Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար; թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர
Ծնվել է	հոկտեմբերի 19, 1910[…]; Լահոր, Բրիտանական Հնդկաստան
Մահացել է	օգոստոսի 21, 1995[…] (84 տարեկան); Չիկագո; բնական մահով
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, աստղագետ, աստղաֆիզիկոս, ակադեմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Չիկագոյի համալսարան, Թրինիթի քոլեջ և Երկեսի աստղադիտարան
Գործունեության ոլորտ	աստղաֆիզիկա, ֆիզիկա և մաթեմատիկա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Թրինիթի քոլեջ (1933), Նախագայական քոլեջ (1930), Քեմբրիջի համալսարան (1933) և Hindu Higher Secondary School?
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Ռալֆ Ֆաուլեր և Արթուր Էդինգտոն
Եղել է գիտական ղեկավար	Դոնալդ Էդվարդ Օստենբրոկ, Bimla Buti?, Donat Wentzel?, Jeremiah P. Ostriker?, Guido Münch?, Steven Lawrence Detweiler?, Russell Kulsrud?, Anne Barbara Underhill?, John C. Miller?, Norman Ronald Lebovitz?, Morris L. Aizenman?, Yavuz Nutku?, John L. Friedman?, Arthur Code?, Merle Gold?, Surindar Kumar Trehan?, Yousef Sobouti?, Eberhart Jensen? և H. Lawrence Helfer?
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Թագավորական մեդալ ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ Հենրի Դրեյպերի մեդալ Հենրի Նորիս Ռասելի մրցանակ Կարլ Շվարցշիլդի մեդալ Քեթրին Բրյուսի մեդալ Տոմալլա Հիմնադրամ Գիբսի լեկցիա Ռամֆորդի մրցանակ Srinivasa Ramanujan Medal? Gordon J. Laing Award? Մարսել Գրոսմանի պարգև Ռիխտմայերի հիշատակի մրցանակ Մաթեմատիկական ֆիզիկայի Դենի Հայնեմանի մրցանակ Ադամսի մրցանակ Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Սիլիմանյան դասախոսություն և Karl G. Jansky Lectureship?
Ամուսին(ներ)	Lalitha Doraiswamy?
	Ստորագրություն;
	Subrahmanyan Chandrasekhar Վիքիպահեստում

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար (/ˌtʃʌndrəˈʃeɪkɑr/ անգլ.՝ Subrahmanyan Chandrasekhar, թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர், հոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)^[1]^[2]^[3]^[…], Լահոր, Բրիտանական Հնդկաստան - օգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)^[1]^[2]^[3]^[…], Չիկագո), ամերիկյան ֆիզիկոս և աստղաֆիզիկոս։ Ազգությամբ հնդիկ, Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռամանի՝ ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակակրի զարմիկը։

Ավարտել է Մադրասի համալսարանը (1930)։ 1933 թ. փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան է ստացել Քեմբրիջի համալսարանում, որտեղ և աշխատել է մինչև 1936 թ.։ 1936 թ. տեղափոխվել է ԱՄՆ (1953 թ. ընդունել է ամերիկյան հպատակություն) և 1937 թվականից աշխատել Ցերքի աստղադիտարանում ու դասավանդել Չիկագոյի համալսարանում (1942 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1944), Գիտությունների և արվեստների ամերիկյան ակադեմիայի, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի անդամ։

ԱշխատանքներըԽմբագրել

Աշխատանքները վերաբերում են աստղերի կառուցվածքին, մթնոլորտին ու դրանց դինամիկային, մաթեմատիկական ֆիզիկային։ Զարգացրել է սպիտակ թզուկների տեսությունը, որը կանխատեսում է դրանց զանգվածների սահմանի գոյությունը և տալիս աստղի զանգվածի ու շառավղի ունիվերսալ առնչությունը, վերջինս որոշում է աստղերի էվոլյուցիայի վերջնական փուլերը։ Հետազոտել է աստղային համակարգերի դինամիկան, ճառագայթային էներգիայի փոխանցումը աստղերի հարթ-զուգահեռ մթնոլորտներում։ Դիտարկել է հիդրոդինամիկական և հիդրոմագնիսական կայունության խնդիրները հարաբերականության ընդհանուր տեսության շրջանակներում։

