Վասիլի Լիվանով
Վասիլի Բորիսովիչ Լիվանով (ռուս.՝ Василий Борисович Ливанов, հուլիսի 19, 1935[1][2], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային ռուս կինոդերասան, կինոյի և մուլտիպլիկացիայի ռեժիսոր, գրող, ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1988)։
Վասիլի Լիվանով ռուս.՝ Василий Борисович Ливанов | |
---|---|
Ծնվել է | հուլիսի 19, 1935[1][2] (89 տարեկան) |
Ծննդավայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
Կրթություն | Մոսկվայի ակադեմիական գեղարվեստական լիցեյ (1954), Բորիս Շչուկինի անվան թատերական ինստիտուտ (1958) և Սցենարիստների և ռեժիսորների բարձրագույն դասընթացներ (1966) |
Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ և Ռուսաստան |
Մասնագիտություն | դերասան, սցենարիստ, գրող, կինոռեժիսոր, կրկնօրինակող, կինոդերասան, մանկագիր և մուլտիպլիկատոր |
Աշխատավայր | Սոյուզմուլտֆիլմ |
Ծնողներ | հայր՝ Բորիս Լիվանով |
Ամուսին(ներ) | Ելենա Լիվանովա |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
221b.ru | |
Առավել մեծ ճանաչման է արժանացել Շերլոք Հոլմսի կերպարի շնորհիվ, որը կերտել է Իգոր Մասլեննիկովի՝ Արթուր Կոնան Դոյլի ստեղծագործությունների հիման վրա նկարահանված «Շերլոկ Հոլմսի և դոկտոր Վաթսոնի արկածները» հեռուստաֆիլմերի շարքում, ինչի համար 2006 թվականին պարգևատրվել է Բրիտանական կայսրության շքանշանի պատվավոր անդամությամբ[4]։
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է 1935 թվականի հուլիսի 19-ին Մոսկվայում, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Բորիս Նիկոլաևիչ Լիվանովի (1904-1972) և Եվգենյա Կազիմիրովնա Լիվանովայի (օրիորդական ազգանունը՝ Պրավդզից-Ֆիլիպովիչ, 1907-1978) ընտանիքում։ Լիվանովների տան մշտական հյուրերն են եղել Վասիլի Կաչալովը, Բորիս Պաստեռնակը, Ալեքսանդր Դովժենկոն, Նիկոլայ Չերկասովը, Միխայիլ Տարխանովը, Պյոտր Կոնչալովսկին։ 1954 թվականին Վասիլի Լիվանովը ավարտել է ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիային կից Մոսկվայի միջնակարգ գեղարվեստական դպրոցը, իսկ ավելի ուշ՝ Շչուկինի անվան թատերական ուսումնարանը (1958) և ԽՍՀՄ Պետկինոյի բարձրագույն ռեժիսորական դասընթացները (Միխայիլ Ռոմի արհեստանոց, 1966)։
Մտավորականության, հոգեկան նրբակրթության, ռոմանտիզմի, զգացմունքների անկեղծության համադրությունը որոշիչ են եղել Վասիլի Լիվանովի վաղ էկրանային կերպարներում։ Ձայնի եզակի տեմբրը Լիվանովի մոտ հայտնվել է այն պատճառով, որ ռեժիսոր Միխայիլ Կալատոզովն առաջարկել է «Չուղարկված նամակ» ֆիլմի ձմեռային տեսարանները հնչյունավորել հենց փողոցում՝ 40 աստիճան սառնամանիքի պայմաններում։ Դերասանները փորձել են բղավել քամու ուժեղ պոռթկումներից ավելի բարձր, և Լիվանովի ձայնը խզվել է[5]։
1966-1973 թվականներին աշխատել է «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայում որպես բեմադրող ռեժիսոր։ Հնչյունավորել է մոտ 300 մուլտիպլիկացիոն կերպարներ, այդ թվում՝ Կառլսոնին, կոկորդիլոս Գենային և վիշապօձին «38 թութակներ» մուլտֆիլմում[6]։ Յուրի Էնտինի և Գենադի Գլադկովի հետ միասին ստեղծել են «Բրեմենյան երաժիշտներ» և «Բրեմենյան երաժիշտների հետքերով» մուլտֆիլմերը։
Պատրաստվելով ֆիլմ նկարահանել Շերլոկ Հոլմսի և դոկտոր Վաթսոնի մասին՝ Իգոր Մասլեննիկովը անմիջապես Լիվանովին դիտարկել է որպես Հոլմսի դերի հիմնական թեկնածու։ Մասլեննիկովը մինչ այդ աշխատել էր Լիվանովի հետ «Յարոսլավնան՝ Ֆրանսիայի թագուհին» ֆիլմում։ Ութ տարվա ընթացքում (1979-1986) նկարահանվել է չորս երկսերիանոց և մեկ եռասերիա հեռուստաֆիլմ, որոնք միանգամից մեծ ժողովրդականություն են ձեռք բերել ԽՍՀՄ-ում։ Նկարահանումների ընթացքում Լիվանովը ընկերացել է Վաթսոնի դերակատար Վիտալի Սոլոմինի հետ, իսկ Մասլեննիկովի հետ 1980-ականների կեսերին Լիվանովի հարաբերությունները խզվել են։
