Վիքիպեդիա

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակից

Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Քարտեզը ցույց է տալիս երկրները/նահանգները, ըստ կոռուպցիայի տարածվածության ինդեքսի 2019 թվական
     >80      70–79      60–69      50–59      40–49      30–39      20–29      10–19      <10      Data unavailable

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը հաշվարկվում է 1995 թվականից սկսած յուրաքանչյուր տարի «Թրանսպարենսի ինտերնաշնալ»-ի կողմից, որը երկրները դասակարգում է ըստ այդ երկրներում կոռուպցիայի տարածվածության մակարդակի[1], ինչը որոշվում է փորձագետների գնահատականների և տարբեր մարդկանց կարծիքների հարցման միջոցով[2]։ Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը, ընդհանուր առմամբ, սահմանում է կոռուպցիան, որպես պետական իշխանությունների չարաշահում, մասնավոր շահի համար[3] ։

2019 թվականի կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը, որը հրապարակվել է 2020 թվականի հունվարին, ներառում է 180 երկիր և կոռուպցիայի տարածվածությունը գնահատում է 100-ից(առանց կոռուպցիայի) 0(խիստ կոռումպացված) բալային համակարգով[4] ։ Դանիան, Նոր Զելանդիան, Ֆինլանդիան ըստ կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի համարվում են ամենաքիչ կոռումպացված երկրները աշխարհում՝ հետևողականորեն ապահովելով ֆինանսական թափանցիկության բարձր մակարդակ։ Մինչդեռ աշխարհի ամենակոռումպացված երկիրը համարվում է Սոմալին, այստեղ 2012 թվականից ի վեր կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կազմում է 8-10՝ 100 միավորից[5] ։ Հարավային Սուդանը նույնպես համարվում է աշխարհի ամենակոռումպացված երկրներից մեկը՝ կայուն սոցիալական և տնտեսական ճգնաժամերի պատճառով,այստեղ 2018 թվականին գործակիցը կազմել է 13՝ 100-ից[6] ։

Մեթոդներ խմբագրել

«Թրանսպարենսի ինտերնաշնալ»-ը Պասսաուի Յոհան Գրաֆ Լամբսդորֆ համալսարանին հանձնարարեց ստեղծել կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը[7] ։ 2012 թվականի կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը ընդգրկում էր 12 տարբեր հաստատությունների կողմից սահմանված 16 հետազոտություններ և գնահատականներ[8]։ 12 հարցումները/գնահատումները ներառում են կա՛մ գործարար մարդկանց շրջանում անցկացված հարցմները, կարծիքները, կամ վերլուծաբանների խմբի կողմից կատարվող գնահատումները։ Սկզբնական շրջանում կեռուպցիայի տարածվածության գործակիցը հիմնականում հիմնված էր հարցումների վրա, որոնց միջոցով պարզ էր դառնում հասարակության կարծիքը։

Հիմնական հաստատություններն են․

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի հաշվարկման համար երկրները պետք է գնահատվեն առնվազն 3 հաստատության կողմից ։ Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը չափում է կոռուպցիայի ընկալումը՝ կոռուպցիայի բացարձակ մակարդակների չափման դժվարության պատճառով[9] ։

Վավերականություն խմբագրել

2002 թվականին հրապարակված ուսումնասիրության արդյունքում պարզ դարձավ, որ ուժեղ կոռելացիոն կապ գոյություն ունի կոռուպցիայի տարածվածության գրծակցի և սև շուկայի գործունեության ու կանոնակարգերի գերբեռնվածության միջև[10] ։ Վերջիններս ուժեղ կոռելացիոն կապի մեջ են նաև մեկ շնչի հաշվով իրական համախառն ներքին արդյունքի հետ։ Մեկ շնչին բաժին ընկմող իրական համախառն ներքին արդյունքի և կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի միջև կապն ամենաուժեղն է, դրանց հարաբերակցությունը կազմում է վերջիններիս տարբերության, մոտավորապես, երեք չորրորդից ավելին[10] (Նկատի ունենալով, որ այս մասշտաբով ավելի ցածր ցուցանիշը արտացոլում է ավելի մեծ կոռուպցիա, այնպես որ, ավելի բարձր մեկ շնչին բաժին ընկնող իրական համախառն արդյունք ունեցող երկրները, ընդհանուր առմամբ, ունեն ավելի քիչ կոռուպցիա)։

Տնտեսական հետևանքները խմբագրել

2007 և 2008 թվականներին հրապարակված հետազոտական փաստաթղթերում ուսումնասիրվել են կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի, սահմանած կոռուպցիայի ընկալման տնտեսական հետևանքները։ Հետազոտողները գտել են հարաբերակցություն ավելի բարձր կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի և ավելի երկարաժամկետ տնտեսական աճի[11] , ինչպես նաև ՀՆԱ-ի աճի և երկրի կոռուպցիայի տարածվածության յուրաքանչյուր միավորի միջև[12] ։ ՈՒսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կոռուպցիայի տարածվածության ավելի բարձր գնահատականը կապված է երկրում օտարերկրյան ներդրումների ավելի բարձր տեմպերի հետ։

