Վիքիպեդիա

Իսպանական Ամերիկա

Իսպանական Ամերիկա (իսպ․՝ Hispanoamérica կամ América Hispana) (հայտնի է նաև որպես իսպանախոս Ամերիկա ( իսպ.՝ América española)), Հյուսիսային, Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայի իսպանախոս երկրներից բաղկացած Ամերիկայի տարածաշրջան[1]։ Այս բոլոր երկրներում իսպաներենը պետական լեզուն է, որը երբեմն կիսում է պաշտոնական կարգավիճակը մեկ կամ մի քանի բնիկ լեզուների (օրինակ՝ գուարանի, կեչուա, այմարա կամ մայա) կամ անգլերենի հետ (Պուերտո Ռիկոյում)[2], իսկ հռոմեական կաթոլիկությունը գերակշռող կրոնն է[3]։

Կանաչով նշված է Իսպանական Ամերիկան
Իսպանախոս բնակչությունը Ամերիկայում *      50% *      30% *      20% *      10% *      5% *      2%

Իսպանական Ամերիկան երբեմն խմբավորվում է Բրազիլիայի հետ «Պիրենեյան Ամերիկա» տերմինի ներքո, ինչը վերաբերում է Ամերիկայի այն երկրները, որոնք Պիրենեյան թերակղզում ունեն մշակութային արմատներ[4]։ Իսպանական Ամերիկան հակադրվում է նաև Լատինական Ամերիկային, որը ներառում է ոչ միայն իսպանական Ամերիկան, այլ նաև Բրազիլիան (նախկին պորտուգալիական Ամերիկա), ինչպես նաև Արևմտյան կիսագնդի նախկին ֆրանսիական գաղութները[5]։

Պատմություն

խմբագրել

Իսպանացիների կողմից Ամերիկայի նվաճումը սկսվել էր 1492 թվականին, և, ի վերջո, մաս էր կազմում ավելի մեծ պատմական գործընթացի՝ աշխարհագրական հայտնագործումների, որի միջոցով եվրոպական տարբեր տերություններ 15-20-րդ դարերի ընթացքում գաղութացրեցին զգալի քանակությամբ տարածք և ժողովուրդներ Ամերիկայում, Ասիայում և Աֆրիկայում:, Իսպանական Ամերիկան դարձավ հսկայական Իսպանական կայսրության հիմնական մասը։ 1808 թվականին Նապոլեոնի Իսպանիայում միջամտությունով և դրա հետևանքով առաջացած քաոսով սկսվել է Իսպանական կայսրության մասնատումը, քանի որ իսպանախոս ամերիկյան տարածքները սկսեցին իրենց պայքարը հանուն անկախության։ Մինչև 1830 թվականը Իսպանիայի ամերիկյան տարածքները մնում էին Կուբա և Պուերտո Ռիկո կղզիները՝ մինչև 1898 թվականի իսպանա-ամերիկյան պատերազմը[6]։