1986 թվականին թողարկվել է «Իմ սիրելի ծաղրածուն» ֆիլմը, որը նկարահանվել էր ռեժիսոր Յուրի Կուշներևի կողմից՝ Վասիլի Լիվանովի համանուն վիպակի մոտիվներով։ Ֆիլմի սցենարը գրել են Նիկիտա Միխալկովը և Ալեքսանդր Ադաբաշյանը։
Շերլոկ Հոլմսի մասին հեռուստասերիալի նկարահանումների ավարտից հետո Լիվանովը, որն այդ ժամանակ ընդամենը 50 տարեկան էր, աստիճանաբար գրեթե դադարել է հայտնվել էկրանին՝ նախկինի պես երբեմն աշխատելով որպես հնչյունավորող դերասան։ Կինոյում միակ խոշոր աշխատանքը եղել է Դոն Կիխոտի դերը 1997 թվականի «Դոն Կիխոտը վերադառնում է» ֆիլմում, որը բեմադրվել էր հենց Լիվանովի կողմից Օլեգ Գրիգորովիչի հետ միասին։ Լիվանովն այդ ֆիլմում հանդես է եկել նաև որպես սցենարիստ և պրոդյուսեր։ 2005 թվականին Լիվանովը նկարահանվել է Վլադիմիր Բորտկոյի «Վարպետը և Մարգարիտան» հեռուստասերիալում՝ կատարելով պրոֆեսոր Ստրավինսկու ոչ մեծ դերը։ Վերջին անգամ Լիվանովը էկրանին հայտնվել է ռեժիսոր Վալերի Նիկոլաևի «Արջի որս» 2007 թվականի ֆիլմում։
1988 թվականին Վասիլի Լիվանովին շնորհվել է ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստի կոչում։ Նույն թվականին Լիվանովը (Յուլիան Սեմյոնովի հետ համատեղ) Մոսկվայում ստեղծել է «Դետեկտիվ» փորձարարական թատրոնը, որը տեղակայված էր Լուբյանկայում՝ ՆԳՆ սպաների կենտրոնական տանը։ Թատրոնի ֆինանսավորումն իրականացվել է Մոսկվայի քաղաքապետարանի մշակույթի կոմիտեի կողմից, իսկ թատրոնը մինչև 1992 թվականը ինքնուրույն ապահովել է իր ծախսերի ընդամենը 10 տոկոսը։ 1992 թվականի կեսերին Սպաների կենտրոնական տունը խզել է թատրոնի հետ տարածքի վարձակալության պայմանագիրը։ Գեղարվեստական ղեկավար Լիվանովը միաժամանակ մեղադրվել է ալկոհոլի հետ կապված խնդիրների պատճառով թատրոնի աշխատանքը և Սպաների կենտրոնական տան միջոցառումները խափանելու մեջ (դերասանն այդ ժամանակ բուժվել է նևրոզների կլինիկայում)։ Դերասաններն ընդհանուր ժողովում որոշում են կայացրել լքել «Դետեկտիվ» թատրոնը և նրա հիման վրա ստեղծել ՆԳՆ կենտրոնական թատրոն[7]։
1990-2000-ական թվականներին Լիվանովը հիմնականում զբաղվել է գրական գործունեությամբ, գրել է հուշեր։ Հեղինակել է «Մեր ընկերը Շերլոկ Հոլմսն է» (ռուս.՝ «Наш друг — Шерлок Холмс») էսսեն։
2003 թվականին խաղացել է ծովահեն Ֆուրայի դերը «Ֆորտ Բոյար» հեռուստախաղում[8]։ Ծրագրի ղեկավարության հետ կազմակերպչական տարաձայնությունների պատճառով հրաժարվել է մասնակցել հաջորդ տարվա սեզոնի նկարահանումներին[9]։
2006 թվականի հունիսի 15-ին Մոսկվայում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Էնթոնի Բրենտոնը 70-ամյա Վասիլի Լիվանովին է հանձնել Բրիտանական կայսրության շքանշանի նշանները, դերասանը դարձել է շքանշանի պատվավոր անդամ «թատրոնին և կատարողական արվեստին ծառայելու համար»[10]։ Ավելի ուշ անգլիացի շերլոքականների համար ոչ պաշտոնական մեկնաբանության մեջ Նախարարների կաբինետի արարողակարգային քարտուղարության աշխատակից Ալան Թուոմին հայտարարել է․
Ես, սակայն, կարող եմ ասել ձեզ, որ պարոն Լիվանովը պարգևատրվել է 1979-1986 թվականներին նախկին ԽՍՀՄ-ում արտադրված հեռուստատեսային ֆիլմերի շարքում Շերլոկ Հոլմսի դերը կատարելու համար։
Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)I can tell you, however, that Mr. Livanov was honoured for his portrayal of the character Sherlock Holmes in a series of television films made in the former USSR during the period 1979-86.
