Թայվան
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Թայվան (այլ կիրառումներ)
| Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Թայվան, պաշտոնական անվանումը՝ Չինաստանի Հանրապետություն (չինարեն՝ 中華民國, փինյին՝ Zhōnghuá Mínguó), հաճախ օգտագործվում է Թայվան անվանումը (չինարեն՝ 台灣), քանի որ գտնվում է համանուն կղզու վրա։ պետություն է Արևելյան Ասիայում։ ՄԱԿ-ի հիմնադիրներից մեկն է, Անվտանգության Խորհրդի մշտական անդամ մինչև 1971 թվականը։
Տնտեսություն Խմբագրել
Թայվանն ունի զարգացած կապիտալիստական տնտեսություն՝ աշխարհում ՀՆԱ-ով , 21-րդ տեղում ՀՆԱ-ով (անվանական), 14-րդ տեղում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ով և 33-րդ տեղում ՀՆԱ-ով (անվանական)։ ) մեկ շնչի հաշվով։ Այս միտումին համահունչ՝ մասնավորեցվեցին պետական խոշոր բանկերի և արդյունաբերական ձեռնարկությունների մեծ մասը։ Տեխնոկրատական կողմնորոշված տնտեսական պլանավորման պայմաններում ռազմական դրության պայմաններում մինչև 1987 թվականը ՀՆԱ-ի իրական աճը վերջին երեք տասնամյակի ընթացքում միջինը կազմել է մոտ 8%:Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո արտահանման տեմպերը մեծացան՝ մեծ խթան հանդիսանալով ինդուստրացման համար։ Գնաճը և գործազրկությունը ցածր են, առևտրային պրոֆիցիտը զգալի է, իսկ արժութային պահուստները 4-րդն են աշխարհում։ Գյուղատնտեսությանը բաժին է ընկնում ՀՆԱ-ի 3%-ը՝ 1952թ.-ի 35%-ից ցածր, իսկ ծառայությունների ոլորտին է բաժին ընկնում տնտեսության 73%-ը։ Ավանդական աշխատուժով արդյունաբերությունները անշեղորեն փոխարինվում են ավելի կապիտալ ինտենսիվ և գիտելիքատար արդյունաբերություններով:Թայվանի տնտեսությունը կարևոր բաղադրիչ է համաշխարհային էլեկտրոնիկայի արդյունաբերության արժեշղթայում։ Ռադիոյի բաղադրիչները և անհատական համակարգիչները Թայվանի տեղեկատվական տեխնոլոգիաների արդյունաբերության երկու հիմնական արտադրանքն են։ Թայվանի տեղեկատվական արդյունաբերության ինստիտուտը միջազգայնորեն ճանաչված է և պատասխանատու է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և տեղեկատվական և հաղորդակցման համակարգերի արդյունաբերության զարգացման համար։ Արդյունաբերական տեխնոլոգիաների հետազոտական ինստիտուտը իր գլոբալ գործընկերների հետ հանդիսանում է Թայվանի տնտեսության կիրառական տեխնոլոգիաների առաջատար հետազոտական կենտրոնը:Բյուջեի, հաշվառման և վիճակագրության գլխավոր տնօրինությունը և էկոնոմիկայի նախարարությունը հրապարակում են Թայվանի տնտեսության հիմնական տնտեսական ցուցանիշները։ Չունգ-Հուա Տնտեսական Հետազոտությունների Ինստիտուտը տրամադրում է տնտեսական կանխատեսումներ Թայվանի խոշոր արդյունաբերության և ASEAN-ի հետ երկկողմ տնտեսական հարաբերությունների վերաբերյալ հեղինակավոր հետազոտություններ Թայվանի ASEAN ուսումնասիրությունների կենտրոնի (TASC) միջոցով։ Թայվանի ֆոնդային բորսան կարգավորող գործառույթ ունի տեղական արդյունաբերական ընկերությունների նկատմամբ, որոնք