու (1944) 1/4	«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ բարձր ինտենսիվության, ուլտրակարճ օպտիկական իմպուլսների առաջացման մեթոդի համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for groundbreaking inventions in the field of laser physics", in particular "for their method of generating high-intensity, ultra-short optical pulses	Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց և Միչիգանի համալսարան	^[234]
	Դոննա Սթրիքլենդ (1959) 1/4		Ուաթերլուի համալսարան	^[235]
2019	Ջիմ Փիբլս (1935) 1/2	«Ֆիզիկական տիեզերագիտությունում տեսական բացահայտումների համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for theoretical discoveries in physical cosmology	Փրինսթոնի համալսարան	^[236]
	Միշել Մայոր (1942) 1/4	«Արևանման աստղի շուրջը պտտվող էկզոմոլորակ հայտնաբերելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of an exoplanet orbiting a solar-type star	Ժնևի համալսարան	^[237]
	Դիդյե Կելո (1966) 1/4		Քեմբրիջի համալսարան և Ժնևի համալսարան	^[238]
2020	Ռոջեր Փենռոուզ (1931) 1/2	«Բացահայտման համար, որ սև խոռոչների ձևավորումը հարաբերականության ընդհանուր տեսության դիմացկուն կանխատեսում է» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery that black hole formation is a robust prediction of the general theory of relativity	Օքսֆորդի համալսարան	^[239]
	Ռայնհարդ Գենցել (1952) 1/4	«Ծիր Կաթինի կենտրոնում գերզանգվածային կոմպակտ օբյեկտ բացահայտելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of a supermassive compact object at the centre of our galaxy	Մաքս Պլանկի անվան այլմոլորակային ֆիզիկայի ինստիտուտ և Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի)	^[240]
	Անդրեա Գեզ (1965) 1/4		Կալիֆորնիայի համալսարան (Լոս Անջելես)	^[241]

2020-ականներ խմբագրել

Դեպի վեր

Տարի		Պարգևատրման հիմնավորում	Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ	Ծ․
2021	Սյուկուրո Մանաբե (1931) 1/4	«Երկրի կլիմայի ֆիզիկական մոդելավորման, փոփոխականության քանակականացման և գլոբալ տաքացումը հուսալիորեն կանխատեսելու համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the physical modelling of Earth’s climate, quantifying variability and reliably predicting global warming	Փրինսթոնի համալսարան	^[242]
	Կլաուս Հասելման (1931) 1/4		Համբուրգի համալսարան	^[243]
	Ջորջիո Պարիզի (1948) 1/2	«Ատոմայինից մինչև մոլորակային մասշտաբներում ֆիզիկական համակարգերի անկարգությունների և տատանումների փոխազդեցության հայտնաբերման համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for the discovery of the interplay of disorder and fluctuations in physical systems from atomic to planetary scales	Սապիենցա համալսարան	^[244]
2022	Ալեն Ասպեկտ (1947) 1/3	«Խճճված ֆոտոնների հետ փորձերի, Բելի անհավասարությունների խախտման սկզբունքի հաստատման և քվանտային տեղեկատվական գիտության մեջ նորարարության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for experiments with entangled photons, establishing the violation of Bell inequalities and pioneering quantum information science		^[245]
	Ջոն Կլաուզեր (1942) 1/3			^[246]
	Անտոն Ցայլինգեր (1945) 1/3		Վիեննայի համալսարան և Քվանտային օպտիկայի և քվանտային ինֆորմացիայի ինստիտուտ	^[247]
2023	Անն Լը Հյուիլյե (1958) 1/3	«Փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առաջացնում են լույսի ատտվայրկյանական իմպուլսներ նյութում էլեկտրոնների դինամիկայի ուսումնասիրության համար» Բնօրինակ տեքստ (անգլ.) for experimental methods that generate attosecond pulses of light for the study of electron dynamics in matter	Լունդի համալսարան	^[248]
	Ֆերենց Կրաուշ (1962) 1/3		Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ և Մյունխենի համալսարան	^[249]
	Պիեռ Ագոստինի (1941) 1/3		Օհայո նահանգի համալսարան	^[250]

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

Ընդհանուր

«Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բոլոր դափնեկիրները» (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 17-ին.

