Վիքիպեդիա

Ռուսաստան - Անգլիա ֆուտբոլային խաղ (2007)

Ռուսաստան - Անգլիա ֆուտբոլային խաղը (2007) կայացել է 2007 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Մոսկվայի «Լուժնիկի» մարզադաշտում 2008 թվականի Եվրոպայի առաջնության ընտրական մրցաշարի շրջանակներում։ Ընտրական փուլի E խմբում հանդես եկող Ռուսաստանի և Անգլիայի ազգային հավաքականները պայքարում էին Եվրոպայի առաջնության ուղեգրերից մեկի համար։ Հանդիպումն ավարտվել է Ռուսաստանի հավաքականի հաղթանակով՝ 2։1 հաշվով։ Ռուսական թիմը, զիջելով 0:1 հաշվով, կարողացել է հիմնական ժամանակի ավարտից 20 րոպե առաջ հավասարեցնել հաշիվը՝ վաստակելով 11-մետրանոց հարված, իսկ 4 րոպե անց խփել երկրորդ՝ հաղթական գնդակը։ Այս հանդիպումը համարվում է լավագույններից մեկը Ռուսաստանի հավաքականի պատմության մեջ, այն մեծապես կանխորոշել է այս խմբում պայքարի ելքը 2008 թվականի Եվրոպայի առաջնությունում հայտնվելու համար, թեև այս խմբում ինտրիգը մնացել է մինչև եզրափակիչի վերջին րոպեները[1][2]։

Ռուսաստան - Անգլիա ֆուտբոլային խաղ (2007)
ԻրադարձությունUEFA Euro 2008 qualifying Group E?
Ամսաթիվհոկտեմբերի 17, 2007
ՄարզադաշտԼուժնիկի մարզադաշտ
ԳոլերՈւեյն Ռունի, Ռոման Պավլյուչենկո և Ռոման Պավլյուչենկո
ՄրցավարLuis Medina Cantalejo?
Հանդիսական78 000

Իրավիճակը խաղից առաջ

խմբագրել

Մրցաշարային աղյուսակ

խմբագրել
 
Լուժնիկի մարզադաշտ, որտեղ կայացավ հանդիպումը

E խմբում այս հանդիպումից առաջ մրցաշարային իրավիճակը հետևյալն էր.

  • Խորվաթիան 10 հանդիպումից հետո 26 միավորով գլխավորեց խումբը, ինչը գրեթե երաշխավորեց բալկանյան թիմին դուրս գալ Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլ։
  • Անգլիան 10 հանդիպումից հետո 23 միավորով երկրորդն էր՝ չորս օր առաջ 3:0 հաշվով հաղթելով Էստոնիային։ Հաղթանակի դեպքում Անգլիան երկրորդ տեղից դուրս եկավ Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ հատված։ Խաղում ոչ-ոքին և նույնիսկ պարտությունը Եվրոպայի առաջնությանը մասնակցելու հնարավորություն են թողել, սակայն Ռուսաստանի կողմից միավորների կորստի դեպքում։
  • Ռուսաստանը 9 հանդիպումից հետո 18 միավորով երրորդն էր, նախորդ խաղում արտագնա խաղում պարտվել էր անգլիացիներին 0:3 հաշվով։ Երկրորդ տեղից Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլ անցնելու համար ռուսներին անհրաժեշտ էր հաղթել այս խաղում և մնացած երկու հանդիպումներում։ Խաղում գրանցված ոչ-ոքին հնարավորություն է տվել մասնակցելու Եվրոպայի առաջնությանը, սակայն մնացած երկու հանդիպումներում ռուսների հաղթանակների և Խորվաթիայի հետ տնային խաղում բրիտանացիների պարտության պայմանով։
  • Իսրայելը, Մակեդոնիան, Էստոնիան և Անդորրան զիջում էին վերը նշված երեք թիմերին և նույնիսկ տեսականորեն չէին կարող մասնակցել Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլին։
Թիմ Խ Հ Ո Պ ԽԲ ԲԳ +/- Միավորներ
1.  Խորվաթիա 10 8 2 0 24 4 +20 26
2.   Անգլիա 10 7 2 1 21 2 +19 23
3.   Ռուսաստան 9 5 3 1 14 4 +10 18
4.   Իսրայել 10 5 2 3 17 11 +6 17
5.   Հյուսիսային Մակեդոնիա 9 2 2 5 7 11 −4 8
6.   Էստոնիա 11 1 1 9 3 21 −18 4
7.  Անդորրա 9 0 0 9 2 36 −34 0

Ասպիսով, Ռուսաստանի հավաքականին Լոնդոնում Ուեմբլիում Անգլիայի հավաքականին պարտվելուց հետո (2007թվականի սեպտեմբերի 12-ին ռուսները պարտվեցին 3։0 հաշվով), տնային խաղում հաղթանակ էր պետք։ Ընդհանուր առմամբ երեք հիմնական սցենար կար։

  • Հաղթանակի դեպքում Ռուսաստանի հավաքականը պահպանեց Եվրո 2008 մեկնելու իր շանսերը։ Ռուսաստանին բավական կլիներ հաղթել Իսրայելին և Անդորրային՝ Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլ դուրս գալու համար։
  • Ոչ-ոքիի դեպքում Ռուսաստանի հավաքականի հնարավորությունները՝ մասնակցելու Եվրո-2008-ի եզրափակիչ փուլի հանդիպմանը։
  • Պարտության դեպքում Գուս Հիդինկի թիմը կկորցներ Եվրո 2008-ի ուղեգիր նվաճելու բոլոր հնարավորությունները, քանի որ Անգլիան այդ ժամանակ Ռուսաստանից առաջ կանցներ 8 միավորով, և այդ առաջատարն այլևս չէր կարող հետ նվաճել երկու տուրից հետո։

Հանդիպման պատրաստություն

խմբագրել

Մարզադաշտ

խմբագրել

Հանդիպման կարևորությունը մեծ ոգևորություն առաջացրեց։ Մինչ տոմսերի վաճառքի մեկնարկը ՌՖՄ է ներկայացվել ավելի քան 570000 հայտ, իսկ տոմսերի գները պաշտոնապես հայտարարվել են օգոստոսի վերջին[3]։ Վերավաճառողներից տոմսերի գինը հասնում էր մի քանի հազար ռուբլու ամենաէժան տոմսերի համար, որոնք տոմսարկղում արժեին 300 ռուբլի, թեև ավելի վաղ սպորտի նախարար Վիտալի Մուտկոն խոստացել էր, որ տոմսերի գները չեն գերազանցի 100-150 ռուբլին[4]։ Բարձր կարգի տոմսերն արժեն 4-7,5 հազար ռուբլի[5]։ Տոմսերի վաճառքը սկսվել է հոկտեմբերի 8- ին, այդ օրը հերթը հասնում էր 1,5 կմ-ի, իսկ որոշ մարդիկ հերթ էին կանգնել կիրակի օրվանից[6]։ Անկարգությունները կանխելու համար ոստիկանությունը զսպել է ագրեսիվ մարդկանց, ովքեր տոմսեր գտնելու համար ծեծկռտուք են սկսել[7]։ Առավոտյան ժամը 8-ից հետո տոմսարկղ մոտեցած մարդիկ հնարավորություն չունեին տոմս գնելու, և արդյունքում «Լուժնիկի Գրանդ Սպորտ Արենան» ամբողջությամբ լցվեց՝ բացառությամբ անվտանգության նկատառումներով վերապահված մի քանի ստորին շարքերի։ Արգելվում էր ակումբային պարագաներով երկրպագուներին թույլ տալ մասնակցել ազգային հավաքականի հանդիպմանը[8], չնայած մի քանի հոգու Մոսկվայի Սպարտակի ատրիբուտներով ֆիքսվել էին հեռուստատեսային տեսախցիկներով[9][10]։

Որոշվեց խաղն անցկացնել ոչ թե խոտածածկի վրա, ինչպես ցանկանում էր Ռուսաստանի հավաքականի մարզիչ Գուս Հիդինկը, այլ արհեստական[11]։ Այս որոշումը առաջացրել է Անգլիայի խաղացողների դժգոհությունը[12], քանի որ սինթետիկ մակերևույթի վրա գնդակի անդրադարձը բոլորովին այլ է, քան բնական մակերևույթի վրա, և բրիտանացիները վախենում էին խաղի ընթացքում խաղացողներին վնասել[13]։ Արդյունքում յուրաքանչյուր խաղացող վնասվածքի դեպքում ստացավ լրացուցիչ ապահովագրություն՝ յուրաքանչյուր խաղացողի համար 100 հազար ֆունտ ստերլինգ[14]։ Արհեստական խոտածածկի վրա խաղալու որոշումը լրագրողներին ամբողջովին անհանգստության մեջ գցեց, քանի որ ռուսները, իրենց կարծիքով, որոշեցին արհեստականորեն իրենց համար ռեզերվ ստեղծել մինչև հանդիպման մեկնարկը[15][16]։ Արհեստական խոտածածկը հետագայում նշվեց որպես խաղի ելքի վրա ազդող գործոններից մեկը[17]։