կշռված ֆինանսական ազդեցություն ունեն FTSE և MSCI ինդեքսների վրա:Թայվանցի ներդրողները և ձեռնարկությունները դարձել են ներդրումների հիմնական մատակարարները Չինաստանում, Վիետնամում, Թաիլանդում, Ինդոնեզիայում, Ֆիլիպիններում և Մալայզիայում։ Չինաստանի Հանրապետության Կենտրոնական բանկի պահպանողական և կայուն ֆինանսական քաղաքականության և ձեռնարկատիրական հզորության պատճառով Թայվանը քիչ տուժեց 1997-1999 թվականների ասիական ֆինանսական ճգնաժամից՝ համեմատած տարածաշրջանի շատ երկրների հետ։ Երկրի մյուս երկու խոշոր բանկերն են՝ Bank of Taiwan-ը և Mega International Commercial Bank-ը։ Ի տարբերություն հարևան Ճապոնիայի և Հարավային Կորեայի, փոքր և միջին բիզնեսը Թայվանի ընդհանուր բիզնեսում զգալի մասն է կազմում։ 1970-ականներին տասը խոշոր շինարարական նախագծերի արդյունքում Թայվանը դարձավ նոր արդյունաբերական երկրներից մեկը։ 1990 թվականից ի վեր չինական Թայբեյի տնտեսությունը որդեգրել է տնտեսական ազատականացում՝ հաջորդական կարգավորիչ բարեփոխումներով։ Թայվանի տնտեսությունը բնութագրվում է մթերքների բարձր կենտրոնացվածությամբ։Թայվանը Ասիական զարգացման բանկի (ԱԶԲ), Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) և Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տնտեսական համագործակցության (APEC) անդամ է։ Թայվանը դիտորդի կարգավիճակ ունի նաև Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպությունում (ՏՀԶԿ) Չինական Թայբեյ անունով։ Թայվանը Միջազգային առևտրի պալատի անդամ է որպես Չինական Թայբեյ։ Թայվանի տնտեսությունը չի ցանկանում միանալ Անդրխաղաղօվկիանոսյան գործընկերությանը 2020 թվականից շուտ՝ մի շարք տնտեսական պահանջների պատճառով։ 2010 թվականին Թայվանի առաջատար հինգ առևտրային գործընկերներն էին Չինաստանը, Ճապոնիան, ԱՄՆ-ը, Եվրամիությունը և Հոնկոնգը։ Նվազագույն աշխատավարձը (համախառն) 2019 թվականի հունվարի 1-ից կազմում է ամսական 23,100 NT$ (736,12 դոլար) և ժամում 150 NT$ (4,78 դոլար), իսկ զուտ՝ 21,945 NT$ (699,31 դոլար) ամսական և 142,5 NT45 դոլար (4 դոլար)։ Չինաստանի Հանրապետությունում նվազագույն և միջին աշխատավարձը զգալիորեն ավելի բարձր է, քան ՉԺՀ-ում։ Միջին աշխատավարձը մինչև 2018 թվականի ապրիլ ամսական կազմել է 40,792 NT$ (1,348 դոլար)։ Աշխարհի ամենամեծ արտագաղթային ցանցի՝ InterNations-ի տվյալներով, Թայվանը դասվել է գաղթականների համար ապրելու լավագույն վայր 2016 թվականին և կրկին 2021 թվականին։ Մասնավորապես, Թայվանը չորրորդ անգամ անընդմեջ զբաղեցրել է 1-ին տեղը կյանքի որակի ինդեքսում, իսկ ճանապարհորդությունների և փոխադրումների ենթակատեգորիայում՝ 8-րդը։ Նվազագույն աշխատավարձը (համախառն) 2023 թվականի հունվարի 1-ից կազմում է ամսական 26,400 NT$ (868,52 դոլար) և ժամում 176 NT$ (5,79 դոլար), իսկ զուտ՝ 24,063 NT$ (792,05 դոլար) ամսական և NT$160 ($5,27) ժամում։
Մշակույթ Խմբագրել
Գիտություն և կրթություն Խմբագրել