Դասակարգում խմբագրել

2012–2019 թվականներ խմբագրել

Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը 2012-2019 թվականներին[13][14]
Rank Պետություն
կամ
Տարածք 		2019[15] 2018[16] 2017[17] 2016[18] 2015[19] 2014[20] 2013[21] 2012[22]
Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխությունը Միավոր
1 Նոր ԶելանդիաՆոր Զելանդիա 87 87 Decrease 2 89 Decrease 1 90 Decrease 1 91 91 91 1 90
1 Դանիա Դանիա 87 Decrease 1 88 88 Decrease 2 90 Decrease 1 91 Decrease 1 92 1 91 1 90
3 ՖինլանդիաՖինլանդիա 86 1 85 85 Decrease 4 89 Decrease 1 90 1 89 89 Decrease 1 90
4 ՇվեդիաՇվեդիա 85 85 1 84 Decrease 4 88 Decrease 1 89 2 87 Decrease 2 89 1 88
4 ՇվեյցարիաՇվեյցարիա 85 85 85 Decrease 1 86 86 86 1 85 Decrease 1 86
4 ՍինգապուրՍինգապուր 85 85 1 84" 84 Decrease 1 85 1 84 Decrease 2 86 Decrease 1 87
7 ՆորվեգիաՆորվեգիա 84 84 Decrease 1 85 85 Decrease 2 87 1 86 86 1 85
8 ՆիդերլանդներՆիդեռլանդներ 82 82 82 Decrease 1 83 Decrease 4 87 4 83 83 Decrease 1 84
9 ԼյուքսեմբուրգԼյուքսեմբուրգ 80 Decrease 1 81 Decrease 1 82 1 81 81 Decrease 1 82 2 80 80
9 ԳերմանիաԳերմանիա 80 80 Decrease 1 81 81 81 2 79 1 78 Decrease 1 79
11 ԻսլանդիաԻսլանդիա 78 2 76 Decrease 1 77 Decrease 1 78 Decrease 1 79 79 1 78 Decrease 4 82
12 ԿանադաԿանադա 77 Decrease 4 81 Decrease 1 82 82 Decrease 1 83 2 81 81 Decrease 3 84
12 Միացյալ ԹագավորությունՄեծ Բրիտանիա 77 Decrease 3 80 Decrease 2 82 1 81 81 3 78 2 76 2 74
12 Ավստրալիա Ավստրալիա 77 77 77 Decrease 2 79 79 Decrease 1 80 Decrease 1 81 Decrease 4 85
12 Ավստրիա Ավստրիա 77 1 76 1 75 75 Decrease 1 76 4 72 3 69 69
16 Հոնկոնգ Հոնգ Կոնգ 76 76 Decrease 1 77 77 2 75 1 74 Decrease 1 75 Decrease 2 77
17 Բելգիա Բելգիա 75 75 75 Decrease 2 77 77 1 76 1 75 75
18 Իռլանդիա Իռլանդիա 74 1 73 Decrease 1 74 1 73 Decrease 2 75 1 74 2 72 3 69
19 Էստոնիա Էստոնիա 74 1 73 2 71 1 70 70 1 69 1 68 4 64
20 Ճապոնիա Ճապոնիա 73 73 73 1 72 Decrease 3 75 Decrease 1 76 2 74 74
21 Ուրուգվայ Ուրուգվայ 71 1 70 70 Decrease 1 71 Decrease 3 74 1 73 73 1 72
23 ԱՄԷ Արաբական Միացյալ Էմիրություններ 71 1 70 Decrease 1 71 5 66 Decrease 4 70 70 1 69 1 68
23 Ֆրանսիա Ֆրանսիա 69 Decrease 3 72 2 70 2 68 Decrease 1 70 1 69 Decrease 2 71 71
23 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 69 Decrease 2 71 Decrease 4 75 1 74 Decrease 2 76 2 74 1 73 73
25 Բութան Բութան 68 68 1 67 2 65 65 65 2 63 63
26 Չիլի Չիլի 67 67 67 1 66 Decrease 4 70 Decrease 3 73 2 71 Decrease 1 72
28 Թայվան Թայվան 65 2 63 63 2 61 Decrease 1 62 1 61 61 61
29 Բահամներ Բահամներ 64 Decrease 1 65 65 Decrease 1 66 71 71 71
30 Իսպանիա Իսպանիա 62 4 58 1 57 Decrease 1 58 58 Decrease 2 60 1 59 Decrease 6 65
30 Բարբադոս Բարբադոս 62 Decrease 6 68 68 7 61 74 Decrease 1 75 Decrease 1 76
30 Պորտուգալիա Պորտուգալիա 62 Decrease 2 64 1 63 1 62 Decrease 1 63 63 1 62 Decrease 1 63
30 Կատար Կատար 62 62 Decrease 1 63 2 61 Decrease 10 71 2 69 1 68 68
34 Բոտսվանա Բոտսվանա 61 61 61 1 60 Decrease 3 63 63 Decrease 1 64 Decrease 1 65
35 Կալիֆոռնիա Կալիֆորնիա 60 Decrease 3 63 1 62 4 58 60 5 55
35 Իսրայել Իսրայել 60 Decrease 1 61 Decrease 1 62 Decrease 2 64 3 61 1 60 Decrease 1 61 1 60
35 Սլովենիա Սլովենիա 60 60 Decrease 1 61 61 1 60 2 58 1 57 Decrease 4 61
35 Լիտվա Լիտվա 60 1 59 59 59 Decrease 2 61 3 58 1 57 3 54
39 Սենտ Վինսենթ և Գրենադիններ Սենթ Վինսենթ և Գրենադիններ 59 1 58 58 Decrease 2 60 67 5 62 62
39 Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 59 2 57 3 54 1 53 Decrease 3 56 1 55 55 Decrease 1 56
41 Լեհաստան Լեհաստան 58 Decrease 2 60 60 Decrease 2 62 62 1 61 1 60 2 58
41 Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 58 Decrease 1 59 2 57 2 55 Decrease 6 61 Decrease 2 63 63 Decrease 3 66
41 Կաբո Վերդե Կաբո Վերդե 58 1 57 2 55 Decrease 4 59 4 55 Decrease 2 57 Decrease 1 58 Decrease 2 60