Խաղից առաջ տեղի ունեցավ հանդիպում երկու երկրների լրագրողների և երկու թիմերի երկրպագուների միջև։ Ռուս լրագրողները 9:3 հաշվով հաղթեցին իրենց անգլիացի գործընկերներին, որոնց թվում էր անցյալի ականավոր խաղացող Ջեյմի Ռեդնապը[18], և հանդիպումն ավարտվեց սպասվածից 10 րոպե շուտ[19]։ Երկրպագուների մրցավեճում ևս հաղթեցին ռուսները 6։5 հաշվով[20]՝ թույլ չտալով բրիտանացիներին վրեժխնդիր լինել մեկ ամիս առաջ Լոնդոնում 2։5 հաշվով պարտություն կրելու համար։ Ի տարբերություն խաղացողների՝ ոչ լրագրողները, ոչ երկրպագուները բացասաբար չեն արտահայտվել արհեստական խոտածածկի մասին[21]։

Հեռարձակման իրավունքներ

խմբագրել

Խաղին ներկա է եղել մոտավորապես 78,000 հանդիսատես, որոնցից մոտ 10%-ը անգլիացի երկրպագուներ էին, որոշ տվյալներով նրանց թիվը հասնում էր 6700-ի, թեև այդ թիվը հստակ չէ[22]։ Խաղը հեռուստատեսությամբ դիտել է 34 միլիոն մարդ (Ռուսաստանի բոլոր հեռուստատեսային սեփականատերերի 15%-ը և այդ օրը հեռուստացույց դիտողների 40%-ը[23][24])՝ գերազանցելով Քարդիֆում2003 թվականին Ուելսի հետ խաղի նախորդ ռեկորդը՝ 28 միլիոն մարդ։ Երկրի սպորտային ակումբները լցված էին, որտեղ, ըստ տվյալների, խաղին հետևում էր 230-260 մարդ (հանդիսատեսի միջին թիվը սովորական սպորտային մրցումների ժամանակ ակումներում հասնում է ոչ ավել, քան 150 հազարը[25])։ Վերջին անգամ նման իրարանցում էր նկատվել 8 տարի առաջ՝ Ռուսաստան-Ուկրաինա հանդիպման ժամանակ, երբ մարզադաշտ էր եկել մոտ 80 հազար մարդ, և մամուլի հրապարակումները և քաղաքացիների բոլոր խոսակցությունները հիմնականում նվիրված էին հանդիպմանը[26]։

Հանդիպումը ցուցադրվել է առաջին ալիքի ուղիղ եթերում՝ օգտագործելով 3D տեխնոլոգիա, որտեղ որոշ իրավիճակների կրկնությունները դիտվել են մի քանի տեսանկյուններից[27]։ Խաղը հեռարձակել են BBC One[28], Sky Sports[29][30][31] և Eurosport[31] հեռուստաալիքները։ Ռուսաստանում «Սպորտ» և «Եվրոսպորտ» հեռուստաալիքները խաղը ցուցադրեցին հաջորդ օրը ձայնագրությամբ (Մոսկվայի ժամանակով ժամը 13:45-ին, Մոսկվայի ժամանակով 21:35-ին «Սպորտ» ալիքով վերլուծական հեռարձակմամբ)[32]։ Առաջին ալիքում Վիկտոր Գուսևը մեկնաբանել է խաղը, Sky Sports-ում` Ռիչարդ Քիս և Ջեյմի Ռեդնապ[33][34], BBC Sport- ում` Սթիվ Ուիլսոն և Մարկ Լորենսոնը BBC One-ի Օրվա հանդիպման ծրագրի շրջանակներում[35]։

Երկրպագուների պատրաստում և անվտանգության ապահովում

խմբագրել

Ռուսական հատվածներից յուրաքանչյուրում կային Համառուսաստանյան երկրպագուների ասոցիացիայի ներկայացուցիչներ, որոնք համակարգում էին երկրպագուների գործողությունները։ Նստատեղերի վրա դրված էին հատուկ «հուշաթերթիկներ»՝ ռուսական օրհներգի տեքստերով, երկրպագուների երգերով և վանկարկումներով։ Ռիթմը ստողծվում էր հարվածային գործիքների միջոցով, իսկ տարբեր տրիբունաներից երկրպագուների սինխրոնիզացիան ապահովվում էր ռացիաների միջոցով[36]։ Խաղի հետխաղյա նկարագրության մեջ թերթը նշել է, որ ռուս երկրպագուները անպարկեշտ ժեստեր չեն ցուցաբերել և չեն վիրավորել անգլիացի խաղացողներին՝ սահմանափակվելով վանկարկումներով և «ալիքներով»[37]։ Անգլիացի ֆուտբոլասերները, որոնք աշխարհում հայտնի են որպես ամենադաժաններից մեկը[38], խաղից առաջ Ռուսաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպանի հետ միասին շրջայց կատարեցին Ալեքսանդրովյան այգում, որտեղ ծաղիկներ դրեցին Անհայտ զինվորի գերեզմանին[39], իսկ պատվիրակության կեսը կանայք էին[40]։ Յուրաքանչյուր երկրպագու արտաքին գործերի նախարարության կայքում ստացել է հուշագիր, որտեղ շարադրված են խաղի ընթացքում վարքագծի կանոնները[41]։

ԾԱՆՈԹԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ԲՐԻՏԱՑԻ ԵՐԿՐՊԱԳՈՒՆԵՐԻՆ

Համառորեն խորհուրդ ենք տալիս ձեռնպահ մնալ ռուս երկրպագուներ ունեցող հատվածներից տոմսեր գնելուց։ Եթե որոշեք գնալ այդ քայլին, խնդրում ենք հետևել հետևյալ առաջարկություններին.

  • Մի գնեք տոմսեր մեծ խմբերի համար։
  • Փորձեք չգնել տոմսեր վերջին տեղերի համար։
  • Փորձեք հնարավորինս քիչ ուշադրություն գրավել ձեր վրա՝ մի կրեք շարֆեր կամ շապիկներ Անգլիայի հավաքականի խորհրդանիշներով և, հնարավորության դեպքում, գնացեք հանդիպման ռուս ընկերների հետ։
  • Մարզադաշտ ժամանեք ժամանակին, քանի որ երբեմն ուշացողները հայտնվում են մարզադաշտից դուրս տհաճ իրավիճակներում։
  • Համոզվեք, որ գիտեք, թե ինչպես գտնել ձեր հատվածը, նախքան մարզադաշտ հասնելը։
  • Մնացեք ողջամիտ։
  • Խաղի ավարտից անմիջապես հետո լքեք մարզադաշտի շրջակայքը։

Բրիտանացի երկրպագուներին հանձնարարվել է նաև զգուշանալ գրպանահատներից, սադրիչ վարք չդրսևորել և նույնիսկ զգուշանալ թռչնագրիպի համաճարակից[42]։ Ընդհանուր առմամբ, երկրպագուներն իրենց բավականին խաղաղ էին պահում, և նրանցից ոմանք նույնիսկ պնդում էին, որ վախենում են ուշադրություն գրավել իրենց վրա, որպեսզի կռվի ժամանակ չվնասվեն։ Անկարգությունները կանխելու համար բերման են ենթարկվել «Պերեսվետ» հատուկ նշանակության ջոկատը, որը կազմում է մոտ հազար մարդ, ինչպես նաև ավելի քան 5000 ոստիկան և ՕՄՕՄ-ի հատուկ խումբը, որը կազմում է մոտ 230 մարդ[43]։ Սակայն բախումներից խուսափել չհաջողվեց. օրինակ՝ խաղի նախորդ օրը մետրոյի կայարանից դեպի «Կոսմոս» հյուրանոց անցումում սկսվեց առաջին խոշոր ծեծկռտուքը, երբ հինգ հոգի ծեծի ենթարկվեցին ռուս երկրպագուների կողմից[44]։Թեթև կապտուկներով տուժածները տեղափոխվել են Բոտկինի անվան հիվանդանոց, որտեղ ստացել են անհրաժեշտ բուժօգնություն[45]։ Խաղից մի քանի ժամ առաջ Նովի Արբատում, 34 տան մոտ, բարում, մի խումբ բրիտանացի երկրպագուներ, այդ թվում՝ կանայք, հարձակվել են ռուս երկրպագուների երկու խմբի կողմից՝ յուրաքանչյուրը առնվազն 20 հոգուց, որոնք ակումբի պարագաներ չեն կրել[46]։ Մի քանի անգլիացիներ դեմքի կտրվածքներ են ստացել, հարձակման ենթարկվածներին չի հաջողվել ձերբակալել։ Մոսկվայի քաղաքային ներքին գործերի վարչությունը հաստատել է Նովի Արբատում տեղի ունեցած ծեծկռտուքի մասին տեղեկությունը, սակայն իրավապահների ներկայացուցիչն ասել է, որ Մոսկվայում բոլոր անկարգությունները հրահրել են հարբած անգլիացի ֆուտբոլասերները, ովքեր անպարկեշտ են պահել։ Բոլոր անգլիացի երկրպագուները դուրս են գրվել հիվանդանոցներից և գնացել դիտելու հանդիպումը։