1983 թ․ Ուիլյամ Ֆաուլերի հետ ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ է ստացել աստղերի էվոլյուցիայի և կառուցվածքի մասին աշխատությունների համար։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^4,0 ^4,1 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 83.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 82.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Czech National Authority Database
↑ Notable Names Database — 2002.
↑ https://twas.org/directory/chandrasekhar-subrahmanyan
↑ ^9,00 ^9,01 ^9,02 ^9,03 ^9,04 ^9,05 ^9,06 ^9,07 ^9,08 ^9,09 ^9,10 ^9,11 ^9,12 ^9,13 ^9,14 ^9,15 ^9,16 ^9,17 Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 81.
↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
↑ The Nobel Prize in Physics 1983 // nobelprize.org — Nobel Foundation.
↑ The Nobel Prize amounts // nobelprize.org — Nobel Foundation.
↑ Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics — APS.
↑ Chira S. D. Schmidt, Friedman, Cousteau, 8 Others Receive Honoraries at Commencement(անգլերեն) // The Harvard Crimson — (untranslated): 1979.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 668)։

[_b435dba1617b0a31-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_497772f538f5eaf3-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ

[_54652d63b75e28b4-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_793ecf9283105932-4] 4,0 ^4,1 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 83.

[_6ae14dd4910066db-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 https://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 82.

[_ade17868e914bebd-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Czech National Authority Database

[_e857a72536f67723-7] Notable Names Database — 2002.

[_45279d568d9119fb-8] ttps://twas.org/directory/chandrasekhar-subrahmanyan

[_19410e1f68319887-9] 9,00 ^9,01 ^9,02 ^9,03 ^9,04 ^9,05 ^9,06 ^9,07 ^9,08 ^9,09 ^9,10 ^9,11 ^9,12 ^9,13 ^9,14 ^9,15 ^9,16 ^9,17 Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_0c78f98cd07061ac-10] ttps://doi.org/10.1098/rsbm.1996.0006 — P. 81.

[_5024ad2648f36760-11] Award winners : Copley Medal — Royal Society.

[_02fe62c1eb18cc43-12] The Nobel Prize in Physics 1983 // nobelprize.org — Nobel Foundation.

[_e54686c5e780d275-13] The Nobel Prize amounts // nobelprize.org — Nobel Foundation.

[_93470a5c8d09d5e0-14] Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics — APS.

[_427f8914b8c6795b-15] Chira S. D. Schmidt, Friedman, Cousteau, 8 Others Receive Honoraries at Commencement(անգլերեն) // The Harvard Crimson — (untranslated): 1979.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர

Ծնվել է	հոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)^[1]^[2]^[3]^[…] Լահոր, Բրիտանական Հնդկաստան
Մահացել է	օգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)^[1]^[2]^[3]^[…] (84 տարեկան) Չիկագո բնական մահով^[2]
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, աստղագետ, աստղաֆիզիկոս, ակադեմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Չիկագոյի համալսարան^[4], Թրինիթի քոլեջ^[5] և Երկեսի աստղադիտարան^[4]
Գործունեության ոլորտ	աստղաֆիզիկա^[6], ֆիզիկա^[6] և մաթեմատիկա^[6]
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն^[7], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա^[8]
Ալմա մատեր	Թրինիթի քոլեջ (1933)^[5], Նախագայական քոլեջ (1930)^[5], Քեմբրիջի համալսարան (1933)^[9] և Hindu Higher Secondary School?
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն^[1]^[6]
Գիտական ղեկավար	Ռալֆ Ֆաուլեր և Արթուր Էդինգտոն^[9]
Եղել է գիտական ղեկավար	Դոնալդ Էդվարդ Օստենբրոկ, Bimla Buti?, Donat Wentzel?, Jeremiah P. Ostriker?^[9], Guido Münch?^[9], Steven Lawrence Detweiler?^[9], Russell Kulsrud?^[9], Anne Barbara Underhill?^[9], John C. Miller?^[9], Norman Ronald Lebovitz?^[9], Morris L. Aizenman?^[9], Yavuz Nutku?^[9], John L. Friedman?^[9], Arthur Code?^[9], Merle Gold?^[9], Surindar Kumar Trehan?^[9], Yousef Sobouti?^[9], Eberhart Jensen?^[9] և H. Lawrence Helfer?^[9]
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ ^[10] ^[11] Թագավորական մեդալ ^[2] ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ ^[12]^[13] Հենրի Դրեյպերի մեդալ Հենրի Նորիս Ռասելի մրցանակ Կարլ Շվարցշիլդի մեդալ Քեթրին Բրյուսի մեդալ Տոմալլա Հիմնադրամ Գիբսի լեկցիա ^[2] Ռամֆորդի մրցանակ Srinivasa Ramanujan Medal? Gordon J. Laing Award? Մարսել Գրոսմանի պարգև Ռիխտմայերի հիշատակի մրցանակ Մաթեմատիկական ֆիզիկայի Դենի Հայնեմանի մրցանակ ^[14] Ադամսի մրցանակ Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր ^[15] Սիլիմանյան դասախոսություն և Karl G. Jansky Lectureship?
Ամուսին(ներ)	Lalitha Doraiswamy?^[2]
Ստորագրություն
Subrahmanyan Chandrasekhar Վիքիպահեստում