2024
տարեթիվ
| Այս հոդվածը կամ նրա մի մասը տեղեկույթ է պարունակում սպասվող իրադարձության մասին: Այստեղ նկարագրվում են իրադարձություններ, որոնք դեռ տեղի չեն ունեցել կամ ընթացքի մեջ են: |
| Տարիներ |
|---|
| 2020 · 2021 · 2022 · 2023 — 2024 — 2025 · 2026 · 2027 · 2028 |
| Տասնամյակներ |
| 2000‑ականներ · 2010‑ականներ — 2020‑ականներ — 2030‑ականներ · 2040‑ականներ |
| Դարեր |
| 20-րդ դար — 21-րդ դար — 22-րդ դար |
2024 թվական, նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է երկուշաբթի օրը։ Սա մեր թվարկության 2024 թվականն է,
XXI դարի 24-րդ տարին։
| Գրիգորյան օրացույց | 2024 MMXXIV |
| Հուլյան օրացույց | 2023—2024 (հունվարի 14 -ից) |
| Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան |
7532—7533 (սեպտեմբերի 14-ից) |
| Հռոմի հիմնադրումից սկսած | 2776—2777 (մայիսի 4-ից) |
| Հայկյան տոմար | 4516—4517 (օգոստոսի 11-ից) ՏՇԺԶ—ՏՇԺԷ |
| Հրեական օրացույց |
5784—5785 ה'תשפ"ד — ה'תשפ"ה |
| Իսլամական օրացույց | 1445—1446 |
| Չինական օրացույց | 4720—4721 癸卯 — 甲辰 սև ճագար — կապույտ վիշապ |
| Եթովպական օրացույց | 2016—2017 |
| Հին հնդկական օրացույց | |
| - Վիկրամ սամվատ | 2080—2081 |
| - Շակա սամվատ | 1946—1947 |
| - Կալի յուգա | 5125—5126 |
| Իրանական օրացույց | 1402—1403 |
| Բուդդայական օրացույց | 2567 |
Մինչ այժմ այս տարին ականատես է եղել խոշոր զինված հակամարտությունների շարունակությանը, այդ թվում՝ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա, Մյանմայի քաղաքացիական պատերազմը, Սուդանի պատերազմը և իսլամիստների ապստամբությունը Սահելում։ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմի շարունակությունը հանգեցրել է դրա տարածմանը շատ երկրներում, ներառյալ Կարմիր ծովի ճգնաժամը, որն ազդել է համաշխարհային նավագնացության վրա։
Մոտ 79 երկիր, որոնք ներկայացնում են շուրջ չորս միլիարդ մարդ, ակնկալվում է, որ տարվա ընթացքում համապետական ընտրություններ կանցկացվեն[1][2][3][4], այդ թվում՝ աշխարհի ամենախիտ բնակեցված երկրներից տասը երկրներից ութը (Բանգլադեշ, Բրազիլիա, Պակիստան, Ռուսաստան, Հնդկաստան, Մեքսիկա, Ինդոնեզիա և Միացյալ Նահանգներ)[1]։ Եվրախորհրդարանը նույնպես ընտրություններ կանցկացնի[5]։
Իրադարձություններ խմբագրել
Հունվար խմբագրել
- Հունվարի 1
- ԵԱՏՄ նախագահությունն անցնում է Հայաստանին[6]։
- ՀԱՊԿ նախագահությունն անցնում է Ղազախստանին[7]։
- Ռուսաստանը ստանձնում է ԱՊՀ նախագահությունը[8]։
- Մալթան ստանձնում է ԵԱՀԿ նախագահությունը[9]։
- Բելգիան սկսում է նախագահել Եվրոպական միության խորհրդում[10]։
- Բրազիլիան միանում է ՕՊԵԿ+-ին[11]։
- Եգիպտոսը, Իրանը, ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան ու Եթովպիան միանում են ԲՐԻԿՍ-ին[12][13]։
- Չեռնոբիլի ատոմակայանի վթարից հետո Ռուսաստանում մեկուսացման գոտին կդադարի գործել[14]։
- Windows 7-ի, 8-ի և 8.1-ի համար Steam-ի աջակցության ավարտը[15]։
- Ճապոնիայի կենտրոնական մասում տեղի է ունենում մի քանի հզոր երկրաշարժ[9]։ Ճապոնիայի ազգային օդերևութաբանական վարչության տվյալներով Ճապոնիայում ավելի քան 30 երկրաշարժ է տեղի ունեցել, որոնցից ամենահզորի մագնիտուդը եղել է 7,6[16]։ «Kyodo» գործակալությունը հաղորդում է, որ երկրաշարժերի հետևանքով առնվազն 2 մարդ է զոհվել[17]։