44 Չեխիա Չեխիա 56 Decrease 3 59 2 57 2 55 Decrease 1 56 5 51 3 48 Decrease 1 49
44 Վրաստան Վրաստան 56 Decrease 2 58 2 56 Decrease 1 57 5 52 52 3 49 Decrease 3 52
44 Լատվիա Լատվիա 56 Decrease 2 58 58 1 57 2 55 55 2 53 4 49
44 Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 56 56 Decrease 3 59 1 58 3 55 1 54 1 53 Decrease 1 54
48 Դոմինիկա Դոմինիկա 55 Decrease 2 57 57 Decrease 2 59 58 58 58
48 Սենտ Լյուսիա Սենթ Լյուսիա 55 55 55 Decrease 5 60 71 71
50 Մալթա Մալթա 54 54 Decrease 2 56 1 55 Decrease 1 56 1 55 Decrease 1 56 Decrease 1 57
51 Ռուանդա Ռուանդա 53 Decrease 3 56 1 55 1 54 54 5 49 Decrease 4 53 53
51 Գրենադա Գրենադա 53 Decrease 1 52 52 Decrease 4 56
51 Իտալիա Իտալիա 53 1 52 2 50 3 47 3 44 1 43 43 1 42
51 Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 53 4 49 49 3 46 Decrease 6 52 3 49 3 46 2 44
51 Մալայզիա Մալազիա 53 6 47 47 Decrease 2 49 Decrease 1 50 Decrease 2 52 2 50 1 49
56 Նամիբիա Նամիբիա 52 Decrease 1 53 2 51 Decrease 1 52 Decrease 1 53 4 49 1 48 48
56 Օման Օման 52 52 8 44 Decrease 1 45 45 45 Decrease 2 47 47
56 Մավրիկիոս Մավրիկիոս 52 1 51 1 50 Decrease 4 54 1 53 Decrease 1 54 2 52 Decrease 5 57
59 Սլովակիա Սլովակիա 50 50 50 Decrease 1 51 51 1 50 3 47 1 46
60 Հորդանան Հորդանան 48 Decrease 1 49 1 48 48 Decrease 5 53 4 49 4 45 Decrease 3 48
60 Կուբա Կուբա 48 1 47 47 47 47 1 46 46 Decrease 2 48
60 Հունաստան Հունաստան 48 3 45 Decrease 3 48 4 44 Decrease 2 46 3 43 3 40 4 36
63 Խորվաթիա Խորվաթիա 47 Decrease 1 48 Decrease 1 49 49 Decrease 2 51 3 48 48 2 46
64 Սան Տոմե և Պրինսիպի Սան Տոմե և Պրինսիպի 46 46 46 46 4 42 42 42 42
66 Չեռնոգորիա Մոնտենեգրո 45 45 Decrease 1 46 1 45 1 44 2 42 Decrease 2 44 3 41
66 Սենեգալ Սենեգալ 45 45 45 45 1 44 1 43 2 41 5 36
66 Բելառուս Բելառուս 45 1 44 44 4 40 8 32 1 31 2 29 Decrease 2 31
66 Արգենտինա Արգենտինա 45 5 40 1 39 3 36 4 32 Decrease 2 34 34 Decrease 1 35
70 Ռումինիա Ռումինիա 44 Decrease 3 47 Decrease 1 48 48 2 46 3 43 43 Decrease 1 44
70 Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն 44 1 43 43 Decrease 2 45 1 44 44 2 42 Decrease 1 43
70 Սուրինամ Սուրինամ 44 1 43 2 41 Decrease 4 45 9 36 36 36 Decrease 1 37
70 Հունգարիա Հունգարիա 44 Decrease 2 46 1 45 Decrease 3 48 Decrease 3 51 Decrease 3 54 54 Decrease 1 55
74 Ճամայկա Ճամայկա 43 Decrease 1 44 44 5 39 Decrease 2 41 3 38 38 38
74 Թունիս Թունիս 43 43 1 42 1 41 3 38 Decrease 2 40 Decrease 1 41 41
74 Բուլղարիա Բուլղարիա 43 1 42 Decrease 1 43 2 41 41 Decrease 2 43 2 41 41
77 Սողոմոնյան Կղզիներ Սողոմոնյան կղզիներ 42 Decrease 2 44 5 39 Decrease 3 42
77 Բահրեյն Բահրեյն 42 6 36 36 Decrease 7 43 Decrease 8 51 2 49 1 48 Decrease 3 51
77 Հայաստան Հայաստան 42 7 35 35 2 33 Decrease 2|35 Decrease 2 37 1 36 2 34
80 Մարոկկո Մարոկկո 41 Decrease 2 43 3 40 3 37 1 36 Decrease 3 39 2 37 37
80 Հնդկաստան Հնդկաստան 41 41 1 40 40 2 38 38 2 36 36
80 Գանա Գանա 41 41 1 40 Decrease 3 43 Decrease 4 47 Decrease 1 48 2 46 1 45
80 Բենին Բենին 41 1 40 1 39 3 36 Decrease 1 37 Decrease 2 39 3 36 36
80 Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 41 2 39 Decrease 2 41 1 40 3 37 1 36 Decrease 4 40 1 39
85 Բուրկինա Ֆասո Բուրկինա Ֆասո 40 Decrease 1 41 Decrease 1 42 42 4 38 38 38 38
85 Քուվեյթ Քուվեյթ 40 Decrease 1 41 2 39 Decrease 2 41 Decrease 8 49 5 44 1 43 Decrease 1 44
85 Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա 40 2 38 1 37 37 1 36 2 34 2 32 32
85 Գայանա Գայանա 40 3 37 Decrease 1 38 4 34 5 29 Decrease 1 30 3 27 Decrease 1 28
85 Լեսոթո Լեսոթո 40 Decrease 1 41 Decrease 1 42 3 39 Decrease 5 44 Decrease 5 49 49 4 45
85 Տրինիդադ և Տոբագո Տրինիդադ և Տոբագո 40 Decrease 1 41 41 6 35 Decrease 4 39 1 38 38 Decrease 1 39
