Քեմբրիջի համալսարան
Քեմբրիջի համալսարանը (անգլ.՝ University of Cambridge, լատին․՝ Universitas Cantabrigiensis կամ պարզապես «Քեմբրիջ»-ը) հետազոտական համալսարան է Անգլիայում՝ Քեմբրիջում։ Քեմբրիջն ակադեմիական համալսարան է. նրա գլխավոր ու հիմնական գործառույթները բաժանված են համալսարանի կենտրոնական ֆակուլտետների և 31 քոլեջների միջև։ Ընդհանրապես ֆակուլտետները հիմնականում կատարում են հատուկ հետազոտություններ և ուսանողներին հատկացնում կենտրոնացված դասախոսություններ այդ հետազոտությունների վերաբերյալ, իսկ քոլեջները պատասխանատու են ներքին կարգի պահպանման, ուսանողների և ասպիրանտների ուսուցման համար։
Տեսակ | կոլեգիալ համալսարան, հանրային հետազոտությունների համալսարան և կրթական կազմակերպություն |
---|---|
Կարգախոս | լատին․՝ Hinc lucem et pocula sacra, «Այստեղից է ծագում լույսն ու սրբությունը»[2] |
Հիմնադրված է | 1209[3] |
Ուսանողներ | 19,396[4] |
Անդամակցություն | «Ռասսել» խումբ, ORCID[5][6], Jisc[7], IIIF Consortium, Հետազոտական համալսարանների միջազգային միություն, ArXiv[8], Եվրոպական հետազոտական համալսարանների լիգա, Committee on Publication Ethics?[9] և ELIXIR UK? |
Երկիր | Միացյալ Թագավորություն |
Տեղագրություն | Քեմբրիջ, Քեմբրիջի դքսություն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիա |
Հասցե | University of Cambridge, The Old Schools, Trinity Lane, Cambridge CB2 1TN, UK |
Կայք | cam.ac.uk(անգլ.) |
University of Cambridge Վիքիպահեստում |
Պատմություն
խմբագրելՀիմնադրվել է 1209 թվականին և համարվում է ներկայումս գործող աշխարհի երրորդ ամենահին համալսարանը, և անգլալեզու երկրորդ ամենահին համալսարանը՝ Օքսֆորդի համալսարանից հետո։ Որոշ փաստեր վկայում են, որ համալսարանը հիմնադրվել է մի խումբ գիտնականների կողմից, ովքեր հեռացել են Օքսֆորդի համալսարանից մի վիճաբանության դեպքից հետո։ Երկու հնամենի համալսարանները շատ ընդհանրություններ ունեն և երբեմն միասին անվանվում են ՕքսԲրիջ։ Թեև Քեմբրիջի համալսարանը հիմնադրվել է 1209 թվականին[3], սակայն նրա համալսարանական տիտղոսը հաստատվել է շատ ավելի ուշ։ 1231 թվականին Բրիտանիայի արքա Հենրի III-ը պաշտոնապես հաստատեց համալսարանի գործունեությունը, իսկ երկու տարի անց Գրեգորիս IX Հռոմի պապը համալսարանի վերաբերյալ ընդունեց հատուկ դեկրետ[10]։
Ջոն (Իոանն) XXII Հռոմի պապը միայն 1318 թվականին պաշտոնապես ընդունեց համալսարանի գործունեությունը, բայց այդ ժամանակ կրթահամալիրն արդեն լիովին ձևավորված ուսումնական հաստատություն Էր[11]։
Այդ ժամանակաշրջանում Քեմբրիջում ուսուցումը տարիներ էր տևում, իսկ ուսումնական հաստատությունն ավարտելուց հետո շրջանավարտից պահանջվում էր, որ արդեն դասախոսի կարգավիճակով նվազագույնը ևս 2 տարի անցկացնի այնտեղ։ Բրիտանական տարեգրություններում հիշատակվում է, որ հաստատությունը հիմնադրելու որոշումը կայացվել է Օքսֆորդի համալսարանից Քեմբրիջ ժամանած ուսանողների և գիտնականների կողմից անցկացված քաղաքային ժողովներից մեկի ժամանակ, որը, ըստ տարեգրության, տեղի է ունեցել հենց 1209 թվականին[12]։