- Հյուսիսային Կորեայի առաջնորդ Կիմ Չեն Ընը Կորեայի ժողովրդական բանակի հրամանատարների հետ ամանորյա հանդիպման ժամանակ հայտարարում է, որ իր երկիրը «առանց տատանվելու ջախջախիչ հարված կհասցնի և կոչնչացնի թշնամու մայրաքաղաքները՝ օգտագործելով ունեցած զինանոցը, եթե ԱՄՆ-ն և Հարավային Կորեան ընտրեն ռազմական առճակատման ուղին Հյուսիսային Կորեայի դեմ»[18]։
- Նոր տարվա գալուստից անմիջապես հետո, «Համաս» շարժումը Գազայի հատվածից ավելի քան 20 հրթիռ է արձակում Իսրայելի տարածքի վրա, որոնց մեծ մասը որսացել է «Երկաթե գմբեթ» հակահրթիռային համակարգը[19]։
- Վրաստանի իշխանությունները արգելել են այն ավտոմեքենաների գրանցումը, որոնք արտադրվել են մինչև 2013 թվականը[20]։
- Չեխիայի մայրաքաղաք Պրահայի փրկարարների և հրշեջների միավորված ծառայությունը հաղորդում է, որ Նոր տարին դիմավորելիս 7 մարդ վնասվածքներ է ստացել պիրոտեխնիկայի պայթյուններից Վացլավի և Ստարոմեստի հրապարակներում, որոնք գտնվում են Պրահայի կենտրոնում[21]։
- Կորեայի Հանրապետության նախագահ Յուն Սոկ Յոլը իր ամանորյա ուղերձում հայտնում է, որ «Կորեայի Հանրապետությունը և ԱՄՆ-ն 2024 թվականի առաջին կեսին կավարտեն ընդլայնված զսպման ուժեղացված համակարգի ձևավորումը՝ Հյուսիսային Կորեայի կողմից հրթիռամիջուկային սպառնալիքին դիմակայելու նպատակով»[22]։
- Թուրքիայի Տարերային աղետների և արտակարգ իրավիճակների կառավարման նախագահությունը (AFAD) հաղորդում է, որ Թուրքիայի արևելյան Թունջելիի մարզում տեղի է ունեցել 4,2 մագնիտուդով երկրաշարժ։ Ստորգետնյա ցնցումները գրանցվել են Բոլոմերի շրջանում (Փյուլյումյուր), տեղի ժամանակով ժամը 16։28-ին։ Երկրաշարժի օջախը գտնվել է 8,7 կիլոմետր խորությունում[23]։
- Բանգլադեշում դատարանը Խաղաղության Նոբելյան մրցանակակիր Մուհամադ Յունուսին մեղադրել է գյուղացիներին ֆինանսական ճորտացման մեջ և դատապարտել 6 ամսվա բանտարկության[24]։
- Մեծ Բրիտանիան՝ «Բարգավաճման պահապան» ռազմական գործողության շրջանակներում պատրաստվում է ավիահարվածներ հասցնել հութիներին Կարմիր ծովում, եթե եմենցի ապստամբները շարունակեն գնդակոծել նավերը տարածաշրջանում[25]։
- Իրանական «Ալբորզ» ֆրեգատը՝ բանակային նավատորմի 94-րդ նավատորմիղի կազմում հատում է Բաբ-էլ-Մանդեբի նեղուցը և մտնում Կարմիր ծովի ավազան[26]։
- Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը` ֆրանսիացիներին ուղղված ամանորյա ուղերձում հայտնում է, որ Փարիզի Աստվածամոր տաճարը, որը տուժել էր 2019 թվականի ապրիլի 15-ին տեղի ունեցած հրդեհից, նորից կբացվի 2024 թվականի դեկտեմբերի 8-ին[27]։
- ԱՄԷ-ի Ռաս ալ-Խայմայի Էմիրությունում տեղի ունեցած ամանորյա հրավառությունը հայտնվել է Գինեսի ռեկորդների գրքի երկու անվանակարգերում՝ որպես ամենաերկար հրավառությունը ջրի վրա և որպես ամենաերկար հրավառությունը երկնքում[28]։
- Գերմանիայի իրավապահ մարմինները հայտնում են, որ Ամանորի գիշերը Բեռլինում ձերբակալվել է մոտ 400 մարդ, տուժել է ավելի քան 50 ոստիկան։ Բավարիա, Ռայնլանդ-Պֆալց և Սաքսոնիա դաշնային երկրամասերում պիրոտեխնիկա օգտագործելու պատճառով մահացել է 3 մարդ[29]։
- Եթովպիան հայտարարում է, որ Բերբերա նավահանգստի օգտագործման համար համաձայնագիր է կնքել Սոմալիլենդի հետ։ Եթովպիան նաև նշում է, որ ի վերջո կճանաչի Սոմալիլենդի անկախությունը՝ դառնալով առաջին երկիրը, որը դա կանի[30]։
- Հունվարի 2
- Ճապոնիայի «NHK» ազգային հեռուստառադիոընկերությունը հաղորդում է, որ երկրաշարժերի հետևանքով զոհվել է առնվազն 30 մարդ, իսկ Իսիկավա, Նիիգաթա, Ֆուկուի, Տոյամա և Գիֆու պրեֆեկտուրաներում կան վիրավորներ[31]։
