Վիքիպեդիա

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար

(Վերահղված է Սուբրամանյան Չանդրասեկարից)

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար (/ˌtʃʌndrəˈʃeɪkɑr/ անգլ.՝ Subrahmanyan Chandrasekhar, թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர், հոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)[1][2][3][…], Լահոր, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - օգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)[1][2][3][…], Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ), ամերիկյան ֆիզիկոս և աստղաֆիզիկոս։ Ազգությամբ հնդիկ, Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռամանի՝ ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակակրի զարմիկը։

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար
թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர
Ծնվել էհոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)[1][2][3][…]
Լահոր, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն
Մահացել էօգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)[1][2][3][…] (84 տարեկան)
Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ
բնական մահով[2]
ԳերեզմանWheeling Township Arlington Heights Cemetery[4]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Դավանանքաթեիզմ
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, աստղագետ, աստղաֆիզիկոս, ակադեմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Չիկագոյի համալսարան[5], Թրինիթի քոլեջ[6] և Երկեսի աստղադիտարան[5]
Գործունեության ոլորտաստղաֆիզիկա[7], ֆիզիկա[7] և մաթեմատիկա[7]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն[8], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա[9]
Ալմա մատերԹրինիթի քոլեջ (1933)[6], Նախագայական քոլեջ (1930)[6], Քեմբրիջի համալսարան (1933)[10] և Hindu Higher Secondary School?
Գիտական աստիճանփիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1][7][11]
Գիտական ղեկավարՌալֆ Ֆաուլեր և Արթուր Էդինգտոն[10]
Եղել է գիտական ղեկավարԴոնալդ Էդվարդ Օստենբրոկ, Bimla Buti?, Donat Wentzel?, Jeremiah P. Ostriker?[10], Guido Münch?[10], Steven Lawrence Detweiler?[10], Russell Kulsrud?[10], Anne Barbara Underhill?[10], John Charles Miller?[10], Norman Ronald Lebovitz?[10], Morris L. Aizenman?[10], Yavuz Nutku?[10], John L. Friedman?[10], Arthur Code?[10], Merle Gold?[10], Surindar Kumar Trehan?[10], Yousef Sobouti?[10], Eberhart Jensen?[10] և H. Lawrence Helfer?[10]
Պարգևներ
Padma Vibhushan in science & engineering

Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ

[12] Կոպլիի մեդալ[13]

Թագավորական մեդալ

[2] ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[14][15]

Հենրի Դրեյպերի մեդալ

Հենրի Նորիս Ռասելի մրցանակ

 Թագավորական աստղագիտական ընկերության ոսկե մեդալ Ազգային գիտական մեդալ

Կարլ Շվարցշիլդի մեդալ

Քեթրին Բրյուսի մեդալ

Տոմալլա Հիմնադրամ

Գիբսի լեկցիա

[2]

Ռամֆորդի մրցանակ

[16]

Srinivasa Ramanujan Medal?

Գորդոն Ջ. Լենգի մրցանակ

Մարսել Գրոսմանի պարգև

Ռիխտմայերի հիշատակի մրցանակ

Մաթեմատիկական ֆիզիկայի Դենի Հայնեմանի մրցանակ

[17]

Ադամսի մրցանակ

Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[18]

Սիլիմանյան դասախոսություն

 և

Karl G. Jansky Lectureship?

Ամուսին(ներ)Lalitha Doraiswamy?[2]
ՀայրCS Ayyar?[19]
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Subrahmanyan Chandrasekhar Վիքիպահեստում

Ավարտել է Մադրասի համալսարանը (1930)։ 1933 թ. փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան է ստացել Քեմբրիջի համալսարանում, որտեղ և աշխատել է մինչև 1936 թ.։ 1936 թ. տեղափոխվել է ԱՄՆ (1953 թ. ընդունել է ամերիկյան հպատակություն) և 1937 թվականից աշխատել Ցերքի աստղադիտարանում ու դասավանդել Չիկագոյի համալսարանում (1942 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1944), Գիտությունների և արվեստների ամերիկյան ակադեմիայի, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի անդամ։

Աշխատանքները խմբագրել

Աշխատանքները վերաբերում են աստղերի կառուցվածքին, մթնոլորտին ու դրանց դինամիկային, մաթեմատիկական ֆիզիկային։ Զարգացրել է սպիտակ թզուկների տեսությունը, որը կանխատեսում է դրանց զանգվածների սահմանի գոյությունը և տալիս աստղի զանգվածի ու շառավղի ունիվերսալ առնչությունը, վերջինս որոշում է աստղերի էվոլյուցիայի վերջնական փուլերը։ Հետազոտել է աստղային համակարգերի դինամիկան, ճառագայթային էներգիայի փոխանցումը աստղերի հարթ-զուգահեռ մթնոլորտներում։ Դիտարկել է հիդրոդինամիկական և հիդրոմագնիսական կայունության խնդիրները հարաբերականության ընդհանուր տեսության շրջանակներում։

1983 թ․ Ուիլյամ Ֆաուլերի հետ ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ է ստացել աստղերի էվոլյուցիայի և կառուցվածքի մասին աշխատությունների համար։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ Find A Grave — 1996.
  5. ↑ 5,0 5,1 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 83.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 82.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  8. ↑ Notable Names Database — 2002.
  9. ↑ https://twas.org/directory/chandrasekhar-subrahmanyan
  10. ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 10,11 10,12 10,13 10,14 10,15 10,16 10,17 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. ↑ CONOR.Sl
  12. ↑ https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 81.
  13. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  14. ↑ The Nobel Prize in Physics 1983 // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  15. ↑ The Nobel Prize amounts // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  16. ↑ https://www.amacad.org/rumford-prize-recipients
  17. ↑ Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics — APS.
  18. ↑ Chira S. D. Schmidt, Friedman, Cousteau, 8 Others Receive Honoraries at Commencement(անգլերեն) // The Harvard Crimson — (untranslated): 1979.
  19. ↑ Parameswaran U. C.V. Raman : A Biography — Penguin India, 2011.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 668)։  
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սուբռահմանյան_Չանդրասեկհար&oldid=9785612» էջից