Հատուկ

↑ «Alfred Nobel» [Ալֆրեդ Նոբել] (անգլերեն). Britannica.com. 2012 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
↑ «Alfred Nobel's will» [Ալֆրեդ Նոբելի կտակ] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին.
↑ «The Nobel Prize Awarders» [Նոբելյան մրցանակ պարգևատրողները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
↑ «The Nobel Prize Award Ceremonies» [Նոբելյան մրցանակի հանձնման արարողությունները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2008-10-29–ին-ին.
↑ ^5,0 ^5,1 «Facts on the Nobel Prize in Physics» [Փաստեր Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի մասին] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 28-ին.
↑ «All Nobel Prizes in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2023 թ․ հոկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
↑ «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»
↑ «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»
↑ «Facts on the Nobel Prize in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2022 թ․ հոկտեմբերի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
↑ «Nobel Prize Awarded Women». Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1914». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1917». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1918». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1921». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 23-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1924». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1925». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1928». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1932». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1943». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ «Wilhelm Conrad Röntgen - Facts» [Վիլհելմ Կոնարդ Ռենտգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hendrik A. Lorentz - Facts» [Հենդրիկ Ա. Լորենց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Pieter Zeeman - Facts» [Պիտեր Զեեման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Henri Becquerel - Facts» [Անրի Բեքերել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Pierre Curie - Facts» [Պյեռ Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Marie Curie - Facts» [Մարի Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Lord Rayleigh - Facts» [Լորդ Ռելեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Philipp Lenard - Facts» [Ֆիլիպ Լենարդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «J.J. Thomson - Facts» [Ջ.Ջ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Albert A. Michelson - Facts» [Ալբերտ Ա. Մայքելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gabriel Lippmann - Facts» [Գաբրիել Լիպման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Guglielmo Marconi - Facts» [Գուլիելմո Մարկոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ferdinand Braun - Facts» [Ֆերդինանդ Բրաուն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Johannes Diderik van der Waals - Facts» [Դիդերիկ վան դեր Վալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Wilhelm Wien - Facts» [Վիլհելմ Վին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gustaf Dalén - Facts» [Գուստավ Դալեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Heike Kamerlingh Onnes - Facts» [Հեյկե Կամերլինգ Օնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Max von Laue - Facts» [Մաքս վոն Լաուե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «William Bragg - Facts» [Ուիլյամ Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Lawrence Bragg - Facts» [Լորենս Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1916» [1916 թվականի ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Charles Glover Barkla - Facts» [Չարլզ Գլովեր Բարկլա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Max Planck - Facts» [Մաքս Պլանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Johannes Stark - Facts» [Յոհանես Շտարկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Charles Edouard Guillaume - Facts» [Շառլ Էդուար Գիյոմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Albert Einstein - Facts» [Ալբերտ Այնշտայն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Niels Bohr - Facts» [Նիլս Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert A. Millikan - Facts» [Ռոբերտ Ա. Միլիկեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Manne Siegbahn - Facts» [Մաննե Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «James Franck - Facts» [Ջեյմս Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gustav Hertz - Facts» [Գուստավ Հերց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Jean Baptiste Perrin - Facts» [Ժան Բատիստ Պերրեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Arthur H. Compton - Facts» [Արթուր Հ. Քոմփթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «C.T.R. Wilson - Facts» [Չ. Թ. Ռ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Owen Willans Richardson - Facts» [Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Louis de Broglie - Facts» [Լուի դը Բրոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Sir Chandrasekhara Venkata Raman - Facts» [Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1931» [1931 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Werner Heisenberg» [Վերներ Հայզենբերգ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Erwin Schrödinger - Facts» [Էրվին Շրյոդինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Paul A.M. Dirac - Facts» [Պոլ Ա. Մ. Դիրակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1934» [1934 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «James Chadwick - Facts» [Ջեյմս Չադվիկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Victor F. Hess - Facts» [Վիկտոր Ֆ. Հեսս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Carl D. Anderson - Facts» [Կառլ Դ. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Clinton Davisson - Facts» [Քլինտոն Դևիսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «George Paget Thomson - Facts» [Ջորջ Փաջեթ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Enrico Fermi - Facts» [Էնրիկո Ֆերմի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ernest Lawrence - Facts» [Էռնեստ Լոուրենս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1940» [1940 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1941» [1941 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «The Nobel Prize in Physics 1942» [1942 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Otto Stern - Facts» [Օտտո Շտեռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Isidor Isaac Rabi - Facts» [Իզիդոր Այզեկ Ռաբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Wolfgang Pauli - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Percy W. Bridgman - Facts» [Պերսի Ու. Բրիջմեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Edward V. Appleton - Facts» [Էդուարդ Վ. Էփլթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Patrick M.S. Blackett - Facts» [Պատրիկ Մ. Ս. Բլեկետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hideki Yukawa - Facts» [Հիդեկի Յուկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Cecil Powell - Facts» [Սեսիլ Փաուել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John Cockcroft - Facts» [Ջոն Կոկրոֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ernest T.S. Walton - Facts» [Էռնեստ Թ. Ս. Ուոլտոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Felix Bloch - Facts» [- տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «E. M. Purcell - Facts» [Է. Մ. Պարսել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Frits Zernike - Facts» [Ֆրից Ցերնիկե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Max Born - Facts» [Մաքս Բոռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Walther Bothe - Facts» [Վալտեր Բոթե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Willis E. Lamb - Facts» [Ուիլլիս Լեմբ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Polykarp Kusch - Facts» [Պոլիկարպ Կաշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Walter H. Brattain - Facts» [Վոլտր Հ. Բրատեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «William B. Shockley - Facts» [Ուիլյամ Բ. Շոկլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Tsung-Dao Lee - Facts» [Ցզունդաո Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Chen Ning Yang - Facts» [Չժեննին Յանգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Pavel A. Cherenkov - Facts» [Պավել Ա. Չերենկով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Il´ja M. Frank - Facts» [Իլյա Մ. Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Igor Y. Tamm - Facts» [Իգոր Տամմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Owen Chamberlain - Facts» [Օուեն Չեմբեռլեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Emilio Segrè - Facts» [Էմիլիո Սեգրե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Donald A. Glaser - Facts» [Դոնալդ Ա. Գլեզեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert Hofstadter - Facts» [Ռոբերտ Հոֆստեդեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Rudolf Mössbauer - Facts» [Ռուդոլֆ Մյոսբաուեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Lev Landau - Facts» [Լև Լանդաու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Eugene Wigner - Facts» [Յուջին Վիգներ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Maria Goeppert Mayer - Facts» [Մարիա Գյոպերտ-Մայեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «J. Hans D. Jensen - Facts» [Յ. Հանս Դ. Ենսեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Nicolay G. Basov - Facts» [Նիկոլայ Գ. Բասով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Aleksandr M. Prokhorov - Facts» [Ալեքսանդր Մ. Պրոխորով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Charles H. Townes - Facts» [Չարլզ Հ. Թաունս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Richard P. Feynman - Facts» [Ռիչարդ Ֆ. Ֆեյնման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Julian Schwinger - Facts» [Յուլիուս Շվինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Sin-Itiro Tomonaga - Facts» [Սինյիտիրո Տոմոնագա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Alfred Kastler - Facts» [Ալֆրեդ Կաստլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hans Bethe - Facts» [Հանս Բետե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Luis Alvarez - Facts» [Լուիս Ալվարես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Murray Gell-Mann - Facts» [Մարի Գել-Ման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hannes Alfvén - Facts» [Հանես Ալֆվեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Louis Néel - Facts» [Լուի Նեել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Dennis Gabor - Facts» [Դենիս Գաբոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Leon N. Cooper - Facts» [Լեոն Ն. Կուպեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert Schrieffer - Facts» [Ռոբերտ Շրիֆեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Leo Esaki - Facts» [Լեո Էսակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ivar Giaever - Facts» [Այվար Ջայևեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Brian D. Josephson - Facts» [Բրայան Դ. Ջոզեֆսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Martin Ryle - Facts» [Մարտին Ռայլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Antony Hewish - Facts» [Անտոնի Հյուիշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Aage N. Bohr - Facts» [Օգե Ն. Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ben R. Mottelson - Facts» [Բեն Ռ. Մոտելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «James Rainwater - Facts» [Ջեյմս Ռեյնուոտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Burton Richter - Facts» [Բարթոն Ռիխտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Samuel C.C. Ting - Facts» [Սեմյուել Չ. Թինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Philip W. Anderson - Facts» [Ֆիլիպ Ու. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Sir Nevill F. Mott - Facts» [Նևիլ Ֆ. Մոտտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John H. van Vleck - Facts» [Ջոն Հ. վան Ֆլեք - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Pyotr Kapitsa - Facts» [Պյոտր Կապիցա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Arno Penzias - Facts» [Առնո Փենզիաս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert Woodrow Wilson - Facts» [Ռոբերտ Վուդրո Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Sheldon Glashow - Facts» [Շելդոն Գլեշոու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Abdus Salam - Facts» [Աբդուս Սալամ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Steven Weinberg - Facts» [Սթիվեն Վայնբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «James Cronin - Facts» [Ջեյմս Կրոնին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Val Fitch - Facts» [Վալ Ֆիտչ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Nicolaas Bloembergen - Facts» [Նիկոլաս Բլոմբերգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Arthur L. Schawlow - Facts» [Արթուր Լ. Շավլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Kai M. Siegbahn - Facts» [Կայ Մ. Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Kenneth G. Wilson - Facts» [Քենետ Գ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Subramanyan Chandrasekhar - Facts» [Սուբրամանյան Չանդրասեկար - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «William A. Fowler - Facts» [Ուիլյամ Ա. Ֆաուլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Carlo Rubbia - Facts» [Կառլո Ռուբիա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Simon van der Meer - Facts» [Սիմոն վան դեր Մեեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Klaus von Klitzing - Facts» [Քլաուս Ֆոն Քլիտցինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Ernst Ruska - Facts» [Էռնստ Ռուսկա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gerd Binnig - Facts» [Գերդ Բինինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Heinrich Rohrer - Facts» [Հենրիխ Ռորեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «J. Georg Bednorz - Facts» [Գեորգ Բեդնորց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «K. Alex Müller - Facts» [Կ. Ալեքս Մյուլլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Leon M. Lederman - Facts» [Լեոն Մ. Լեդերման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Melvin Schwartz - Facts» [Մելվին Շվարց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Jack Steinberger - Facts» [Ջեք Սթեյնբերգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Norman F. Ramsey - Facts» [Նորման Ֆ. Ռամզեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hans G. Dehmelt - Facts» [Հանս Գ. Դեմելտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Wolfgang Paul - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Jerome I. Friedman - Facts» [Ջերոմ Ա. Ֆրիդման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Henry W. Kendall - Facts» [Հենրի Ու․ Քենդալ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Richard E. Taylor - Facts» [Ռիչարդ Է․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Pierre-Gilles de Gennes - Facts» [Պիեռ-Ժիլ դե Ժեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Georges Charpak - Facts» [Ժորժ Շարպակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Russell A. Hulse - Facts» [Ռասել Ա․ Հալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Joseph H. Taylor Jr. - Facts» [Ջոզեֆ Հ․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Bertram