- Հարավային Կորեաում խորհրդարանական ընտրություններից երեք ամիս առաջ դանակով հարձակում է տեղի ունենում ընդդիմության առաջնորդ, գլխավոր ընդդիմադիր «Դեմոկրատական կուսակցության» նախագահ Լի Չժե Մյոնի դեմ[32]։
- Իսրայելը օդային հարվածներ է հասցնում Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոսի մերձակա օբյեկտներին[33]։
- Նորվեգիան թույլ է տալիս նորվեգական ընկերությունների արտադրած զենքը և պաշտպանական արտադրանքը ուղիղ վաճառվի Ուկրաինային[34]։
- «Japan Airlines» ընկերության համար JAL516 չվերթն իրականացնող Airbus A350 ինքնաթիռը Տոկիոյի Հանեդա օդանավակայանում բախվում է Ճապոնիայի առափնյա պահպանության DHC-8-315 Dash 8 ինքնաթիռին, երկու ինքնաթիռները հրդեհվում են, ինչի հետևանքով մահանում են երկրորդ ինքնաթիռում գտնվող հինգ անձինք։ A350 ինքնաթիռում գտնվող բոլոր 379 մարդկանց հաջողվում է փրկել[35]։
- Համընդհանուր ընտրություններ Մարշալյան կղզիներում. Մարշալյան կղզիների օրենսդիր ժողովը երկրորդ անգամ անընդմեջ նախագահ է ընտրում Հիլդա Հայնին՝ համընդհանուր ընտրություններից հետո իր առաջին նստաշրջանի ժամանակ[36]։
- Հունվարի 3 - Ահաբեկչություն է տեղի ունենում Իրանի Քերման քաղաքի գերեզմանատանը, ինչի հետևանքով զոհվում է առնվազն 103 մարդ[37]։
- Հունվարի 7 - Համընդհանուր ընտրություններ Բանգլադեշում[38]։ Գործող նախագահ Շեյխ Հասինայի գլխավորած «Ավամի լիգա» կուսակցությունը՝ ընդդիմադիր կուսակցությունների բողոքի և ընտրողների մասնակցության զգալի անկման պայմաններում հաղթում է չորրորդ անգամ անընդմեջ[39][40]։
Սպասվող իրադարձություններ խմբագրել
- Փետրվար - Եվրամիությունը կկորցնի 2,2 մլրդ դոլար՝ «Pfizer» ընկերության «Paxlovid» ժամկետանց դեղամիջոցի պատճառով, որը նախատեսված էր COVID-19-ի բուժման համար[41]։
- Մարտի 25 - լուսնի խավարում։
- Հունիսի վերջ - Եվրոպական միության խորհրդի նախագահությունը անցնելու է Հունգարիային[10]։
- Օգոստոսի 2-18-ը - 2024 Ամառային Օլիմպիական խաղերը Փարիզ, Ֆրանսիայում[42]։
- Սեպտեմբերի 18 - Սեպտեմբեր 2024 լուսնի խավարում։
- Հոկտեմբերի 2 - 2024 արեգակի խավարում։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «2024 is the biggest election year in history». The Economist. 2023 թ․ նոյեմբերի 13. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 4-ին.
- ↑ Eric Bazail-Eimil (2024 թ․ հունվարի 1). «The global elections Washington should be watching in 2024». Politico. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 4-ին.
- ↑ «Transcript: What will work look like in 2024?». Financial Times. 2023 թ․ դեկտեմբերի 26. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 1-ին.
- ↑ Siladitya Ray (2024 թ․ հունվարի 3). «2024 Is The Biggest Election Year In History—Here Are The Countries Going To The Polls This Year». Forbes. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 4-ին.
- ↑ «In 2024, It's Election Year in 40 Countries». Bloomberg (անգլերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
- ↑ «2024 թվականի հունվարի 1-ից ԵԱՏՄ նախագահությունն անցնում է Հայաստանին». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 1-ին.
- ↑ «2024 թվականի հունվարի 1-ից ՀԱՊԿ նախագահությունն անցնում է Ղազախստանին». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 2-ին.
