Վիքիպեդիա

Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976

XXI ամառային Օլիմպիական խաղերն անցկացվել են Մոնրեալում՝ Քվեբեկ նահանգի ամենամեծ քաղաքում (Կանադա) 1976 թվականի հուլիսի 17-ից օգոստոսի 1-ը։

Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976
Изображение логотипа
ՏեսակԱմառային օլիմպիական խաղեր
Երկիր Կանադա
Բացումհուլիսի 17, 1976
ՋահակիրՍտեֆան Պրեֆոնտեն
ԵրդվեցՊիեռ Սեն-Ժան և Մորիս Ֆոժե
ԲացեցԵղիսաբեթ II
Փակումօգոստոսի 1, 1976
ՄարզադաշտՕլիմպիական մարզադաշտ և Մոնրեալ
ՆախորդԱմառային օլիմպիական խաղեր 1972
ՀաջորդԱմառային օլիմպիական խաղեր 1980
Կայքolympics.com/en/olympic-games/montreal-1976​(անգլ.)
 1976 Summer Olympics Վիքիպահեստում

Մոնրեալը իրավունք ստացավ Օլիմպիական խաղեր անցկացնել ՄՕԿ-ի 69-րդ նստաշրջանում 1970 թվականին՝ շրջանցելով մրցակիցներին՝ Մոսկվային և Լոս Անջելեսին, որոնք անցկացրին հաջորդ երկու խաղերը։ Սրանք միակ ամառային Օլիմպիական խաղերն են, որոնք անցկացվել են Կանադայում, իսկ Մոնրեալը երկրորդ ֆրանսախոս քաղաքն է, որը հյուրընկալել է ամառային խաղերը Փարիզից հետո։

Անցկացման վայրի ընտրություն խմբագրել

Առաջին անգամ Մոսկվայում օլիմպիական խաղեր անցկացնելու գաղափարը ծագել է 1969 թվականի ապրիլին ԽՍՀՄ մարզական կոմիտեի նախագահ Ս.Պ. Պավլովի մոտ և աջակցության է արժանացել խորհրդային կառավարության կողմից։ 1976 թվականի Օլիմպիական խաղերի անցկացման իրավունքին հավակնում էին Լոս Անջելեսը, Մոսկվան և Մոնրեալը։ Թե որտեղ են անցկացվելու խաղերը, որոշել է Միջազգային օլիմպիական կոմիտեն, որի նիստը տեղի է ունեցել 1970 թվականի մայիսի 12-ին Ամստերդամում։

Ֆավորիտներ էին համարվում Մոսկվան և Լոս Անջելեսը[1][2]։ Նույնիսկ Մոնրեալի քաղաքապետ Ժան Դրապոն խոստովանել էր, որ Մոնրեալը քիչ շանսեր ունի Մոսկվայի դեմ[3]։ Եվ իսկապես, առաջին փուլում Մոսկվան առաջատարն էր՝ 28 կողմ, ընդդեմ Մոնրեալին կողմ 25 և Լոս Անջելեսին կողմ 17 ձայների, սակայն դա չէր ապահովում պահանջվող մեծամասնությունը։

ԽՍՀՄ-ում այնքան վստահ էին հաղթանակի մեջ, որ վերջնական որոշման հրապարակումից երկու ժամ առաջ ժամանակից շուտ ՏԱՍՍ-ի միջոցով հայտարարություն էին տարածել։ Սակայն շուտով այն հետ կանչվեց[4]։ Երկրորդ ռաունդին Լոս Անջելեսը չմասնակցեց, և օլիմպիական կոմիտեի գրեթե բոլոր անդամները, ովքեր քվեարկեցին նրա օգտին, իրենց ձայնը տվեցին Մոնրեալին, որը ստացավ 41 ձայն՝ Մոսկվայի նույն 28-ի դիմաց, մեկ ձայն հաշվի չառնվեց։