91 Սերբիա Սերբիա 39 39 Decrease 2 41 Decrease 1 42 2 40 Decrease 1 41 Decrease 1 42 3 39
91 Թուրքիա Թուրքիա 39 Decrease 2 41 1 40 Decrease 1 41 Decrease 1 42 Decrease 3 45 Decrease 5 50 1 49
93 Արևելյան Թիմոր Արևելյան Թիմոր 38 3 35 Decrease 3 38 3 35 7 28 28 Decrease 2 30 Decrease 3 33
93 Շրի Լանկա Շրի Լանկա 38 38 38 2 36 Decrease 1 37 Decrease 1 38 1 37 Decrease 3 40
93 Էկվադոր Էկվադոր 38 4 34 2 32 1 31 Decrease 1 32 Decrease 1 33 Decrease 2 35 3 32
96 Վիետնամ Վիետնամ 37 4 33 Decrease 2 35 2 33 2 31 31 31 31
96 Կոլումբիա Կոլումբիա 37 1 36 Decrease 1 37 37 37 37 1 36 36
96 Տանզանիա Տանզանիա 37 1 36 36 4 32 2 30 Decrease 1 31 Decrease 2 33 Decrease 2 35
96 Եթովպիա Եթովպիա 37 3 34 Decrease 1 35 1 34 1 33 33 33 33
96 Գամբիա Գամբիա 37 37 7 30 4 26 Decrease 2 28 Decrease 1 29 1 28 Decrease 6 34
101 Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցեգովինա 36 Decrease 2 38 38 Decrease 1 39 1 38 Decrease 1 39 Decrease 3 42 42
101 Պանամա Պանամա 36 Decrease 1 37 37 Decrease 1 38 Decrease 1 39 2 37 2 35 Decrease 3 38
101 Կոսովո Կոսովո 36 Decrease 1 37 Decrease 2 39 3 36 3 33 33 33 Decrease 1 34
101 Թաիլանդ Թաիլանդ 36 36 Decrease 1 37 2 35 Decrease 3 38 38 3 35 Decrease 2 37
101 Պերու Պերու 36 1 35 Decrease 2 2 35 Decrease 1 36 Decrease 2 38 38 38
105 Եգիպտոս Եգիպտոս 35 35 3 32 Decrease 2 34 Decrease 2 36 Decrease 1 37 5 32 32
106 Կոտ դ'Իվուար Կոտ դ'Իվուար 35 35 Decrease 1 36 2 34 2 32 32 5 27 Decrease 2 29
106 Մոնղոլիա Մոնղոլիա 35 Decrease 2 37 1 36 Decrease 2 38 Decrease 1 39 39 1 38 2 36
106 Հյուսիսային Մակեդոնիա Հյուսիսային Մակեդոնիա 35 Decrease 2 37 2 35 Decrease 2 37 Decrease 5 42 Decrease 3 45 1 44 1 43
106 Ալբանիա Ալբանիա 35 Decrease 1 36 Decrease 2 38 Decrease 1 39 3 36 3 33 2 31 Decrease 2 33
106 Բրազիլիա Բրազիլիա 35 35} Decrease 2 37 Decrease 3 40 2 38 Decrease 5 43 1 42 Decrease 1 43
106 Ալժիր Ալժիր 35 35 2 33 Decrease 1 34 Decrease 2 36 36 36 2 34
113 Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ 34 Decrease 2 36 2 34 Decrease 1 35 35 Decrease 3 38 2 36 2 34
113 Զամբիա Զամբիա 34 Decrease 1 35 Decrease 2 37 Decrease 1 38 38 38 38 1 37
113 Սալվադոր Սալվադոր 34 Decrease 1 35 2 33 Decrease 3 36 Decrease 3 39 39 1 38 38
113 Ղազախստան Ղազախստան 34 3 31 31 2 29 1 28 Decrease 1 29 3 26 Decrease 2 28
113 Նեպալ Նեպալ 34 3 31 31 2 29 2 27 Decrease 2 29 Decrease 2 31 4 27
119 Սիերա Լեոնե Սիերա Լեոնե 33 3 30 30 30 1 29 Decrease 2 31 1 30 Decrease 1 31
120 Նիգերիա Նիգերիա 32 Decrease 2 34 1 33 Decrease 2 35 1 34 Decrease 1 35 1 34 1 33
120 Պակիստան Պակիստան 32 Decrease 1 33 1 32 32 2 30 1 29 1 28 1 27
120 Մոլդովա Մոլդովա 32 Decrease 1 33 2 31 1 30 Decrease 3 33 Decrease 2 35 35 Decrease 1 36
123 Բոլիվիա Բոլիվիա 31 2 29 Decrease 4 33 33 Decrease 1 34 Decrease 1 35 1 34 34
123 Մալավի Մալավի 31 Decrease 1 32 1 31 31 31 Decrease 2 33 Decrease 4 37 37
123 Գաբոն Գաբոն 31 31 Decrease 1 32 Decrease 3 35 1 34 Decrease 3 37 3 34 Decrease 1 35
126 Ջիբութի Ջիբութի 30 Decrease 1 31 31 1 30 Decrease 4 34 34 Decrease 2 36 36
126 Ուկրաինա Ուկրաինա 30 Decrease 2 32 2 30 1 29 2 27 1 26 1 25 Decrease 1 26
126 Ադրբեջան Ադրբեջան 30 5 25 Decrease 6 31 1 30 1 29 29 1 28 1 27
126 Ղրղզստան Ղրղզստան 30 1 29 29 1 28 28 1 27 3 24 24
130 Մյանմա Մյանմա 29 29 Decrease 1 30 2 28 6 22 1 21 21 6 15
130 Մեքսիկա Մեքսիկա 29 1 28 Decrease 1 29 Decrease 1 30 Decrease 5 35 35 1 34 34
130 Մալի Մալի 29 Decrease 3 32 1 31 Decrease 1 32 Decrease 3 35 3 32 4 28 Decrease 6 34
130 Մալդիվներ Մալդիվներ 29 Decrease 2 31 Decrease 2 33 Decrease 3 36
130 Տոգո Տոգո 29 Decrease 1 30 Decrease 2 32 32 32 3 29 29 Decrease 1 30
130 Գվինեա Գվինեա 29 1 28 1 27 27 2 25 25 1 24 24
130 Լաոս Լաոս 29 29 29 Decrease 1 30 5 25 25 Decrease 1 26 5 21
