Մասնակից:Զաբելա Աբելյան/Կոնստանտին Նովոսյոլով

Զաբելա Աբելյան/Կոնստանտին Նովոսյոլով

Սըր Կոնստատին Սերգեևիչ Նովոսելով (ռուս.՝ Константи́н Серге́евич Новосёлов, ), ռուսական և բրիտանական ֆիզիկոս։ 2010 թվականից (Անդրեյ Գեյմի հետ միատեղ) ֆ իզիկայից Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, (2011)ից Լոնդոնի թագավորության հասարակության անդամ։ 2011 թվականի դեկտեմբերի 31-ին գիտական ծառայությունների համար Ելիզավետա 2-րդ թագուհու հրամանով նրան տրվել է բակալավր-ասպետի կոչում։

2015 թվականի հոկտեմբերի դրությամբ ուներ 92000 ավելի իր աշխատանքի մեջբերումներ։ Ցուցանիշ Խիրշի-80:[1]. Ընդգրկվում է 2014 թվականին հեղինակավոր վարկանիշով գիտնականների առաջնորդությանը Թոմսոն Ռեյտերի տարբերակով[2]

Կենսագրություն խմբագրել

Կոնստատին Նովոսյոլովը ծնվել է 1974 թվականի օգոստոս 23-ին Նիժնի Տագիլ քաղաքում։ Նրա հայրը՝ Սերգեյ Վիկտորովիչն ինժեներ էր, աշխատում էր Ուրալվագոնգործարանում: Նրա պապը՝ Վիկտոր Կոնստատինովիչ Նովոսյոլովը, եղել է թիվ 39 դպրոցի հիմնադիր և առաջին տնօրենը (2005 թվականից — լիցեյ№ 39)։ Մայրը՝Տատյանա Գլեբովնան,այդ նույն դպրոցում աշխատում էր որպես անգլերենի ուսուցչուհի։Ուներ քույր՝Ելենա։

Սովորեց թիվ 39 դպրոցում[3][4].Ուսման առաջին հաջողություները ունեցավ արդեն վեցերորդ դասարանում 1986 թվականին, նա գրավվեց առաջին տեղը ֆիզիկայի մարզային օլիմպիադայում [5]<--Վեցերորդ դասարանում չէին անցկացնում ոչ մարզային,և դեռ ավելին՝ Համամիութենական օլիմպիադա (տես. հոդվածԴպրոցականների Համամիութենական օլիմպիադա), «Իզվեստիայի» թղթակիցը ակնհայտորեն շփոթեց տարիները -->,իսկ ՍՍՀՄ Համամիութենական դպրոցական օլիմպիադայում մտավ ուժեղագույների տասնյակում։ 1988—1991 թվականներին լրացուցիչ սովորեց ЗФТШ-ում հեռակա ֆիզիկա-տեխնիկական դպրոցում[6]. 1990 и 1991 թվականներին մասնակցեց ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի համամիութենական օլիմպադաներին։1991 թվականին դպրոցը ավարտելուց հետո ընդունվեց Մոսկվայի ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտը:

1997 թվականին ավարտեց գերազանցությամբ [[МФТИ-ի ֆիզիկայի և քվանտային էլեկտրոնիկայի ֆակուլտետ]ը «նանոէլեկտրոնիկայի մասնագիտությամբ»[7]. Ինստիտուտը ավարտելուց հետո երկու տարի աշխատել է Չեռնոգալովկայում РАН միկրոէլեկտրոնիկայի տեխնոլոգիայի խնդիրներ ինստիտուտում (ИПТМ РАН), ИПТМ РАН-ի եղել է ասպիրանտ (ղեկավար՝Յուրի Դուբրովսկի)։

1999 վականին տեղափոխվեց Նիտերլանդներ, որտեղ սկսեց աշխատել Անդրեյ Գեյմիի հետ Նեյմեգենի ինստիտուտում:Նրա հետ միասին 2001 թվականին փոխադրվեցին Մանչեսթերի ինստիտուտը: 3 նոյեմբեր 2004 թվական[8]Նովոսյոլովը դիսերտացիան պաշտպանեց փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան պրոֆեսոր Յան-Կեեսա Մաանի ղեկավարությամբ[9]:

2011 թվականին ընտրվեց Թագավորական հասարակության անդամ[10]. Այս պահին ներկայացնում է Լանգֆորտի ֆիզիկայի պրոֆեսոր Մանչեստրի ինստիտուտում և Թագավորական հասարակության պրոֆեսոր [11].