Թայվանի կրթական համակարգն ուներ երեք առանձնահատկություն, որոնք կարևոր դեր խաղացին նրա տնտեսական հաջողության մեջ. Նախ, հիմնական կրթության ենթակառուցվածքն արդեն ստեղծվել էր 1950 թվականին, և բնակչության մեծ մասն ուներ նախնական կրթություն։ Երկրորդ, 1949-1950 թվականներին տեղի ունեցավ բարձր որակավորում ունեցող KMT-ամետ աշխատողների արտահոսք մայրցամաքային Չինաստանից, որոնք փոխարինեցին ճապոնացի աշխատողներին և նպաստեցին տեղական տնտեսության զարգացմանը։ Ամենակարևորն այն էր, որ կրթական համակարգը նախատեսվում էր զարգացնել այնպես, որ սերտորեն համապատասխանի աճող տնտեսության փոփոխվող պահանջներին։ Պարտադիր հիմնական կրթության տեւողությունը վեցից հասցվեց ինը տարվա, միջնակարգ կրթության ծրագիրն ավելի շատ թեքվեց դեպի տեխնիկական մասնագիտությունները, բուհերի շրջանավարտների պետական գնումները խիստ սահմանափակվեցին, իսկ համալսարանի ուսումնական պլանը փոխվեց՝ ավելի մեծ շեշտադրում դնելով տեխնիկական առարկաների վրա։ Բարձրագույն կրթությունը զարգանում է անհամաչափ, այն էլ մասնավոր կապիտալի հաշվին, ինչի շնորհիվ այս ոլորտն այնքան էլ թանկ չէ կառավարության համար։Թայվանի կրթական համակարգը գտնվում է Չինաստանի Հանրապետության կրթության նախարարության վերահսկողության ներքո։ Թայվանի կրթական համակարգը տալիս է ուսանողների ամենաբարձր ձեռքբերումները, հատկապես մաթեմատիկայի և գիտության ոլորտներում։ Համակարգը քննադատության է ենթարկվել ուսանողների վրա անհարկի ճնշում գործադրելու և ստեղծագործական ունակությունների անտեսման համար՝ ի նպաստ անգիր սովորելու։ Այս խնդրի լուծմանն ուղղված վերջին կրթական բարեփոխումները շատ բանավեճերի թեմա են դարձել Թայվանում։ Չնայած գործող օրենքը նախատեսում է միայն ինը տարվա պարտադիր դպրոց, 9-րդ դասարանի շրջանավարտների 95%-ը շարունակում է 10-րդ դասարան ավագ դպրոցում, արհեստագործական ուսումնարանում կամ քոլեջում։ Նախագահ Մա Ին Ջզյուն 2011 թվականի հունվարին հայտարարեց, որ կառավարությունը կսկսի տասներկուամյա պարտադիր կրթության ծրագրի փուլային իրականացումը մինչև 2014 թվականը։
Գրականություն, թատրոն և կինո Խմբագրել
Երկրի խոշոր թատրոնները ներառում են Թայբեյի Ազգային թատրոնը և Ազգային համերգասրահը, Թայչունգի ազգային օպերային թատրոնը, Կաոսյունի Վեյ-վու-ին մշակույթի և արվեստի ազգային կենտրոնը և Թայվանի ավանդական թատրոնի արվեստի կենտրոնը։ Թայվանական ֆիլմերը տարբեր միջազգային մրցանակների են արժանացել աշխարհի կինոփառատոներում։ Թայվանցի ռեժիսոր Էնգ Լին նկարահանել է քննադատների կողմից ճանաչված «Կռվող վագրը, թաքնված վիշապը» ֆիլմերը։ Ուտել, խմել, տղամարդ, կին; Մտք և զգացմունքներ; Բրոքբեկ լեռ; Պիի կյանքը; Ցանկություն. Թայվանցի այլ նշանավոր ռեժիսորների թվում են Ցայ Մինգ-Լյան, Էդվարդ Յանգ և Հոու Սյաո-Հսիեն։ անցկացվում է «Ոսկե ձի» կինոփառատոնը։ Թայվանական գրականությունը կրում է ճապոնական և չինական մշակույթի ազդեցությունը։ Ժամանակակից թայվանական գրականությունը առաջացել է հակակոմունիստական գրականությունից և մոդեռնիստական գրականությունից, իսկ 2000-ականներին թայվանական գրականության մեջ նոր ժանրեր են առաջացել։ Չնայած տեսամեդիայի սպառնալիքներին՝ թայվանական գրականությունը շարունակում է զարգանալ՝ ստեղծելով, բացահայտելով և զարգացնելով նոր ոճեր։