137 Լիբերիա Լիբերիա 28 Decrease 4 32 1 31 Decrease 6 37 37 37 Decrease 1 38 Decrease 3 41
137 Դոմինիկյան Հանրապետություն Դոմինիկյան Հանրապետություն 28 Decrease 2 30 1 29 Decrease 2 31 Decrease 2 33 1 32 3 29 Decrease 3 32
137 Պարագվայ Պարագվայ 28 Decrease 1 29 29 Decrease 1 30 3 27 3 24 24 Decrease 1 25
137 Ռուսաստան Ռուսաստան 28 28 Decrease 1 29 29 29 2 27 Decrease 1 28 28
137 Լիբանան Լիբանան 28 28 28 28 28 1 27 Decrease 1 28 Decrease 2 30
137 Պապուա Նոր Գվինեա Պապուա Նոր Գվինեա 28 28 Decrease 1 29 1 28 3 25 25 25 25
137 Մավրիտանիա Մավրիտանիա 28 1 27 Decrease 1 28 1 27 Decrease 4 31 1 30 30 Decrease 1 31
137 Ուգանդա Ուգանդա 28 2 26 26 1 25 25 Decrease 1 26 26 Decrease3 29
137 Քենիա Քենիա 28 1 27 Decrease 1 28 2 26 1 25 25 Decrease 2 27 27
146 Հոնդուրաս Հոնդուրաս 26 Decrease 3 29 29 Decrease 1 30 Decrease 1 31 2 29 3 26 Decrease 2 28
146 Իրան Իրան 26 Decrease 2 28 Decrease 2 30 1 29 2 27 27 2 25 Decrease 3 28
146 Գվատեմալա Գվատեմալա 26 Decrease 1 27 Decrease 1 28 28 28 Decrease 4 32 3 29 Decrease 4 33
146 Նիգերիա Նիգերիա 26 Decrease 1 27 27 Decrease 1 28 2 26 Decrease 1 27 2 25 Decrease 2 27
146 Մոզամբիկ Մոզամբիկ 26 3 23 Decrease 2 25 Decrease 2 27 Decrease 4 31 31 1 30 Decrease 1 31
146 Բանգլադեշ Բանգլադեշ 26 26 Decrease 2 28 2 26 1 25 25 Decrease 2 27 1 26
146 Անգոլա Անգոլա 26 7 19 19 1 18 3 15 Decrease 4 19 Decrease 4 23 1 22
153 Կոմորյան Կղզիներ Կոմորյան Կղզիներ 25 Decrease 2 27 27 3 24 Decrease 2 26 26 Decrease 2 28 28
153 Ուզբեկստան Ուզբեկստան 25} 2 23 1 22 1 21 2 19 1 18 1 17 17
153 Տաջիկստան Տաջիկստան 25 25 4 21 Decrease 4 25 Decrease 1 26 3 23 1 22 22
153 Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն 25 Decrease 1 26 3 23 3 20 Decrease 4 24 24 Decrease 1 25 Decrease 1 26
153 Կամերուն Կամերուն 25 25 25 Decrease 1 26 Decrease 1 27 27 2 25 Decrease 1 26
158 Մադագասկար Մադագասկար 24 Decrease 1 25 1 24 Decrease 2 26 Decrease 2 28 28 28 Decrease 4 32
158 Զիմբաբվե Զիմբաբվե 24 2 22 22 22 1 21 21 21 1 20
160 Էրիթրեա Էրիթրեա 23 Decrease 1 24 4 20 2 18 18 18 Decrease 2 20 Decrease 5 25
161 Նիկարագուա Նիկարագուա 22 Decrease 3 25 Decrease 1 26 26 Decrease 1 27 Decrease 1 28 28 Decrease 1 29
162 Կամբոջա Կամբոջա 20 20 Decrease 1 21 21 21 21 1 20 Decrease 2 22
162 Չադ Չադ 20 1 19 Decrease 1 20 20 Decrease 2 22 22 3 19 19
162 Իրաք Իրաք 20 2 18 18 1 17 1 16 16 16 Decrease 2 18
165 Թուրքմենստան Թուրքմենստան 19 Decrease 1 20 1 19 Decrease 3 22 4 18 1 17 17 17
165 Կոնգոյի Հանրապետություն Կոնգոյի Հանրապետություն 19 19 Decrease 2 21 1 20 Decrease 3 23 23 1 22 Decrease 4 26
165 Բուրունդի Բուրունդի 19 2 17 Decrease 5 22 2 20 Decrease 1 21 1 20 Decrease 1 21 2 19
168 Հայիթի Հայիթի 18 Decrease 2 20 Decrease 2 22 2 20 3 17 Decrease 2 19 19 19
168 Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն 18 Decrease 1 19 Decrease 2 21 21 Decrease 1 22 22 22 1 21
168 Գվինեա Բիսաու Գվինեա Բիսաու 18 Decrease 9 28 1 27 11 16 Decrease 1 17 Decrease 2 19 19 Decrease 6 25
168 Լիբիա Լիբիա 18 1 17 17 3 14 Decrease 2 16 Decrease 2 18 3 15 Decrease 6 21
172 Հյուսիսային Կորեա Հյուսիսային Կորեա 17 3 14 Decrease 3 17 9 08 8 08 8 8
173 Վենեսուելա Վենեսուելա 16 Decrease 2 18 18 1 17 17 Decrease 2 19 Decrease 1 20 1 19
173 Աֆղանստան Աֆղանստան 16 16 1 15 15 4 11 Decrease 1 12 4 8 8
173 Սուդան Սուդան 16 16 16 2 14 2 12 1 11 11 Decrease 2 13
176 Եմեն Եմեն 15 1 14 Decrease 2 16 2 14 Decrease 4 18 Decrease 1 19 1 18 Decrease 5 23
177 Սիրիա Սիրիա 13 13 Decrease 1 14 1 13 Decrease 5 18 Decrease 2 20 3 17 Decrease 9 26
178 Հարավային Սուդան Հարավային Սուդան 12 Decrease 1 13 1 12 1 11 Decrease 4 15 15 1 14
179 Սոմալի Սոմալի 9 Decrease 1 10 1 9 Decrease 1 10 2 8 8 08 8