— Ալան Թուոմի[11]
Ընտանիք
խմբագրել- Առաջին կինը (1958-1970) – Ալինա Վլադիմիրովնա Էնգելգարդտ (ծնվ.՝ 21 մարտի, 1933), կենսաքիմիկոս Վլադիմիր Էնգելգարդտի դուստրը (1894-1984),
- Երկրորդ կինը (1972 թվականից) – Ելենա Լիվանովա (ծնվ.՝ 11 սեպտեմբերի, 1949), մուլտիպլիկատոր[15],
- Որդին՝ Բորիս (ծնվ.՝ 2 ապրիլի, 1974), դերասան, հեռուստահաղորդավար, նկարիչ, գրող, բանաստեղծ։ 2009 թվականին դատապարտվել է սպանության համար, պատիժը կրել է մասամբ, ազատ է արձակվել ժամկետից շուտ 2014 թվականին[12],
- Թոռնուհին՝ Եվա (ծնվ.՝ 2002)[14],
- Որդին՝ Նիկոլայ (ծնվ.՝ 3 մայիսի, 1984), նկարիչ, մուլտիպլիկատոր, դերասան, ավարտել է ՎԳԻԿ-ը[12],
- Թոռնուհին՝ Ալիսա (ծնվ.՝ 2017)[14]։
- Որդին՝ Բորիս (ծնվ.՝ 2 ապրիլի, 1974), դերասան, հեռուստահաղորդավար, նկարիչ, գրող, բանաստեղծ։ 2009 թվականին դատապարտվել է սպանության համար, պատիժը կրել է մասամբ, ազատ է արձակվել ժամկետից շուտ 2014 թվականին[12],
Քաղաքական դիրքորոշում
խմբագրել- Աջակցել Է Ղրիմի միացմանը Ռուսաստանի Դաշնությանը։
- 2015 թվականին «Արգումենտի ի ֆակտի» պարբերականին տված հարցազրույցում Ուկրաինական հասարակությանն անվանել է «թունավորված բանդերովշչինա»[16]։
- 2017 թվականի հունվարին (2018 թվականի ընտրություններից 1 տարի և 2 ամիս առաջ) հրապարակավ դիմել է Պուտինին՝ խնդրելով այդուհետ ևս մնալ Ռուսաստանի նախագահ և «նույնիսկ չմտածել» այդ պաշտոնից հեռանալու մասին[17]։
- 2022 թվականի մարտին ռուսական մշակույթի այլ գործիչների հետ միասին ստորագրել է մի նամակ, որով նրանք իրենց աջակցությունն են հայտնել Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա սկսելու Պուտինի որոշմանը[18]
Ֆիլմագրություն
խմբագրելԴերասան
խմբագրել- 1959 – Քաղաքն արշալույսին (ռուս.՝ Город на заре) – էպիզոդ
- 1959 – Չուղարկված նամակ (ռուս.՝ Неотправленное письмо) – երկրաբան Անդրեյ
- 1960 – Հարություն (ռուս.՝ Воскресение) – նարոդովոլեց Կռիլցով
- 1960 – Կույր երաժիշտը (ռուս.՝ Слепой музыкант) – Պյոտր Պոպելսկի
- 1961 – Երկու կյանք (ռուս.՝ Две жизни) – ուսանող
- 1962 – Կոլեգաները (ռուս.՝ Коллеги) – Սաշա Զելենին
- 1962 – Խելագարների դատը (ռուս.՝ Суд сумасшедших) – պրոֆեսոր Վերներ
- 1963 – Կապույտ տետրը (ռուս.՝ Синяя тетрадь) – Ֆելիքս Ձերժինսկի
- 1963 – Մեծեր և փոքրեր (ռուս.՝ Большие и маленькие) – ուսուցիչ Սերգեյ Սերգեևիչ
- 1964 – Վերոնիկայի վերադարձը (ռուս.՝ Возвращение Вероники) – Վադիմ
- 1965 – Տարին որպես կյանք (ռուս.՝ Год как жизнь) – բանաստեղծ Գեորգ Վեերտ
- 1965 – Կանաչ բոց (ռուս.՝ Зелёный огонёк) – տաքսու ուղևոր վիրաբույժ Կորժիկով
- 1966 – Ճանապարհորդություն (ռուս.՝ Путешествие) – լրագրող Գենա (նովել «Папа, сложи!»)
- 1967 – Ապարանջան-2 (ռուս.՝ Браслет-2) – Աֆրիկան Սավին
- 1968 – Ես տասնինը տարեկան էի (ռուս.՝ Мне было девятнадцать) – ռազմական թարգմանիչ Վադիմ Գեյման
- 1970 – Վաթեռլոո (ռուս.՝ Ватерлоо) – սպա Վելինգտոնի շքախմբից
- 1972 – Խաղացողը (ռուս.՝ Игрок) – դը Գրիե
- 1975 – Դյութիչ երջանկության աստղը (ռուս.՝ Звезда пленительного счастья) – կայսր Նիկոլայ I
- 1976 – Ֆերդինանդ Լյուսի կյանքն ու մահը (ռուս.՝ Жизнь и смерть Фердинанда Люса) – բժիշկ Փեյն
- 1978 – Տափաստան (ռուս.՝ Степь) – Կազիմիր Միխայլովիչ
- 1978 – Յարոսլավնան՝ Ֆրանսիայի թագուհին (ռուս.՝ Ярославна, королева Франции) – ասպետ Բենեդիկտուս
- 1979 – Շերլոք Հոլմսն ու բժիշկ Վաթսոնը (ռուս.՝ Шерлок Холмс и доктор Ватсон) – Շերլոք Հոլմս
- 1980 – Շերլոք Հոլմսի և բժիշկ Վաթսոնի արկածները (ռուս.՝ Приключения Шерлока Холмса и доктора Ватсона) – Շերլոք Հոլմս
- 1981 – Շերլոք Հոլմսի և բժիշկ Վաթսոնի արկածները։ Բասկերվիլների շունը (ռուս.՝ Приключения Шерлока Холмса и доктора Ватсона: Собака Баскервилей) – Շերլոք Հոլմս
