Կարնեգի Մելոն համալսարան
Կարնեգի Մելոն համալսարան (անգլ.՝ Carnegie Mellon University, CMU), մասնավոր համալսարան և հետազոտական կենտրոն ԱՄՆ-ի Փիթսբուրգ քաղաքում (Փենսիլվանիա նահանգ)։
Կարնեգի Մելոն համալսարան անգլ.՝ Carnegie Mellon University | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | մասնավոր համալսարան, հետազոտական համալսարան և մասնավոր ոչ առևտրային կրթական հաստատություն |
| Հիմնադրված է | 1900 |
| Հիմնադրիր | Էնդրյու Կարնեգի |
| Ընդհանուր անձնակազմ | 1440 մարդ |
| Անդամակցություն | Օուկ Ռիջի համալսարանների միություն, ORCID[1], Թվային գրադարանի ֆեդերացիա[2], MetaArchive Cooperative?[3], Հետազոտական գրադարանների կենտրոն[4], Ցանցային տեղեկատվության կոալիցիա[5] և Հասարակական գիտությունների ասոցիացիաների կոնսորցիում[6] |
| Երկիր |  ԱՄՆ[7] |
| Տեղագրություն | Փիթսբուրգ |
| Հասցե | 5000 Forbes Avenue, Pittsburgh, PA, 15213-3890[8] |
| Կայք | cmu.edu(անգլ.) |
  Կարնեգի Մելոն համալսարան, ԱՄՆ | |
| Carnegie Mellon University Վիքիպահեստում | |
Սկզբում գոյություն ունեին Կարնեգի տեխնիկական դպրոցները, որոնք հիմնել էր ամերիկացի արդյունաբերող Էնդրյու Կարնեգին 1900 թվականին[9]։ 1912 թվականին դպրոցը վերածվեց տեխնոլոգիական համալսարանի, որը 4 տարի ուսումնառությունից հետո շնորհում էր բակալավրի կոչում։ Համալսարանը հիմնադրվել է 1967 թվականին Կարնեգի տեխնոլոգիական համալսարանի և Մելոնի ինդուստրիալ հետազոտությունների ինստիտուտի (հիմնադրվել էր 1913 թվականին) միաձուլումով։
Կարնեգին գրել էր. «Իմ սիրտը աշխատանքի մեջ է»։ Հետագայում այս խոսքը դարձավ համալսարանի նշանաբանը։
Ինստիտուտը զբաղվում է գիտության և տեխնիկայի բնագավառներում հետազոտություններով, IT տեխնոլոգիաներով, ռոբոտաշինությամբ ու արհեստական բանականությամբ։ Ինստիտուտը հայտնի է նաև մի շարք այլ բնագավառներում` մենեջմենթ, տնտեսագիտություն, լեզվաբանություն։ Գործընկերային հարաբերություններ ունի IBM-ի և հռչակավոր այլ կազմակերպությունների հետ։
Համալսարանը մասնաճյուղ ունի Կատարում, համատեղ ծրագրեր է իրականացնում աշխարհի մի շարք երկրներում, ներառյալ IT կադրերի պատրաստում Թաթարստանի Ինոպոլիս գիտական քաղաքում։
ՄասնաշենքերԽմբագրել
Համալսարանի գլխավոր մասնաշենքը գտնվում է Փիթսբուրգի գործարար կենտրոնից 5 կմ հեռավորության վրա` Շենլի պարկ և Սքվիրել հիլլ, Շեյդիսայդ և Օքլենդ շրջանների միջև։ Մասնաշենքի մակերեսը 0.57 կմ² է։ Արևմուտքում հարում է Փիթսբուրգի համալսարանի մասնաշենքին։
Բազում տասնամյակների ընթացքում մասնաշենքում ուսանողական կյանքի կենտրոնը եղել է Սկիբո հոլլը։ 1950-ական թվականների ինքնատիպ այդ շինությունը, որ կառուցված էր այդ ժամանակի ոճով, քանդվել է։ Տեղում կառուցվել է ժամանակակից շինություն, որ շահագործվում է անլար ցանցով։
Նշանավոր դասախոսներ ու շրջանավարտներԽմբագրել