Կազմերի ընտրություն

խմբագրել

Ռուսաստան

խմբագրել

Խաղից առաջ Ռուսաստանի հավաքականը լուրջ կորուստներ ունեցավ։ Մայիսին Ռուսաստանի առաջնության խաղի ժամանակ վնասվածք ստացավ ազգային հավաքականի հիմնական դարպասապահ Իգոր Ակինֆեևը, կիսապաշտպան Վլադիմիր Բիստրովը չկարողացավ խաղալ հոկտեմբերին, իսկ հանդիպմանը հրավիրված Իվան Սաենկոն վնասվածք ստացավ և բուժման նպատակով մեկնեց Գերմանիա (հատկանշական է, որ խաղի օրը նրա ծննդյան օրն էր[47])։

Սակայն Ռուսաստանի հավաքականի գլխավոր մարզիչը Գուս Հիդինկը լուծում գտավ դարպասապահի դիրքի խնդրիը անսպասելիորեն փոխարինելով փորձառու Վյաչեսլավ Մալաֆեևին, ով Լոնդոնում 3 գնդակ բաց էր թողեց, ևս մեկ այլ դարպասապահ, Վլադիմիր Գաբուլովով, ով արդեն սպասարկել էր։ Մակեդոնիայի խաղից հետո խաղի դադարեցում (հեռացվել է տուգանային հրապարակում Գորան Մազնովի դեմ վերջին խախտման համար), իսկ Լեհաստանի և Մակեդոնիայի հետ երկու խաղերում նա ոչ մի գոլ բաց չի թողել։ Թիմի ավագ նշանակվեց Անդրեյ Արշավինը։ Թիմի հանդիպումը կայացել է Մոսկվայի «Ոսկե օղակ» հյուրանոցում հանդիպումից ութ օր առաջ[26], իսկ Ռոման Պավլյուչենկոն, ով մետրոյից չօգտվելու պատճառով թիմի հանդիպումից 19 րոպե ուշացել է, և ուղարկվել է արգելոց Գուս Հիդինկի կամավոր որոշմամբ[26]։ Կոնստանտին Զիրյանովը ընդգրկված էր հիմնական հայտացուցակում՝ չնայած մարզումների ժամանակ ցուցադրված վիճակագրությանը[48]։

Երկու թիմերի վերջնական կազմերը հայտնի դարձան հոկտեմբերի 5-ին։ Գուս Հիդինկի կողմից Ռուսաստանի հավաքական է հրավիրվել հետևյալ խաղացողները (ներառյալ նրանք, ովքեր չեն ընդգրկվել հանդիպման հայտացուցակում)[49]։

Դարպասապահներ՝ Վլադիմիր Գաբուլով, Վյաչեսլավ Մալաֆեև, Անտոն Շունին։

Պաշտպաններ՝ Ալեքսեյ Բերեզուցկի, Վասիլի Բերեզուցկի, Սերգեյ Իգնաշևիչ, Ալեքսանդր Անյուկով, Դենիս Կոլոդին։

Կիսապաշտպաններ՝ Դինիյար Բիլյալետդինով, Յուրի Ժիրկով, Իվան Սաենկո, Իգոր Սեմշով, Կոնստանտին Զիրյանով, Դմիտրի Տորբինսկի։

Հարձակվողներ՝ Անդրեյ Արշավին, Պավել Պոգրեբնյակ, Ալեքսանդր Կերժակով, Ռոման Պավլյուչենկո, Դմիտրի Սիչև։

Բացի այդ ավելացավ Ռոման Շիրոկովը։

Անգլիա

խմբագրել
 
Լուիս Մեդինա Կանտալեխո (ձախ, դեղին մարզաշապիկով)

Էշլի Քոուլը և Էմիլ Հեսկին չեն մեկնել Մոսկվա, իսկ Մոսկվա ժամանած ավագ Ջոն Թերին մարզման ժամանակ վնասվածք է ստացել[50], ինչը ստիպել է Անգլիայի հավաքականի գլխավոր մարզիչ Սթիվ Մաքարենին տալ ավագի թևկապը Սթիվեն Ջերարդին, ում համար այս հանդիպումը առաջինը կլիներ ավագի կարգավիճակում, և վիրավոր Թերիի փոխարեն բաց թողեց Սոլ Քեմփբելին պաշտպանության կենտրոնում։ Խաղից մի քանի օր առաջ հայտնի դարձավ, որ Ռիո Ֆերդինանդն ու Ուեյն Ռունին վթարի են ենթարկվել՝ Ֆերդինանդի մեքենան թռել է ձորը և շրջվել։ Ֆուտբոլիստները վնաս կամ վնասվածք չեն ստացել, սակայն վթարից հետո որոշ ժամանակ շոկի մեջ էին[51]։ Երեքշաբթի անգլիական մարզումը նշանավորվեց սկանդալով, քանի որ «Լուժնիկի»-ի աշխատակիցներին պահանջ էր ներկայացվել անհապաղ լքել մարզադաշտը ուղիղ մեկ ժամով և ոչ մի պատրվակով խաղադաշտ չմտնել։ Անգլիական թիմը նաև հրաժարվեց ստորագրություններ տալ դպրոցականներին Շվեյցարիայի հյուրանոցում, որտեղ նրանք սպասում էին խաղացողների հետ հանդիպմանը[26]։

Ռուսաստանի հետ խաղին պատրաստվելու համար Սթիվ ՄաքՔլարենը հրավիրել է հետևյալ խաղացողներին (ներառյալ նրանց, ովքեր չեն ընդգրկվել խաղի հայտացուցակում)[52]։

Դարպասապահներ՝ Փոլ Ռոբինսոն, Դեյվիդ Ջեյմս, Սքոթ Կարսոն։

Պաշտպաններ՝ Միկա Ռիչարդս, Ուես Բրաուն, Ռիո Ֆերդինանդ, Ջոն Թերի, Էշլի Քոուլ, Ֆիլ Նևիլ, Լեոն Լեսկոտ, Սոլ Քեմփբել, Նիկի Շորի։

Կիսապաշտպաններ՝ Շոն Ռայթ-Ֆիլիպս, Ջո Քոուլ, Ֆրենկ Լեմպարդ, Սթիվեն Ջերարդ, Գարեթ Բարի, Էշլի Յանգ, Ստյուարտ Դաունինգ, Դեյվիդ Բենթլի։

Հարձակվողներ՝ Մայքլ Օուեն, Ալան Սմիթ, Ուեյն Ռունի, Դին Էշթոն, Ջերմեյն Դեֆո, Էնդրյու Ջոնսոն, Փիթե

Լյուկ Յանգը նույնպես ավելացվել է։

Դատական հանձնաժողով

խմբագրել

Խաղը դատելու համար նշանակվեց իսպանացի մրցավարների թիմ. գլխավոր մրցավարն էր Լուիս Մեդինա Կանտալեխոն[53], գծային խաղացողները՝ Վիկտորիանո Ժիրալդես Կարասկոն և Խեսուս Կալվո Գուադամուրոն[54][55]։ Մեդինա Կանտալեխոն աշխատել է 2006 թվականի աշխարհի առաջնությունում և եղել է եզրափակիչ խաղի պահեստային մրցավարը, որտեղ ականատես է եղել Զինեդին Զիդանի և Մարկո Մատերացիի միջև բախմանը, որը չի տեսել ուրուգվայցի գլխավոր մրցավար Օրասիո Էլիզոնդոն։ Հենց իսպանացու հուշումից հետո Էլիզոնդոն հեռացրեց Զիդանին։ Մեդինա Կանտալեխոն նաև սպասարկեց ռուսական ակումբների երեք խաղերը եվրոպական մրցաշարերում[53] և դարձավ Ռուսաստանի առաջնության առաջին օտարերկրյա մրցավարներից մեկը՝ դատելով ԲԿՄԱ - Զենիթ հանդիպումը (1:1) 2005 թվականին[56][57]։

Խաղի կանխատեսումներ

խմբագրել

Անգլիայի օգտին

խմբագրել

Փորձագետների մեծ մասը նախընտրում էր Անգլիան որպես ավելի փորձառու և դասակարգված թիմ․ Սթիվ Մաքլարենն ասում էր, որ Անգլիան գնում էր Մոսկվա հաղթելու[58] և կասկած չուներ իր հաջողության վերաբերյալ՝ չնայած խաղացողների կորստին։ Ռուսաստանի հավաքականին չէր հավատում նաև խորվաթ խաղացող Դարիո Սռնան, ով, չնայած Խորվաթիային և Ռուսաստանին Եվրոպայի առաջնությունում տեսնելու իր ցանկությանը, խիստ կասկածում էր Ռուսաստանի հաջողությանը՝ հաշվի առնելով նաև Հիդինկի թիմի խաղարկած ընտրական մրցաշարի երեք պաշտոնական խաղերը որպես խոշոր պարտություն Լոնդոնի խաղում (ընդհանուր առմամբ, ռուսները 9 միավոր կորցրեցին Անգլիայի հետ տնային խաղից առաջ)[59]։ Մաքլարենին չբավարարեց ոչ-ոքիով[60] (դրանում համոզված էր 1988 թվականի օլիմպիական չեմպիոն Դմիտրի Խարինը[61]), որը ձեռնտու էր բրիտանացիներին, սակայն այն կանխատեսում էր Անգլիայի ֆուտբոլային ասոցիացիայի ներկայիս նախագահ Ջեֆրի Թոմփսոնը[62], Լոնդոնի Արսենալի մարզիչ Արսեն Վենգերը[63] և ազգային հավաքականի խաղացող Միկա Ռիչարդսը[64]։