- 1982 – Ո՞վ է թակում իմ դուռը (ռուս.՝ Кто стучится в дверь ко мне?) – Վիկտոր
- 1983 – Շերլոք Հոլմսի և բժիշկ Վաթսոնի արկածները։ Ագրայի գանձերը (ռուս.՝ Приключения Шерлока Холмса и доктора Ватсона: Сокровища Агры) – Շերլոք Հոլմս
- 1983 – Լուսնային ծիածան (ռուս.՝ Лунная радуга) – Գելբրայթ
- 1986 – Շերլոք Հոլմսի և բժիշկ Վաթսոնի արկածները։ Քսաներորդ դարն սկսվում է (ռուս.՝ Приключения Шерлока Холмса и доктора Ватсона: Двадцатый век начинается) – Շերլոք Հոլմս
- 1987 – Կարիկի ու Վալյայի արտասովոր արկածները (ռուս.՝ Необыкновенные приключения Карика и Вали) – պրոֆեսոր Ենոտով
- 1988 – Սեր հարզատի հանդեպ (ռուս.՝ Любовь к ближнему) – Ոմն (նովել «Հուշարձան»)
- 1992 – Նա ամեն ինչ կստանա (ռուս.՝ Он своё получит) – Դելանի
- 1994 – Որս (ռուս.՝ Охота)
- 1997 – Դոն Կիխոտը վերադառնում է (ռուս.՝ Дон Кихот возвращается) – Դոն Կիխոտ
- 2004 – Խուզարկուները (ռուս.՝ Сыщики 3) – պրոֆեսոր (սեզոն 3, սերիա 5՝ «Операция под наркозом», հնչյունավորել է այլ դերասան)
- 2005 – Վարպետը և Մարգարիտան (ռուս.՝ Мастер и Маргарита) – պրոֆեսոր Ալեքսանդր Նիկոլաևիչ Ստրավինսկի
- 2006 – Տղամարդկանց սեզոն։ Թավշյա հեղափոխություն (ռուս.՝ Мужской сезон: Бархатная революция) – Սան Սանիչ Շուվալով, պետանվտանգության վետերան
- 2008 – Արջի որս (ռուս.՝ Медвежья охота) – Սերգեյ Կիրիլովիչ Կորսակով, խորհրդական միջազգային հարաբերությունների գծով
Մուլտֆիլմերի հնչյունավորում
խմբագրել- 1966 – Ամենա, ամենա, ամենա, ամենա (ռուս.՝ Самый, самый, самый, самый) – կոկորդիլոս (լուսագրերում նշված չէ)
- 1968 – Կոշկավոր կատուն (մուլտֆիլմ, 1968) (ռուս.՝ Кот в сапогах) – ջրաղացպանի կրտսեր որդին
- 1968 – Մանչուկն ու Կառլսոնը (ռուս.՝ Малыш и Карлсон) – Կառլսոն / Մանչուկի հայրը
- 1969 – Հեքիաթ Գնդիկ-Բոքոնիկի մասին (ռուս.՝ Сказка про Колобок) – Արջ
- 1969 – Կոկորդիլոս Գենա (ռուս.՝ Крокодил Гена) – կոկորդիլոս Գենա / կենդանաբանական այգու պահակ
- 1970 – Կառլսոնը վերադարձել է (ռուս.՝ Карлсон вернулся) – Կառլսոն / Մանչուկի հայրը / հեռուստահաղորդավար
- 1970 – Կապույտ թռչուն (ռուս.՝ Синяя птица) – Շուն / պահակ / Հաց
- 1970 – Կապիկը Սարուգասիմա կղզուց (ռուս.՝ Обезьяна с острова Саругасима) – Կրիա
- 1970 – Ուրախ կարուսել № 2։ Հնարովի բաներ (ռուս.՝ Весёлая карусель № 2. Небылицы) – կարդում է տեքստը (Ալեքսանդր Բարանովի հետ միասին)
- 1970 – Ֆիտիլ № 100։ Անպատասխանատու պատասխանատուն (ռուս.՝ Фитиль № 100: «Безответственный ответственный») – ենթակա
- 1971 — Ինչպես սարքեցինք գարունը (ռուս.՝ Как мы весну делали) — ագռավ
- 1971 – Չեբուրաշկա (ռուս.՝ Чебурашка) – կոկորդիլոս Գենա
- 1971 – Ծեր նավաստու պատմությունները։ Անմարդաբնակ կղզին (ռուս.՝ Рассказы старого моряка. Необитаемый остров) – «Սև Ծովահրեշ» նավի նավապետ
- 1972 – Ծեր նավաստու պատմությունները։ Անտարկտիդա (ռուս.՝ Рассказы старого моряка. Антарктида) – Ջեյմս Կուկ
- 1972 – Նվիրական երազանք (ռուս.՝ Заветная мечта) – փոքրիկ Իշուկ
- 1973 – Այբոլիտը և Բարմալեյը (ռուս.՝ Айболит и Бармалей (мультфильм)) – Բարմալեյ / նիհար ու բարձրահասակ ավազակ
- 1973 – Խորտակված նավերի գանձերը (ռուս.՝ Сокровища затонувших кораблей) – պրոֆեսոր Կարպով
- 1973 – Մենք Ջեքի հետ (ռուս.՝ Мы с Джеком) – շուն Ջեք
- 1973 – Շնորհակալություն (ռուս.՝ Спасибо) – բանվոր (լուսագրերում նշված չէ)
- 1973 – Նեմուխինյան երաժիշտները (ռուս.՝ Немухинские музыканты) – անտառի ոգի Տիմոֆեյ Պանտելեյիչ (լուսագրերում նշված չէ)
- 1974 – Շապոկլյակ (ռուս.՝ Шапокляк) – կոկորդիլոս Գենա