Արդյունքների հրապարակումից հետո ՏԱՍՍ-ի միջոցով տարածված խորհրդային կողմի հայտարարությունը նշում էր, որ Մոնրեալի ընտրությունը հակասում է տրամաբանությանը և առողջ բանականությանը, որ դա հարված է օլիմպիական շարժմանը և նրա գաղափարներին, և որ կոմիտեի անդամներն առաջնորդվում էին անձնական քաղաքական համակրանքներով և հակակրանքներով, այլ ոչ թե օլիմպիական շարժման ընդլայնման և ամրապնդման սկզբունքներով[5][6]։ Լոս Անջելեսի քաղաքապետը հայտարարել է, որ իրենք սառը պատերազմի զոհ են դարձել, որ կոմիտեն ակնհայտորեն չի ցանկացել ընդունել այս կամ այն կողմը ԱՄՆ-ի և ԽՍՀՄ-ի միջև և ընտրել է խնդրի լուծման ամենապարզ ճանապարհը[7]։ Այսպիսով, կանադական քաղաքի ընտրությունը կատարվել է գերտերությունների միջև տարաձայնությունների արդյունքում բացասական արձագանք առաջացնելու մտավախությունների պատճառով։ Այս մտահոգությունները հաստատվեցին հետագա օլիմպիադաների ընթացքում, Մոսկվայում և Լոս Անջելեսում խաղերը բոյկոտվեցին համապատասխանաբար արևմտյան երկրների և սոցիալիստական ճամբարի պետությունների կողմից։

Մասնակից երկրներ խմբագրել

 
Մասնակից երկրների քարտեզ
 
Մարզիկների թիվը

Բոյկոտ խմբագրել

Օլիմպիական խաղերը բոյկոտել են աֆրիկյան երկրները՝ բողոքելով Նոր Զելանդիայում հարավաֆրիկյան և նորզելանդական ռեգբիի հավաքականի վերջին հանդիպման դեմ[8][9]։

 
Օլիմպիական խաղերը բոյկոտած երկրները ցուցադրվում են դեղին (1976), կապույտ (1980) և նարնջագույն (1984)

Զաիրը Օլիմպիադային չի մասնակցել ոչ թե քաղաքական, այլ ֆինանսական պատճառներով։

Մրցանակներ խմբագրել

 
Օլիմպիական մարզադաշտ աշտարակով

Մոնրեալի Օլիմպիադան հաղթանակ էր սոցիալիստական երկրների համար, ամենամեծ թվով ոսկե մեդալ ունեցող տասնյակ պետություններից յոթը սոցիալական բլոկից էին, իսկ առաջին երկու տեղերը գրավեցին ԽՍՀՄ-ը և ԳԴՀ-ը, Վերջինս 4 անգամ առաջ անցավ իր արևմտյան հարևանից։ Հատկանշական է, որ տանտերերը՝ կանադացիները, ոչ մի ոսկե մեդալ չեն նվաճել։

Տեղ Երկիր Ոսկե Արծաթե Բրոնզե Ընդհանուր
1   ԽՍՀՄ 49 41 35 125
2   Արևելյան Գերմանիա 40 25 25 90
3   ԱՄՆ 34 35 25 94
4   Արևմտյան Գերմանիա 10 12 17 39
5   Ճապոնիա 9 6 10 25
6   Լեհաստան 7 6 13 26
7   Բուլղարիա 6 9 7 22
8   Կուբա 6 4 3 13
9   Ռումինիա 4 9 14 27
10   Հունգարիա 4 5 13 22