Ռուսաստանի օգտին

խմբագրել

Ռուսաստանի օգտին արտահայտվեցին մի շարք այլ փորձագետներ. երկրպագուների աջակցությունը և բարոյական ու կամային որակները Ռուսաստանի հավաքականի հաղթանակի հիմնական գործոններն անվանեցին «Զենիթի» նախկին խաղացող Ալեքսանդր Պանովը[65], թիմի ավագ Անդրեյ Արշավինը[66] և կիսապաշտպան Դինիյար Բիլյալետդինովը, որը հրավիրվել է խաղին[67] և Անդրեյ Կանչելսկիսը, ով հայտնի է «Մանչեսթեր Յունայթեդի» կազմում իր խաղերով, ով որպես հաղթանակի բանալին ընդգծել է «վերաբերմունքը, ամբողջական նվիրվածությունը, խիստ խաղային կարգապահությունը և մի փոքր հաջողությունը»[68]։ Ալեքսանդր Մոստովոյը Ռուսաստանի հավաքականի հաղթաթուղթ է համարել եղանակային պայմաններն ու դաշտի որակը[69]։

Ռուսական պաշտպանությունը թույլ օղակ անվանեցին 1960 թվականի Եվրոպայի չեմպիոն Վալենտին Իվանովը[70] և հեռուստամեկնաբան Յուրի Ռոզանովը[71]։ Խաղի հաջող ելքի համար պաշտպանությունը պետք է լինի կոմպակտ և կոշտ պայքար ցուցաբերի, իսկ հաջողության դեպքում խաղացողները պետք է անցնեն հակագրոհների և խուսափեն խաչմերուկներից», այս կարծիքն է հայտնել ազգային հավաքականի կիսապաշտպան Իգոր Սեմշովը, Շվեդիայի նախկին ազգային հավաքականի կիսապաշտպան Իգոր Սեմշովը[72], թիմի դարպասապահ Թոմաս Ռավելին[73] և «Դինամոյի» խաղացող Դմիտրի Խոխլովը, ով բարձր է գնահատել Գուս Հիդինկի աշխատանքը Ռուսաստանում[74]։

Խաղից առաջ 1960 թվականի Եվրոպայի մեկ այլ չեմպիոն Վիկտոր Պոնեդելնիկը, թերթի վրա, գրել է Ռուսաստանի հավաքականի խաղացողների մասին, որը նա և իր թիմակիցներին նախկինում դիմել էին գլխավոր մարզիչը։ ԽՍՀՄ ազգային հավաքական Գավրիիլ Կաչալինը և թիմի ղեկավար Անդրեյ Ստարոստինը։

Պոնեդելնիկն իր ուղերձում խաղացողներին կոչ էր անում խստորեն հետևել մարզչի կողմից տրված բոլոր հրահանգներին և ուղեցույցներին և խուսափել «մանկական» սխալներից[75]։ Օտարերկրացիներից խոսեց Խորվաթիայի հավաքականի մարզիչ Սլավեն Բիլիչը, ով վստահ էր Ռուսաստանի հաղթանակում և ակնկալում էր, որ պայքարը կշարունակվի մինչև ընտրական արշավի վերջին փուլը, որը պետք է կայանար 2007 թվականի նոյեմբերի 21-ին[76]։ Ինքը՝ Ռուսաստանի հավաքականի գլխավոր մարզիչ Գուս Հիդինկը, հույս ուներ ամեն ինչ անել երկրպագուների համար անակնկալ մատուցելու համար, որոնց աջակցության վրա էր նա հույս դնում[77]։ Հայտնի մարզական լրագրող Իգոր Ռաբիները թերթում, քննարկելով խաղը, քննադատել է բրիտանացի երկրպագուներին և ֆուտբոլային փորձագետներին, ովքեր պնդում էին, որ այս հանդիպման արդյունքն այլևս չի կարող որևէ բանի վրա ազդել և թերահավատորեն է վերաբերվում Ուեմբլիում բրիտանացի հաղորդավարի խոսքերին։, ով հայտարարեց, որ Անգլիային երաշխավորված է հաջորդ ամառ մեկնել Ավստրիա։

Խաղից առաջ Վիկտոր Զուբկովը, ով այն ժամանակ Ռուսաստանի վարչապետն էր, մտավ ազգային հավաքականի հանդերձարան և հաջողություն մաղթեց ֆուտբոլիստներին՝ ասելով, որ անգլիացի ֆուտբոլիստներն առաջին հերթին կենդանի մարդիկ են, ովքեր ունեն իրենց թույլ կողմերը և ովքեր կարող է ինչ-որ առումով զիջել ռուս ֆուտբոլիստներին։ Նա հիշեցրեց նաև Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակը և Յուրի Գագարինի թռիչքը տիեզերք՝ հավելելով, որ եթե երկիրը հաղթահարեց նման փորձությունները, ապա Ռուսաստանը պետք է կատարի ֆուտբոլային պլանի առաջադրանքը[78][79]։ Միևնույն ժամանակ, խաղից հետո որոշ քաղաքական գործիչներ քննադատեցին Զուբկովին՝ ասելով, որ նա իր ելույթում անշնորք կերպով համեմատեց Անգլիան և Երրորդ Ռեյխը, մինչդեռ լավ մտադրություններ ուներ՝ բարոյապես աջակցել խաղացողներին[80]։

Բուքմեյքերներ և հարցումներ

խմբագրել

Բուքմեյքերներն անվերապահ նախապատվությունը տվել են բրիտանացիներին. ռուսական գրասենյակը սահմանել է 3.10 գործակից Ռուսաստանի հաղթանակի կամ ոչ-ոքիի համար, իսկ 2.25 գործակիցը անգլիացիների հաղթանակի համար։ Բրիտանական ընկերությունը Ռուսաստանի հաղթանակի համար սահմանել է 3,10 գործակից, ոչ-ոքիի համար՝ 2,87 և անգլիացիների հաղթանակի համար՝ 2,20[81]։ Ավստրիական ընկերությունը Ռուսաստանի հաղթանակի համար սահմանել է 3,7 գործակից, ոչ-ոքիի համար՝ 3,25 և անգլիացիների հաղթանակի համար՝ 1,9[82]։ Իռլանդական «Փեդի Փաուեր» ընկերությունը կանխատեսել էր, որ հանդիպման ամենահավանական հաշիվը 1:1 կլինի, ամենահավանական գոլերի հեղինակները՝ Ալեքսանդր Կերժակովն ու Մայքլ Օուենը[83]։ Ռուսական բուքմեյքերական ընկերություններում խաղի վրա առավելագույն խաղադրույքը կազմում էր 400․000 ռուբլի, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությունում բուքմեյքերների ընդհանուր շրջանառությունը կազմում էր մոտ 100 000 000 ռուբլի[84]։

ՈւԵՖԱ-ի պաշտոնական կայքի հարցումը հակառակ կարծիքներ է տվել. տարբեր աղբյուրների համաձայն այցելուների 60-ից 66,67%-ը[85] կանխատեսել է Ռուսաստանի հաղթանակը[86], այցելուների 41%-ը՝ Ռուսաստանի հաղթանակը մեկ գնդակի տարբերությամբ[87]։

Հանդիպման ընթացք

խմբագրել

Առաջին թայմ

խմբագրել

Խաղից առաջ հնչեցին երկու երկրների օրհներգերը։ Համաձայն ՈՒԵՖԱ-ի կանոնադրության՝ նախ հնչել է հյուրերի կազմում բրիտանացիների օրհներգը, սակայն այն խեղդվել է ռուս երկրպագուների կողմից իրենց սուլոցներով[88]։ Տանտերերի օրհներգին ի պատասխան նույնն անելու փորձը չստացվեց անգլիացիների մոտ, և 70000 երկրպագուներ կարողացան երգել հիմնը և զայրացել անգլիայի երկրպագուներին[89]։

Խաղը մեկնարկել է Լոնդոնի ժամանակով 16:00-ին և Մոսկվայի ժամանակով 19:00-ին: Մեկնարկային սուլիչից հետո Ռուսաստանի հավաքականը շտապեց գրոհի և առաջին 10 րոպեների ընթացքում բրիտանացիներին թույլ չտվեց խաղը հեռացնել դարպասից, սակայն մեկնարկային գրոհը ոչ մի վտանգավոր պահ չբերեց։ Ռուսաստանի հավաքականը պաշտպանություն էր խաղում, ինչը միանգամայն արդարացված է Անգլիայի հավաքականի դասի թիմերի հետ հանդիպումներում։ Միակ հնարավորությունն իր համար ստեղծեց Յուրի Ժիրկովը, սակայն պաշտպանի հետ պայքարում գնդակը բաց թողեց դարպասային գծի ետևում։ Հետո Ալեքսանդր Կերժակովն ընկավ տուգանային հրապարակում, իբր Ուեյն Ռունիի հետ բախումից հետո, սակայն 11 մետրանոց չի նշանակվել։ Տեսանյութի կրկնությունը ցույց տվեց, որ Ռունին չի դիպչել Կերժակովին, իսկ դատավորը չի համարձակվել Կերժակովին սիմուլյացիայի համար դեղին քարտ ցույց տալ։ Դրանից հետո Անդրեյ Արշավինը հերթական գրոհն իրականացրեց աջ եզրում՝ փոխանցում կատարելով Դինիյար Բիլյալետդինովին։ Դինիյարը անմիջապես հարվածեց, բայց գնդակը դիպավ Ռիո Ֆերդինանդին (մի քանի րոպե առաջ Ֆերդինանդը խափանեց ռուսների մի քանի գրոհներ՝ խախտումների գնով)։ Հերթական գրոհն իրականացրեց Կոնստանտին Զիրյանովը՝ ճեղքելով աջ եզրը և հուժկու հարված կատարեց, սակայն Փոլ Ռոբինսոնը մատների ծայրերով հարվածեց ուղիղ դարպասաձողին։