Ֆիդել Կաստրոյի գլխավորությամբ Հուլիսի 26-ի շարժումը 1959 թվականի հունվարի 1-ին իշխանությունը զավթեց Կուբայում՝ տապալելով Ֆուլխենսիո Բատիստայի ամերիկամետ կառավարությունը։ Կաստրոն ազգայնացրեց Կուբայի մրգեղենի ռեսուրսները, դուրս մղելով United Fruit Company-ին, և ԽՍՀՄ-ից նավթ գնելով` հանգեցրեց ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացմանը։ Կարիբյան ճգնաժամը գրեթե հանգեցնում էր Երրորդ համաշխարհային պատերազմին։ Կաստրոյի հեղափոխությունն իր տեսակի մեջ միայն առաջինն էր իսպանական Ամերիկայում։ Ձախ կառավարությունները իշխանության եկան ողջ տարածաշրջանում, ուստի Միացյալ Նահանգները դիմեցին աջակցող հեղաշրջումների, ինչպիսիք էին 1954 թվականի Գվատեմալայում հայտնի Խակոբո Արբենզ Գուզմանի տապալումը և 1965 թվականին Դոմինիկյան Հանրապետությունում Խուան Բոշի պաշտոնանկությունը, որը հանգեցրեց Դոմինիկյան քաղաքացիական պատերազմին և այդ տարի ԱՄՆ-ի կողմից հանրապետության օկուպացիային։ Միացյալ Նահանգները աջակցում էր հեղաշրջումների, որոնց արդյունքում բռնապետներ հաստատվեցին Չիլիում, Ուրուգվայում։ Որոշ բռնապետերի գործունեությունները հանգեցրին քաղաքացիական պատերազմների, ինչպիսիք են Նիկարագուայի քաղաքացիական պատերազմը, Սալվադորի քաղաքացիական պատերազմը և Գվատեմալայի քաղաքացիական պատերազմը 1970-90-ականներին, իսկ ԱՄՆ-ն աջակցում էր այն կառավարություններին, որոնք մահվան ջոկատներ էին օգտագործում գյուղացիներին և քահանաներին կոտորելու համար, ովքեր մեղադրվում էին ձախերի կողմն անցնելու մեջ։ Այս քաղաքացիական պատերազմների արդյունքում, որոնք ավարտվեցին Սառը պատերազմի ավարտին, կոմունիստական կուսակցությունները դառնում են օրինական քաղաքական կուսակցություններ, և նրանցից որոշները անցան իշխանության, օրինակ՝ Նիկարագուայում և Էլ Սալվադորում։

Ժողովրդագրություն

խմբագրել

Երկրներ

խմբագրել
Երկիր Բնակչություն[7] Տարածք (կմ2) ՀՆԱ (անվանական [ԱՄՆ դոլար, միլլիոն])[8] ՀՆԱ (անվանական) մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ (իրական) ՀՆԱ (իրական) մեկ շնչի հաշվով
  Արգենտինա 44,494,502 2,780,400 545.12 12,502.82 874.07 20,047.49
  Բոլիվիա 11,353,142 1,098,581 34.83 3,169.56 78.66 7,218.49
  Գվատեմալա 17,247,807 108,890 68.17 4,088.95 131.70 7,899.20
  Դոմինիկյան Հանրապետություն 10,627,165 48,730 72.19 7,159.49 161.84 16,049.46
  Էկվադոր 17,084,357 256,370 98.01 5,929.69 183.61 11,108.56
  Կոլումբիա 49,648,685 1,141,748 282.36 5,792.18 688.82 14,130.18
  Կոստա Ռիկա 4,999,441 51,000 58.11 11,834.84 80.70 16,435.83
  Կուբա 11,338,138 110,861 81.56[9] 7,600.00 132.90 11,900.00
  Հոնդուրաս 9,587,522 112,492 21.36 2,608.58 43.17 5,271.47
  Մեքսիկա 126,190,788 1,972,550 1,046.00 8,554.61 2,315.65 18,938.32
  Նիկարագուա 6,465,513 129,494 13.05 2,120.31 33.55 5,451.71
  Ուրուգվայ 3,449,299 176,215 54.57 15,679.17 74.92 21,527.27
  Չիլի[10] 18,729,160 756,950 247.03 13,575.99 438.75 24,112.94
  Պանամա 4,176,873 75,571 55.12 13,654.07 92.95 23,023.88
  Պարագվայ 6,956,071 406,752 27.44 4,003.28 64.40 9,396.02
  Պերու 31,989,256 1,285,220 245.20 6,198.61 479.811 12,903.09
  Պուերտո Ռիկո 3,195,153 9,104 101.30 29,696.57 130.97 38,393.07
  Սալվադոր 6,420,744 21,040 26.71 4,343.44 54.79 8,909.43
  Վենեսուելա 28,870,195 916,445 287.27 9,258.34 426.97 13,760.56
Ընդհանուր 412,823,811 11,466,903 3,315.34 8,059.80 6,414.64 15,594.39