Ըստ բրիտանացի պատմիչների՝ 13-րդ դարի սկզբում Օքսֆորդ քաղաքում իրականացված ուսանողական սպանությունից ու դրա արդյունքում առաջացած խռովություններից հետո այդ քաղաքի համանուն կրթօջախի ուսանողների մեծամասնությունը ցրվում է ողջ երկրով մեկ[13]։ Մի մասն էլ հաստատվում է հենց Քեմբրիջում[14]։ Մտածելով իրենց հետագա ուսման մասին՝ ուսանողները նախաձեռնում են Օքսֆորդի համալսարանի օրինակով ստեղծել նոր կրթօջախ։ Դա է պատճառը, որը Քեմբրիջի և Օքսֆորդի համալսարանները միասին հաճախ անվանում են «ՕքսԲրիջ»։ Բրիտանիայի հասարակության պատմության մեջ հաստատուն տեղ ունեցող այս երկու համալսարանները մինչ այսօր էլ միմյանց հետ գտնվում են անհաշտ մրցակցության մեջ[15]։
Ներկայիս Քեմբրիջ
խմբագրելՆերկա պահին Քեմբրիջի համալսարանի կազմում գործում է 31 հետազոտական քոլեջ և ակադեմիական բաժանմունքներ, որոնցից երեքում ընդունում են միմիայն կանանց («Նյու Հոլ», «Նյուհեմ» և «Լյուսի Քավենդիշ» քոլեջները)։ Մյուս 28 քոլեջներում ուսուցումը երկսեռ է։ Քոլեջներն ուսանողներին միասին աշխատելու և մեկ հարկի ներքո ապրելու հնարավորություն են տալիս՝ չկտրելով նրանց հիմնական նպատակից՝ ուսում ստանալուց։ Քեմբրիջ քաղաքում համալսարանը ունի մի շարք պատմական նշանակության շինություններ և կառույցներ[16]։
Ուսանողական կյանքն ընդգրկում է բազմազան սպորտային և արվեստի ակումբներ և խմբեր։ Քեմբրիջը սնուցել է բազում նշանավոր գիտնականների, արվեստագետների և հասարակական գործիչների, այդ թվում՝ 90 Նոբելյան Մրցանակի դափնեկիրների։ Քեմբրիջի համալսարանը կազմում է Անգլիական համալսարանների «ոսկե եռանկյունու» մի մասը և բազում վարկանիշային աղյուսակներում համարվում է աշխարհի լավագույն համալսարաններից մեկը[17]։ Այսօր Քեմբրիջում սովորում են 18 հազարից ավելի ուսանողներ, որոնցից 17%-ը արտասահմանցիներ են։ Հաստատությունում սովորելու հնարավորություն ստանալու համար պետք է նախնական հարցազրույց անցնել ընդունող հանձնաժողովի կողմից և տրամադրել անգլերեն լեզվի իմացության մասին սերտիֆիկատ (GCSE-C, IELTS 6-7, TOEFL 600/250)։
Ուսման վճարը մեկ տարվա համար տատանվում է 9 հազար ֆունտ ստեռլինգից (տեսական նյութի համար) մինչև 22 հազար (պրակտիկայով հագեցած մեկ կուրսի համար) ֆունտ ստեռլինգի սահմաններում։ Ուսանողները նաև լրացուցիչ վճարումներ են անում քոլեջի ֆինանսական աջակցության համար, որը կազմում է 3-ից 4 հազար ֆունտ ստեռլինգ։ Ապրուստի համար ծախսերն էլ տարեկան կազմում են մոտ 7 հազար ֆունտ ստեռլինգ։ Համալսարանից դրամաշնորհ ստանալու հնարավորություն էլ կա, բայց դրանց քանակը շատ սահմանափակ է։
Դպրոցներ և բաժանմունքներ
խմբագրելՔեմբրիջը բաղկացած է 6 դպրոցներից, որոնք հետևյալն են.