Ապրում է Մանչեստրում, ունիռուս-բրիտանական երկակի քաղաքացիություն [12].Կինը՝Իրինան ծնունդով Վոլոգդայից է, գիտությունների թեկնածու (դիսերտացիան պաշտպանել է Սանկտ-Պետերբուրգում), միկրոբիոլոգ, ծանոթացան Նիտերլանդներում։2009 թվականին ծնվեց երկվորյակ աղջիկները՝ Վիկան և Սոֆյան։

Նոբելյան մրցանակ շնորհելուց հետո՝ ինտերվյույում, Ռուսաստանում աշխատելու հնարավորության մասին Նովոսյոլովը այսպես արտահայտվեց [13]:

  Ինձ շատ է դուր գալիս,ինչպես է աշխատանքը կարգավորված Մանչեստրի ինստիտուտում, որտեղ ես այժմ զբաղվում եմ գիտական գործունեությամ,բայց,եթե ինձ հետաքրքիր առաջարկություն անեին Ռուսաստանում աշխատելու, հնարավոր է և վերադառնամ:Թեպետ ոչ,այնուամենայնիվ, հազիվ թե:Գործը նրանում է,որ աշխատանքի կազմակերպումը նույն Անգլիայում ավելի պարզ և թափանցիկ է,քան Ռուսաստանում կամ ասենք, Գերմանիայում:Գործը միայն փողը չէ:  

Գիտական նվաճումները խմբագրել

 
Константин Новосёлов в лаборатории

Զբաղվում է мезоскопической физики и նանոտեխնոլոգիայի հետազոտությունների բնագավառում։

2004 թվականին իր ղեկավար Անդրեյ Գեյկոմի հետ համատեղ բացեցին նոր ալոտրոպիայի վերափոխություն ածխածինը — գրաֆիտի, որը ներկայացնում է իրենից միաշերտ ածխածնի ատոմներ։[14].

2007—2008 տարիներին ստացել է մի շարք պարգևներ երիտասարդ գիտնականների համար, մասնավորապես, 2007-ին Նիկոլաս Կուրտիի եվրոպական մրցանակ՝ ցածր ջերմաստիճանի և մագնիսական դաշտի բնագավառում հետազոտական աշխատանքի համար։[15].

2008 թվականին ստացել է Երիտասարդ Գիտնականի մրցանակ տեսական և կիրառական ֆիզիկայի միջազգային միությունից, «գրաֆենի հայտնագործության ներդրման և պիոներական աշխատանքի համար,նվիրված բացառիկ հատկության ուսումնասիրմանը»:

2008 թվականին ստացել է TR-35 Երիտասարդ Գիտնականի մրցանակ 35 տարուց փոքր գիտնականների համար MIT Technology Review-ից «երկչափանի տրանզիստորի համար»[16]:

2008 թվականին պարգևատրվել է Տարվա Գիտնական կոչումը Մանչեստրի ինստիտուտ:

2008 թվականին Նովոսյոլովը և Գեյմը ստացան Եվրոֆիզիկա մրցանակը «Գրաֆենի հայտնագործման և նրա հետաքրքիր էլեկտրոնային հատկության բացատրության համար »[17],[18]:

2010 թվականին իր ուսուցիչ Անդրեյ Գեյմի հետ արժանացել են ֆիզիկայից Նոբելյան մրցանակի «երկչափ գրաֆեն նյութի առաջավոր փորձերի» համար[19].Դափնեկիրներին հաջողվեց «ցուցադրել, որ բազմաշերտ ածխածինը ունի բացառիկ հատկություն, որոնք բխում են քվանտային ֆիզիկայի հրաշալի աշխարհից»,– նշել են Նոբելյան կոմիտեում։Վերջին 37( 1973 թվականից) տարիներին Նովոսյոլովը դարձավ ամենաերիտասարդ նոբելյան մրցանակակիրը ֆիզիկայից և 2010 թվականի միակ դափնեկիրը բոլոր բնագավառներում, 1961 թվականի ուշ ծնվածներում[20]:

Նիտեռլանդական գիտության մեջ նշանավոր ներդրման համար 2010 թվականի նոյեմբերի 24-ին արտադրվեց Նիտեռլանդական առյուծ շքանշան կոմանդորական կոչում [21].