2011 թվական խմբագրել

Աղյուսակում ներկայացված են 20 լավագույն երկրները կամ շրջանները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենացածր մակարդակ ունեցող երկրներ (գնահատման սանդղակը 10-ից 1)։


Պետություն Միավոր Պետություն/Նահանգ Միավոր
1 Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 9.5 11 Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 8.5
2 Դանիա Դանիա 9.4 12 Հոնկոնգ Հոնկոնգ 8.4
Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 13 Իսլանդիա Իսլանդիա 8.3
4 Շվեդիա Շվեդիա 9.3 14 Գերմանիա Գերմանիա 8.0
5 Սինգապուր Սինգապուր 9.2 Ճապոնիա Ճապոնիա
6 Նորվեգիա Նորվեգիա 9.0 16 Ավստրիա Ավստրիա 7.8
7 Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 8.9 Բարբադոս Բարբադոս
8 Շվեյցարիա Շվեյցարիա 8.8 Միացյալ Թագավորություն Մեծ Բրիտանիա
Ավստրալիա Ավստրալիա 19 Բելգիա Բելգիա 7.5
10 Կանադա Կանադա 8.7 Իռլանդիա Իռլանդիա
Աղբյուր[23]։

Աղյուսակում ներկայացված են այն 20 երկրները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենաբարձր մակարդակ ունեցող երկրներ։

Պետություն Միավոր Պետություն/Նահանգ Միավոր
182 Սոմալի Սոմալի 1.0 172 Հասարակածային Գվինեա Հասարակածային Գվինեա 1.9
Հյուսիսային Կորեա Հյուսիսային Կորեա Բուրունդի Բուրունդի
180 Մյանմա Մյանմա 1.5 168 Լիբիա Նիդերլանդներ 2.0
Աֆղանստան Աֆղանստան Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
177 Ուզբեկստան Ուզբեկստան 1.6 Չադ Չադ
Թուրքմենստան Թուրքմենստան Անգոլա Անգոլա
Սուդան Սուդան 164 Եմեն Եմեն 2.1
175 Իրաք Իրաք 1.8 Ղրղզստան Ղրղզստան
Հայիթի| Հայիթի Գվինեա Գվինեա
172 Վենեսուելա Վենեսուելա 1.9 Կամբոջա Կամբոջա
Source[23]:

2010 թվական խմբագրել

Աղյուսակում ներկայացված են 20 լավագույն երկրները կամ շրջանները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենացածր մակարդակ ունեցող երկրներ (գնահատման սանդղակը 10-ից 1)։