Խոհանոց Խմբագրել
Թայվանական հայտնի ուտեստներից են թայվանական տավարի մսով լապշա ապուրը, գուա բաոն, զոնգզին, թայվանական տապակած հավը, վերմիշելը, սանբեյջին և այու ժելեը։ Michelin Guide-ը սկսեց վերանայել ռեստորանները Թայբեյում 2018 թվականին և Տայչունգում՝ 2020 թվականին։ 2014 թվականին The Guardian-ը Թայվանի գիշերային շուկաները անվանեց «աշխարհի լավագույն փողոցային սննդի շուկաները»։ Ծագումով Թայվանից՝ պղպջակով թեյը դարձել է համաշխարհային ֆենոմեն։
Առողջապահություն Խմբագրել
Առողջապահությունը Թայվանում կառավարվում է Գործադիր Յուանի Առողջապահության դեպարտամենտի կողմից։ Ինչպես մյուս զարգացած երկրները, Թայվանի քաղաքացիները լավ են սնվում, բայց բախվում են առողջական խնդիրների, ինչպիսիք են խրոնիկական գիրություն և սրտի հիվանդություն։ 2002 թվականին Թայվանն ուներ գրեթե 1,6 բժիշկ և 5,9 հիվանդանոցային մահճակալ 1000 բնակչի հաշվով։ 2002 թվականին երկիրն ուներ ընդհանուր առմամբ 36 հիվանդանոց և 2601 կլինիկա։ Մեկ շնչին բաժին ընկնող առողջապահական ծախսերը 2000 թվականին կազմել են 752 ԱՄՆ դոլար, ինչը կազմում է 2001 թվականի համախառն ներքին արդյունքի 5.8%-ը; Ծախսերի 64,9%-ը եղել է պետական միջոցներից, կյանքի ընդհանուր տեւողությունը 2013 թվականին կազմել է 79,71 տարի։ Առողջապահության վերջին հիմնական մտահոգությունները ներառում են 2003 թվականին սուր շնչառական համախտանիշի (SARS) բռնկումը, սակայն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կողմից կղզին հետագայում հայտարարվեց անվտանգ։ Թայվանում գործող առողջապահական համակարգը, որը հայտնի է որպես Առողջության ազգային ապահովագրություն (NHI), ստեղծվել է 1995 թվականին։ ԱԱԻ միջոցների հաշվին իրականացվում է պարտադիր սոցիալական ապահովագրության պլան, որն ապահովում է բժշկական միջոցների կենտրոնացված տեղաբաշխումը։ Համակարգը բոլոր քաղաքացիներին խոստանում է առողջապահական խնամքի հավասար հասանելիություն, և 2004 թվականի վերջում այն ընդգրկում էր բնակչության 99%-ը։ NHI-ն հիմնականում ֆինանսավորվում է վճարումների միջոցով, որոնք հիմնված են աշխատավարձի հարկերի վրա և լրացվում են դրամական փոխանցումներով և ուղղակի պետական ֆինանսավորմամբ։ Սկզբնական փուլում պետական և մասնավոր մատակարարների համար գերակշռում էին ծառայության դիմաց վճարները։ Պրովայդերների մեծ մասը գործում է մասնավոր հատվածում և ձևավորում է առողջապահական մրցունակ շուկա։ Թեև շատ բուժաշխատողներ խաբում են համակարգը՝ մեծ թվով հիվանդների առաջարկելով անհարկի ծառայություններ, իսկ հետո վճարումներ ստանում կառավարությունից։ Ծախսերը զսպելու ճնշման տակ NHI-ը 2002 թվականին փոխեց իր վճարային համակարգը՝ ծառայության համար վճարման համաշխարհային բյուջեից վերածելով ապագան նայող վճարային համակարգի։