Ամենամեծ քաղաքներ

խմբագրել
Քաղաք Երկիր Բնակչություն Ագլոմերացիա
Մեխիկո   Մեքսիկա 8,918,653 23,137,152
Բուենոս Այրես   Արգենտինա 3,050,728 15,941,973
Լիմա   Պերու 8,574,974 12,140,000
Բոգոտա   Կոլումբիա 8,080,734 9,367,587
Սանտյագո   Չիլի 5,428,590 7,200,000
Կարակաս   Վենեսուելա 3,273,863 5,239,364
Գվատեմալա   Գվատեմալա 2,149,188 4,500,000
Գվադալախարա   Մեքսիկա 1,564,514 4,424,584
Մոնտեռեյ   Մեքսիկա 1,133,814 4,106,054
Մեդելին   Կոլումբիա 2,636,101 3,731,447
Գուայակիլ   Էկվադոր 2,432,233 3,328,534
Հավանա   Կուբա 2,350,000 3,073,000
Մարակայբո   Վենեսուելա 2,201,727 2,928,043
Սանտո Դոմինգո   Դոմինիկյան Հանրապետություն 965,040 2,908,607[11]
Պուեբլա   Մեքսիկա 1,399,519 2,728,790
Ասունսյոն   Պարագվայ 525,294 2,698,401
Կալի   Կոլումբիա 2,068,386 2,530,796
Սան Խուան   Պուերտո Ռիկո 434,374 2,509,007
Սան Խոսե   Կոստա Ռիկա 1,543,000 2,158,898
Տոլուկա   Մեքսիկա 820,000 1,936,422
Մոնտեվիդեո   Ուրուգվայ 1,325,968 1,868,335
Կիտո   Էկվադոր 1,397,698 1,842,201
Մանագուա   Նիկարագուա 1,380,300 1,825,000
Բառանկիլյա   Կոլումբիա 1,148,506 1,798,143
Սանտա Կրուս   Բոլիվիա 1,594,926 1,774,998
Վալենսիա   Վենեսուելա 894,204 1,770,000
Տիխուանա   Մեքսիկա 1,286,157 1,751,302
Տեգուսիգալպա   Հոնդուրաս 1,230,000 1,600,000
Լա Պաս   Բոլիվիա 872,480 1,590,000
Սան Սալվադոր   Սալվադոր 540,090 2,223,092
Բարկուիսիմետո   Վենեսուելա 1,116,000 1,500,000
Լեոն   Մեքսիկա 1,278,087 1,488,000
Կորդովա   Արգենտինա 1,309,536 1,452,000
Սյուդադ Խուարես   Մեքսիկա 1,301,452 1,343,000
Սան Պեդրո Սուլա   Հոնդուրաս 1,250,000 1,300,000
Մարակայ   Վենեսուելա 1,007,000 1,300,000
Ռոսարիո   Արգենտինա 908,163 1,203,000
Պանամա   Պանամա 990,641 1,500,000
Տոռեոն   Մեքսիկա 548,723 1,144,000
Բուկարամանգա   Կոլումբիա 516,512 1,055,331

Լեզուներ

խմբագրել
 
Լատինական Ամերիկայի լեզվաբանական քարտեզ․ իսպանախոս Ամերիկան կանաչ գույնով, պորտուգալախոս Ամերիկան (Բրազիլիա)՝ նարնջագույնով, և Ֆրանսիական Գվիանան և Ֆրանսիական Կարիբյան ավազանը կապույտով:
 
Կեչուա, Գուարանի, Այմարա, Նահուատլ, Մայայական լեզուներ, Մապուդունգուն :

Իսպաներենը իսպանական Ամերիկայի երկրների մեծ մասում պաշտոնական լեզուն է, և դրանով խոսում են բնակչության ճնշող մեծամասնությունը։ Ամերիկյան բնիկների լեզուները լայնորեն տարածված են Չիլիում, Պերուում, Գվատեմալայում, Բոլիվիայում, Պարագվայում և Մեքսիկայում, իսկ ավելի փոքր տարածում ունեն Պանամայում, Էկվադորում, Կոլումբիայում, Վենեսուելայում և Արգենտինայում։ Ամերիկյան որոշ իսպանախոս երկրներում բնիկ լեզուներով խոսողների բնակչությունը շատ քիչ է կամ նույնիսկ գոյություն չունի (օրինակ ՝ Ուրուգվայ)։ Հավանաբար, Մեքսիկան միակ երկիրն է, որը ունի բնիկ լեզուների ամենամեծ բազմազանությունը, քան ցանկացած այլ իսպանախոս ամերիկյան երկիր, և ամենաշատ խոսվող բնիկ լեզուն նահաուտլն է։