- Արվեստ և հումանիտար գիտություններ
- Կենսաբանական գիտություններ
- Կլինիկական բժշկություն
- Հումանիտար և Հասարակական գիտություններ
- Ֆիզիկական գիտություններ
- Տեխնոլոգիա
Համալսարանը լավագույնների շարքում
խմբագրելՔեմբրիջի համալսարանը ներկայումս աշխարհի առավել ճանաչված և ուսանողության շրջանում ամենահարգված համալսարաններից մեկն է, ինչպես նաև բրիտանական «Russell Group» էլիտար համալսարանների խմբի անդամ է։ Տարբեր վարկանիշներով այն մշտապես գտնվում է աշխարհի հինգ լավագույն բարձրագույն կրթօջախների ցանկում[10]։ Քեմբրիջի համալսարանն արդեն 5 տարի շարունակ համարվում է Եվրոպայի լավագույն կրթական հաստատությունը։ Համաձայն «QS World University Rankings»-ի 2011 թվականի արդյունքների՝ այն գլխավորում է աշխարհի 200 առաջատար համալսարանների վարկանիշը՝ երկրորդ տեղ մղելով յոթ տարի շարունակ առաջին հորիզոնականը զբաղեցրած ամերիկյան Հարվարդի համալսարանին[18]։
Քեմբրիջի Հրատարակչությունը համարվում է աշխարհի ամենահին հրատարակչատունը և աշխարհում երկրորդ ամենամեծ համալսարանական հրատարակչատունը։ Քեմբրիջի գրադարանները միասին պարունակում են ավելի քան 15 միլիոն ծավալի գրքեր[12]։
Ուսանողներ
խմբագրել- Ղեկավարության հետ սեղանակիցներ, այսինքն՝ ուսանողներ, ովքեր, մուծելով ավելի բարձր վճար, ուսանողական ճաշի ժամանակ նստում են հենց պրոֆեսորական սեղանի շուրջ,
- Պենսիոներներ, (համալսարանական որևէ արտոնությունից չօգտվողներ), ովքեր կազմում են ուսանողների մեծամասնությունը,
- Կրթաթոշակակիրներ, ովքեր մրցութային քննությամբ ստանում են մասնավոր անձանց կողմից հիմնադրված բազմաթիվ կրթաթոշակներից մեկը,
- Սաիզարներ, այսինքն՝ քոլեջում անվճար բնակությունից օգտվող անապահով ուսանողներ[19]։
Կրթություն
խմբագրելԳիտագործնական հետաքրքրությունների ոլորտում են՝ քիմիական ճարտարագիտությունը, համակարգչային գիտությունները, ճարտարագիտությունը, արդյունաբերական ճարտարագիտությունը, մաթեմատիկան, բժշկությունը, բնական գիտությունները, անասնաբուժությունը և այլն։ Հումանիտար մասնագիտությունների շրջանակում ուսուցանվում են անգլո-սաքսոնական, սկանդինավյան և կելտական մշակույթ, հնագիտություն և մարդաբանություն, անտիկ դասական արվեստ, անգլերեն, աշխարհագրություն, պատմություն, արվեստի պատմություն, երկրագիտություն, իրավունք, լեզվաբանություն, մենեջմենթ, ժամանակակից և միջնադարյան լեզուներ, երաժշտություն, արևելյան մշակույթ, փիլիսոփայություն, սոցիալական և քաղաքական գիտություններ, կրոն և աստվածաբանություն առարկաները։ Ուսանողների կեսից ավելին նախընտրում է հումանիտար մասնագիտությամբ կրթությունը։
- Arts and Humanities (հումանիտար առարկաներ)
- Faculty of Architecture and History of Art (ճարտարապետություն և արվեստի պատմություն)
- Faculty of Asian and Middle Eastern Studies (Ասիայի և Միջին Արևելքի գիտություններ)
- Faculty of Classics (լատիներեն, հունարեն)
- Faculty of Divinity (աստվածաբանություն)
- Faculty of English (անգլերեն)
- Faculty of Modern and Medieval Languages (ժամանակակից և միջնադարյան լեզուներ)
- Faculty of Music (երաժշտություն)
