Կարնեգի Մելոն համալսարան

Կարնեգի Մելոն համալսարան; Carnegie Mellon University
Տեսակ	մասնավոր համալսարան, հետազոտական համալսարան և մասնավոր ոչ առևտրային կրթական հաստատություն
Հիմնադրված է	1900
Հիմնադրիր	Էնդրյու Կարնեգի
Ընդհանուր անձնակազմ	1440 մարդ
Անդամակցություն	Օուկ Ռիջի համալսարանների միություն, ORCID, Թվային գրադարանի ֆեդերացիա, MetaArchive Cooperative?, Հետազոտական գրադարանների կենտրոն և Coalition for Networked Information?
Երկիր	ԱՄՆ
Տեղագրություն	Փիթսբուրգ
Հասցե	5000 Forbes Avenue, Pittsburgh, PA, 15213-3890
Կայք	cmu.edu
	Կոորդինատներ: 40°26′35.959200100007″ հս․ լ. 79°56′36.898800100014″ ամ. ե. / 40.44332200002777711° հս․. լ. 79.94358300002778606° ավ. ե.
	Carnegie Mellon University Վիքիպահեստում

Կարնեգի Մելոն համալսարան (անգլ.՝ Carnegie Mellon University, CMU), մասնավոր համալսարան և հետազոտական կենտրոն ԱՄՆ-ի Փիթսբուրգ քաղաքում (Փենսիլվանիա նահանգ):

Սկզբում գոյություն ունեին Կարնեգի տեխնիկական դպրոցները, որոնք հիմնել էր ամերիկացի արդյունաբերող Էնդրյու Կարնեգին 1900 թվականին^[7]: 1912 թվականին դպրոցը վերածվեց տեխնոլոգիական համալսարանի, որը 4 տարի ուսումնառությունից հետո շնորհում էր բակալավրի կոչում: Համալսարանը հիմնադրվել է 1967 թվականին Կարնեգի տեխնոլոգիական համալսարանի և Մելոնի ինդուստրիալ հետազոտությունների ինստիտուտի (հիմնադրվել էր 1913 թվականին) միաձուլումով:

Կարնեգին գրել էր. «Իմ սիրտը աշխատանքի մեջ է»: Հետագայում այս խոսքը դարձավ համալսարանի նշանաբանը:

Ինստիտուտը զբաղվում է գիտության և տեխնիկայի բնագավառներում հետազոտություններով, IT տեխնոլոգիաներով, ռոբոտաշինությամբ ու արհեստական բանականությամբ: Ինստիտուտը հայտնի է նաև մի շարք այլ բնագավառներում` մենեջմենթ, տնտեսագիտություն, լեզվաբանություն: Գործընկերային հարաբերություններ ունի IBM-ի և հռչակավոր այլ կազմակերպությունների հետ:

Համալսարանը մասնաճյուղ ունի Կատարում, համատեղ ծրագրեր է իրականացնում աշխարհի մի շարք երկրներում, ներառյալ IT կադրերի պատրաստում Թաթարստանի Ինոպոլիս գիտական քաղաքում:

ՄասնաշենքերԽմբագրել

Համալսարանի գլխավոր մասնաշենքը գտնվում է Փիթսբուրգի գործարար կենտրոնից 5 կմ հեռավորության վրա` Շենլի պարկ և Սքվիրել հիլլ, Շեյդիսայդ և Օքլենդ շրջանների միջև: Մասնաշենքի մակերեսը 0.57 կմ² է: Արևմուտքում հարում է Փիթսբուրգի համալսարանի մասնաշենքին:

Բազում տասնամյակների ընթացքում մասնաշենքում ուսանողական կյանքի կենտրոնը եղել է Սկիբո հոլլը: 1950-ական թվականների ինքնատիպ այդ շինությունը, որ կառուցված էր այդ ժամանակի ոճով, քանդվել է: Տեղում կառուցվել է ժամանակակից շինություն, որ շահագործվում է անլար ցանցով:

Նշանավոր դասախոսներ ու շրջանավարտներԽմբագրել

Կարնեգի Մելոն համալսարանում սովորում են 13.650 ուսանող աշխարհի 114 երկրներից: Այն ունի ավելի քան 100.000 շրջանավարտ և 5.000 դասախոս ու գիտաշխատող: Նրանց թվում եղել են Նոբելյան մրցանակի 20 դափնեկիր, Թյուրինգի մրցանակի 12 հաղթող, Ամերիկյան արվեստի ու գիտության ակադեմիայի 22 անդամ, ազգային ակադեմիաների 72 անդամ, «Էմմի» մրցանակի 114 և «Օսկարի» 7 մրցանակակիր^[8]^[9]:

Կշիշտոֆ Մատյաշևսկի - լեհ և ամերիկացի քիմիկոս
Ռենդի Պաուշ - ինֆորմատիկայի պրոֆեսոր
Ջեյմս Գոսլինգ - ծրագրավորող, NeWS, Gosling Emacs համակարգերի հեղինակ
Մեթ Բոմեր - դերասան
Էնդի Ուորհոլ - ամերիկացի նկարիչ, պրոդյուսեր, դիզայներ, գրող
Մարկ Ռուսինովիչ - ամերիկացի ծրագրավորող, գրող
Ջոն Նեշ - ամերիկացի մաթեմատիկոս
Հայնրիխ Կրաուզե - ավստրիացի նկարիչ
Զակարի Կուինտո - ամերիկացի դերասան
Իձիրի Յուձի - ճապոնացի հետազոտող հաշվապահության բնագավառում, տնտեսագիտության պրոֆեսոր
Վասիլի Կուզնեցով - խորհրդային պետական ու հասարակական գործիչ

Էնդի Ուորհոլ
Ջեյմս Գոսլինգ, Java ծրագրի հեղինակ
Ջոն Նեշ,Նոբելյան մրցանակի` 1994 թվականի մրցանակակիր
Դավիդ Թեփեր, ամերիկացի ներդրող
Էնդի Բեքթոլշեյմ, Sun Microsystems-ի համահեղինակ
Սթեֆանի Կվոլեկ, ամերիկացի քիմիկոս
Չարլզ Վիլսոն, ինժեներ, բիզնեսմեն, ԱՄՆ պաշտպանության նախարար (1953-1957)
Չարլզ Գեշկե, բիզնեսմեն
Սթիվեն Բոչկո, հեռուստատեսային պրոդյուսեր, Էմմի-ի 10-ակի մրցանակակիր
Ռենդի Պաուշ, ինֆորմատիկայի պրոֆեսոր

ՎարկանիշԽմբագրել

Համալսարանում կրթությունը համակարգչային տեխնոլոգիաների, նախագծման, բիզնեսի ու տնտեսագիտության, պետական ծառայության, տեղեկատվական համակարգերի, հոգեբանության, սոցիալական ու իրավական գիտությունների, արվեստի բնագավառներում լավագույններից է աշխարհում: 2010 թվականին համալսարանը US News and World Report -ի վարկանիշում զբաղեցրել է 23-րդ, Times Higher Education-ում` 20-րդ, QS World University Rankings-ում` 34-րդ տեղն աշխարհում^[10]: Համալսարանը լավագույնն է համարվում համակարգչային տեխնոլոգիաների մասնագետների պատրաստման բնագավառում^[11]:

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 IPEDS
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6042926"></a>
↑ https://orcid.org/members/001G000001JhCfHIAV-carnegie-mellon-university
↑ https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders
↑ https://metaarchive.org/about/
↑ http://www.crl.edu/membership/members
↑ https://web.archive.org/web/20200122180935/https://www.cni.org/about-cni/membership/members
↑ Committee on Education, United States House of Prepresentatives (1920). Charges Against the Federal Board for Vocational Education, Volume 3. Washington: Government Printing Office. Retrieved June 25, 2015.
↑ University, Carnegie Mellon. "Awards - CMU - Carnegie Mellon University". www.cmu.edu. Retrieved 2017-06-15.
↑ "CMU About: Awards". Carnegie Mellon University. 2016. Retrieved March 4, 2016.
↑ http://www.cmu.edu/assets/pdfs/historicalrankings.pdf
↑ https://www.csd.cs.cmu.edu/content/mission-history

Արտաքին հղումներԽմբագրել

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q4929239_citetype_Q11028"_data-entity-id="Q6042926">IPEDS<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6042926"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 IPEDS
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6042926"></a>

[[https://orcid.org/members/001G000001JhCfHIAV-carnegie-mellon-university_https://orcid.org/members/001G000001JhCfHIAV-carnegie-mellon-university]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://orcid.org/members/001G000001JhCfHIAV-carnegie-mellon-university

[[https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders_https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-3] ttps://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders

[[https://metaarchive.org/about/_https://metaarchive.org/about/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-4] ttps://metaarchive.org/about/

[[http://www.crl.edu/membership/members_http://www.crl.edu/membership/members]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-5] ttp://www.crl.edu/membership/members

[[https://web.archive.org/web/20200122180935/https://www.cni.org/about-cni/membership/members_https://web.archive.org/web/20200122180935/https://www.cni.org/about-cni/membership/members]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] ttps://web.archive.org/web/20200122180935/https://www.cni.org/about-cni/membership/members

[7] Committee on Education, United States House of Prepresentatives (1920). Charges Against the Federal Board for Vocational Education, Volume 3. Washington: Government Printing Office. Retrieved June 25, 2015.

[8] University, Carnegie Mellon. "Awards - CMU - Carnegie Mellon University". www.cmu.edu. Retrieved 2017-06-15.

[9] "CMU About: Awards". Carnegie Mellon University. 2016. Retrieved March 4, 2016.

[10] ttp://www.cmu.edu/assets/pdfs/historicalrankings.pdf

[11] ttps://www.csd.cs.cmu.edu/content/mission-history

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]