2010 թվականին ընտրվել է Թագավորական Քիմիական Ընկերության պատվավոր անդամ[22]


2010 թվականին արժանացել է Մոսկվայի ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտիպատվավոր պրոֆեսորի կոչման։

2011 թվականին ընտրվել է բրիտանական Ֆիզիկայի ինստիտուտի (IOP) պատվավոր անդամ[23].

2011-ին Միջազգային բյուրեղագետների միությունը պարգևատրել է դասախոսությունը և Ու. Լ. Բրեգգի ((անգլ.. Sir William Lawrence Bragg) մրցանակը «երկչափ ատոմային բյուրեղների հետազոտության համար»:

2011 թվականի մայիսի 19-ին ընտրվել է Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ[24].

Մասնակցում է Եվրոպական Հանձնաժողովի Graphene Flagship նախաձեռնությանը[25],  նախագծի արժեքը 1 մլրդ. եվրո։Կոնստատին Նովոսյոլովը ներկայացված է եղել պաշտոնապես նախագծի ռեկլամային հոլովակում[26].

2011 թվականին պարգևատրվել է Ասպետ- բակալավր տիտղոսով[27].

2012-ին պարգևատրվել է դասախոսության և սըր Ռալֆ Կոնի մրցանակ « նոր կարգի նյութերի՝երկչափ ատոմային բյուրեղների զարգացման համար»[28].

2012 թվականին ընտրվել է «Britain’s 50 New Radicals»-ում NESTA и The Observer ընտրողներից[29].

2013 թվականին պարգևատրվել է «the Honorary Freedom of the City of Manchester»տիտղոսով[30].

2013 թվականին ստացավ Լեվերխուլմի մեդալ «Գրաֆենի հեղափոխական աշխատանքի համար, ուրիշ երկչափ բյուրեղների և նրանց տարակազմության,հանդիսանալով մեծ ներուժ հնարավոր բոլոր կիրառությունների համար՝էկեկտրոնիկայից մինչև էներգիա»[31].

2013 թվականին պարգևատրվել է Լանգֆորտի ֆիզիկայի պրոֆեսորի կոչումով, Մանչեստրի ինստիտուտ։

2013 թվականին ընտրվել է Բուլղարական Գիտությունների Ակադեմիայիի օտարերկրյա անդամ[32].


2014-ին «Ազգային գիտության լուսանկարչության մրցույթ» (National science photography competition) կոնկուրսում արժանացել է երկրորդ տեղը,մագնիսական դաշտում գրաֆենի էլեկտրական լարվածության փորձարարական տվյալների ցուցադրման համար։ [33].

2014 թվականին ներառված էր ամենացիտված գիտնականների ցուցակում և ներկայացված՝ աշխարհի 17 ամենաակտուլ («hottest») գիտնականների թվում  «individuals who have published the greatest number of hot papers during 2012—2013»[34].

2014 թվականին արժանացել է Онсагера-ի մեդալի[35].

Հրապարակեց 200-ից ավելի գիտական հոդվածներ,ներառյալ 18 հոդվածներ Բնություն и Գիտություն ամսագրերում[36].