Պետություն Միավոր Պետություն/Նահանգ Միավոր
1 Դանիա Դանիա 9.3 11 Իսլանդիա Իսլանդիա 8.5
Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ
Սինգապուր Նիդերլանդներ 13 Հոնկոնգ Հոնկոնգ 8.4
4 Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 9.2 14 Իռլանդիա Իռլանդիա 8.0
Շվեդիա Շվեդիա 15 Ավստրիա Ավստրիա 7.9
6 Կանադա Կանադա 8.9 Գերմանիա Գերմանիա
7 Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 8.8 17 Բարբադոս Բարբադոս 7.8
8 Ավստրալիա Ավստրալիա 8.7 Ճապոնիա Ճապոնիա
Շվեյցարիա Շվեյցարիա 19 Կատար Կատար 7.7
10 Նորվեգիա Նորվեգիա 8.6 20 Միացյալ Թագավորություն Մեծ Բրիտանիա 7.6
Source[24]:

Աղյուսակում ներկայացված են այն 20 երկրները, որոնք դասակարգվել են, որպես կոռուպցիայի տարածվածության ամենաբարձր մակարդակ ունեցող երկրներ։

Պետություն Միավոր Պետություն/Նահանգ Միավոր
178 Սոմալի Սոմալի 1.1 168 Անգոլա Անգոլա 1.9
176 Մյանմա Մյանմա 1.4 164 Վենեսուելա Վենեսուելա 2.0
Աֆղանստան Աֆղանստան Ղրղզստան Ղրղզստան
175 Իրաք Իրաք 1.5 Գվինեա Գվինեա
172 Ուզբեկստան Ուզբեկստան 1.6 Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
Թուրքմենստան Թուրքմենստան 159 Տաջիկստան Տաջիկստան 2.1
Սուդան Սուդան Ռուսաստան Ռուսաստան
171 Չադ Չադ 1.7 Պապուա Նոր Գվինեա Պապուա Նոր Գվինեա
170 Բուրունդի Բուրունդի 1.8 Լաոս Լաոս
168 Հասարակածային Գվինեա Հասարակածային Գվինեա 1.9 Քենիա Քենիա
Source[24]:

Քննադատություն և սահմանափակումներ խմբագրել

Գործակիցը քննադատվել է իր մեթոդաբանության համար[25] ։ Քաղաքագետ Դեն Հոֆի խոսքով ինդեքսը ունի 3 թերություն[26] ․

  • Կոռուպցիան շատ բարդ հասկացություն է, որը չի կարող բնութագրվել մեկ հասկացությամբ։ Օրինակ Կանզասի գյուղական համայնքում կոռուպցիայի բնույթը տարբերվոմւ է Նյու Յորքի քաղաքական վարչակազմից, բայց կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը դրանք չափում է նույն ձևով։
  • Չափելով կոռուպցիայի ընկալումները, ի տարբերություն ինքնին կոռուպցիայի, գործակիցը կարող է պարզապես ամրապնդել առկա կարծրատիպերը։
  • Գործակիցը չափում է միայն պետական հատվածի կոռուպցիան՝ անտեսելով մասնավոր հատվածը։

Լրատվամիջոցները հաճախ օգտագործում են կոռուպցիայի տարածվածության նախնական ցուցանիշները, որպես կառավարության գործունեության չափանիշ՝ առանց հստակեցնելու թե ինչ են նշանակում դրանք։ Բանգլադեշում տեղակայված «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ի տեղական բաժինը հերքեց լրատվամիջոցների կողմից հրապարակված տեղեկատվությունը կոռուպցիայի տարածվածության գործակցի վերաբերյալ, այն բանից հետո, երբ մեթոդաբանության փոփոխությունից հետո երկրի գործակիցը մեծացավ, և լրատվամիջոցները դա մեկնաբանեցին, որպես «բարելավում»[27] ։

2013 թվականի Արտաքին քաղաքականության մեջ Ալեքս Քոբհեյմն իր հոդվածում առաջարկում էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը պետք է հանել հանուն «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ի բարորության։ Նա պնդում էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը ներառում է հզոր և ապակողմնորոշող կողմնակալություն՝ հասարակության կողմից կոռուպցիայի ընկալումներում՝ նպաստելով արատավոր շրջապտույտին և միևնույն ժամանակ խթանելով քաղաքականության ոչ պատշաճ արձագանքներին։ Քոբհեյմը գրում է․ «Կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը փչացնում է կոռուպցիայի ընկալումները, և դժվար է տեսնել արդարացում գործակցի շարունակական հրապարակման համար»[28] ։

Այնուամենայնիվ վերջին էկոնոմետրիկ վերլուծությունները՝ հիմնված բնական փորձերի վրա, համեմատել են կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը այլ սուբյեկտիվ ցուցանիշների հետ, և պարզվել է, որ թեև կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կատարյալ չէ, այնուամենայնիվ վերջինս համապատասխանում է կոռուպցիայի միաչափ չափումներին[29] ։