- Faculty of Philosophy (փիլիսոփայություն)
- The Language Centre (լեզվաբանություն)
- Centre for Research in the Arts, Social Sciences and Humanities (արվեստների, հասարակական գիտությունների և հումանիտար գիտությունների հետազոտության կենտրոն)
- Humanities and Social Sciences (հասարակագիտության)
- Faculty of Human, Social and Political Science (սոցոլոգիա, քաղաքական գիտություն)
- Faculty of Economics (տնտեսագիտություն)
- Faculty of Education (մանկավարժություն)
- Faculty of History (պատմություն)
- Department of History and Philosophy of Science (պատմության և փիլիսոփայության բաժանմունք)
- Faculty of Law (իրավագիտություն)
- Institute of Criminology (քրեագիտության գիտահետազոտական ինստիտուտ)
- Department of Land Economy (ժողովրդական տնտեսագիտության)
- Biological Sciences (կենսաբանական գիտություններ)
- Physical Sciences (ֆիզիկական պատմությունը)
- Clinical Medicine (կլինիկական բժշկություն)
- Technology (տեխնիկա և տեխնելոգիա)
Մաթեմատիկա և ֆիզիկա
խմբագրելՍկզբում մաթեմատիկական անալիզը պարտադիր էր բակալավրի բոլոր ուսանողների համար։ Սկսած 17-րդ դարի վերջերից՝ Իսահակ Նյուտոնի ժամանակներից մինչև 19-րդ դարի կեսերը՝ համալսարանը պահպանում էր ուժեղ շեշտադրումը հատկապես կիրառական մաթեմատիկայի և մաթեմատիկական ֆիզիկայի վրա[20]։
Կառուցվածք
խմբագրելՔոլեջներ
խմբագրելՔեմբրիջը ունի 31 քոլլեջները ( ըստ իրենց «տարիքի», հնագույնից՝ նորագույն).
- Փիթերհաուս), 1284
- Կլեր քոլեջ (անգլ.՝ Clare College), 1326
- Փեբրոք քոլեջ, 1347
- Գոնվիլ և Կայուս քոլեջ, 1348
- Երրորդության սրահ, 1350
- Կորպուս Քրիսթի քոլեջ, 1352
- Մագդալեն քոլեջ, 1428
- Թագավորական քոլեջ (անգլ.՝ King’s College), 1441
- Քուինս քոլեջ, 1448
- Սբ. Կատարինայի քոլեջ, 1473
- Հիսուսի քոլեջ, 1496
- Քրիստոսի քոլեջ (անգլ.՝ Christ’s College), 1505
- Սբ. Հովհաննեսի քոլեջ, 1511
- Երրորդության քոլեջ (անգլ.՝ Trinity College), 1546
- Էմանուելի քոլեջ, 1584
- Սիդնեյ Սասեքս քոլեջ, 1596
- Դաունինգ քոլեջ, 1800
- Գիրթոն քոլեջ, 1869
- Ֆիտցուիլյամ քոլեջ Արխիվացված 2009-05-13 Wayback Machine, 1869
- Նյուհեմ քոլեջ, 1871
- Սելվին քոլեջ, 1882
- Հյուջս հոլ, 1885
- Սբ. Էդմունդի քոլեջ, 1896
- Մուրրեյ Էդուարդի քոլեջ Արխիվացված 2019-08-03 Wayback Machine (Նոր Սրահ), 1954
- Չեչրչիլի քոլեջ, 1960
- Դարվինի քոլեջ, 1964
- Վոլֆսոնի քոլեջ, 1965
- Կլեր հոլ, 1965
- Լյուսի Քավենդիշի քոլեջ Արխիվացված 2008-03-25 Wayback Machine, 1965
- Հոմերթոն քոլեջ, 1976
- Ռոբինսոն քոլեջ, 1979
Կարգախոս և լոգո
խմբագրելՀամալսարանն ունի իր յուրահատուկ գույնը՝ «քեմբրիջյան» կապույտը, ինչպես նաև իր նշանաբանը՝ «Այստեղից է ծագում լույսն ու սրբությունը» (լատին․՝ «Hinc lucem et pocula sacra»)։
Հետաքրքիր փաստեր
խմբագրել- 1904 թվականից սկսած Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականները ստացել են ավելի քան 80 Նոբելյան մրցանակ։ Այս ցուցանիշով համալսարանն աշխարհում իրեն հավասարը չունի։ Հարկ է փաստել, որ Քեմբրիջում է գրվել համակարգչային առաջին խաղը[21]։
