Համաս

Համաս;
Տեսակ	քաղաքական կազմակերպություն, դիմադրություն, military organization?, կրոնական կազմակերպություն և ահաբեկչական կազմակերպություն
Երկիր	Պաղեստին
Առաջնորդ	Yahya Sinwar? և Ismail Haniyeh?
Հիմնադիր	Ahmed Yassin?, Abdel Aziz al-Rantissi? և Mahmoud al-Zahar?
Հիմնադրված	1987
Գաղափարախոսություն	Սուննի իսլամություն,; Շարիա օրենք, Պաղեստինյան ազգայնականություն
Կրոնք	Սուննի իսլամ
Պաշտոնական գույն(եր)	կանաչ
Շտաբ	Ղազա, Պաղեստին
Միջազգային պատկանելություն	Մուսուլման եղբայրներ
Կայք	hamas.ps
	Hamas Վիքիպահեստում

Համաս (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»^[2], պաղեստինյան իսլամիստական կուսակցություն է, որը այժմ կառավարում է Գազայի տարածքը։

Համասը հիմնվել է 1987 թ. դեկտեմբերի 14-ին՝ Առաջին Ինթիֆադայի^[3] տարիներին, Պաղեստինի Գազա քաղաքում երկու խմբավորումների՝ «Մուսուլման եղբայրների»^[4] պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի Իսլամական Ջիհադի»^[5] հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսիյի և շեյխ Ահմեդ Յասինի^[6] կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև Հորդանան։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո Պաղեստինը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։

Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում՝ կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն^[7]։ Արևմտյան ափում և Գազայում^[8]։ Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, Քալքիլյայում և Նաբլուսում։ 2006 թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը Ֆաթահն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ 2007 թվականի հունիսին Գազայի մարտից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից՝ Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով։ Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական^[9]^[10]։ 2007 թ. հունիսի 18-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ Մահմուդ Աբաս օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով^[11]։

Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն ԱՄՆ-ի, Կանադայի, ԵՄ-ի, Իսրայելի և Ճապոնիայի կողմից։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ "Understanding Islamism" Archived 2013-03-07 at the Wayback Machine., Crisis Group Middle East/North Africa Report N°37, մարտի 2 2005
↑ Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։
↑ انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է 1987 թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում։
↑ Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծ մասամբ մուսուլմանական երկրներում։
↑ Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։
↑ Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։
↑ "Palestinian election raises varying opinions within U" Archived 2008-06-09 at the Wayback Machine.. The Minnesota Daily.2006 թ. հունվարի 31-ին,
↑ Համաս Archived 2010-06-02 at the Wayback Machine. - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։
↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas Archived 2012-02-05 at the Wayback Machine. The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007
↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007
↑ «CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 6-ին։ Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 11

[islamism-1] "Understanding Islamism" Archived 2013-03-07 at the Wayback Machine., Crisis Group Middle East/North Africa Report N°37, մարտի 2 2005

[2] Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։

[3] انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է 1987 թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում։

[4] Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծ մասամբ մուսուլմանական երկրներում։

[5] Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։

[6] Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։

[7] "Palestinian election raises varying opinions within U" Archived 2008-06-09 at the Wayback Machine.. The Minnesota Daily.2006 թ. հունվարի 31-ին,

[CFR1-8] Համաս Archived 2010-06-02 at the Wayback Machine. - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։

[9] Carter: Stop favoring Fatah over Hamas Archived 2012-02-05 at the Wayback Machine. The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007

[10] Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007

[11] «CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 6-ին։ Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 11

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]