N. Brockhouse - Facts» [Բերթրամ Ն․ Բրոքհաուզ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Clifford G. Shull - Facts» [Կլիֆորդ Շալլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Martin L. Perl - Facts» [Մարտին Լ․ Պեռլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Frederick Reines - Facts» [Ֆրեդերիկ Ռեյնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «David M. Lee - Facts» [Դեյվիդ Մ․ Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert C. Richardson - Facts» [Ռոբերտ Ք․ Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Douglas D. Osheroff - Facts» [Դուգլաս Դ․ Օշերոֆ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Steven Chu - Facts» [Սթիվեն Չու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Claude Cohen-Tannoudji - Facts» [Կլոդ Կոեն-Թուննիջի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «William D. Phillips - Facts» [Ուիլիամ Դ․ Ֆիլիպս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Robert B. Laughlin - Facts» [Ռոբերտ Բ․ Լաֆլին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Horst L. Störmer - Facts» [Հորստ Լ․ Ստորմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Daniel C. Tsui - Facts» [Դենիել Չ․ Ցուի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gerardus 't Hooft - Facts» [Ջերարդ Հուֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Martinus J.G. Veltman - Facts» [Մարտինուս Ջ․ Գ․ Վելտման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Zhores Alferov - Facts» [Ժորես Ալֆերով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Herbert Kroemer - Facts» [Հերբերտ Կրեմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Jack Kilby - Facts» [Ջեք Քիլբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Eric Cornell - Facts» [Էրիկ Քորնել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Carl Wieman - Facts» [Կարլ Վիման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Wolfgang Ketterle - Facts» [Վոլֆգանգ Քեթերլե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Raymond Davis Jr. - Facts» [Ռայմոնդ Դեյվիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Masatoshi Koshiba - Facts» [Մասատոշի Կոշիբա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Riccardo Giacconi - Facts» [Ռիկարդո Ջակոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Alexei Abrikosov - Facts» [Ալեքսեյ Աբրիկոսով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Vitaly L. Ginzburg - Facts» [Վիտալի Գինզբուրգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Anthony J. Leggett - Facts» [Էնթոնի Ջ․ Լեգետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «David J. Gross - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Գրոս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «H. David Politzer - Facts» [Հ․ Դեյվիդ Փոլիտցեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Frank Wilczek - Facts» [Ֆրենկ Վիլչեկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Roy J. Glauber - Facts» [Ռոյ Գլաուբեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John L. Hall - Facts» [Ջոն Լ․ Հոլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Theodor W. Hänsch - Facts» [Թեոդոր Վ․ Հենշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «John C. Mather - Facts» [Ջոն Ք․ Մադեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «George F. Smoot - Facts» [Ջորջ Ֆ․ Սմութ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Albert Fert - Facts» [Ալբեր Ֆերտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Peter Grünberg - Facts» [Պետեր Գրունբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Yoichiro Nambu - Facts» [Յոիչիրո Նամբու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Makoto Kobayashi - Facts» [Մակոտո Կոբայաշի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Toshihide Maskawa - Facts» [Տոշիհիդե Մասկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Charles K. Kao - Facts» [Չարլզ Կ․ Կաո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Willard S. Boyle - Facts» [Վիլլարդ Ս․ Բոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «George E. Smith - Facts» [Ջորջ Է․ Սմիթ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Andre Geim - Facts» [Անդրեյ Գեյմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Konstantin Novoselov - Facts» [Կոնստանտին Նովոսյոլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Saul Perlmutter - Facts» [Սոլ Փերլմութեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Brian P. Schmidt - Facts» [Բրայան Փ․ Շմիդտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Adam G. Riess - Facts» [Ադամ Գ․ Ռիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Serge Haroche - Facts» [Սերժ Արոշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «David J. Wineland - Facts» [Դևիդ Վայնլենդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «François Englert - Facts» [Ֆրանսուա Էնգլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Peter Higgs - Facts» [Պիտեր Հիգս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Isamu Akasaki - Facts» [Իսամու Ակասակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Hiroshi Amano - Facts» [Հիրոսի Ամանո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Shuji Nakamura - Facts» [Սուձի Նակամուրա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Takaaki Kajita - Facts» [Տակաակի Կաջիտա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Arthur B. McDonald - Facts» [Արթուր Բ․ ՄըքԴոնալդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «David J. Thouless - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Թաուլես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «F. Duncan M. Haldane - Facts» [Ֆ․ Դունքան Մ․ Հալդեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «J. Michael Kosterlitz - Facts» [Ջ․ Մայքլ Քոսթերլից - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Rainer Weiss - Facts» [Ռայներ Վայս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Kip S. Thorne - Facts» [Կիպ Ս․ Թորն - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Barry C. Barish - Facts» [Բարի Ք․ Բերիշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Arthur Ashkin - Facts» [Արթուր Էշկին - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Gérard Mourou - Facts» [Ժերար Մուրու - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Donna Strickland - Facts» [Դոննա Սթրիքլենդ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «James Peebles - Facts» [Ջիմ Փիբլս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Michel Mayor - Facts» [Միշել Մայոր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Didier Queloz - Facts» [Դիդյե Կելո - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
↑ «Roger Penrose - Facts» [Ռոջեր Փենռոուզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Reinhard Genzel - Facts» [Ռայնհարդ Գենցել - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Andrea Ghez - Facts» [Անդրեա Գեզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Syukuro Manabe - Facts» [Սյուկուրո Մանաբե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Klaus Hasselmann - Facts» [Կլաուս Հասելման - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Giorgio Parisi - Facts» [Ջորջիո Պարիզի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Alain Aspect - Facts» [Ալեն Ասպեկտ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «John Clauser - Facts» [Ջոն Կլաուզեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Anton Zeilinger - Facts» [Անտոն Ցայլինգեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Anne L'Huillier - Facts» [Անն Լը Հյուիլյե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Ferenc Krausz - Facts» [Ֆերենց Կրաուշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
↑ «Pierre Agostini - Facts» [Պիեռ Ագոստինի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