Անգլիայի գոլ

խմբագրել

29-րդ րոպեին Ուեյն Ռունին բացեց հաշիվը․ Սոլ Քեմփբելի խորքից փոխանցումից հետո Մայքլ Օուենը առաջ անցավ Սերգեյ Իգնաշևիչից (որը գլխով ու ուսերով բարձր էր Մայքլից) և գլխով գնդակը հասցրեց Ռունիին։ Հարձակվողը, օգտվելով Վասիլի Բերեզուցկու շփոթությունից, կրծքով վերցրեց գնդակը և անցավ ռուս դարպասապահ Վլադիմիր Գաբուլովի կողքով ուղիղ դարպասի կենտրոնում[90]։ Ռունիի խփած գոլը շատ էր հիշեցնում 2007 թվականի սեպտեմբերի 12-ին Լոնդոնում կայացած խաղում Մայքլ Օուենի խփած գոլը, սակայն Ռունիի փոխարեն նմանատիպ կոմբինացիայի մասնակցեց Էմիլ Հեսկին[91]։

Որոշ դիտորդներին (այդ թվում՝ Ռուսաստանի հավաքականի ավագ մարզիչ Ալեքսանդր Բորոդյուկին[92]) թվում էր, որ Ռունին խաղից դուրս հաստատեց հանդիպման մեկնաբան Վիկտոր Գուսևը՝ կրկնությունը դիտելուց հետո։ Ռունին կես երկարությամբ առաջ էր։ Վասիլի Բերեզուցկին[93] և ֆուտբոլային կանոնների 2003 թվականի հրատարակությունը նշում էր, որ եթե հարձակվողի մարմնի որևէ հատված (բացի ձեռքերից) ավելի մոտ է դարպասին, քան հակառակորդը, ապա հայտարարվում է խաղից դուրս դիրք[94]։ Գոլը դեռ հաշվվում էր՝ չնայած Վասիլի Բերեզուցկու վրդովմունքին, ով իսկապես հավատում էր, որ Ռունին խաղից դուրս է և ցույց տվեց դա մրցավարին։

Մինչ ընդմիջում ռուսները փորձեցին ևս մի քանի հարձակում իրականացնել, սակայն անհաջող։ Հենց 0։1 հաշվով՝ հօգուտ բրիտանացիների, թիմերը գնացին ընդմիջման։ Խաղի վիճակագրությունը ասում է, որ ռուսները, չնայած գնդակին տիրելու կրկնակի առավելությանը[95], առաջին խաղակեսի ընթացքում (և իսկապես ամբողջ հանդիպման ընթացքում) շատ վատ խաղացին դիպուկ հարվածները միայն փոքր թվով անկյունայիններ են հաջող իրացրել Ռուսաստանի ազգային հավաքականը թիմի խաղացողներ[96]։

Տուգանային

խմբագրել

Վերջապես, 67-րդ րոպեին տեղի ունեցավ մի դրվագ, որը խաղային իրավիճակը փոխեց 180°-ով։ Արշավինը փոխանցում կատարեց Զիրյանովին, Կոնստանտինը ստացավ գնդակը և վազեց դեպի տուգանային հրապարակ։ Պաշտպանությունում մարզվող Ռունին անսպասելիորեն բռնեց զենիթայինի մարզաշապիկը թիկունքից, և նա, փորձելով փախչել, վազել է տուգանային հրապարակ և այնտեղ ընկել խոտածածկի վրա, իսկ նրա վրայով թռել է նաև Ռունին։ Մրցավարն անմիջապես 11 մետրանոց նշանակեց և նույնիսկ դեղին քարտ ցույց տվեց Ռունիին։ Անգլիացի ֆուտբոլիստները վիճել են մրցավարի հետ ՝ պնդելով, որ խախտումը եղել է տուգանային հրապարակից դուրս (առնվազն կես մետր հեռավորության վրա), սակայն 1-ին կանոնի (ֆուտբոլային դաշտ) համաձայն՝ տուգանային հրապարակում կատարված խախտումը պատժվում է ճիշտ այնպես, ինչպես տուգանային հրապարակում կատարված խախտումը[97]): Դա հաստատել են մեկնաբան Վիկտոր Գուսևը և խաղացող Իգոր Սեմշովը։ Գուսևը նաև նշել է, որ ոչ ոք չէր սպասում կանոնների խախտմանը Ռունիի կողմից, Ընդ որում ՝ պաշտպանությունում)[98][99]։ Ընդ որում, Ռունին, ով խաղերի ընթացքում հաճախ էր վիճում մրցավարների հետ մրցավարության շուրջ, Այս անգամ կանտալեխոյի որոշման հետ անհամաձայնություն չի հայտնել[100]։ Սակայն կրկնության ժամանակ երևում է, որ Ռունին սկսել է գնդակը նետել տուգանային հրապարակից դուրս և միայն դրանից հետո Զիրյանովը սուզվել է տուգանային հրապարակ։ Ռոման Պավլյուչենկոն դուրս եկավ ծեծելու (ավելի ուշ NTV + հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում նա ասաց, որ այս հարվածը պետք է հարվածեր Իգնաշևիչին, բայց խաղացողները համոզեցին Ռոմանին դա անել ինքնուրույն)։ Ուղիղ եթերում երևում էր, թե ինչպես է Պավլյուչենկոն խաչակնքվում հարվածից առաջ։ Հետո նա հզոր հարվածեց ձախ անկյունին։ Ռոբինսոնը կռահեց հարվածի ուղղությունը, բայց չհասավ գնդակին։ Հաշիվը դարձավ 1:1, իսկ Ռոմանը գնդակով վազեց դեպի խաղադաշտի կենտրոն[101]։

Տուգանայինից հետո

խմբագրել

Չնայած բրիտանացիներին ձեռնտու էր ոչ-ոքի խաղը՝ տուգանայինից հետո նրանք անցան հակագրոհի՝ հակառակ Սթիվ Մաքլաներնի՝ խաղի հաշիվը պահպանելու ձգտման։ Սակայն տուգանային սլացող Ջո Քոուլին սկզբում հարվածեց Դմիտրի Տորբինսկին, ապա Ալեքսանդր Անյուկովը, և Քոուլին ուժային պայքարից հետո բժշկական օգնություն էր անհրաժեշտ։ Որոշ ժամանակ նա պառկած էր գազոնի վրա, որից հետո կարողացավ վերադառնալ խաղ։ Երբ վայրկյանաչափի վրա 71։24 ժամանակն էր ցույց տալիս, Վլադիմիր Գաբուլովը գնդակը խաղի մեջ գցեց՝ սկսելով Ռուսաստանի հավաքականի վճռորոշ հարձակումը, որը տևեց ուղիղ 45 վայրկյան[102]։

Ռուսների երկրորդ գոլը

խմբագրել

Այդ 45 վայրկյանի ընթացքում ռուսները կուտակումներ առաջացրին անգլիացիների դարպասի մոտ․ սկզբում Տորբինսկին, իսկ հետո Պավլյուչենկոն և Սեմշովը փորձել են հարվածել, սակայն Քեմփբելն ու Ռիո Ֆերդինանդը արգելափակել են նրանց հարվածները։ Մոտ 40 վայրկյան անց Ալեքսեյ Բերեզուցկին հարված է հասցրել տուգանային հրապարակից դուրս հատվածից։ Ջերարդը նետվեց հարվածի տակ՝ ոտքը դնելով, բայց չհասցրեց ընդհատել և դարպասապահ Փոլ Ռոբինսոնին միայն շփոթեցրեց։ «Տոտտենհեմ Հոտսփուր»-ի դարպասապահը իր առջևից իներցիայով հետ մղեց գնդակը՝ թույլ տալով սխալ․ Ռոման Պավլյուչենկոն շտապեց և մի պահ առաջ անցավ Քեմփբելից, Լեսկոտից և հենց Ռոբինսոնից, գնդակն ուղարկեց դարպասը։ Ձախ կողմ վազող Ռիո Ֆերդինանդը չհասցրեց պահել գնդակը, նա միայն մրցավարի սուլիչից հետո կարողացավ գնդակը հանել ցանցից և դաշտի կենտրոն ուղարկել այն։ Հաշիվը դարձավ 2։ 1՝ հօգուտ ռուսների։ Այս դուբլը դարձավ ամենաարագներից մեկը ռուսական ֆուտբոլի պատմության մեջ․ Ռոման Պավլյուչենկոյից ավելի արագ դուբլ ձևակերպել է միայն Իգոր Կոլիվանովը[103]։