Որոշ հրապարակումներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Kostya Novoselov G-9581-2014» (անգլերեն). Thomson Reuters. 2014-09-04. Վերցված է 2014-09-04-ին.
  2. THE WORLD’s Most Influential Scientific Minds 2014. — Институт научной информации, 2014. — P. 7. — 108 p.
  3. ք. Նիժնի Տագիլ № 39 լիցեյ
  4. А. Тимошенко (2 ноября 2010). «Нобелевский лауреат предложил в Москве новый способ определения числа «пи»». Газета. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-11-04-ին. Վերցված է 2010-11-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  5. Известия. Ру: Ինքնուրույն սովորեց ֆիզիկան և տալիս էր ուրիշներին արտագրելու
  6. Н. Лукиных, Е. Катыхин (6 октября 2010). «Нобелевского лауреата в школе называли Константой». Комсомольская правда. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին. Վերցված է 2011-06-01-ին.
  7. Приложение к диплому К. Новосёлова — Веб-музей МФТИ.
  8. Konstantin S. Novoselov Development and Applications of Mesoscopic Hall Microprobe. — Неймеген: Университет Неймегена, 2004. — 142 p. — ISBN 90-9018366-3
  9. Gabby Zegers (2010-10-05). «Nobel Prize for Physics 2010 for graphene research of Geim and Novoselov». Press releases 2010 (անգլերեն). Foundation for Fundamental Research on Matter (FOM)[nl]. Վերցված է 2014-09-02-ին.
  10. «Professor Kostya Novoselov FRS» (անգլերեն).
  11. «The Royal Society, Dr. Konstantin Novoselov» (անգլերեն).
  12. Hamish Johnston (5 октября 2010). «Graphene pioneers bag Nobel prize» (անգլերեն). PhysicsWorld. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-26-ին. Վերցված է 2010-10-06-ին.
  13. Н. Веденеева, Е. Свешникова (6 октября 2010). «Русские идут за Нобелевкой». Московский комсомолец. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-08-ին. Վերցված է 2010-10-06-ին.
  14. K. S. Novoselov, A. K. Geim, S. V. Morozov, D. Jiang, Y. Zhang, S. V. Dubonos, I. V. Grigorieva, A. A. Firsov Electric Field Effect in Atomically Thin Carbon Films(անգլ.) // Science. — 2004. — Т. 306. — № 5696. — С. 666—669.
  15. «Nicholas Kurti European Science Prize».
  16. 2008 Innovators under 35
  17. EPS CMD Europhysics Prize Recipients
  18. «Graphene pioneers bag Europhysics prize». 2 September 2008.
  19. «The Nobel Prize in Physics 2010» (անգլերեն). Официальный сайт Нобелевского комитета. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-26-ին. Վերցված է 2010-10-05-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |datepublished= ignored (օգնություն)
  20. Известия науки
  21. ANP. «Lintje voor Nobelprijswinnaars» (հոլանդերեն). Brabants Dagblad. Վերցված է 24 november 2010-ին.
  22. «Honorary Fellow of the Royal Society of Chemistry».
  23. «Honorary Fellow of the Institute of Physics».
  24. «New Fellows 2011» (անգլերեն). The Royal Society. 19 May 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-21-ին. Վերցված է 2011-06-01-ին.
  25. «Graphene Flagship». Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-12-ին.
  26. «Introducing graphene».
  27. «New Year Honours List 2012 - Gov.UK» (PDF).
  28. «The Kohn Award lecture».
  29. «2012 Britain's 50 New Radicals».
  30. «Graphene pioneers awarded the Freedom of Manchester».
  31. Leverhulme Medal | Royal Society
  32. «The Assembly of Academicians at BAS elected three scientists as foreign members of the Academy».
  33. «National science photography competition – in pictures».
  34. «a Thomson Reuters Highly Cited Researcher!» (PDF). Thomson Reuters.
  35. «The Lars Onsager Lecture and Professorship».
  36. «Kostya Novoselov G-9581-2014» (անգլերեն). ResearcherID. 2014-09-04. Վերցված է 2014-09-04-ին.

Գրականություն խմբագրել

Հոդվածներ խմբագրել

Դասախոսություններ խմբագրել

Հարցազրույց խմբագրել

  • Կոնստատին Նովոսյոլովի հաջողության գաղտնիքը.«Զբաղվել նրանով, ինչը հետաքրքիր է և չլսել ոչ մի խորհուրդ» Интервью Нашей Газете.ch