Պատվաստում COVID-19-ի դեմ Խմբագրել
Թայվանի առողջապահական համակարգը հաջողությամբ պայքարում է կորոնավիրուսի դեմ[98], և մինչ Թայվանի կողմից մշակված COVID-19 պատվաստանյութերը՝ Medigen և UBI, անցնում էին կլինիկական փորձարկումներ, Թայվանի բնակիչները հասանելի դարձան բարձր արդյունավետ պատվաստանյութերին՝ գնելով պատվաստանյութերի բավարար չափաբաժիններ երկու տեղականներից։ և արտասահմանյան աղբյուրները. 2021 թվականի հոկտեմբերի 26-ի դրությամբ 615,696 թայվանցիներ լիովին պատվաստվել են Medigen պատվաստանյութի երկու չափաբաժիններով, այդ թվում՝ Թայվանի նախագահ Ցայ Ինգ Վենը և փոխնախագահ Լայ Ցին-դեն։ Պատվաստանյութը արտակարգ իրավիճակների օգտագործման թույլտվություն ստացավ հուլիսի 19-ին, և ԱՀԿ-ն ընտրեց թայվանական պատվաստանյութը միջազգային փորձարկումների համար։ 2022 թվականի հունվարին պատվաստանյութը պաշտոնապես ճանաչվեց հինգ երկրների կողմից, ներառյալ Նոր Զելանդիան և Թաիլանդը։
Բնակչություն Խմբագրել
Համարը և տեղաբաշխումը Խմբագրել
Թայվանի բնակչությունը 2023 թվականի հուլիսի դրությամբ կազմում էր 23,392,423։ Քանի որ Չինաստանի Հանրապետության տարածքը կազմում է 36,197 կմ², բնակչության խտությունը կազմում է 646 մարդ մեկ քառակուսի կմ-ում։ Այն 10-րդ ամենախիտ բնակեցված երկիրն է աշխարհում և երկրորդը Ասիայում (Բանգլադեշից հետո)՝ չհաշված միկրոերկրները։ Չինաստանի Հանրապետության գրեթե ողջ բնակչությունը քաղաքաբնակ է։ Չինաստանի Հանրապետության հիմնական բնակչությունը կենտրոնացած է Թայվան կղզու հարթ արևմտյան ափին և ապրում է մեգապոլիսում (քաղաքային ագլոմերացիաները հոսում են միմյանց), հյուսիսում գտնվող Սինգբեյից մինչև հարավում գտնվող Կաոհսյուն։ 2019 թվականի դրությամբ Չինաստանի Հանրապետության ընդհանուր բնակչության մեկ երրորդը ապրում էր Թայվան կղզու հյուսիսում՝ Մեծ Թայբեյի մետրոպոլիայի տարածքում։ Բնակչության անկումը 2021 թվականին կազմել է 1,3%։=== === Թայվանի բնակչության մեծ մասն ապրում է քաղաքային ագլոմերացիաներում։ Դրանցից ամենամեծերը հետևյալն են՝ Նոր Թայբեյ (6,607,115 մարդ), Կաոհսյուն (2,752,008), Տայչունգ - Չանհուա (2,161,327), Տաոյուան (1,814,437), Տայնան (1,237,886), Հսինչու (671,44), Չինչու (671,444)։ Դրանք բոլորը գտնվում են Թայվան կղզու արեւմտյան ափին։ Ամենամեծ քաղաքները (2009 թվականի դրությամբ՝ Թայբեյ (2,620,273), Կաոհսյուն (1,526,128), Տայչունգ (1,067,366), Տայնան (768,891), Հսինչու (396,983), Կելունգ (390,299, Չիայ)։
Էթնիկ կազմը և լեզուներ Խմբագրել