Նշումներ

^

Ա. Երկրի մասին տեղեկությունը վերցված է nobelprize.org կայքից՝ Նոբելյան հիմնադրամի պաշտոնական կայքից, և պետք չէ շփոթել անձի ծննդավայրի կամ քաղաքացիության հետ։
Բ. Անվան ներքևում գրված թիվը՝ ցույց է տալիս, թե դափնեկիրը մրցանակի որ մասն է ստացել։

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների ցանկ կատեգորիայում։

(անգլերեն)Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի պաշտոնական կայք Արխիվացված 2008-12-16 Wayback Machine
(անգլերեն)Նոբելյան հիմնադրամի պաշտոնական կաքյ

[1] «Alfred Nobel» [Ալֆրեդ Նոբել] (անգլերեն). Britannica.com. 2012 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.

[2] «Alfred Nobel's will» [Ալֆրեդ Նոբելի կտակ] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին.

[3] «The Nobel Prize Awarders» [Նոբելյան մրցանակ պարգևատրողները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.

[4] «The Nobel Prize Award Ceremonies» [Նոբելյան մրցանակի հանձնման արարողությունները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2008-10-29–ին-ին.

[facts-5] 5,0 ^5,1 «Facts on the Nobel Prize in Physics» [Փաստեր Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի մասին] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 28-ին.

[6] «All Nobel Prizes in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2023 թ․ հոկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.

[7] «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»

[8] «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»

[9] «Facts on the Nobel Prize in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2022 թ․ հոկտեմբերի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.

[10] «Nobel Prize Awarded Women». Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.

[N1914-11] «The Nobel Prize in Physics 1914». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[N1917-12] «The Nobel Prize in Physics 1917». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

[N1918-13] «The Nobel Prize in Physics 1918». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

[N1921-14] «The Nobel Prize in Physics 1921». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 23-ին.