- Աշխարհի ամենակարևոր գիտական հայտնագործություններից և գիտական հեղափոխություններից շատերն արվել են հենց Քեմբրիջի շրջանավարտների կողմից։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ https://www.cam.ac.uk/about-the-university/how-the-university-and-colleges-work/the-university-as-a-charity
- ↑ Forsyth, A. R. (1935). «Old Tripos days at Cambridge». The Mathematical Gazette. The Mathematical Association. 19 (234): 166. doi:10.2307/3605871. JSTOR 3605871.
- ↑ 3,0 3,1 «A Brief History: Early records». University of Cambridge. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 17-ին.
- ↑ «Table 0b - All students FTE by institution and level of study 2004/05». Higher Education Statistics Agency. Արխիվացված է օրիգինալից (Microsoft Excel spreadsheet) 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 1-ին.
- ↑ https://orcid.org/members/001G000001CAlw9IAD-university-of-cambridge
- ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
- ↑ https://www.jisc.ac.uk/membership
- ↑ Our Members / Platinum Members
- ↑ https://publicationethics.org/members
- ↑ 10,0 10,1 «Middle Ages». British History Timeline. BBC. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
- ↑ «How the University works: The Senate». University of Cambridge. 2011 թ․ հունիսի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 9-ին.
- ↑ 12,0 12,1 Cooper, Charles Henry (1860). Memorials of Cambridge. Vol. 1. W. Metcalfe. էջ 32. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
- ↑ Leedham-Green, Elisabeth (1996). A Concise History of the University of Cambridge. Cambridge University Press. էջ 3. ISBN 978-0-521-43978-7. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 9-ին.
- ↑ de Ridder-Symoens, Hilde (2003). Cambridge University Press (ed.). A History of the University in Europe: Universities in the Middle Ages. Vol. 1. էջ 89. ISBN 978-0-521-54113-8.
- ↑ Hackett, M.B. (1970). The original statutes of Cambridge University: The text and its history. Cambridge University Press. էջ 178. ISBN 9780521070768. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
- ↑ «University of Cambridge-Facts and Figures January 2013» (PDF).
- ↑ Black, Michael (1984). Cambridge University Press, 1583–1984. էջեր 328–9. ISBN 978-0-521-66497-4.
- ↑ «Choir that sings to the world». BBC. 2001 թ․ դեկտեմբերի 24. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
- ↑ The National Archives (ed.). «Cambridge University Act 1856». Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 2-ին.
- ↑ Taylor 1994, էջ. 22
- ↑ Bringham, Allan (2008 թ․ հոկտեմբերի 7). «Is Town v Gown a thing of the past?». Cambridge Evening News. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 9-ին – via Cambridge Online.
Արտաքին հղումներ
խմբագրելՎիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քեմբրիջի համալսարան» հոդվածին։ |