Պերուում կեչուան պաշտոնական լեզու է, իսպաներենի և ցանկացած այլ բնիկ լեզվի հետ միասին այն տարածքներում, որտեղ դրանք գերակշռում են։ Բոլիվիայում իսպաներենին զուգահեռ պաշտոնական կարգավիճակ ունեն այմարան, կեչուան և գուարանին։ Գուարանին իսպաներենի հետ միասին Պարագվայի պաշտոնական լեզուն է, և այդ լեզվով խոսում է բնակչության մեծամասնությունը (որոնք մեծ մասամբ երկլեզու են), իսկ իսպաներենի հետ այն պաշտոնական լեզու է Արգենտինայի Կորիենտես նահանգում։ Նիկարագուայում իսպաներենը պաշտոնական լեզու է, բայց երկրի Կարիբյան ափին անգլերենը և բնիկ լեզուները, ինչպիսիք են միսկիտոն, սումոն և ռաման, նույնպես ունեն պաշտոնական կարգավիճակ։ Կոլումբիան ճանաչում է իր տարածքում խոսվող բոլոր բնիկ լեզուները որպես պաշտոնական, չնայած նրա բնակչության 1%-ից պակասը այդ լեզուների բնիկ խոսողներն են։ Նահուատլը Մեքսիկայում բնիկների կողմից խոսվող 62 մայրենի լեզուներից մեկն է, որոնք իսպաներենի հետ միասին կառավարությունը պաշտոնապես ճանաչում է որպես «ազգային լեզուներ»։

Իսպանական Ամերիկայում խոսվող եվրոպական այլ լեզուներից են․ անգլերենը՝ Պուերտո Ռիկոյում, գերմաներեն՝ Չիլիի հարավում և Արգենտինայի, Վենեսուելայի ու Պարագվայի որոշ մասերում, իտալերենը՝ Արգենտինայում, Վենեսուելայում և Ուրուգվայում, ուկրաիներենը, լեհերենը, ռուսերենը՝ Արգենտինայում, և վալլիերենը՝ Արգենտինայի հարավում[12][13][14][15][16][17]։ Ոչ եվրոպական կամ ասիական լեզուներից տարածված են ճապոներենը՝ Պերուում, Բոլիվիայում և Պարագվայում, կորեերենը՝ Արգենտինայում և Պարագվայում, արաբերենը՝ Արգենտինայում, Կոլումբիայում, Վենեսուելայում և Չիլիում, և չինարենը՝ ամբողջ Հարավային Ամերիկայում։

Մի քանի ազգերում, հատկապես Կարիբյան տարածաշրջանում, կրեոլյան լեզուներն են տարածված։ Նմանապես, մայրցամաքային Լատինական Ամերիկայի կրեոլյան լեզուները ածանցվում են եվրոպական լեզուներից և աֆրիկյան տարբեր լեզուներից։

Մշակույթ

խմբագրել

Խորհրդանիշներ

խմբագրել

Դրոշ

խմբագրել
 
Իսպանական ժառանգության դրոշ: Կարգախոս՝ Justicia, Paz, Unión y Fraternidad («Արդարություն, խաղաղություն, միություն և եղբայրություն»):[18]

Չնայած համեմատաբար անհայտ է, կա դրոշ, որը ներկայացնում է իսպանական Ամերիկայի երկրները, նրա ժողովուրդը, պատմությունը և ընդհանուր մշակութային ժառանգությունը։

Այն ստեղծվել է 1933 թվականի հոկտեմբերին Ուրուգվայի բանակի կապիտան Անխել Կամբլորի կողմից։ Այն ընդունվել է իսպանական Ամերիկայի բոլոր պետությունների կողմից ընթացքում նույն տարվա Ուրուգվայի Մոնտեվիդեո քաղաքում անցկացվող պանամերիկյան կոնֆերանսի ընթացքում[18]։