Թայվանի բնակչության 97%-ը էթնիկ չինացիներ են (Հան); գրեթե 3%-ը բնիկ ժողովուրդներ են (Թայվան կղզու ամենահին բնակչությունը), որոնք խոսում են ավստրոնեզական ընտանիքի թայվանական լեզուներով։ Պաշտոնական լեզուն չինարենն է (գուոյու), սակայն բնակչության մեծամասնությունը խոսում է մանդարինի, թայվաներենի և հակի այլ բարբառներով։ Օգտագործվում են ավանդական չինական նիշերը։ 2023 թվականի հուլիսի դրությամբ Չինաստանի Հանրապետությունում ապրում է 808,134 ներգաղթյալ, որը ներկայացնում է երկրի բնակչության 3,45%-ը։ Մինչև վերջերս բնիկ լեզուները պաշտոնական կարգավիճակ չունեին և աստիճանաբար անհետանում էին, սակայն 2016 թվականից առաջընթաց է արձանագրվել էթնիկական խնդիրների ինտեգրման հարցում։ 2017 թվականին խորհրդարանն ընդունեց բնիկ լեզուների մասին օրենքը։ Այժմ դրանք կարող են դասավանդվել դպրոցներում՝ շաբաթական մեկ ժամ և կամավոր հիմունքներով։ 2018 թվականի դեկտեմբերին ընդունվել է «Ազգային լեզուների աջակցության մասին» օրինագիծ, որը հաստատում է հանրապետությունում խոսվող բոլոր լեզուների հավասարությունը. ազգային լեզուների օգտագործումը չպետք է խտրականության ենթարկվի կամ ենթարկվի սահմանափակումների։ Օրինագիծը նաև աջակցություն է տրամադրում Չինաստանի Հանրապետության լեզուներով տպագիր նյութերին, ֆիլմերին և հեռուստահաղորդումներին։
Կրոն Խմբագրել
Թայվանում գրանցված է 27 կրոնական դավանանք, այդ թվում՝ համաշխարհային խոշոր կրոններ և նոր կրոնական շարժումներ։ Թայվանում կրոնական կյանքի զգալի մասը կապված է չինական ժողովրդական կրոնի հետ։ Թայվանի բնիկ ավստրոնեզացի բնակչության կրոնական ավանդույթները կորցրին իրենց նախկին նշանակությունը, հետպատերազմյան շրջանում աբորիգենները զանգվածաբար դարձան քրիստոնեության տարբեր դավանանքների։ Մայրցամաքային Չինաստանից ծագած կրոնական ավանդույթներն ունեն ամենամեծ թվով հետևորդներ։ Սրանք բուդդայականության, դաոսականության և այլ հավատալիքների տարբեր դպրոցներ են, որոնց բնորոշ գծերը, հատկապես կենցաղային մակարդակում, բազմաստվածությունն ու սինկրետիզմն են, միմյանց հետ մերձեցման բարձր աստիճանը։ Նախնիների պաշտամունքը, որը սրբագործված է կոնֆուցիական էթիկայի կողմից, նույնպես լայնորեն կիրառվում է Թայվանում՝ անկախ կրոնական պատկանելությունից։ Միաստվածական կրոնները, հիմնականում քրիստոնեությունը, դավանում են Թայվանի բնակչության համեմատաբար փոքր մասը. Իսլամը որոշակի թվով հետևորդներ ունի։ Բնակչության 18%-ը կրոնական չէ, հավատացյալներից՝ 94%-ը չինական մշակույթին ավանդական կրոնների հետևորդներ են՝ ներառյալ բուդդիզմը, տաոսիզմը և կոնֆուցիականությունը, 4,5%-ից քիչը քրիստոնեության կամ իսլամի հետևորդներ են։
ԼԳԲՏ և միասեռ ամուսնություններ Խմբագրել
2017 թվականին Չինաստանի Հանրապետությունը օրինականացրեց միասեռ ամուսնությունները և այդպիսով դարձավ Ասիայի առաջին պետությունը, որը թույլ տվեց միասեռ ամուսնությունների գրանցումը։ 2017 թվականի մայիսի 24-ին Սահմանադրական դատարանը որոշեց, որ հավասարության և ամուսնության ազատության սահմանադրական իրավունքը երաշխավորում է միասեռ զույգերին Չինաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխան ամուսնանալու իրավունքը։ Վճիռը (Դատական յուանի մեկնաբանություն թիվ 748) օրենսդրական յուանին երկու տարի ժամանակ է տվել