- 1975 – Հրաշագործ Բահրամի ժառանգությունը (ռուս.՝ Наследство волшебника Бахрама) – Զիլզիա
- 1976-1982 – Գավ անունով փիսիկը (ռուս.՝ Котёнок по имени Гав) – սև կատու
- 1976 – 38 թութակներ (ռուս.՝ 38 попугаев) – Վիշապօձ
- 1977 – Ժիխարկա (ռուս.՝ Жихарка) – Բաբա Յագա
- 1977 – Весёлая карусель № 9. За щелчок – բժիշկ Արջ (լուսագրերում նշված չէ)
- 1977 – Վիշապօձի տատը (ռուս.՝ Бабушка удава) – Վիշապօձ
- 1977 – Ինչպես բուժել վիշապօձին (ռուս.՝ Как лечить удава) – Վիշապօձ
- 1977 – Ինչպես Մաշան կռվեց իր բարձի հետ (ռուս.՝ Как Маша поссорилась с подушкой) – հեղինակի տեքստ
- 1977 – Խիզախ տեսուչ Մամոչկինը (ռուս.՝ Бравый инспектор Мамочкин) – անկարգապահ վարորդ
- 1977 – Ուր է գնում փղիկը (ռուս.՝ Куда идёт слонёнок) – Վիշապօձ
- 1978 – Իսկ եթե հանկարծ ստացվի (ռուս.՝ А вдруг получится!) – Վիշապօձ
- 1978 – Ողջույն կապիկին (ռուս.՝ Привет мартышке) – Վիշապօձ
- 1978 – Նվեր ամենաթույլի համար (ռուս.՝ Подарок для самого слабого) – Գայլ
- 1978 – Մաշան այլևս ծույլիկ չէ (ռուս.՝ Маша больше не лентяйка) – կկու / վարորդ
- 1979 – Վաղը լինի վաղը (ռուս.՝ Завтра будет завтра) – Վիշապօձ
- 1979 – Մարզանք պոչի համար (ռուս.՝ 38 попугаев) – Վիշապօձ
- 1979 – Քեռի Աու (ռուս.՝ Дядюшка Ау) (3 սերիա) — քեռի Աու
- 1979 – Մաշան ու կախարդական մուրաբան (ռուս.՝ Маша и волшебное варенье) – հեղինակի տեքստ
- 1979 – Նոր Ալադին (ռուս.՝ Новый Аладдин) – ծաղրածու
- 1979 – Վերջին կախարդները (ռուս.՝ Последние волшебники) – նախկին չար կախարդ Իվանովիչ
- 1980 – Վերադարձ (ռուս.՝ Возвращение) – տիեզերագնացի պապը
- 1981 – Կոշկավոր շունը (ռուս.՝ Пёс в сапогах) – անգլիական հետախույզ շուն (Շերլոկ Հոլմսի ալյուզիա)
- 1981 – Խալիֆ արագիլը (ռուս.՝ Халиф-аист) – գլխավոր չար կախարդ
- 1981 – Երրորդ մոլորակի գաղտնիքը (ռուս.՝ Тайна третьей планеты) – Գրոմոզեկա
- 1982 – Դինոզավրիկ (ռուս.՝ Динозаврик) – Մուռլոկոտամ
- 1982 – Կերպարանափոխություն (ռուս.՝ Превращение) – հեղինակի տեքստ
- 1983 – Չեբուրաշկան գնում է դպրոց (ռուս.՝ Чебурашка идёт в школу) – կոկորդիլոս Գենա
- 1985 – Մենք Շերլոկ Հոլմսի հետ (ռուս.՝ Мы с Шерлоком Холмсом) – Շերլոկ Հոլմս
- 1985 – Մեծ փակում (ռուս.՝ Великое закрытие) – Վիշապօձ
- 1985 – Պայմանագիր (ռուս.՝ Контракт) – առևտրային ընկերության մենեջեր
- 1985 – Տեր և տիկին Քացախները (ռուս.՝ Миссис Уксус и мистер Уксус) – Գայլ
- 1986 – Ինչպես քաշ կորցնել (ռուս.՝ Как потерять вес) – դեղագործ, պատմող
- 1987 – Բոգատիրյան շիլա (ռուս.՝ Богатырская каша) – Գրիֆ
- 1988 – Մենք գնում ենք փնտրելու (ռուս.՝ Мы идём искать) – փաթառող շուն
- 1988 – Լեռնանցք (ռուս.՝ Перевал) – Բորիս / Ծեր
- 1989 – Ֆիտիլ № 323։ Մարդը ոչ մի տեղից (ռուս.՝ Фитиль № 323: «Человек ниоткуда») – Սառցե մարդ
- 1989 – Ուրախ մեկնարկ (ռուս.՝ Счастливый старт) – գնդապետ Ելլոու
- 1989 – Գործակալը գնում է օվկիանոս (ռուս.՝ Агент уходит в океан) – գնդապետ Ելլոու / հրամանատար Մորժով
- 1989 – Ռուսական հետախուզության գրկում (ռուս.՝ В объятиях русской разведки) – հրամանատար Մորժով
- 1989 – Միկկոն՝ Պավլովայի որդին (ռուս.՝ Микко — сын Павловой) – հրամանատար Մորժով
- 1989 – Լիճ ծովի հատակին (ռուս.՝ Озеро на дне моря) – գնդապետ Ելլոու / հրամանատար Մորժով
- 1991 – Ստորջրյա բերետներ (ռուս.՝ Подводные береты) – գնդապետ Ելլոու / հրամանատար Մորժով
- 1991 – Չտեսնված պիտույքներ (ռուս.՝ Ненаглядное пособие) – Վիշապօձ
- 1991 – Առանց հաշվարկի ապրելը կործանում է (ռուս.՝ Без расчёту жить — себя погубить) — հեղինակի տեքստ (լուսագրերում նշված չէ)
- 1993 – Քաղցրաբլիթ (ռուս.՝ Пряник) – Գայլ