Սպիտակ գույնը խորհրդանշում է խաղաղություն, ինկերի դիցաբանության արևի Ինտի աստվածը խորհրդանշում է լույսը, որը փայլում է Ամերիկայի վրա, և երեք խաչերը ներկայացնում են Քրիստափոր Կոլումբոսի կարավելլաները՝ Նինան, Պինտան և Սանտա Մարիան, որոնք օգտագործվել են 1492 թվականին Իսպանիայից դեպի Նոր աշխարհ իր առաջին նավարկության ժամանակ։ Խաչերի յասամանագույնը նույն միջնադարյան Կաստիլական թագավորության զինանշանի առյուծի գույնն է[19]։

Կրոն

խմբագրել

Իսպանացիներն ու պորտուգալացիները հռոմեական կաթոլիկ հավատքը տարան իրենց գաղութները Ամերիկայում, Աֆրիկայում և Ասիայում։ Հռոմեական կաթոլիկությունը շարունակում է մնալ գերակշռող դավանանք իսպանախոս ամերիկացիների շրջանում[20]։ Բողոքական դավանանքներին անդամակցությունը մեծանում է, մասնավորապես՝ Գվատեմալայում, Սալվադորում, Հոնդուրասում, Նիկարագուայում, Պուերտո Ռիկոյում և այլ երկրներում[21]։ Մասնավորապես, հոգեգալստականությունը մեծ աճ է ապրել[22][23]։ Այս շարժումն ավելի ու ավելի է գրավում Լատինական Ամերիկայի միջին խավերին[24]։ Անգլիկանիզմը նույնպես երկար ու աճող ներկայություն ունի Լատինական Ամերիկայում։