[N1924-15] «The Nobel Prize in Physics 1924». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[N1925-16] «The Nobel Prize in Physics 1925». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[N1928-17] «The Nobel Prize in Physics 1928». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[N1932-18] «The Nobel Prize in Physics 1932». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[N1943-19] «The Nobel Prize in Physics 1943». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[20] «Wilhelm Conrad Röntgen - Facts» [Վիլհելմ Կոնարդ Ռենտգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[21] «Hendrik A. Lorentz - Facts» [Հենդրիկ Ա. Լորենց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[22] «Pieter Zeeman - Facts» [Պիտեր Զեեման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[23] «Henri Becquerel - Facts» [Անրի Բեքերել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[24] «Pierre Curie - Facts» [Պյեռ Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[25] «Marie Curie - Facts» [Մարի Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[26] «Lord Rayleigh - Facts» [Լորդ Ռելեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[27] «Philipp Lenard - Facts» [Ֆիլիպ Լենարդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[28] «J.J. Thomson - Facts» [Ջ.Ջ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[29] «Albert A. Michelson - Facts» [Ալբերտ Ա. Մայքելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[30] «Gabriel Lippmann - Facts» [Գաբրիել Լիպման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[31] «Guglielmo Marconi - Facts» [Գուլիելմո Մարկոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[32] «Ferdinand Braun - Facts» [Ֆերդինանդ Բրաուն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[33] «Johannes Diderik van der Waals - Facts» [Դիդերիկ վան դեր Վալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[34] «Wilhelm Wien - Facts» [Վիլհելմ Վին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[35] «Gustaf Dalén - Facts» [Գուստավ Դալեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[36] «Heike Kamerlingh Onnes - Facts» [Հեյկե Կամերլինգ Օնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[37] «Max von Laue - Facts» [Մաքս վոն Լաուե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[38] «William Bragg - Facts» [Ուիլյամ Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[39] «Lawrence Bragg - Facts» [Լորենս Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[40] «The Nobel Prize in Physics 1916» [1916 թվականի ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[41] «Charles Glover Barkla - Facts» [Չարլզ Գլովեր Բարկլա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[42] «Max Planck - Facts» [Մաքս Պլանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[43] «Johannes Stark - Facts» [Յոհանես Շտարկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[44] «Charles Edouard Guillaume - Facts» [Շառլ Էդուար Գիյոմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[45] «Albert Einstein - Facts» [Ալբերտ Այնշտայն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[46] «Niels Bohr - Facts» [Նիլս Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[47] «Robert A. Millikan - Facts» [Ռոբերտ Ա. Միլիկեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[48] «Manne Siegbahn - Facts» [Մաննե Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[49] «James Franck - Facts» [Ջեյմս Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[50] «Gustav Hertz - Facts» [Գուստավ Հերց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[51] «Jean Baptiste Perrin - Facts» [Ժան Բատիստ Պերրեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[52] «Arthur H. Compton - Facts» [Արթուր Հ. Քոմփթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[53] «C.T.R. Wilson - Facts» [Չ. Թ. Ռ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[54] «Owen Willans Richardson - Facts» [Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[55] «Louis de Broglie - Facts» [Լուի դը Բրոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[56] «Sir Chandrasekhara Venkata Raman - Facts» [Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[57] «The Nobel Prize in Physics 1931» [1931 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[58] «Werner Heisenberg» [Վերներ Հայզենբերգ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[59] «Erwin Schrödinger - Facts» [Էրվին Շրյոդինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[60] «Paul A.M. Dirac - Facts» [Պոլ Ա. Մ. Դիրակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[61] «The Nobel Prize in Physics 1934» [1934 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[:1-62] «James Chadwick - Facts» [Ջեյմս Չադվիկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[63] «Victor F. Hess - Facts» [Վիկտոր Ֆ. Հեսս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[64] «Carl D. Anderson - Facts» [Կառլ Դ. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[65] «Clinton Davisson - Facts» [Քլինտոն Դևիսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[66] «George Paget Thomson - Facts» [Ջորջ Փաջեթ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[67] «Enrico Fermi - Facts» [Էնրիկո Ֆերմի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[68] «Ernest Lawrence - Facts» [Էռնեստ Լոուրենս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[69] «The Nobel Prize in Physics 1940» [1940 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[70] «The Nobel Prize in Physics 1941» [1941 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[71] «The Nobel Prize in Physics 1942» [1942 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[72] «Otto Stern - Facts» [Օտտո Շտեռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[73] «Isidor Isaac Rabi - Facts» [Իզիդոր Այզեկ Ռաբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[74] «Wolfgang Pauli - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[75] «Percy W. Bridgman - Facts» [Պերսի Ու. Բրիջմեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[76] «Edward V. Appleton - Facts» [Էդուարդ Վ. Էփլթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[77] «Patrick M.S. Blackett - Facts» [Պատրիկ Մ. Ս. Բլեկետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[78] «Hideki Yukawa - Facts» [Հիդեկի Յուկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[79] «Cecil Powell - Facts» [Սեսիլ Փաուել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[80] «John Cockcroft - Facts» [Ջոն Կոկրոֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[81] «Ernest T.S. Walton - Facts» [Էռնեստ Թ. Ս. Ուոլտոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[82] «Felix Bloch - Facts» [- տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[83] «E. M. Purcell - Facts» [Է. Մ. Պարսել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[84] «Frits Zernike - Facts» [Ֆրից Ցերնիկե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[85] «Max Born - Facts» [Մաքս Բոռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[86] «Walther Bothe - Facts» [Վալտեր Բոթե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[87] «Willis E. Lamb - Facts» [Ուիլլիս Լեմբ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[88] «Polykarp Kusch - Facts» [Պոլիկարպ Կաշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[89] «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[90] «Walter H. Brattain - Facts» [Վոլտր Հ. Բրատեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[91] «William B. Shockley - Facts» [Ուիլյամ Բ. Շոկլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[92] «Tsung-Dao Lee - Facts» [Ցզունդաո Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[93] «Chen Ning Yang - Facts» [Չժեննին Յանգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[94] «Pavel A. Cherenkov - Facts» [Պավել Ա. Չերենկով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[95] «Il´ja M. Frank - Facts» [Իլյա Մ. Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[96] «Igor Y. Tamm - Facts» [Իգոր Տամմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[97] «Owen Chamberlain - Facts» [Օուեն Չեմբեռլեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[98] «Emilio Segrè - Facts» [Էմիլիո Սեգրե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[99] «Donald A. Glaser - Facts» [Դոնալդ Ա. Գլեզեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[100] «Robert Hofstadter - Facts» [Ռոբերտ Հոֆստեդեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[101] «Rudolf Mössbauer - Facts» [Ռուդոլֆ Մյոսբաուեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[102] «Lev Landau - Facts» [Լև Լանդաու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[103] «Eugene Wigner - Facts» [Յուջին Վիգներ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[104] «Maria Goeppert Mayer - Facts» [Մարիա Գյոպերտ-Մայեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[105] «J. Hans D. Jensen - Facts» [Յ. Հանս Դ. Ենսեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[106] «Nicolay G. Basov - Facts» [Նիկոլայ Գ. Բասով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[107] «Aleksandr M. Prokhorov - Facts» [Ալեքսանդր Մ. Պրոխորով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[108] «Charles H. Townes - Facts» [Չարլզ Հ. Թաունս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[109] «Richard P. Feynman - Facts» [Ռիչարդ Ֆ. Ֆեյնման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[110] «Julian Schwinger - Facts» [Յուլիուս Շվինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[111] «Sin-Itiro Tomonaga - Facts» [Սինյիտիրո Տոմոնագա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[112] «Alfred Kastler - Facts» [Ալֆրեդ Կաստլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[113] «Hans Bethe - Facts» [Հանս Բետե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[114] «Luis Alvarez - Facts» [Լուիս Ալվարես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[115] «Murray Gell-Mann - Facts» [Մարի Գել-Ման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[116] «Hannes Alfvén - Facts» [Հանես Ալֆվեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[117] «Louis Néel - Facts» [Լուի Նեել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[118] «Dennis Gabor - Facts» [Դենիս Գաբոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[119] «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[120] «Leon N. Cooper - Facts» [Լեոն Ն. Կուպեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[121] «Robert Schrieffer - Facts» [Ռոբերտ Շրիֆեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[122] «Leo Esaki - Facts» [Լեո Էսակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[123] «Ivar Giaever - Facts» [Այվար Ջայևեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[124] «Brian D. Josephson - Facts» [Բրայան Դ. Ջոզեֆսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[125] «Martin Ryle - Facts» [Մարտին Ռայլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[126] «Antony Hewish - Facts» [Անտոնի Հյուիշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[127] «Aage N. Bohr - Facts» [Օգե Ն. Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[128] «Ben R. Mottelson - Facts» [Բեն Ռ. Մոտելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[129] «James Rainwater - Facts» [Ջեյմս Ռեյնուոտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[130] «Burton Richter - Facts» [Բարթոն Ռիխտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[131] «Samuel C.C. Ting - Facts» [Սեմյուել Չ. Թինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[132] «Philip W. Anderson - Facts» [Ֆիլիպ Ու. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[133] «Sir Nevill F. Mott - Facts» [Նևիլ Ֆ. Մոտտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[134] «John H. van Vleck - Facts» [Ջոն Հ. վան Ֆլեք - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[135] «Pyotr Kapitsa - Facts» [Պյոտր Կապիցա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[136] «Arno Penzias - Facts» [Առնո Փենզիաս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[137] «Robert Woodrow Wilson - Facts» [Ռոբերտ Վուդրո Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[138] «Sheldon Glashow - Facts» [Շելդոն Գլեշոու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[139] «Abdus Salam - Facts» [Աբդուս Սալամ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[140] «Steven Weinberg - Facts» [Սթիվեն Վայնբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[141] «James Cronin - Facts» [Ջեյմս Կրոնին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[142] «Val Fitch - Facts» [Վալ Ֆիտչ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[143] «Nicolaas Bloembergen - Facts» [Նիկոլաս Բլոմբերգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[144] «Arthur L. Schawlow - Facts» [Արթուր Լ. Շավլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[145] «Kai M. Siegbahn - Facts» [Կայ Մ. Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[146] «Kenneth G. Wilson - Facts» [Քենետ Գ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[147] «Subramanyan Chandrasekhar - Facts» [Սուբրամանյան Չանդրասեկար - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[148] «William A. Fowler - Facts» [Ուիլյամ Ա. Ֆաուլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[149] «Carlo Rubbia - Facts» [Կառլո Ռուբիա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[150] «Simon van der Meer - Facts» [Սիմոն վան դեր Մեեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[151] «Klaus von Klitzing - Facts» [Քլաուս Ֆոն Քլիտցինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[152] «Ernst Ruska - Facts» [Էռնստ Ռուսկա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[153] «Gerd Binnig - Facts» [Գերդ Բինինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[154] «Heinrich Rohrer - Facts» [Հենրիխ Ռորեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[155] «J. Georg Bednorz - Facts» [Գեորգ Բեդնորց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[156] «K. Alex Müller - Facts» [Կ. Ալեքս Մյուլլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[157] «Leon M. Lederman - Facts» [Լեոն Մ. Լեդերման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[158] «Melvin Schwartz - Facts» [Մելվին Շվարց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[159] «Jack Steinberger - Facts» [Ջեք Սթեյնբերգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[160] «Norman F. Ramsey - Facts» [Նորման Ֆ. Ռամզեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[161] «Hans G. Dehmelt - Facts» [Հանս Գ. Դեմելտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[162] «Wolfgang Paul - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[163] «Jerome I. Friedman - Facts» [Ջերոմ Ա. Ֆրիդման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[164] «Henry W. Kendall - Facts» [Հենրի Ու․ Քենդալ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[165] «Richard E. Taylor - Facts» [Ռիչարդ Է․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[166] «Pierre-Gilles de Gennes - Facts» [Պիեռ-Ժիլ դե Ժեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[167] «Georges Charpak - Facts» [Ժորժ Շարպակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[168] «Russell A. Hulse - Facts» [Ռասել Ա․ Հալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[169] «Joseph H. Taylor Jr. - Facts» [Ջոզեֆ Հ․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[170] «Bertram N. Brockhouse - Facts» [Բերթրամ Ն․ Բրոքհաուզ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[171] «Clifford G. Shull - Facts» [Կլիֆորդ Շալլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[172] «Martin L. Perl - Facts» [Մարտին Լ․ Պեռլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[173] «Frederick Reines - Facts» [Ֆրեդերիկ Ռեյնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[174] «David