Նեպալ

Նեպալ; संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल; Sanghiya Loktantrik Ganatantra Nepāl
Նեպալի դրոշ	Զինանշան
;	;
Կարգավիճակ	դեպի ծով ելք չունեցող պետություն, ինքնիշխան պետություն և տարածաշրջան
Ներառում է	Karnali?, Sudurpashchim Pradesh?, Province No. 1?, Province No. 2?, Bagmati?, Gandaki? և Province No. 5?
Պետական լեզու	նեպալերեն
Մայրաքաղաք	Կատմանդու
Պետական կարգ	դաշնային հանրապետություն
Օրենսդիր մարմին	Parliament of Nepal?
Երկրի ղեկավար	Բիդհյա Դևի Բհանդարի
Կառավարության ղեկավար	Khadga Prasad Oli?
Մակերես	140 800 կմ²
Ազգաբնակչություն	29 400 000 մարդ (հուլիս 2017)
Խտություն	199 մարդ/կմ²
Հիմն	Sayaun Thunga Phool Ka?
Կարգախոս	जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी, Mother and Motherland are Greater than Heaven, Майка и Родина са по-ценни от царството небесно և Once is not enough
Հիմնադրված է	1768 թ.
Արժույթ	Nepalese rupee?
Կենտրոնական բանկ	Nepal Rastra Bank?
Ազգային տոն	Republic Day Nepal?
Ժամային գոտի	UTC+05:45? և Nepal Standard Time?
Հեռախոսային կոդ	+977
Ինտերնետ-դոմեն	.np
Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս	0,574
	Կոորդինատներ: 28° հս․ լ. 84° ավ. ե. / 28° հս․. լ. 84° ավ. ե.
	nepal.gov.np

Նեպալ, պաշտոնապես՝ Նեպալի Դաշնային Ժողովրդավարական Հանրապետություն (նեպալերեն नेपाल)։ Պետությունը գտնվում է Հիմալայներում, Հարավային Ասիայում։ Սահմանակից է Հնդկաստանին և Չինաստանին։

ԱշխարհագրությունԽմբագրել

ՏեղադրությունԽմբագրել

Նեպալը գտնվում է Ասիայում և սեղմված է աշխարհի ամենաշատ բնակեցված երկու պետությունների միջև։ Նրանից հյուսիս գտնվում է Տիբեթը՝ ՉԺՀ-ի ինքնավար մարզը, իսկ հարավային սահմանում, արևմուտքից արևելք Նեպալը սահմանակից է Ուտտարանչալ, Ուտտար-Պրադեշ, Բիխար, Հյուսիսային Բենգալիա, Սիկքիմ հնդկական նահանգներին։

Հյուսիսում Նեպալը սահմանակից է Մեծ Հիմալայան լեռնաշղթային, որը հայտնի է 8000 մ-ից բարձր մի քանի գագաթներով։ Նրանցից ամենաբարձրն է Էվերեստը (8848 մ)՝ ամենաբարձր լեռը աշխարհում։

Նեպալի ամենացածր կետը գտնվում է 70 մ բարձրության վրա։ Նեպալի տարածքի ավելի քան 40 %-ը գտնվուն է ավելի քան 3000 մետր բարձրության վրա։ Դրա համար էլ Նեպալը համարվում է ամենաբարձրադիրը աշխարհում։

ԲնակչությունԽմբագրել

Բնակչության թիվը - 28,95 միլիոն (2010 թվականի հուլիս դրությամբ)
Տարեկան աճը - 1,4 % (պտղաբերությունը՝ 2,5 ծնունդ մեկ կնոջը)
Կյանքի միջին տևողությունը - տղամարդկանց համար՝ 64,6, կանանց համար՝ 67
ՄԻԱՎ վարակակիր - 0,5 % ( 2007 թվականի դրությամբ)
Քաղաքային բնակչությունը - 17 %
Գրագիտությունը - տղամարդկանց 62,7 %-ը և կանանց 34,9 %-ը (ըստ 2001 թվականի մարդահամարի)։

Մշակութա-էթնիկական Նեպալը ներկայացնում է իրենից հարյուրավոր ազգերի և կաստաների խառնուրդ։ Կաստաների սահմանները, ինչպես կանոն, թափանցիկ են և որևէ կաստային սահմանի պատկանելիությունը կախված է նաև դիտորդի ընդունված ավանդույթներից։ Նեպալի բնակչությունը խոսում է յոթանասուն տարբեր լեզուներով ու բարբառներով։

ԱզգագրությունԽմբագրել

Նեպալի ժողովուրդները հիմնականում պատկանում են սինո-տիբեթյան (տիբեթո-բիրմայան խումբ) և հնդեվրոպոկան ընտանիքների խմբերին։ Քիչ չեն այն ժողովուրդները, որոնք հանդիսանում են փախստականներ, նվաճողներ կամ վերաբնակներ։ Բնակչության 49 %-ի մայրենի լեզուն է հանդիսանում նեպալերենը։ Մյուս տարածված լեզուներից են մայթհին (12,4 %), բհոջպուրին (7,6 %), տհարուն (5,9 %), տամանգը (5,2 %), նևարին (3,6 %) և մագարին (3,4 %)։

ԿրոնԽմբագրել

Ըստ պաշտոնական տվյալների բնակչության 90 %-ը դավանում է հինդուիզմ։ Ըստ անկախ հաշվարկների, հինդուիզմի կողմնակիցներ են նրանց միայն 70 %-ը կամ ավելի քիչ։ Սա շեղում է այն պատճառով, որ կան բազմաթիվ ազգերի ներկայացուցիչներ, որոնք, թեև պաշտոնապես հայտարարում են հավատարմություն հինդուիզմին, բայց իրականում ընդունում են կամ անիմիզմ, կամ բուդդայականություն։ Այնուամենայնիվ, հինդուիզմը Նեպալի գերիշխող կրոնն է։ Բնակչության 11 %-ը իրեն համարում է բուդդայական, հատկապես Մուստանգի թագավորությունում։ Գոյություն ունեն նաև փոքրամասնություններ, որոնք դավանում են իսլամ, կիրանտ և պատկանում են առանձին անիմիստական հավատալիքների։