Հանդիպման ավարտ

խմբագրել

Այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանի հավաքականը առաջ անցավ, անգլիացիները ուժեղացրին գրոհը և մի քանի վտանգավոր պահեր ստեղծեցին ռուսների դարպասի մոտ։ Սակայն Ռուսաստանի հավաքականի պաշտպանությունը թույլ չտվեց անգլիացիներին սուր պահեր կազմակերպել։ Ավելին, անգլիացիների սխալը 76-րդ րոպեին կարող էր վերածվել երրորդ բաց թողած գնդակի։ Պավլյուչենկոն, ստանալով փոխանցում Արշավինից, վազեց տուգանային հրապարակ։ Եթե նրա հարվածը ճշգրիտ լիներ, ապա Ռոմանը կարող էր հեթ-տրիկ ձևակերպել, բայց Սաուլ Քեմփբելը հաղթեց[104]։ 79-րդ րոպեին Սթիվ Մաքլարենը վերջապես որոշեց փոխարինողին հանել խաղադաշտ, բայց հաշվի առնելով իրավիճակը, որը սպառնում էր բրիտանացիներին, Մաքլարենը խաղադաշտ հանեց միանգամից երեք խաղացողի։ «Լուժնիկով» խաղադաշտում նախ հայտնվել է «լիվերպուլցի» Պիտեր Կրաուչը, ով հայտնի է բարձր հասակով և գլխի հզոր խաղով։ Այնուհետև խաղադաշտ դուրս եկավ «արիստոկրատ» 11 մետրանոցներ կատարող Ֆրենկ Լեմպարդը։ Վերջինը հայտնվել է «Միդլսբրո» թիմի եզրային կիսապաշտպան Ստյուարտ Դաունինգը, ում ուսուցիչը Մաքլաներնն է եղել։ Երեք խաղացողներից սակայն ոչ մեկ չկարողացավ Գաբուլովի դարպասների մոտ որևիցէ վտանգավոր իրավիճակ ստեղծել։ Անգլիացիները որոշ դեպքերում անցնում էին ռուսների դաշտի կեսը համարյա ողջ թիմով։ Հիմնական ժամանակի ավարտից 5 րոպե առաջ անգլիացիները բաց թողեցին հանդիպման ավարտը փոխելու իրենց վերջին շանսը․ Դաունինգը անկյունային տվեց, Սոլ Քեմփբելը փորձեց գոլ խփել, բայց վրիպեց՝ գնդակը դարպասից դուրս գցելով։

Ի տարբերություն նման մակարդակի նախորդ խաղերի՝ ռուսները անընդհատ հարձակվում էին, ինչն էլ թույլ տվեց պահպանել հաշվի առավելությունը։ Ավելին, խաղի վերջում անկյունայիններից մեկի խաղարկումից և Դմիտրի Տորբինսկու հարձակմանը մասնակցելուց հետո Ռիո Ֆերդինանդը քիչ էր մնում գնդակը կտրեր սեփական դարպասը. սակայն արկն անցավ ծանրաձողից մի քանի սանտիմետր հեռավորության վրա։ Նույնիսկ մրցավարի ավելացրած երեք րոպեների ընթացքում անգլիացիները չմոտեցան տուգանային հրապարակ և չստեղծեցին գոնե մեկ գոլային պահ, իսկ ավելացված երկրորդ րոպեին Ռոման Պավլյուչենկոն որերորդ անգամ կարող էր հանել հանդիպման հաղթողի մասին բոլոր հարցերը։ Խաղի վերջում զայրացած Մայք Ռիչարդսը վիճաբանության մեջ մտավ Յուրի Ժիրկովի հետ, և միայն մրցավարը, նրանց բանավոր առաջարկություն արեց,որը կարողացավ կանխել ծեծկռտուքը։ Անգլիացիների կողմից առիթը բաց թողնելուց հետո Տորբինսկին գնդակը հետ նետեց ուղիղ Ջերարդի վրա, և նույն վայրկյանին հնչեց մրցավարի սուլիչը, որն արձանագրեց Ռուսաստանի հաղթանակի մասին[105]։

Եվրո-2008-ում հետևանքները

խմբագրել

Այս խաղից հետո խմբում մրցաշարային իրավիճակը փոխվեց հետևյալ կերպ.

  • Խորվաթիան 10 խաղից հետո 26 միավորով մնաց առաջին տեղում։
  • Անգլիան 11 խաղից հետո 23 միավորով մնաց երկրորդ տեղում, սակայն Մոսկվայում կրած պարտությունը կասկածի տակ դրեց Անգլիայի մասնակցությունը Եվրո-2008-ին։ Խորվաթիայի դեմ անգլիացիները ընդամենը մեկ խաղ ունեին, իսկ եթե Ռուսաստանը մնացած հանդիպումներից վեց միավոր վերցներ, Խորվաթիայի դեմ խաղի արդյունքը չէր օգնի անգլիացիներին դուրս գալ Եվրո 2008-ի եզրափակիչ։
  • Ռուսաստանը մնաց երրորդ տեղում և 10 խաղից հետո վաստակեց 21 միավոր, ինչը մեծացրեց Ռուսաստանի հնարավորությունները Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլի ուղեգիր նվաճելու համար։ Որակավորման համար նա պետք է հաղթեր Իսրայելին և Անդորրային. եթե նա կորցներ միավորներ, Ռուսաստանը պետք է հույս ունենար բրիտանացիներից միավորների կորստի վրա։
  • Իսրայելը, Մակեդոնիան, Էստոնիան և Անդորրան չփոխեցին իրենց դիրքերը, բայց մրցաշարային աղյուսակի վերևում գտնվող երեք թիմերի հետ հանդիպումների արդյունքներն էին, որոնք դեռ կարող էին ազդել վերջնական իրավիճակի վրա։


Թիմ Խ Հ Ո Պ ԽԳ ԲԳ +/- Միավոր
1.   Խորվաթիա 10 8 2 0 25 4 +21 26
2.   Անգլիա 11 7 2 2 22 4 +18 23
3.  Ռուսաստան 10 6 3 1 16 5 +11 21
4.  Իսրայել 10 5 2 3 17 11 +6 17
5.  Հյուսիսային Մակեդոնիա 10 3 2 5 10 11 −1 11
6.  Էստոնիա 11 1 1 9 3 21 −18 4
7.  Անդորրա 10 0 0 10 2 39 −37 0

Ռուսաստանի հավաքականի հաղթանակն ազդեց ՖԻՖԱ-ի դասակարգման աղյուսակում դիրքի վրա։ Հաշվի առնելով բոլոր գործոնները (խաղի կարևորությունը, խաղացող թիմերի վարկանիշը և վերջնական հաշիվը)՝ Անգլիայի նկատմամբ տարած հաղթանակի համար Ռուսաստանին շնորհվեց 106 միավոր, իսկ թիմը 26-րդ տեղից բարձրացավ 16-րդ[106]։ Միաժամանակ Անգլիան իջել է 11-րդ տեղ՝ չնայած ՖԻՖԱ-ի վերջին վարկանիշի համաձայն իններորդ տեղում էր[107]։ Սակայն այս հաղթանակի գլխավոր արդյունքը Ռուսաստանի հավաքականի՝ Եվրոպայի առաջնություն մտնելու հնարավորությունների պահպանումն էր, որից նա ի վերջո օգտվեց՝ ի տարբերություն Անգլիայի, որը չկարողացավ դուրս գալ այս մրցաշարի եզրափակիչ փուլ։ Ռուսաստանի և Անգլիայի հավաքականների ճակատագիրը վերջնականապես վճռվեց Խորվաթիայի հավաքականի դեմ վերջինիս լոնդոնյան խաղում։ Բրիտանացիները, որոնց մնում էր միայն ոչ-ոքի խաղալ, Լոնդոնում 2:3 հաշվով պարտվեցին խորվաթներին, իսկ ռուսները վնասվածքներից թուլացած Իսրայելի անմիտիվ թիմից արտագնա պարտությունից հետոշ[26] հազիվ հաղթեցին Անդորրային (1:0) խաղի 6 րոպեն խաղալով տասը հոգով[26]։

Բուն 2008 թվականի Եվրոպայի առաջնությունում այս ֆուտբոլային հանդիպումը բազմիցս հիշատակվել է թե՛ շարքային լրագրողների, թե՛ շարքային երկրպագուների կողմից՝ որպես Ռուսաստանի Եվրոպայի առաջնություն դուրս գալու պատճառներից մեկը։ Այսպես, ՌԻԱ Նովոստի գործակալության աշխատակից և BBC-ի լրագրող Մարկ Բենեթսը այս խաղն անվանել է ռուսական ֆուտբոլի երեք կարևորագույն իրադարձություններից մեկը (մյուս երկու խաղերը ոչ-ոքի են եղել Ուկրաինայի հետ 1:1 հաշվով, ինչը թույլ չի տվել. Եվրո 2000-ի ուղեգիր նվաճելու և Պորտուգալիայից ջախջախիչ պարտություն՝ 1:7 հաշվով, ամենամեծը ռուսական ֆուտբոլի պատմության մեջ)[108]։ Բենեթսն առաջին անգամ Ռուսաստան եկավ 1997 թվականին և 10 տարվա ընթացքում հասցրեց ընդլայնել իր գիտելիքները խորհրդային և ռուսական ֆուտբոլի մասին, ինչը նրան շատ անկանխատեսելի և բավականին հուզիչ է համարում[108][109]։ Անգլիացի երկրպագուները, ովքեր հետևել են Եվրոպայի առաջնության խաղերին, Ռուսաստանի՝ Նիդեռլանդների նկատմամբ քառորդ եզրափակչում տարած հաղթանակից հետո, միաձայն խոստովանել են, որ Ռուսաստանի հավաքականը գերազանցել է հոլանդացիներին և՛ խաղի որակով, և՛ խաղով, ինչպես նաև խոստովանել է, որ իրենք դժգոհություն չունեն Սթիվ Մաք Քլարենից, ով։ ընտրական մրցաշարից հետո հեռացվել է աշխատանքից, քանի որ «ամոթ չէ պարտվել ապագա քառորդ եզրափակչի մասնակիցներին և Եվրո 2008-ի պոտենցիալ չեմպիոններին»[110]։