Countries Ընդհանուր բնակչություն Քրիստոնյաներ, % Քրիստոնյա բնակչություն Անկրոն, % Անկրոն բնակչություն Այլ կրոններ, % Այլ կրոնների բնակչություն Աղբյուր
  Արգենտինա 43,830,000 85.4% 37,420,000 12.1% 5,320,000 2.5% 1,090,000 [25]
  Բոլիվիա 11,830,000 94.0% 11,120,000 4.1% 480,000 1.9% 230,000 [26]
  Գվատեմալա 18,210,000 95.3% 17,360,000 3.9% 720,000 0.8% 130,000 [27]
  Դոմինիկյան Հանրապետություն 11,280,000 88.0% 9,930,000 10.9% 1,230,000 1.1% 120,000 [28]
  Էկվադոր 16,480,000 94.0% 15,490,000 5.6% 920,000 0.4% 70,000 [29]
  Կոլումբիա 52,160,000 92.3% 48,150,000 6.7% 3,510,000 1.0% 500,000 [30]
  Կոստա Ռիկա 5,270,000 90.8% 4,780,000 8.0% 420,000 1.2% 70,000 [31]
  Կուբա 11,230,000 58.9% 6,610,000 23.2% 2,600,000 17.9% 2,020,000 [32]
  Հոնդուրաս 9,090,000 87.5% 7,950,000 10.5% 950,000 2.0% 190,000 [33]
  Մեքսիկա 126,010,000 94.1% 118,570,000 5.7% 7,240,000 0.2% 200,000 [34]
  Նիկարագուա 6,690,000 85.3% 5,710,000 13.0% 870,000 1.7% 110,000 [35]
  Ուրուգվայ 3,490,000 57.0% 1,990,000 41.5% 1,450,000 1.5% 50,000 [36]
  Չիլի 18,540,000 88.3% 16,380,000 9.7% 1,800,000 2.0% 360,000 [37]
  Պանամա 4,020,000 92.7% 3,720,000 5.0% 200,000 2.3% 100,000 [38]
  Պարագվայ 7,630,000 96.9% 7,390,000 1.1% 90,000 2.0% 150,000 [39]
  Պերու 32,920,000 95.4% 31,420,000 3.1% 1,010,000 1.5% 490,000 [40]
  Պուերտո Ռիկո 3,790,000 90.5% 3,660,000 7.3% 80,000 2.2% 40,000 [41]
  Սալվադոր 6,670,000 88.0% 5,870,000 11.2% 740,000 0.8% 60,000 [42]
  Վենեսուելա 33,010,000 89.5% 29,540,000 9.7% 3,220,000 0.8% 250,000 [43]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ "Hispanic America" is used in some older works such as Charles Edward Chapman's 1933 Colonial Hispanic America: A History and 1937 Republican Hispanic America: A History (both New York: The Macmillan Co.); or translated titles that faithfully reproduce Hispanoamérica, such as Edmund Stephen Urbanski (1978), Hispanic America and its Civilization: Spanish Americans and Anglo-Americans, Norman: University of Oklahoma Press. The Cambridge University Press textbook by two distinguished historians of early Latin America, James Lockhart and Stuart B. Schwartz is entitled, Early Latin America: A History of Colonial Spanish America and Brazil 1983.
  2. ↑ «CIA – The World Factbook – Field Listing – Languages». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 11-ին.
  3. ↑ «CIA – The World Factbook – Field Listing – Religions». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 11-ին.
  4. ↑ The adjective "Ibero-American" usually refers only to countries of the Western Hemisphere, but in the title of the Organization of Ibero-American States it refers to Iberian and (Ibero-)American countries, plus Equatorial Guinea.
  5. ↑ "Latin America" The Free Online Dictionary (American Heritage Dictionary of the English Language, 2000, 4th ed. Houghton Mifflin Company. Updated in 2003.)
  6. ↑ Christopher Conway, Nineteenth-Century Spanish America: A Cultural History (Vanderbilt University Press 2015).
  7. ↑ «Population, total | Data». data.worldbank.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.
  8. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.
  9. ↑ «The World Factbook — Central Intelligence Agency». www.cia.gov (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.
  10. ↑ «Demografia de Chile» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2009 թ․ հունվարի 27-ին.
  11. ↑ «Expansión Urbana de las ciudades capitales de RD: 1988-2010» (իսպաներեն). Santo Domingo: Oficina Nacional de Estadística. 2015 թ․ մայիսի 1. ISBN 978-9945-8984-3-9. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 25-ին.
  12. ↑ «Reference for Welsh language in southern Argentina, Welsh immigration to Patagonia». Bbc.co.uk. 2008 թ․ հուլիսի 22. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  13. ↑ «The Welsh Immigration to Argentina». 1stclassargentina.com.
  14. ↑ Jeremy Howat. «Reference for Welsh language in southern Argentina, Welsh immigration to Patagonia». Argbrit.org. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  15. ↑ «Reference for Welsh language in southern Argentina, Welsh immigration to Patagonia». Patagonline.com. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  16. ↑ «Reference for Welsh language in southern Argentina, Welsh immigration to Patagonia». Andesceltig.com. 2009 թ․ սեպտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  17. ↑ «Reference for Welsh language in southern Argentina, Welsh immigration to Patagonia». Glaniad.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 23-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Raeside, Rob (ed.) (1999 թ․ հոկտեմբերի 11). «Flag of the Race». Flags of the World. Վերցված է 2006 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. {{cite web}}: |last= has generic name (օգնություն) Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «flag» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  19. ↑ Image of the standard of the Crown of Castile
  20. ↑ «Christians – Pew Research Center». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 19-ին.
  21. ↑ Religion in Latin America Widespread Change in a Historically Catholic Region
  22. ↑ Allan., Anderson (2004). An introduction to Pentecostalism : global charismatic Christianity. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. ISBN 0521825733. OCLC 53919445.
  23. ↑ Pierre., Bastian, Jean (1997). La mutación religiosa de América Latina : para una sociología del cambio social en la modernidad periférica (1st ed.). México: Fondo de Cultura Económica. ISBN 9681650212. OCLC 38448929.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  24. ↑ Koehrsen, Jens (2017 թ․ սեպտեմբերի 1). «When Sects Become Middle Class: Impression Management among Middle-Class Pentecostals in Argentina». Sociology of Religion (անգլերեն). 78 (3): 318–339. doi:10.1093/socrel/srx030. ISSN 1069-4404.
  25. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  26. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  27. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  28. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  29. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  30. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  31. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  32. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  33. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  34. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  35. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  36. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  37. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  38. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  39. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  40. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  41. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  42. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
  43. ↑ «Religious Composition by Country, 2010-2050». www.pewforum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իսպանական_Ամերիկա&oldid=9938247» էջից