Պոլ Դիրակ

Պոլ Ադրիեն Մորիս Դիրակ (անգլ.՝ Paul Adrien Maurice Dirac, օգոստոսի 8, 1902(1902-08-08)[1][2][3][…], Բրիստոլ, Էյվոն, Հարավարևմտյան Անգլիա, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4][3][5] - հոկտեմբերի 20, 1984(1984-10-20)[1][2][3][…], Թալահասի, ԱՄՆ[3][5]), անգլիացի ֆիզիկոս, տեսաբան, քվանտային մեխանիկայի հիմնադիրներից։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ (1930 թ.)։ Մի շարք երկրների ակադեմիաների և գիտական ընկերությունների, այդ թվում նաև ՍՍՀՄ ԳԱ 1931 թվականից արտասահմանյան անդամ։

Պոլ Դիրակ
անգլ.՝ Paul Dirac
Paul Dirac, 1933.jpg
Ծնվել էօգոստոսի 8, 1902(1902-08-08)[1][2][3][…]
Բրիստոլ, Էյվոն, Հարավարևմտյան Անգլիա, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4][3][5]
Մահացել էհոկտեմբերի 20, 1984(1984-10-20)[1][2][3][…] (82 տարեկան)
Թալահասի, ԱՄՆ[3][5]
ԳերեզմանRoselawn Cemetery[6]
Բնակության վայր(եր)Միացյալ Թագավորություն
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom.svg Միացյալ Թագավորություն[7]
Դավանանքդեիզմ
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, ֆիզիկոս-տեսաբան, պրոֆեսոր, ֆիզիկոս, գիտնական, ակադեմիկոս, դաստիարակ, ուսուցիչ և ճարտարագետ
Հաստատություն(ներ)Մայամիի համալսարան[3][8], Ֆլորիդայի նահանգային համալսարան[3][8], Քեմբրիջի համալսարան[3][1] և Սուրբ Ջոնի քոլեջ[1]
Գործունեության ոլորտտեսական ֆիզիկա[3]
Պաշտոն(ներ)Մաթեմատիկայի Լուկասյան պրոֆեսոր[3]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[3], Լեոպոլդինա[9], Պապական գիտությունների ակադեմիա[10][1], ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա[1], Լինչեի ազգային ակադեմիա[1], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[1], Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[11][1], ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[1], Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[5][1], Indian Academy of Sciences?[1], Chinese Physical Society?[1], Իռլանդիայի թագավորական ակադեմիա[1], Էդինբուրգի թագավորական ընկերություն[1], Ֆրանսիայի ինստիտուտ[1], Լիսաբոնի գիտությունների ակադեմիա[1], Թագավորական Դանիական գիտությունների ակադեմիա[1] և Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[1]
Ալմա մատերԲրիստոլի համալսարան (1923)[12][1] և Քեմբրիջի համալսարան (1926)[12][1]
Գիտական աստիճանգիտությունների թեկնածու
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[13][3] և ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավարՌալֆ Ֆաուլեր
Եղել է գիտական ղեկավարՀոմի Ջեհանգիր Բաբա[14], Fred Hoyle[14], Դենիս Սիամա[14], John Polkinghorne?[14], Richard J. Eden?[14], A. Lees?[14], Christie Jayaratnam Eliezer?[14] և Harish-Chandra?[14]
Հայտնի աշակերտներՌոբերտ Օպենհեյմեր և Փոլ Վայս
Ազդվել էՋոն Ստյուարտ Միլ
Պարգևներֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[15][16][3] Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ[3][17] Կոպլիի մեդալ[18] Թագավորական մեդալ[17] Մաքս Պլանկի անվան մեդալ[19] Հելմհոլցի մեդալ[19] Ռոբերտ Օփենհեյմերի հիշատակի մրցանակ[19] Բեյքերյան լեկցիա և Վաստակի շքանշան[17]
Ամուսին(ներ)Մարգիտ Դիրակ[3][19]
ՀայրCharles Dirac?[19]
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
Paul Dirac Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Դիրակ Պոլ Ադրիեն Մորիսը ծնվել է 1902 թ. օգոստոսի 8-ին Բրիստոլ քաղաքում։ Սովորել է Բրիստոլի, ապա Քեմբրիջի համալսարաններում ավարտել է 1924 թվականին։ 1932 թվականից Քեմբրիջի համալսարանի պրոֆեսոր։ Դիրակը կառուցել է քվանտային մեխանիկայի, այսպես կոչված, ձևափոխությունների տեսությունը 1926-1927 թթ., մշակել է ճառագայթման քվանտային տեսության հիմունքները։ Էնրիկո Ֆերմիի հետ մեծ ավանդ է ներդրել քվանտային վիճակագրության բնագավառում (Ֆերմի-Դիրակի վիճակագրություն), մասնավորապես պարզել բաշխման վիճակագրական բնույթի և ալիքային ֆունկցիայի սիմետրիայի հատկությունների կապը 1925 թվականին։ 1928 թվականին ստեղծել է էլեկտրոնի շարժման ռելյատիվիստական տեսությունը, որը հնարավորություն տվեց բացատրել մի շարք ֆիզիկական երևույթներ և կանխատեսել պոզիտրոնի գոյությունը։ Դաշտի քվանտային տեսության տարբեր բնագավառներին են նվիրված նաև Դիրակի մի շարք ուրիշ աշխատանքներ, նա առաջինն է կիրառել երկրորդային քվանտացման մեթոդը 1927 թվականին, որը հետագայում լայն տարածում գտավ տեսական ֆիզիկայում։ Դիրակը Էրվին Շրյոդինգերի հետ 1933 թ. արժանացել է Նոբելյան մրցանակի՝ քվանտային մեխանիկայի վերաբերյալ աշխատությունների և էլեկտրոնային տեսության զարգացման համար։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 P.A.M.Dirac Biography // biography
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Дирак Поль Адриен Морис // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Թուրինի գիտությունների ակադեմիա — 1757.
  6. ↑ Find A Grave — 1995.
  7. ↑ LIBRIS — 2012.
  8. ↑ 8,0 8,1 https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1986.0006 — P. 160.
  9. ↑ https://www.leopoldina.org/mitglieder/mitgliederverzeichnis/mitglieder/member/Member/show/paul-dirac/
  10. ↑ http://www.pas.va/content/accademia/en/academicians/deceased/dirac.html
  11. ↑ Notable Names Database — 2002.
  12. ↑ 12,0 12,1 P.A.M.Dirac Biography // biography.com
  13. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1933/
  16. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Who's Who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849.
  18. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 409)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պոլ_Դիրակ&oldid=7171991» էջից