Կորեերեն

Կորեերենը (հանգըլ՝ 한국어, հանջա՝ 조선말), կորեացիների լեզուն։ Պետական լեզու է Հյուսիսային Կորեայում և Հարավային Կորեայում։ Խոսվում է Կորեական թերակղզում, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունում, Ճապոնիայում, Ռուսաստանում և ԱՄՆ-ում։ Խոսողների թիվը՝ 78 միլիոն մարդ։

Կորեերեն 한국어, 조선어, 조선말 韓國語, 朝鮮語, 朝鮮말 Հանգուկո, Չոսոնմալ
Հարավային Կորեայում օգտագործվող հանջայով և հանգըլով գրված տեքստ
Տեսակ	բնական լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադաս	Koreanic?
Երկրներ	Հարավային Կորեա Հյուսիսային Կորեա Չինաստան Ճապոնիա ԱՄՆ Կանադա Ռուսաստան
Պաշտոնական կարգավիճակ	Հարավային Կորեա Հյուսիսային Կորեա Չինաստան
Խոսողների քանակ	77 300 000 մարդ (2019)
Վերահսկող կազմակերպություն	Կորեերենի ազգային ինստիտուտ
Լեզվակիրների թիվը	78 միլիոն
Ռեյտինգ	11
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ	անվտանգ
Դասակարգում	Եվրասիայի լեզուներ Մեկուսացած լեզու
Գրերի համակարգ	հանգըլ, հանջա
IETF	ko
ԳՕՍՏ 7.75–97	330
ISO 639-1	ko
ISO 639-2	kor
ISO 639-3	kor
Կորեերեն բարբառները
Կորեերեն լեզվով խոսող երկրներ      Կանաչ գույնը ներգաղթային համայնքներն են
Korean language Վիքիպահեստում

Այս էջում կա կորեերեն տեքստ։ Առանց արևելաասիական լեզուների գրերի օժանդակ ծրագրի՝ դուք կարող եք կորեերեն պայմանանշանների փոխարեն տեսնել հարցականներ կամ այլ նշաններ։

Կորեերենը համարվում է մեկուսացած լեզու, թեև նրա ծագման մասին կան տարբեր կարծիքներ (դրավիդյան, ճապոնական, հնասիական, հնդեվրոպական և այլն)։ Ունի 6 բարբառ՝ հյուսիսարևելյան, հյուսիսարևմտյան, կենտրոնական, հարավարևելյան, հարավարևմտյան և Ջեջու կղզու բարբառը։ Կորեերենը գործածում է կորեական գիրը՝ հանգըլը, օգտագործելով նաև չինական հանջա հիերոգլիֆներ։ Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման կորեերենը 13-րդն է։

Անվանում

Մինչ 1945 թվականը օգտագործվել է «չոսոնմալ» (հանջա՝ 朝鮮말, հանգըլ՝ 조선말) կամ «չոսոնա» (հանգըլ՝ 조선어, հանջա՝ 朝鮮語) անվանումները, որը մինչև այժմ էլ օգտագործվում է Հյուսիսային Կորեայում։ Հարավային Կորեայում այժմ ընդունված է «հանգուկո» (հանգըլ՝ 한국어, հանջա՝ 韓國語) կամ, ավելի քիչ, «հանգուկմալ» (հանգըլ՝ 한국말, հանջա՝ 韓國말) տարբերակները, իսկ սովորաբար ուղղակի «կուգո» (հանգըլ՝ 국어, հանջա՝ 國語, «պետական լեզու»)։ Կորեայի երկու հատվածներում էլ օգտագործվում է խոսակցային «ուրիմալ» տարբերակը (հանգըլ՝ 우리말, «մեր լեզուն»)։

Առանձնահատկություններ

Բաղաձայնական համակարգում տարբերակում են եռաշարք աղմկային բաղաձայններ։ Հարուստ է միաբարբառներով ու երկբարբառներով։ Շեշտը բարբառների մի մասում ուժային է, մյուսում՝ երաժշտական և անկայուն։ Կորեերենը կցական լեզու է, սակայն ուժեղ միտում ունի դեպի վերլուծական կառուցվածքը։

Գոյականները հարուստ են հոլովական ձևերով, բացակայում է քերականական սեռը։ Բայերն ու ածականները չունեն դեմքի, թվի, սեռի կարգեր։ Շարահյուսության մեջ բառերի դասավորությունը հաստատուն է, իսկ նրանց կապը իրագործվում է ետադրություններով, մասնիկներով, սպասարկու բառերով և այլն։

Փոխառությունները գլխավորապես եվրոպական լեզուներից և ճապոներենից են, միջին տոկոս են կազմում չինաբանությունները։ Ժամանակակից գրական կորեերենի հիմքում ընկած է Սեուլի խոսվածքը։ Կորեայի Ժողովրդա-Դեմոկրատական Հանրապետությունում որպես նորմա ընդունված է Փենյանի խոսվածքը։