ամուսնության օրենքները ներդաշնակեցնելու համար, որից հետո նման ամուսնությունների գրանցումն ինքնաբերաբար ուժի մեջ կմտնի։ Որոշումից ի վեր, միասեռ ամուսնությունների մասին օրենքի կիրարկման առաջընթացը դանդաղ է եղել՝ կառավարության անգործության և որոշ պահպանողական մարդկանց և քրիստոնեական խմբերի ուժեղ հակազդեցության պատճառով։ 2018 թվականի նոյեմբերին Թայվանի ընտրազանգվածը հանրաքվե անցկացրեց՝ կանխելու միասեռ ամուսնությունների ճանաչումը Քաղաքացիական օրենսգրքում և սահմանափակելու ԼԳԲՏ թեմաների ուսուցումը։ Կառավարությունն արձագանքեց՝ վերահաստատելով, որ Դատարանի որոշումը կկատարվի, և որ հանրաքվեները չեն կարող աջակցել Սահմանադրությանը հակասող օրենքներին։ 2019 թվականի փետրվարի 20-ին հրապարակվել է «ԺՀ թիվ 748 Մեկնաբանության իրականացման ակտ» օրինագիծը։ Օրինագիծը միասեռ ամուսնացած զույգերին տալիս է գրեթե բոլոր իրավունքները, որոնք հասանելի են հետերոսեքսուալ ամուսնական զույգերին՝ ըստ Քաղաքացիական օրենսգրքի, բացառությամբ, որ այն թույլ է տալիս միայն նրանցից մեկի հետ գենետիկորեն կապված երեխայի որդեգրումը։ Գործադիր Յուանն այն փոխանցեց հաջորդ օրը՝ ուղարկելով օրենսդրական յուան՝ արագ վերանայման համար։ Օրինագիծն ընդունվել է մայիսի 17-ին, նախագահի կողմից ստորագրվել է մայիսի 22-ին և ուժի մեջ է մտել 2019 թվականի մայիսի 24-ին (դատարանի որոշմամբ հնարավոր վերջին օրը)։ Միևնույն ժամանակ, սկզբնական շրջանում օտարերկրյա քաղաքացիների հետ ամուսնությունները գրանցվում էին միայն այն դեպքում, եթե դա թույլատրելի էր օտարերկրյա գործընկերոջ քաղաքացիության երկրում։ Համաձայն Արվեստի. «Օտարերկրյա քաղաքացիների մասնակցությամբ քաղաքացիական հարցերը կարգավորելու մասին» օրենքի 46-րդ հոդվածով, ամուսնական միության կնքումը կարգավորվում է քաղաքացիության երկրի օրենքով։ Զուգընկերների միջև ցանկացած ամուսնություն, որոնցից մեկը թայվանցի է, նախ պետք է կնքվեր օտարերկրյա գործընկերոջ երկրում, այնուհետև հաստատվեր Թայվանի ներքին գործերի նախարարությունը։ 2023 թվականի հունվարին ՆԳՆ-ն որոշեց թույլ տալ միասեռ ամուսնությունների գրանցումը օտարերկրացիների հետ՝ անկախ նրանց քաղաքացիությունից, սակայն բացառությունը ուժի մեջ մնաց Չինաստանի քաղաքացիների համար։
Ծանոթագրություններ Խմբագրել
- ↑ https://www.hakka.gov.tw/Content/Content?NodeID=474&PageID=39885&LanguageType=ENG
- ↑ Democracy-Dictatorship Index
- ↑ Department of Household Registration — 1942.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 https://www.taiwan.gov.tw/about.php
- ↑ Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 475. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
- ↑ Spence J. The Search for Modern China — 1 — USA: W. W. Norton & Company, 1991. — P. 267. — ISBN 978-0-393-30780-1
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
- ↑ https://www.stat.gov.tw/public/Data/02416246DBUFBVDH.pdf