ԱՄՆ-ում շատ փաստաբաններ խորհուրդ են տալիս միջազգային բիզնեսին ուսումնասիրել տարբեր երկրներում արտասահմանյան կոռուպցիայի պրակտիկայի մասին գործերը, ինչպես նաև տարբեր երկրների կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը՝ խախտումների ռիսկը գնահատելու համար։ Այս մոտեցումը քննադատության է ենթարկվել Մինեսոտայի «Միջազգային օրենք» ամսագրի կողմից, որը գրել էր, որ կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը կարող է ենթարկվել ընկալման կողմանակլության, հետևաբար, փաստաբանները չպետք է կոռուպցիայի տարածվածության գործակիցը համարեն, որպես կոռուպցիոն ռիսկի չափորոշիչ[30] ։ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ը հրապարակում է նաև «Կոռուպցիայի գլոբալ բարոմետր», որը դասակարգում է երկրները ըստ կոռուպցիայի մակարդակի՝ օգտագործելով ուղղակի հետազոտություններ՝ ընկալված փորձագիտական կարծիքների փոխարեն, որը քննադատվեց հզոր էլիտայի կողմից զգալի կողմնակալության համար։ «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ»-ը նախազուգշացրել էր, որ մաքուր կոռուպցիայի տարածվածության գործակից ունեցող երկիրը, միևնույն ժամանակ, միջազգային մակարդակում կարող է կապված լինել կոռուպցիայի հետ։ Օրինակ մինչև 2015 թվականը Շվեդիան լավագույն կոռուպցիայի տարածվածության գործակից ունեցող երկրների շարքում երրորդն էր, սակայն նրա պետական ընկերություններից մեկը՝ «TeliaSonera»-ը կաշառակերության մեղադրանքների առաջ էր կանգնած ՈՒզբեկստանում[31] ։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2017». transparency.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 29-ին.
  2. ↑ Transparency International (2011). «Corruption Perceptions Index». Transparency International. Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  3. ↑ CPI 2010: Long methodological brief, p. 2
  4. ↑ «Corruption Perceptions Index 2019». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 12-ին.
  5. ↑ Transparency International (2017). «Corruption Perceptions Index 2017». Transparency International. Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  6. ↑ e.V, Transparency International. «Corruption Perceptions Index 2018». www.transparency.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 8-ին.
  7. ↑ «Frequently Asked Questions: TI Corruption Perceptions Index (CPI 2005)». Վերցված է 2005 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  8. ↑ CPI 2010: Long methodological brief, p. 1
  9. ↑ Transparency International (2010). «Frequently asked questions (FAQs)». Corruption Perceptions Index 2010. Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 Wilhelm, Paul G. (2002). «International Validation of the Corruption Perceptions Index: Implications for Business Ethics and Entrepreneurship Education». Journal of Business Ethics. Springer Netherlands. 35 (3): 177–189. doi:10.1023/A:1013882225402.
  11. ↑ Shao, J.; Ivanov, P. C.; Podobnik, B.; Stanley, H. E. (2007). «Quantitative relations between corruption and economic factors». The European Physical Journal B. 56 (2): 157. arXiv:0705.0161. Bibcode:2007EPJB...56..157S. doi:10.1140/epjb/e2007-00098-2.
  12. ↑ Podobnik, B.; Shao, J.; Njavro, D.; Ivanov, P. C.; Stanley, H. E. (2008). «Influence of corruption on economic growth rate and foreign investment». The European Physical Journal B. 63 (4): 547. arXiv:0710.1995. Bibcode:2008EPJB...63..547P. doi:10.1140/epjb/e2008-00210-2.
  13. ↑ «2016 official table». 2017 թ․ հունվարի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 29-ին.
  14. ↑ «Official announcement». Transparency International. 2017 թ․ հունվարի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 29-ին.
  15. ↑ «Corruption Perceptions Index 2019 – Transparency International». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 24-ին.
  16. ↑ «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 29-ին.
  17. ↑ «Corruption Perceptions Index 2018 – Transparency International». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 29-ին.
  18. ↑ «2016 table». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 29-ին.
  19. ↑ «2015 table». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 28-ին.
  20. ↑ «2014 table». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  21. ↑ «2013 table». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  22. ↑ «2012 table». Transparency International. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 Corruption Perceptions Index 2011. Full table and rankings Արխիվացված 2012-08-10 Wayback Machine. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.
  24. ↑ 24,0 24,1 Corruption Perceptions Index 2010. Full table and rankings Արխիվացված 2014-01-22 archive.today. Transparency International. Retrieved: 4 December 2013.
  25. ↑ «Transparency International's Corruption Perceptions Index: Whose Perceptions Are They Anyway?» (PDF). 2005.
  26. ↑ Hough, Dan (2016 թ․ հունվարի 27). «Here's this year's (flawed) Corruption Perception Index. Those flaws are useful». The Washington Post (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0190-8286. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 27-ին.
  27. ↑ Werve, Jonathan (2008 թ․ սեպտեմբերի 23). «TI's Index: Local Chapter Not Having It». Global Integrity. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 14-ին.
  28. ↑ Cobham, Alex (2013 թ․ հուլիսի 22). «Corrupting Perceptions». Foreign Policy. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 30-ին.
  29. ↑ Hamilton, Alexander (2017). «Can We Measure the Power of the Grabbing Hand? A Comparative Analysis of Different Indicators of Corruption» (PDF). World Bank Policy Research Working Paper Series.
  30. ↑ Campbell, Stuart Vincent. "Perception is Not Reality: The FCPA, Brazil, and the Mismeasurement of Corruption" 22 Minnesota Journal of International Law 1, p. 247 (2013).
  31. ↑ CPI index 2015 Արխիվացված 2019-11-13 Wayback Machine. Accessed 3 February 2016.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կոռուպցիայի_տարածվածության_գործակից&oldid=9712381» էջից