- ↑ «Ռուսաստանը դարձել է ԱՊՀ նախագահ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ 9,0 9,1 «Մալթան կստանձնի ԵԱՀԿ նախագահությունը 2024թ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ 10,0 10,1 «Բելգիան սկսում է իր նախագահությունը ԵՄ Խորհրդում». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ «Источник сообщил, что Бразилия присоединится к ОПЕК+ с 2024 года». Interfax.ru (ռուսերեն). 2023 թ․ նոյեմբերի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ «Եգիպտոսը, Իրանը, ԱՄԷ-ն, Սաուդյան Արաբիան ու Եթովպիան միացել են ԲՐԻԿՍ-ին». hetq.am. 2024 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ Sharma, Shweta (2023 թ․ օգոստոսի 24). «Brics countries agree major expansion as six countries invited to join». The Independent (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ «В России не станет зоны отчуждения». rbc.ru (ռուսերեն). 2023 թ․ ապրիլի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ «Steam перестанет работать на windows 7 :: Русскоязычный Форум». steamcommunity.com (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ «Ճապոնիայում արդեն ավելի քան 30 երկրաշարժ է տեղի ունեցել». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Ճապոնիայում երկրաշարժերի հետեւանքով զոհվել է երկու մարդ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 6-ին.
- ↑ «Կիմ Չեն Ընը հայտարարել է, որ պատրաստ է ոչնչացնել Վաշինգտոնը եւ Սեուլը առճակատման դեպքում». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 4-ին.
- ↑ «ՀԱՄԱՍ-ը ավելի քան 20 հրթիռ է արձակել իսրայելական տարածքի դեմ. ԶԼՄ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Վրաստանում արգելել են մինչեւ 2013թ. արտադրված ավտոմեքենաների ներմուծումը». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Պրահայում հայտնել են, որ Նոր տարին դիմավորելու ժամանակ պայթեցված ճայթռուկներից վնասվել է յոթ մարդ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Հարավային Կորեան եւ ԱՄՆ-ն ավարտին կհասցնեն ընդլայնված զսպման համակարգը 2024թ. առաջին կեսին». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 5-ին.
- ↑ «Թուրքիայի արեւելքում տեղի է ունեցել 4,2 մագնիտուդով երկրաշարժ». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ «Խաղաղության նոբելյան մրցանակակիր Յունուսը դատապարտվել է 6 ամսվա բանտարկության». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ «Բրիտանիան պատրաստվում է Կարմիր ծովում հարված հասցնել հուսիներին. The Times». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ «Իրանական «Ալբորզ» էսկադրոնային ականակիրը մտել է Կարմիր ծով». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 9-ին.
- ↑ «Փարիզի Աստվածամոր տաճարը կբացվի 2024թ. դեկտեմբերի 8-ին». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Ամանորյա հրավառությունն ԱՄԷ-ի հյուսիսում երկու համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Գերմանիայում Ամանորի գիշերը երեք մարդ մահացել է պիրոտեխնիկա օգտագործելու պատճառով». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Ethiopia signs pact to use Somaliland's Red Sea port». reuters.com. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ «Ճապոնիայում երկրաշարժի զոհերի թիվը հասել է 30-ի». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Դանակահարել են Հարավային Կորեայի ընդդիմության ղեկավարին». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ «Սիրիացի զինվորականները հայտնել են, որ Իսրայելը գրոհել է Դամասկոսի մերձակայքում գտնվող օբյեկտները». news.am. 2024 թ․ հունվարի 2. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 16-ին.
- ↑ «Նորվեգիան թույլ է տվել նորվեգական ընկերությունների արտադրած զենքն ուղիղ վաճառել Ուկրաինային». news.am. 2024 թ․ հունվարի 2. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 17-ին.
- ↑ «К столкновению самолётов в Токио могло привести недопонимание между пилотом и диспетчером». tass.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 18-ին.
- ↑ «Hilda Heine sworn in as President of the Marshall Islands». RNZ (անգլերեն). 2024 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ «Իրանի գերեզմանատանը տեղի ունեցած պայթյունների զոհերի թիվը գերազանցել է 100-ը». news.am. 2024 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ «Андрей Шутов принял участие в международном наблюдении за парламентскими выборами в Народной Республике Бангладеш». cikrf.ru. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ Correspondent, Senior. «Bangladesh Election Commission schedules parliamentary polls for Jan 7». bdnews24.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ «Bangladesh election: PM Sheikh Hasina wins fourth term in controversial vote» (բրիտանական անգլերեն). 2024 թ․ հունվարի 7. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ «ԵՄ-ը կկորցնի 2,2 մլրդ դոլար COVID-ի դեմ ժամկետանց դեղամիջոցի պատճառով». news.am. 2024 թ․ հունվարի 1. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 7-ին.
- ↑ Wharton, David. «Details emerge in deal to bring 2028 Summer Olympics to Los Angeles». Լոս Անջելես Թայմս. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 31-ին.