Արձագանք Ռուսաստանում

խմբագրել

Այս խաղում տարած հաղթանակը ուրախություն առաջացրեց ինչպես ռուս ֆուտբոլասերների, այնպես էլ ֆուտբոլից հեռու մարդկանց շրջանում։ Ռուս մարզիչ Գուս Հիդինկը ձեռք[111] բերել «Կախարդ» մականունը։ Նրա համար՝ որպես Ռուսաստանի հավաքականի մարզչի, այս խաղը դարձավ 13-րդ անընդմեջ, իսկ հանդիպումից հետո նրան նվիրեցին ռուս նկարիչ Պյոտր Նեմչինովի նկարը[111]։ Ռուսաստանի համար սա յոթերորդ կամային հաղթանակն էր (այսինքն՝ հաղթանակ, որը թիմը տանում է խաղի ընթացքում պարտվելով) և առաջին հաղթանակը առաջին խաղակեսում անընդմեջ պարտվելուց հետո[112]։ Ընդհանուր առմամբ, բուն հանդիպումը և տոնակատարությունները անցել են առանց լուրջ միջադեպերի[113], թեև խաղի ընթացքում Համառուսաստանյան երկրպագուների ասոցիացիայի հետ կապ չունեցող անձինք կրակ են բացել և վառել հրավառություն[114], իսկ խաղի ընթացքում 64 հոգի բերման են ենթարկվել կռվելու համար և 14-ը՝ տոմսերը ուռճացված գներով վաճառելու փորձի համար[115]։

Ռուսաստանի հավաքականի հաղթանակի կապակցությամբ տոնական միջոցառումներ են տեղի ունեցել բազմաթիվ քաղաքներում։ Դրանց թվում էին Մոսկվան, Սանկտ Պետերբուրգը, Սամարան, Դոնի Ռոստովը, Մախաչկալան, Տոմսկը, Կալինինգրադը, Խաբարովսկը, Վլադիկավկազը և Մոզդոկը[116]։ Ըստ Իգոր Ռաբիների, ով հետևել է խաղի հեռարձակմանը, շնորհավորանքներ են եկել աշխարհի տարբեր քաղաքներից (ներառյալ Լաս Վեգասը)[117]։ Խաղից հետո Ռուսաստանի հավաքականին շնորհավորել են առաջին փոխվարչապետ Սերգեյ Իվանովը, ինչպես նաև գործարար և «Չելսիի» սեփականատեր Ռոման Աբրամովիչը[118]։ Հաջորդ օրը կայացած «ուղիղ գծի» ժամանակ Ռուսաստանի հավաքականին հաղթանակի կապակցությամբ շնորհավորել է նաև Վլադիմիր Պուտինը[119]։ Ռուսական մամուլն ինքը նշում էր ազգային հավաքականին աջակցության բարձր մակարդակը, Հիդինկի մարտավարական հանճարը և ողջ հաղթանակի կարևորությունը, որը ոչ պակաս հայտնի դարձավ, քան 1999 թվականին Ֆրանսիայի նկատմամբ տարած հաղթանակը։ Ի նշան թիմի և երկրպագուների հարգանքի՝ Ռուսաստանի ֆուտբոլային միության ներկայիս նախագահ Վիտալի Մուտկոն խաղի ավարտից մեկ ժամ անց իր տեղակալ Սերգեյ Պրյադկինի հետ միասին պատվո պտույտ կատարեց մարզադաշտում[120]։

Մարզիչներ և փորձագետներ

խմբագրել
 
Գուս Հիդինկ

Հիդինկը, ըստ մասնագետների, իր մարտավարությամբ գերազանցեց Մաքլարենին՝ կատարելով մի քանի խելացի քայլ։ Դրանցից մեկն ընդմիջմանը փոխարինման դուրս եկավ Դմիտրի Տորբինսկին։ «Սպարտակի» կիսապաշտպանին նշել է Ռուսաստանի հավաքականի նախկին դարպասապահ Սերգեյ Օվչիննիկովը՝ նրա ելքն անվանելով հաղթանակի առաջին քայլ[121], իսկ մարզիչ Գուս Հիդինկն ինքը գնահատել է Տորբինսկու ներդրումը հաղթանակում, քանի որ նա դաշտում թողել է ակտիվ Ջո Քոուլին[122]։ Սակայն նման քայլը ռիսկային էր, քանի որ Տորբինսկին անմիջապես չմտավ խաղի հոսքի մեջ և երկրորդ խաղակեսի սկզբում գրեթե անուղղակի մեղավոր դարձավ հնարավոր բաց թողած գոլի համար[123]։ Դմիտրին ինքն իրեն վերականգնեց՝ հմտորեն միանալով խաղին. նրա մի քանի ուժային շարժումներ արդյունավետ էին և դադարեցրեցին Անգլիայի հավաքականի մի քանի գրոհներ սկզբնական փուլում։ Տորբինսկին գործում էր դաշտի կենտրոնում, չնայած ակումբում խաղում էր եզրում, բայց դա բոլորովին չէր վատթարացնում նրա խաղային որակները[124]։

Հիդինկի մեկ այլ ճիշտ քայլ էր հաշիվը հավասարեցնելուց հետո գրեթե բոլոր խաղացողների տեղափոխումը հարձակման, և հատկապես աչքի ընկան ոչ միայն Դմիտրի Տորբինսկին և Ռոման Պավլյուչենկոն, այլ նաև Ալեքսեյ Բերեզուցկին, ով հեռահար հարված կատարեց Պոլ Ռոբինսոնի դարպասին և ստիպել է նրան սխալվել. Խաղացողների հարձակման ցանկությունը, ԽՍՀՄ հավաքականի նախկին պաշտպան Ալեքսանդր Բուբնովի տեսանկյունից, փրկարար շնորհ դարձավ Ռուսաստանի հավաքականի համար[125]։ Ինչ վերաբերում է բարոյական և կամային որակներին, ապա ինքը՝ Հիդինկը, ասաց, որ հրահանգել է խաղացողներին ամեն գնով հավասարեցնել հաշիվը և հաղթանակ կորզել, իսկ առաջ անցնելուց հետո չմտածել պաշտպանություն անցնելու մասին, ավելի պարզ խոսքերով՝ հոլանդացին պահանջել է. խաղացողները շարունակում են «կառչել իրենց գծին»[126]։ Նմանատիպ կամային հաղթանակներ են տարվել Բունդեսլիգայում, ըստ Կարլսրուեի և Ռուսաստանի հավաքականի նախկին խաղացող Սերգեյ Կիրյակովի, նույնիսկ 0:3 հաշվով ոչ հօգուտ թիմերից մեկի[125]։

Ի վերջո, հաղթանակի մեկ այլ գործոն բախտն էր՝ և՛ ռուս խաղացողների կողմից իրենց հնարավորությունների ժամանակին հաջող իրագործումը, և՛ բրիտանացիների անսպասելի սխալները։ Վալերի Բրոշինն ասել է, որ վատագույն սցենարի դեպքում բրիտանացիները կարող էին առաջ անցնել 3-0 հաշվով, բայց չօգտագործեցին իրենց հնարավորությունները[127]։ Այդ պահերից մեկը երկրորդ խաղակեսի սկզբում Սթիվեն Ջերարդի բաց թողումն էր դատարկ դարպասին, և այս պահը նույն Բուբնովի տեսանկյունից բեկումնային դարձավ հանդիպման ժամանակ[128]։ Խաղի վերջնական հաշիվը գուշակել է 1999 թվականին Ֆրանսիայի հետ խաղի հերոս Ալեքսանդր Պանովը[129], Բարսելոնայի, Լոնդոնի Արսենալի և Բելառուսի ազգային հավաքականի հայտնի կիսապաշտպան Ալեքսանդր Գլեբը[130], հեռուստամեկնաբան Վիկտոր Գուսևը, ով մեկնաբանել է հանդիպումը առաջին ալիքով[131] և անձամբ նախագահ ՌՖՄ Վիտալի Մուտկոն[132]։ Ռուսաստանի ազգային հավաքականի մերսող Միխայիլ Նասիբովը նույնիսկ ճշգրիտ կանխատեսել էր, որ Պավլյուչենկոն երկու գոլ կխփի[133]։