- 2003 – Պետյա Գրեչկինի ճանապարհորդությունն ալֆայից մինչև օմեգա (ռուս.՝ Путешествие Пети Гречкина от альфы до омеги)
- 2010 – Մատրյոշկայի գաղտնիքը (ռուս.՝ Секрет матрёшки)
- 2013 – Միշկայի պատմությունները (ռուս.՝ Мышкины истории)
Ֆիլմերի հնչյունավորում
խմբագրել- 1976 – Ուտկա գյուղը (ռուս.՝ Деревня Утка) – պրոֆեսոր (հնչյունավորել է դերասան Վադիմ Ալեքսանդրովի դերը)
- 1987 – Ընկեր (ռուս.՝ Друг) – Ընկեր, նյուֆաունդլենդ ցեղատեսակի շուն (հնչյունավորել է նյուֆաունդլենդ յուտգային)
- 2008 – Մոխրոտ 4×4: Ամեն ինչ սկսվում է ցանկությունից (ռուս.՝ Золушка 4×4. Всё начинается с желаний) – Կուղբ
Համակարգչային խաղերի հնչյունավորում
խմբագրել- 2000 – Շերլոք Հոլմս։ Մորիարտիի վերադարձը (ռուս.՝ Шерлок Холмс: Возвращение Мориарти) — Շերլոք Հոլմս[19]
- 2004 – Շերլոք Հոլմս։ Արծաթե ականջօղի գաղտնիքը (ռուս.՝ Шерлок Холмс: Загадка серебряной серёжки) – Շերլոք Հոլմս[20]
- 2005 – Կառլսոնը, որն ապրում է տանիքում — Կառլսոն[21]
- 2008 – Շերլոք Հոլմս։ Պարսկական գորգի գաղտնիքը (անգլ.՝ Adventures of Sherlock Holmes: The Mystery of the Persian Carpet) – Շերլոք Հոլմս
Պրոդյուսեր
խմբագրել- 1997 – Դոն Կիխոտը վերադառնում է (ռուս.՝ Дон Кихот возвращается)
- 2019 – Ռուսաստանի պղնձե հեծյալը (ռուս.՝ Медный всадник России)
Ֆիլերի ռեժիսոր
խմբագրել- 1997 – Դոն Կիխոտը վերադառնում է (ռուս.՝ Дон Кихот возвращается)
- 2019 – Ռուսաստանի պղնձե հեծյալը (ռուս.՝ Медный всадник России)
Մուլտիպլիկացիայի ռեժիսոր
խմբագրել- 1966 – Ամենա, ամենա, ամենա, ամենա (ռուս.՝ Самый, самый, самый, самый)
- 1970 – Կապույտ թռչուն (ռուս.՝ Синяя птица)
- 1972 – Տիեզերքի մեծագույն գաղտնիքները (Փաետոնը՝ Արևի որդին) (ռուս.՝ Великие тайны вселенной (Фаэтон — сын Солнца))
- 1973 – Բրեմենյան երաժիշտների հետքերով (ռուս.՝ По следам бременских музыкантов)
Սցենարիստ
խմբագրել- 1966 – Ամենա, ամենա, ամենա, ամենա (ռուս.՝ Самый, самый, самый, самый)
- 1966 – Ժու-ժու-ժու (ռուս.՝ Жу-жу-жу)
- 1969 – Բրեմենյան երաժիշտներ (ռուս.՝ Бременские музыканты) - Յուրի Էնտինի հետ համատեղ
- 1969 – Ձմեռ պապը և ամառը (ռուս.՝ Дед Мороз и лето)
- 1970 – Կապույտ թռչունը (ռուս.՝ Синяя птица)
- 1971 – Հին խաղալիքը (ռուս.՝ Старая игрушка)
- 1972 – Տիեզերքի մեծագույն գաղտնիքները (Փաետոնը՝ Արևի որդին) (ռուս.՝ Великие тайны вселенной (Фаэтон — сын Солнца)) — Վ. Անկորի հետ համատեղ
- 1973 – Սարդ Անանսին ու կախարդական փայտիկը (ռուս.՝ Паучок Ананси и волшебная палочка)
- 1973 – Բրեմենյան երաժիշտների հետքերով (ռուս.՝ По следам бременских музыкантов) — Յուրի Էնտինի հետ համատեղ
- 1976 – Ժամանակի հայելին (ռուս.՝ Зеркало времени) — Վ. Անկորի հետ համատեղ
- 1978 – Տաղանդ և երկրպագուներ (ռուս.՝ Талант и поклонники)
- 1979 – Մաշան ու կախարդական մուրաբան (ռուս.՝ Маша и волшебное варенье)
- 1997 – Դոն Կիխոտը վերադառնում է (ռուս.՝ Дон Кихот возвращается)
- 2000 – Նոր բրեմենյանները (ռուս.՝ Новые бременские) — Յուրի Էնտինի հետ համատեղ
- 2019 – Ռուսաստանի պղնձե հեծյալը (ռուս.՝ Медный всадник России)
Հեռուստատեսություն
խմբագրելՄրցանակներ և պարգևներ
խմբագրելՌուսական մրցանակներ
- ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (27 նոյեմբերի, 1981)
- ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (18 ապրիլի, 1988)
- «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» IV աստիճանի շքանշան (1 դեկտեմբերի, 2005) – Հայրենական կինեմատոգրաֆիայի զարգացման գործում ունեցած մեծ ավանդի և բազմամյա ստեղծագործական գործունեության համար[22],
- Պատվո շքանշան (27 հոկտեմբերի, 2016) – հայրենական մշակույթի և արվեստի զարգացման գործում ունեցած մեծ վաստակի, երկարամյա բեղմնավոր գործունեության համար[23],