Լեզվաբանական բնութագիր

Հնչյունաբանություն

		Երկշրթնային	Առաջնալեզվային	Ետնալեզվային	Ետնաքմային	Կոկորդային
Ռնգային		ㅁ /m/	ㄴ /n/		ㅇ /ŋ/ (վանկի վերջում)
Պայթականներ և պայթաշփականներ	հասարակ	ㅂ /b/ կամ /p/	ㄷ /d/ կամ /t/	ㅈ /t͡ɕ/	ㄱ /ɡ/ կամ /k/
	երկար	ㅃ /p͈/	ㄸ /t͈/	ㅉ /t͈͡ɕ/	ㄲ /k͈/
	հագագային	ㅍ /pʰ/	ㅌ /tʰ/	ㅊ /t͡ɕʰ/	ㅋ /kʰ/
Շփականներ	հասարակ		ㅅ /s/			ㅎ /h/
	երկար		ㅆ /s͈/
Նայականներ			ㄹ /l/կամ/ɾ/

Այբուբենը և գիր

가 나 다 라 마 바 사 아 자 차 카 타 파 하

아 야 어 여 오 요 우 유 으 이

Բաղաձայներ
ㄱ	ㄴ	ㄷ	ㄹ	ㅁ	ㅂ	ㅅ	ㅇ	ㅈ	ㅊ	ㅋ	ㅌ	ㅍ	ㅎ
գ/կ	ն	դ/տ	ր/լ	մ	բ/պ	ս/շ	- / նգ	ջ	չ	ք	թ	փ	հ
ㄲ		ㄸ			ㅃ	ㅆ		ㅉ
կկ/գգ		տտ/դդ			պպ/բբ	սս		ջջ

Ձայնավորներ
	Տառ							+ի
Հիմք	ㅏ	ㅓ	ㅗ	ㅜ	ㅡ	ㅣ		ㅐ	ㅔ	ㅚ	ㅟ
	ա	օ	օ	ու	ը	ի		ե	ե	յո	յու
յ+	ㅑ	ㅕ	ㅛ	ㅠ				ㅒ	ㅖ
	յա	յո	յո	յու				յե	յե
վ+	ㅘ	ㅝ						ㅙ	ㅞ
	վա/ուա	վո/ուո						վե	վե

Բառապաշար

Բառեր և արտահայտություններ (실용 간단 한국어)

• Բարև ― 안녕하세요! ― անյոնհասեյո։ 안녕하십니까! ― անյոնգհասիմնիկա։
• Բարի գալուստ ― 환영합니다. ― հվանյոնգհամնիդա։ 어서오세요. ― օսոօսեյո։ 어서오십시오. ― օսոօսիփշիո։
• Շնորհակալություն ― 고마워요. ― քոմավոյո։ 고맙습니다. ― քոմափսըմնիդա։
• Այո / ոչ ― 네 ― նէ, 예 ― յե։ / 아니요 ― անիյո։ 아닙니다. ― անիմնիդա։ (옛 조선말로는 "아니올시다.")
• Խնդրում եմ ― 주세요 ― չուսեյո։ 주십시요. ― չուշիփշիյո։
• Հաջողություն / ցտեսություն ― 안녕히 가세요 ― անյոնգհի քասեյո։ 안녕히 가십시요 ― անյոնգհի քաշիփշիյո։ 안녕히 가십시오! ― անյոնգհի քաշիփշիո։

Թվեր (실용 한국어 숫자)

• 1 - 하나(일 / 一), 2 - 둘(이 / 二), 3 - 셋(삼 / 三), 4 - 넷(사 / 四), 5 - 다섯(오 / 五), 6 - 여섯(육 / 六), 7 - 일곱(칠 / 七), 8 - 여덟(팔 / 八), 9 - 아홉(구 / 九), 10 - 열(십 / 十)
• 11 - 열하나(십일 / 十一), 12 - 열둘(십이 / 十二)
• 20 - 스물(이십 / 二十), 30 - 서른(삼십 / 三十), 40 - 마흔(사십 / 四十), 50 - 쉰(오십 / 五十), 60 - 예순(육십 / 六十), 70 - (칠십 / 七十), 80 - 여든(팔십 / 八十), 90 - 아흔(구십 / 九十), 100 - 온(백 / 百, 일백 / 一百)
• 1000 - 즈믄(천 / 千, 일천 / 一千)

Տես նաև

• Պաշտոնական լեզու
• Լեզվաընտանիքների ցանկ

Արտաքին հղումներ

• GeoNames
• Ethnologue

  Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կորեերեն» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 656)։