M. Lee - Facts» [Դեյվիդ Մ․ Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[175] «Robert C. Richardson - Facts» [Ռոբերտ Ք․ Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[176] «Douglas D. Osheroff - Facts» [Դուգլաս Դ․ Օշերոֆ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[177] «Steven Chu - Facts» [Սթիվեն Չու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[178] «Claude Cohen-Tannoudji - Facts» [Կլոդ Կոեն-Թուննիջի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[179] «William D. Phillips - Facts» [Ուիլիամ Դ․ Ֆիլիպս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[180] «Robert B. Laughlin - Facts» [Ռոբերտ Բ․ Լաֆլին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[181] «Horst L. Störmer - Facts» [Հորստ Լ․ Ստորմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[182] «Daniel C. Tsui - Facts» [Դենիել Չ․ Ցուի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[183] «Gerardus 't Hooft - Facts» [Ջերարդ Հուֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[184] «Martinus J.G. Veltman - Facts» [Մարտինուս Ջ․ Գ․ Վելտման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[185] «Zhores Alferov - Facts» [Ժորես Ալֆերով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[186] «Herbert Kroemer - Facts» [Հերբերտ Կրեմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[187] «Jack Kilby - Facts» [Ջեք Քիլբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[188] «Eric Cornell - Facts» [Էրիկ Քորնել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[189] «Carl Wieman - Facts» [Կարլ Վիման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[190] «Wolfgang Ketterle - Facts» [Վոլֆգանգ Քեթերլե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[191] «Raymond Davis Jr. - Facts» [Ռայմոնդ Դեյվիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[192] «Masatoshi Koshiba - Facts» [Մասատոշի Կոշիբա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[193] «Riccardo Giacconi - Facts» [Ռիկարդո Ջակոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[194] «Alexei Abrikosov - Facts» [Ալեքսեյ Աբրիկոսով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[195] «Vitaly L. Ginzburg - Facts» [Վիտալի Գինզբուրգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[196] «Anthony J. Leggett - Facts» [Էնթոնի Ջ․ Լեգետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[197] «David J. Gross - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Գրոս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[198] «H. David Politzer - Facts» [Հ․ Դեյվիդ Փոլիտցեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[199] «Frank Wilczek - Facts» [Ֆրենկ Վիլչեկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[200] «Roy J. Glauber - Facts» [Ռոյ Գլաուբեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[201] «John L. Hall - Facts» [Ջոն Լ․ Հոլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[202] «Theodor W. Hänsch - Facts» [Թեոդոր Վ․ Հենշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[203] «John C. Mather - Facts» [Ջոն Ք․ Մադեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[204] «George F. Smoot - Facts» [Ջորջ Ֆ․ Սմութ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[205] «Albert Fert - Facts» [Ալբեր Ֆերտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[206] «Peter Grünberg - Facts» [Պետեր Գրունբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[207] «Yoichiro Nambu - Facts» [Յոիչիրո Նամբու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[208] «Makoto Kobayashi - Facts» [Մակոտո Կոբայաշի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[209] «Toshihide Maskawa - Facts» [Տոշիհիդե Մասկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[210] «Charles K. Kao - Facts» [Չարլզ Կ․ Կաո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[211] «Willard S. Boyle - Facts» [Վիլլարդ Ս․ Բոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[212] «George E. Smith - Facts» [Ջորջ Է․ Սմիթ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[213] «Andre Geim - Facts» [Անդրեյ Գեյմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[214] «Konstantin Novoselov - Facts» [Կոնստանտին Նովոսյոլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[215] «Saul Perlmutter - Facts» [Սոլ Փերլմութեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[216] «Brian P. Schmidt - Facts» [Բրայան Փ․ Շմիդտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[217] «Adam G. Riess - Facts» [Ադամ Գ․ Ռիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[218] «Serge Haroche - Facts» [Սերժ Արոշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[219] «David J. Wineland - Facts» [Դևիդ Վայնլենդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[220] «François Englert - Facts» [Ֆրանսուա Էնգլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[221] «Peter Higgs - Facts» [Պիտեր Հիգս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[222] «Isamu Akasaki - Facts» [Իսամու Ակասակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[223] «Hiroshi Amano - Facts» [Հիրոսի Ամանո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[224] «Shuji Nakamura - Facts» [Սուձի Նակամուրա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[225] «Takaaki Kajita - Facts» [Տակաակի Կաջիտա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[226] «Arthur B. McDonald - Facts» [Արթուր Բ․ ՄըքԴոնալդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[227] «David J. Thouless - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Թաուլես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[228] «F. Duncan M. Haldane - Facts» [Ֆ․ Դունքան Մ․ Հալդեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[229] «J. Michael Kosterlitz - Facts» [Ջ․ Մայքլ Քոսթերլից - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[230] «Rainer Weiss - Facts» [Ռայներ Վայս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[231] «Kip S. Thorne - Facts» [Կիպ Ս․ Թորն - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[232] «Barry C. Barish - Facts» [Բարի Ք․ Բերիշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[233] «Arthur Ashkin - Facts» [Արթուր Էշկին - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[234] «Gérard Mourou - Facts» [Ժերար Մուրու - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[235] «Donna Strickland - Facts» [Դոննա Սթրիքլենդ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[236] «James Peebles - Facts» [Ջիմ Փիբլս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[237] «Michel Mayor - Facts» [Միշել Մայոր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[238] «Didier Queloz - Facts» [Դիդյե Կելո - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.

[239] «Roger Penrose - Facts» [Ռոջեր Փենռոուզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[240] «Reinhard Genzel - Facts» [Ռայնհարդ Գենցել - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[241] «Andrea Ghez - Facts» [Անդրեա Գեզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[242] «Syukuro Manabe - Facts» [Սյուկուրո Մանաբե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[243] «Klaus Hasselmann - Facts» [Կլաուս Հասելման - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[244] «Giorgio Parisi - Facts» [Ջորջիո Պարիզի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[245] «Alain Aspect - Facts» [Ալեն Ասպեկտ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[246] «John Clauser - Facts» [Ջոն Կլաուզեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[247] «Anton Zeilinger - Facts» [Անտոն Ցայլինգեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[248] «Anne L'Huillier - Facts» [Անն Լը Հյուիլյե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[249] «Ferenc Krausz - Facts» [Ֆերենց Կրաուշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[250] «Pierre Agostini - Facts» [Պիեռ Ագոստինի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[1]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]