- «Հայրենիքի հերոսների հիշատակին» մեդալ – պատմահայրենասիրական ուղղվածության նախագծերի իրականացման համար (Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարի 2016 թվականի դեկտեմբերի 19-ի № 870 հրաման)[24]։
Օտարերկրյա մրցանակներ
- Հենրիխ Գրայֆի մրցանակի դափնեկիր (1969)[25],
- Բրիտանական կայսրության շքանշանի պատվավոր անդամ (20 փետրվարի, 2006) – թատրոնի և կատարողական արվեստի բնագավառում ունեցած վաստակի համար[4][26]։
Հանրային ճանաչում
- ՌԴ Կինեմատոգրաֆիական արվեստների և գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատվավոր ակադեմիկոս (2002),
- «Ոսկե արծիվ-2017» հատուկ մրցանակ «կինեմատոգրաֆիայի բնագավառում ունեցած ավանդի համար» (2016 թվականի արդյունքներով)[27]։
Գրական ստեղծագործություն
խմբագրելՍցենարներից ու պիեսներից բացի Վասիլի Լիվանովը հեղինակել է վիպակներ, պատմվածքներ, էսսեներ, հուշագրություններ մշակույթի ականավոր գործիչների մասին։ Սկյութների մասին պատմող «Ագնիան՝ Ագնիայի դուստր» (ռուս.՝ «Агния, дочь Агнии», 1976), «Իմ սիրելի ծաղրածուն» (ռուս.՝ «Мой любимый клоун», 1979)[28], «Գիշերային «Նետը» (ռուս.՝ «Ночная „Стрела“», 1980), «Ռազմական կցորդի հարստությունը» (ռուս.՝ «Богатство военного атташе», 1984) վիպակներն առաջին անգամ հրապարակվել են «Յունոստ» ամսագրում։ 1985 թվականին լույս է տեսել Վասիլի Լիվանովի արձակ ստեղծագործությունների «Լեգենդ և իրականություն» (ռուս.՝ «Легенда и быль») ժողովածուն («Սովետսկի պիսատել» հրատարակչություն)։ «Նևա» ամսագրում (1989, № 4) հրապարակվել է «Իրեն չհիշող Իվանը» (ռուս.՝ «Иван, себя не помнящий») հումորային վիպակը։ Հետագայում բազմիցս հրատարակվել են նրա տարբեր ժանրերի ստեղծագործությունների ժողովածուներ, լույս են տեսել ստեղծագործությունների եռահատոր (2005) և երկհատոր (2010) ժողովածուներ։
«Իմ սիրելի ծաղրածուն» վիպակի մոտիվներով նկարահանվել է համանուն ֆիլմը։ Վասիլի Լիվանովի հեքիաթի հիման վրա բեմադրվել է «Նապաստակը կաղամբի բանջարանոցիցի» կարճամետրաժ մուլտֆիլմը («Սոյուզմուլտֆիլմ», 2006)։ 2009 թվականին Վասիլի Լիվանովի «Ռազմական կցորդի հարստությունը» վիպակի հիման վրա նկարահանվել է «Կրոմով» կինոֆիլմը, սակայն պրոդյուսերների հետ տարաձայնությունների պատճառով Լիվանովը պահանջել է հանել իր ազգանունը լուսագրերից։
Վավերագրական ֆիլմեր և հեռուստահաղորդումներ
խմբագրել- «Վասիլի Լիվանով։ «Կյանքում ես Շերլոք Հոլմսը չեմ» (ռուս.՝ «Василий Ливанов. „В жизни я не Шерлок Холмс“», «Առաջին ալիք», 2010)[29]
- «Վասիլի Լիվանով; Ես կարող եմ պատասխանել հարվածին» (ռուս.՝ «Василий Ливанов. „Я умею держать удар“», «ՏՎ Ցենտր», 2015)[30]
- «Վասիլի Լիվանով։ Ասպետ և ջենտլմեն» (ռուս.՝ «Василий Ливанов. „Кавалер и джентльмен“», «Առաջին ալիք», 2015)[31][32]
- «Շերլոք Հոլմս և բժիշկ Վաթսոն. խորհրդային Բեյքեր սթրիթի պատմությունը» (ռուս.՝ «Шерлок Холмс и доктор Ватсон»: история советской Бейкер-стрит, «Միր», 2020)[33]
- «Շերլոք Հոլմսը և բժիշկ Վաթսոնը միասին ընդմիշտ» (ռուս.՝ «Шерлок Холмс и доктор Ватсон вместе навсегда», «Առաջին ալիք», 2021)[34][35]
Մատենագրություն
խմբագրել- Ливанов В. Б. Неизвестный Шерлок Холмс ; Помни о белой вороне. — М. : Эксмо, 2010. — 272 с. — ISBN 978-5-699-43373-5.
- Ливанов В. Б. Путь из детства ; Эхо одного тире. — М. : АСТ, 2013. — 256 с. — ISBN 978-5-170-77885-0.
- Ливанов В. Б. Люди и куклы : [сб.]. — М. : Litres, 2014. — ISBN 5457423026. — ISBN 9785457423022.
- Ливанов В. Б. Мой отец — Борис Ливанов. — 2015. — 205 с.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 Discogs — 2000.
