Արցախի Հանրապետության ընդհանուր նկարագիր
Հետևյալ ընդհանուր նկարագիրը ակնարկ և թեմատիկ ուղեցույց է Արցախի Հանրապետության վերաբերյալ.
Արցախ (պաշտոնապես՝ Արցախի Հանրապետություն կամ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն), չճանաչված հայկական պետություն Հայկական լեռնաշխարհի արևելյան մասում, Արևելյան Եվրոպայի հարավկովկասյան տարածաշրջանի Լեռնային Ղարաբաղի վիճելի տարածքում։ Մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ը դե ֆակտո անկախ հանրապետություն էր։ Արևելքում սահմանակցում է Ադրբեջանին, որի մայրաքաղաք Բաքվից հեռու է 270 կիլոմետր, իսկ արևմուտքում սահմանակցում է Հայաստանին։
Ընդհանուր անդրադարձ խմբագրել
- Արտասանություն - /ˈɑːrtsɑːx, -sæx/
- Անգլերենով տարածված անվանում - Artsakh կամ Nagorno-Karabakh
- Պաշտոնական անգլերեն անվանում - Republic of Artsakh (Արցախի Հանրապետություն) կամ նախկինում և դեռևս լայնորեն կիրառվող Republic of Nagorno-Karabakh (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
- Ընդհանուր ինքնանվանում(ներ) - Արցախ կամ Լեռնային Ղարաբաղ
- Պաշտոնական ինքնանվանում(ներ) - Արցախի Հանրապետություն կամ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
- Ածական(ներ) - արցախյան, ղարաբաղյան
- Տեղաբնականուն(ներ) - արցախցի, ղարաբաղցի
- Ստուգաբանություն - Արցախի անվանում, Ղարաբաղի անվանում
- ISO երկրի կոդեր - ISO 3166-2:AM
- ISO շրջանների կոդեր
- Ինտերնետի վերին մակարդակի ազգային դոմենի կոդ - .am
Արցախի աշխարհագրություն խմբագրել
- Արցախի Հանրապետությունը եղել է դե ֆակտո անկախ երկիր, սակայն պաշտոնապես ներկայումս Ադրբեջանի Հանրապետության մաս է[1]
- Տեղադրություն՝
- Արցախի բնակչություն -
- Արցախի տարածք - 11,458 կմ2
- Արցախի ատլաս
Արցախի շրջակա միջավայրը խմբագրել
- Արցախի Հանրապետության կլիմա
- Վերականգնվող էներգիան Արցախում
- Արցախի Հանրապետության երկրաբանություն
- Արցախի Հանրապետության պահպանվող տարածքներ
- Արցախի Հանրապետության վայրի բնություն
Արցախի բնաշխարհագրական առանձնահատկություններ խմբագրել
- Արցախի Հանրապետության սառցադաշտեր
- Արցախի Հանրապետության լճեր
- Արցախի Հանրապետության լեռներ
- Արցախի Հանրապետության գետեր
- Արցախի Հանրապետության հովիտներ
- Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ Արցախի Հանրապետությունում - չկա
Արցախի տարածաշրջաններ խմբագրել
Արցախի էկոշրջաններ խմբագրել
Արցախի վարչական բաժանում խմբագրել
Արցախի շրջաններ խմբագրել
Արցախի Հանրապետությունը բաժանված է 8 շրջանների։ Մայրաքաղաք Ստեփանակերտը նույնպես շրջանի կարգավիճակ ունի։
Արցախի համայնքներ խմբագրել
- Արցախի Հանրապետության մայրաքաղաք - Ստեփանակերտ
- Արցախի քաղաքների և բնակավայրերի ցանկ
Ադրբեջանի կողմից բռնազավթված տարածքներ խմբագրել
Արցախի ժողովրդագրություն խմբագրել
Արցախի կառավարում և քաղաքականություն խմբագրել
- Կառավարման ձև - Ունիտար նախագահական հանրապետություն
- Արցախի մայրաքաղաք - Ստեփանակերտ
- Ընտրություններ Արցախի Հանրապետությունում
- Արցախի քաղաքական կուսակցությունների ցանկ
Արցախի կառավարության ստորաբաժանումներ խմբագրել
Արցախի կառավարության գործադիր մարմին խմբագրել
Արցախի կառավարության օրենսդիր մարմին խմբագրել
- Ազգային ժողով (միապալատ) - Ազգային Ժողովի նախագահ
Արցախի կառավարության դատական մարմին խմբագրել
- Արցախի Հանրապետության Գերագույն ատյան
- Արցախի Հանրապետության Վերաքննիչ ատյան
- Արցախի Հանրապետության Առաջին ատյան
- Արցախի Հանրապետության արդարադատության խորհուրդ
Արցախի պետական կառավարման այլ մարմիններ խմբագրել
Արցախի արտաքին քաղաքականություն խմբագրել
- Արցախա-ամերիկյան հարաբերություններ
- Արցախա-մերձդնեստրական հարաբերություններ
- Հայաստանա-արցախյան հարաբերություններ
- Արցախի Հանրապետության ներկայացուցչությունների ցանկ
- Արտաքին գործերի նախարար
- Արցախի Հանրապետության վիզային քաղաքականություն