Կարնեգի Մելոն համալսարանում սովորում են 13.650 ուսանող աշխարհի 114 երկրներից։ Այն ունի ավելի քան 100.000 շրջանավարտ և 5.000 դասախոս ու գիտաշխատող։ Նրանց թվում եղել են Նոբելյան մրցանակի 20 դափնեկիր, Թյուրինգի մրցանակի 12 հաղթող, Ամերիկյան արվեստի ու գիտության ակադեմիայի 22 անդամ, ազգային ակադեմիաների 72 անդամ, «Էմմի» մրցանակի 114 և «Օսկարի» 7 մրցանակակիր[10][11]։
- Կշիշտոֆ Մատյաշևսկի - լեհ և ամերիկացի քիմիկոս
- Ռենդի Պաուշ - ինֆորմատիկայի պրոֆեսոր
- Ջեյմս Գոսլինգ - ծրագրավորող, NeWS, Gosling Emacs համակարգերի հեղինակ
- Մեթ Բոմեր - դերասան
- Էնդի Ուորհոլ - ամերիկացի նկարիչ, պրոդյուսեր, դիզայներ, գրող
- Մարկ Ռուսինովիչ - ամերիկացի ծրագրավորող, գրող
- Ջոն Նեշ - ամերիկացի մաթեմատիկոս
- Հայնրիխ Կրաուզե - ավստրիացի նկարիչ
- Զակարի Կուինտո - ամերիկացի դերասան
- Իձիրի Յուձի - ճապոնացի հետազոտող հաշվապահության բնագավառում, տնտեսագիտության պրոֆեսոր
- Վասիլի Կուզնեցով - խորհրդային պետական ու հասարակական գործիչ
Ջեյմս Գոսլինգ, Java ծրագրի հեղինակ
Ջոն Նեշ,Նոբելյան մրցանակի` 1994 թվականի մրցանակակիր
Դավիդ Թեփեր, ամերիկացի ներդրող
Էնդի Բեքթոլշեյմ, Sun Microsystems-ի համահեղինակ
Սթեֆանի Կվոլեկ, ամերիկացի քիմիկոս
Չարլզ Վիլսոն, ինժեներ, բիզնեսմեն, ԱՄՆ պաշտպանության նախարար (1953-1957)
Չարլզ Գեշկե, բիզնեսմեն
Սթիվեն Բոչկո, հեռուստատեսային պրոդյուսեր, Էմմի-ի 10-ակի մրցանակակիր
Ռենդի Պաուշ, ինֆորմատիկայի պրոֆեսոր
ՎարկանիշԽմբագրել
Համալսարանում կրթությունը համակարգչային տեխնոլոգիաների, նախագծման, բիզնեսի ու տնտեսագիտության, պետական ծառայության, տեղեկատվական համակարգերի, հոգեբանության, սոցիալական ու իրավական գիտությունների, արվեստի բնագավառներում լավագույններից է աշխարհում։ 2010 թվականին համալսարանը US News and World Report -ի վարկանիշում զբաղեցրել է 23-րդ, Times Higher Education-ում` 20-րդ, QS World University Rankings-ում` 34-րդ տեղն աշխարհում[12]։ Համալսարանը լավագույնն է համարվում համակարգչային տեխնոլոգիաների մասնագետների պատրաստման բնագավառում[13]։
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ https://orcid.org/members/001G000001JhCfHIAV-carnegie-mellon-university
- ↑ https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders
- ↑ https://metaarchive.org/about/
- ↑ http://www.crl.edu/membership/members
- ↑ https://web.archive.org/web/20200122180935/https://www.cni.org/about-cni/membership/members
- ↑ https://www.cossa.org/members/
- ↑ Global Research Identifier Database — 2015.
- ↑ IPEDS
- ↑ Committee on Education, United States House of Prepresentatives (1920). Charges Against the Federal Board for Vocational Education, Volume 3. Washington: Government Printing Office. Retrieved June 25, 2015.
- ↑ University, Carnegie Mellon. "Awards - CMU - Carnegie Mellon University". www.cmu.edu. Retrieved 2017-06-15.
- ↑ "CMU About: Awards". Carnegie Mellon University. 2016. Retrieved March 4, 2016.
- ↑ http://www.cmu.edu/assets/pdfs/historicalrankings.pdf
- ↑ https://www.csd.cs.cmu.edu/content/mission-history