- ↑ http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201610270009?index=19&rangeSize=1
- ↑ 4,0 4,1 «List of Honorary Awards January-June 2006» (PDF) (անգլերեն). gov.uk; archive.org — Список награждённых почётным членством Ордена Британской империи в январе—июне 2006 года. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 28-ին. «Mr Vasily Borisovitch Livanov formally approved 20 February 2006 for service to the theatre and performing arts…»
- ↑ Василий Ливанов: «В современных „Шерлоках“ нет никакого Конана Дойла» Արխիվացված 2015-07-23 Wayback Machine // lifenews.ru
- ↑ Кино, 1986, էջ 236
- ↑ Самошин С. От Василия Ливанова ушёл театр «Детектив»: Шерлок Холмс запил, солдаты выносят мебель Արխիվացված 2020-11-28 Wayback Machine // «Коммерсантъ-Власть»: журнал. — 1992. — № 122. — 1 июня.
- ↑ «Миллион долларов за восемьдесят минут». Известия. 2003 թ․ մարտի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
- ↑ «Василий Ливанов: Меня не выгоняли, я ушел сам! Почему актер отказался сниматься в игре «Форт Байяр»?». Կոմսոմոլսկայա պրավդա. 2004 թ․ օգոստոսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
- ↑ «List of Honorary Awards January-June 2006». Foreign and Commonwealth Office (անգլերեն) — Список награждённых почётным членством Ордена Британской империи в январе—июне 2006 года. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2008 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ «The Newsletter The Sherlock Holmes Society of London» (PDF). The Sherlock Holmes Society of London (անգլերեն). 2006 թ․ ապրիլի 4. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Дети Василия Ливанова Արխիվացված 2018-11-09 Wayback Machine // bez-makiyazha.ru
- ↑ Пахомова А. Василий Ливанов пытался взорвать машину жены Արխիվացված 2014-12-13 Wayback Machine // Собеседник. — 2012. — апреля.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Василий Ливанов стал дедом в четвёртый раз Արխիվացված 2018-11-09 Wayback Machine // StarHit.ru
- ↑ «Елена Ливанова». Энциклопедия отечественного кино. russiancinema.ru. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 28-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ url-status (link)(չաշխատող հղում) - ↑ «Василий Ливанов: «Враньё о России зашкаливает!»». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
- ↑ «Актёр Ливанов посоветовал Путину «даже не думать» уходить с поста президента». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 1-ին.
- ↑ «Свыше 150 деятелей культуры поддержали президента и спецоперацию на Украине - ИА REGNUM». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 10-ին.
- ↑ «Игра «Шерлок Холмс: Возвращение Мориарти»». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Игра «Шерлок Холмс: Загадка серебряной серёжки»». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Игра «Карлсон, который живёт на крыше»». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Указ Президента Российской Федерации от 1 декабря 2005 г. № 1381». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 29-ին.
- ↑ «Указ президента Российской Федерации от 26 октября 2016 года № 572 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 29-ին.
- ↑ Василий Ливанов получил медаль Минобороны России «Памяти героев Отечества» Արխիվացված 2017-01-16 Wayback Machine // Рамблер-новости
- ↑ DEFA-Chronik für das Jahr 1969 Արխիվացված 2020-10-18 Wayback Machine // defa-stiftung.de
- ↑ «Ливанов — Кавалер ордена Британской Империи» (ռուսերեն). bbc.co.uk. 2006 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ Лауреаты премии «Золотой Орёл» за 2016 год Արխիվացված 2021-02-24 Wayback Machine // Портал Национальной академии кинематографических искусств и наук России
- ↑ «Повесть «Мой любимый клоун»». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 14-ին.
- ↑ ««Василий Ливанов. В жизни я не Шерлок Холмс». Документальный фильм». www.1tv.com (ռուսերեն). Առաջին ալիք. 2010 թ․ հուլիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Василий Ливанов. Я умею держать удар». Документальный фильм». www.tvc.ru (ռուսերեն). ՏՎ Ցենտր. 2015. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Василий Ливанов. Кавалер и джентльмен». Документальный фильм». www.1tv.ru (ռուսերեն). Առաջին ալիք. 2015 թ․ հուլիսի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Василий Ливанов. Кавалер и джентльмен». Документальный фильм». www.1tv.com (ռուսերեն). Առաջին ալիք. 2015. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Шерлок Холмс и доктор Ватсон»: история советской Бейкер-стрит. Телепередача». mirtv.ru (ռուսերեն). Միր. 2010 թ․ հուլիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Шерлок Холмс и доктор Ватсон вместе навсегда». Документальный фильм». www.1tv.com (ռուսերեն). Առաջին ալիք. 2021. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- ↑ ««Шерлок Холмс и доктор Ватсон вместе навсегда». Документальный фильм». www.1tv.ru (ռուսերեն). Առաջին ալիք. 2021 թ․ հուլիսի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Ливанов Василий Борисович // Кино : Энциклопедический словарь / гл. ред. С. И. Юткевич. — М. : Советская энциклопедия, 1986. — С. 236.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Վասիլի Լիվանովին նվիրված կայք (ռուս.)
- Василий Ливанов. «Смотрите, сын полка!» Воспоминания Василия Ливанова о военном детстве
- Евгений Перемышлев. «Ливанов Василий Борисович». www.krugosvet.ru (ռուսերեն). Кругосвет. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
- Денис Абрамов. «Ливанов Василий Борисович». tass.ru (ռուսերեն). ТАСС. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վասիլի Լիվանով» հոդվածին։ |