Փաստեր խմբագրել

 
Նախկին հեծանվահրապարակի շենքը (այժմ՝ Մոնրեալի բիոդոմ) Օլիմպիական մարզադաշտի ճոպանուղու աշտարակի ֆոնին
  • Օլիմպիական կրակի էստաֆետը Եվրոպայից Ամերիկա փոխանցելու համար բոցի էներգիայի մի մասը կլանել է սենսորը, այն վերածել է ռադիոազդանշանի, որը արբանյակի միջոցով ուղարկվել է Օտտավա[10][11], որտեղ նախաձեռնել է լազերային ճառագայթի օգնությամբ նոր ջահի վառումը, և էստաֆետը շարունակվել է[12][13]։
  • Օլիմպիադան բացել է Եղիսաբեթ Երկրորդ թագուհին՝ որպես Կանադայի ղեկավար, ընդ որում՝ ամբողջ թագավորական ընտանիքը ներկա է եղել բացման արարողությանը։
  • Արքայադուստր Աննան՝ Եղիսաբեթ II-ի դուստրը, այս Օլիմպիական խաղերում հանդես է եկել ձիասպորտի մրցումներում։
  • Օլիմպիական մարզադաշտի աշտարակը աշխարհի ամենաբարձր թեք կառույցն է։
  • Կանադան այս Օլիմպիադայում ոչ մի ոսկե մեդալ չի նվաճել (5 արծաթե և 6 բրոնզե)։ Սա առաջին և միակ դեպքն էր, երբ մրցաշարի տանտերերը չեն ստացել գլխավոր մրցանակները[14]։
  • Մոնրեալի Օլիմպիադան մինչև 2008 թվականի Պեկինի Օլիմպիական խաղերի անցկացումը ամենաթանկն էր պատմության մեջ. այն արժեր 5 մլրդ դոլար (ինչը 2006 թվականի 20 մլրդ-ին համարժեք է)։ Օլիմպիական պարտքերի դիմաց քաղաքը վճարել է մինչև 2006 թվականը։
  • Խորհրդային Միության հնգամարտի հավաքականի անդամ Բորիս Օնիշչենկոն որակազրկվել է այն բանից հետո, երբ պարզվել է, որ նրա սուսերում ներկառուցված է սարք, որը թույլ է տալիս հակառակորդի խոցումը գրանցել նույնիսկ այն ժամանակ, երբ խոցում չի եղել։ Այդ պատճառով ժամանակակից հնգամարտի ամբողջ խորհրդային հավաքականը որակազրկվել է։

Գրականություն խմբագրել

  • Кулешов А. П. Ступени Монреаля. — М.: Физкультура и спорт, 1977. — 71 с.
  • Год олимпийский 76. [Фотоальбом] / Сост. А. А. Добров. — М.: Физкультура и спорт, 1977. — 239 с.

Օլիմպիադան ֆիլատելիայում խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «Olympic Body To Select Sites For Next Games». Reading Eagle — May 10, 1970
  2. ↑ «Olympics Go To Montreal». The Victoria Advocate — May 13, 1970
  3. ↑ «B.C. reps optimistic of chance for Games». The Phoenix — May 9, 1970
  4. ↑ «1976 Winter Olympics to Denver. Montreal Captures Summer». St. Joseph Gazette — May 13, 1970
  5. ↑ «Moscow Raps Summer Pics». The Palm Beach Post — May 13, 1970
  6. ↑ «Loss of Olympic Games Bitter Blow To Moscow». The Morning Record — May 13, 1970
  7. ↑ «Montreal Gets '76 Olympics», The Milwaukee Journal — May 13, 1970
  8. ↑ «XXI Летние Олимпийские игры 1976 года. Монреаль». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 10-ին.
  9. ↑ «Olympic Review. Africa and the XXIst Olympiad» (PDF). // IOC. 1976. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ ապրիլի 3-ին.
  10. ↑ «Из истории олимпиад. «Скромная» дороговизна Монреаля». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  11. ↑ «Эстафета огня — рекорды, факты, курьёзы». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  12. ↑ «Эстафета разных лет». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  13. ↑ «Невероятные приключения олимпийского огня». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  14. ↑ «Монреаль — 1976». Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 10-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամառային օլիմպիական խաղեր 1976» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամառային_օլիմպիական_խաղեր_1976&oldid=9454951» էջից