- Արցախի քաղաքացիներին ներկայացվող վիզային պահանջներ
Միջազգային կազմակերպության անդամակցություն խմբագրել
Արցախի կազմակերպություններ խմբագրել
Կարգուկանոնը Արցախում խմբագրել
- Արցախի Սահմանադրություն
- Հանցավորությունը Արցախի Հանրապետությունում
- Մարդու իրավունքները Արցախում
- Արցախի Հանրապետության իրավապահ մարմիններ
Արցախի բանակ խմբագրել
- Հրամանատարություն
- Ուժեր
- Արցախի Հանրապետության ռազմական պատմություն
- Արցախի Հանրապետության զինվորական կոչումներ
- Ականների հետ կապված իրավիճակը Արցախի Հանրապետությունում
- Արցախյան շփման գիծ
Արցախի տեղական ինքնակառավարման մարմիններ խմբագրել
Արցախի պատմություն խմբագրել
- Արցախի պատմություն
- Արցախ նահանգ
- Արևելից կողմանք Հայոց
- Խաչեն
- Միհրանյաններ
- Փառիսոսի իշխանություն
- Փառիսոսի թագավորություն
- Արցախի թագավորություն
- Խաչենի իշխանական տուն
- Խաչենի իշխանություն
- Ծարի իշխանություն
- Խաղբակյաններ
- Ղարաբաղի կուսակալություն
- Արցախի մելիքություններ
- Քաշաթաղի մելիքություն
- Ղարաբաղի խանություն
- Ռուս-պարսկական պատերազմ (1804-1813)
- Կասպիական մարզ
- Ելիզավետպոլի նահանգ
- Գայբալուի կոտորած
- Շուշիի ջարդեր
- Արցախի բռնակցումը Խորհրդային Ադրբեջանին
- Լեռնային Ղարաբաղը Անդրկովկասի խորհրդայնացման տարիներին
- Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզ
- Արցախյան ազատամարտ
- ԱՄՆ-ը և Արցախյան ազատամարտը
- Արաբական աշխարհը և Արցախյան ազատամարտը
- Ռուսաստանը և Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմը
- Ֆրանսիան և Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմը
- Օդաչուներն Արցախյան ազատամարտում
- Մալիբեկլուի ազատագրում (1992)
- Սարսանգի հիդրոհանգույցի ազատագրում
- Սրխավենդի և շրջակա գյուղերի ազատագրում
- Քարվաճառի ազատագրում
- Մարաղայի կոտորած
- Արցախի Հանրապետության պատմություն
- Արցախի Հանրապետության անկախության հռչակում
- Մեծ հարսանիք
- Արցախում Մի-24 ուղղաթիռի խոցում (2014)
- Բերձորյան միջադեպ (2015)
- Բողոքի ակցիաներ Ստեփանակերտում (2018)
- Արտակարգ իրավիճակ Արցախի Հանրապետությունում (2020)
- Արայիկ Հարությունյանի երկրորդ կառավարություն
- Արցախի նախագահական ընտրություններ (2023)
- Սամվել Շահրամանյանի կառավարություն
- Արցախի Հանրապետության ռազմական պատմություն
- Արցախի պատմության ժամանակագրություն
- Պատմության կեղծարարությունն Ադրբեջանում
Արցախի մշակույթ խմբագրել
- Արցախի Հանրապետության ճարտարապետություն (Հայկական ճարտարապետություն)
- Արցախյան խոհանոց (Հայկական խոհանոց)
- Արցախի փառատոներ
- Արցախի ֆորումներ
- Արցախի լեզուներ
- Արցախի թանգարաններ
- Արցախի զանգվածային լրատվության միջոցներ
- Արցախի պետական խորհրդանիշներ
- Արցախի Հանրապետության պարգևներ
- Արցախի ժողովուրդ
- Արցախի պետական տոներ և հիշատակի օրեր
- Արցախի ռեկորդների ցանկ
- Կրոնը Արցախում
- Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտներ Արցախում - չկան
Արցախի արվեստ խմբագրել
- Արցախի արվեստ
- Արցախի կինո
- Արցախի գրականություն
- Արցախի երաժշտություն
- Հեռուստատեսությունը Արցախում
- Արցախի Հանրապետության թատրոն
Սպորտը Արցախում խմբագրել
Արցախի տնտեսություն և ենթակառուցվածքներ խմբագրել
- Տնտեսական վարկանիշը՝ ըստ անվանական ՀՆԱ-ի (2007)։
- Արցախի Հանրապետության գյուղատնտեսություն
- Արցախի բանկային համակարգ
- Հաղորդակցությունը Արցախում
- Արցախի Հանրապետության ընկերություններ
- Արցախի ազգային արժույթ - Արցախյան դրամ և Հայկական դրամ
- ISO 4217 - տեղեկություն չկա
- Արցախի էներգետիկա
- Արցախի Հանրապետության առողջապահություն
- Հանքարդյունաբերությունը Արցախում
- Արցախի ֆոնդային բորսա
- Զբոսաշրջությունն Արցախի Հանրապետությունում
Կրթությունը Արցախում խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Azerbaijan». The World Factbook. ԱՄՆ Կենտրոնական հետախուզական վարչություն. 2009 թ․ հուլիսի 2. Վերցված է 28․11․2023-ին.