Մրցավարությունը, տեսչական կոմիտեի նախագահ Ալեքսեյ Սպիրինի տեսանկյունից, ամենաբարձր մակարդակի վրա էր, և Լուիս Մեդինա Կանտալեխոյի դեմ բողոք չէր կարող լինել, քանի որ նա իր որոշումներով չէր գրգռում հանրությանը[134] ։ Անգլիացիների նկատմամբ 11 մետրանոց նշանակելու օրինականության հարցում Սփիրին ասաց, որ Լուիս Մեդինա Կանտալեխոն ռադիոյով փորձել է կապ հաստատել իր օգնականի հետ, սակայն միջամտության պատճառով չի լսել նրա հրահանգները։ Միայն այն բանից հետո, երբ օգնականը ուղղվեց դեպի անկյունային դրոշը, Կանտալեխոն մատնացույց արեց 11 մետրանոց նշակետը (սա նշանակում են գծային գծերի նման ժեստերը)[135] ։ Բայց Ալեքսանդր Բուբնովը պնդում էր, որ մրցավարը սխալվել է երկու ուղղությամբ, ուստի ԽՍՀՄ հավաքականի պաշտպանը մրցավարի հայեցողությամբ թողեց դրվագները երկու թիմերի առաջին գոլերով[136] ։ Ի վերջո, Ռուսաստանի հավաքականի նախկին հարձակվող, Աշխարհի գավաթի մեկ խաղում խփած գոլերի քանակով ռեկորդակիր Օլեգ Սալենկոն նույնպես պաշտպանել է 11 մետրանոց նշանակելու մրցավարի որոշումը՝ ասելով, որ մրցավարները կասկածելիորեն հաճախ են սխալվում հօգուտ խաղի. Անգլիայի հավաքականը[137]։

Խաղացողներ

խմբագրել

Չնայած խաղից հետո հոգնածությանը և անհետաձգելի գործերին՝ Ռուսաստանի հավաքականի ֆուտբոլիստները հարցազրույց տվեցին ռուս լրագրողներին՝ պատմելով ոչ միայն Գուս Հիդինկի խրատների, այլև խաղի կարևորագույն պահերին սեփական մտքերի մասին[138]։ Ֆուտբոլիստներին Հիդինկը երկրորդ խաղակեսի մեկնարկից առաջ հետևյալ հրահանգն է տվել։

Հավատացեք ինձ, ես ծեր մարդ եմ, Դուք հնարավորություն կունենաք փոխել ամեն ինչ, ձեր խնդիրն է բաց չթողնել այդ հնարավորությունը

[139][140]։

  • Խաղից անմիջապես հետո հանդիպման հերոս Ռոման Պավլյուչենկոն, ով առաջինն է լքել խաղադաշտը, «Վրեմյա» հաղորդման ուղիղ եթերում հարցազրույց է տվել Առաջին ալիքին՝ պատմելով խաղից հետո ռուս երկրպագուների պահվածքի մասին։ Նա նաև մեկ այլ հարցազրույց է տվել Սպորտ-Էքսպրես թերթին և հայտարարել, որ երկրորդ գոլից հետո 100 տոկոսանոց վստահություն է ձեռք բերել հաղթանակի նկատմամբ[141]։
  • Իգոր Սեմշովը, որպես հաղթանակի հիմնական պատճառ, նշել է թիմային խաղը, համախմբվածությունն ու հաղթանակի հանդեպ հավատը. Նրա խոսքով՝ ռուսները միայն ուժեղացրել են անգլիացիների դարպասների վրա հարձակումը բաց թողած գոլից հետո, իսկ հյուրերը պարզապես քարացել են ՝ չհասկանալով, թե ինչպես օգտվել առավելությունից[142]։ Նա նաև ասել է, որ հավաքականը պետք է անգլիացիներից խլեր գնդակը և Չկրկներ Լոնդոնում կայացած խաղի սխալները.մոսկովյան խաղում, Նրա խոսքով, Անգլիայի հավաքականը ներկայացել էր բոլորովին այլ մարզահագուստով, քանի որ մտադիր էր ոչ-ոքի խաղալ[143]։
  • Ռուսաստանի հավաքականի ավագ Անդրեյ Արշավինի խոսքով ՝ միայն աշխատասիրությունն ու տակտիկական առաջադրանքների շարունակումը հաղթանակ բերեցին ռուսներին[144]։
  • Յուրի Ժիրկովը, որը խաղի ընթացքում վնասվածք էր ստացել, սակայն հանդիպումը ավարտել էր մինչեւ վերջ, շնորհակալություն է հայտնել երկրպագուներին աջակցության համար եւ անգլիացիներին խաղալու փորձերն անվանել ոչ պիտանի[145]։
  • Կոնստանտին Զիրյանովը, ով վաստակել է 11-մետրանոցը, խաղից հետո պատմել է, որ 11-մետրանոցները կարող էին իրացնել Դինիյար Բիլյալետդինովը կամ Սերգեյ Իգնաշևիչը։ Որպես հաջողության պատճառ Նա նշել է հավաքականի ագրեսիվ խաղը Երկրորդ խաղակեսում (այդ թվում նաև պաշտպանների և կիսապաշտպանների պրեսինգը) և ավելի կոմպակտ պաշտպանությունը[146]։
  • Հանդիպման ընդմիջմանը փոխարինման դուրս եկած Դմիտրի Տորբինսկին խաղից հետո ասել է, որ խաղացողներից ոչ ոք անգամ չի մտածել պարտության հնարավորության մասին։ Հիդինկը հրահանգել է անձամբ Դմիտրիին օգնել հավաքականին հաղթանակ տանել, ինչը չի զարմացրել Դմիտրիին նա վստահ է եղել խաղին իր մասնակցության հարցում, ինչի արդյունքում ամբողջ շաբաթ ինտենսիվ մարզվել է։ Նա նաև նշել է Պավլյուչենկոյին որպես ավելի հյուսվածքային խաղացող[147]։
  • Դարպասապահ Վլադիմիր Գաբուլովը, ով իր առաջին ամբողջական հանդիպումն անցկացրեց հավաքականի կազմում, ասել է, որ որևէ հուզմունք չի զգացել, իսկ հանդիպման ամենադժվար պահը համարել է այն պահը, երբ Ուեյն Ռունին դարձավ գոլի հեղինակ։ Նա ամենակարևորը ճանաչեց հանդիպման վերջնական արդյունքը հօգուտ Ռուսաստանի, իսկ հանդիպման առանցքային պահը համարեց Տորբինսկու փոխարինման դուրս գալը[148][149]։

Մամուլ

խմբագրել

Հանդիպման արդյունքը թեև հաճելի, բայց այնուամենայնիվ շոկ էր լրագրողների համար, ովքեր հանդիպումը անվանում էին «հաղթանակ Լուժնիկիում», «թագավորական Վիկտորիա», «գրող Հիդինկի ֆանտաստիկ վեպ և հաղթանակ երրորդ խաղակեսում»[150]։ Սպորտ-Էքսպրես-ում իր նյութերից առաջիններից մեկը հրապարակեց Իգոր Ռաբիները՝ խենթանալ, որը հետագայում մտավ նրա Մեր ֆուտբոլային գրքում[151]։ Ռաբիների խոսքով՝ Անգլիայի հավաքականի նկատմամբ տարած հաղթանակը և Ռուսաստանի հավաքականի խաղը խորհրդանշական պատասխան էր Լոնդոնի և Անգլիայի ֆուտբոլի ասոցիացիայի կողմից անհյուրընկալության մի շարք դրսևորումների մասնավորապես, Լոնդոնում և Ռուսաստանի հավաքականի նախավարժանքի ժամանակ մարզադաշտի լույսերն անջատվել էին, Ռուսաստանի հավաքականի դիտորդ մարզիչ Նիկոլայ Խուդիեւին Անգլիա-Իսրայել խաղի ժամանակ հատուկ դարպասից դուրս էին ուղարկել վերին մակարդակ, Ռուսաստանի հավաքականին հրաժարվել էին ուղեկցող մեքենա տրամադրել, վերջապես լոնդոնյան խաղում Զիրյանովի գոլը չհաշվվեց[152][153]։ Նույն թերթում Հիդինկի ֆանտաստիկ վեպը հոդվածը համառոտ ժամանակագրություն էր տալիս խաղից առաջ վերջին օրվա և հանդիպմանը նախապատրաստվելու վերջին ժամերի մասին[154]։ Վիկտորիա-հաղթանակ Ռոսիյսկայա գազետա-ում հրապարակված իրենց հարցազրույցներն են տվել խորհրդային նախկին ֆուտբոլիստ Եվգենի Լովչևը, Ռուսաստանի ֆուտբոլային միության պատվավոր նախագահ Վյաչեսլավ Կոլոսկովը և հանդիպման հերոս Ռոման Պավլյուչենկոն, որտեղ նշվել է նաև դրոշի մասին, որը հայտնվել Է Գինեսի ռեկորդների գրքում[155]։ Խաղից առաջ, ընթացքում և հետո տեղի ունեցած անկարգությունների մասին գրել են Նովիե իզվեստիայում՝ հաղթանակ երրորդ խաղակեսում։Անդրեյ անունով ֆուտբոլային երկրպագուներից մեկը հայտարարել է, որ ցանկանում է Ռուսաստանի հաղթանակը տեսնել ոչ միայն ֆուտբոլային դաշտում, այլև երկու երկրների երկրպագուների բախումները[156]։ Կոմսոմոլսկայա պրավդան, բացի խաղի մասին հաշվետվությունից, հրապարակել է մի քանի բրիտանացիների անուններ, որոնք տուժել են ռուս երկրպագուների հետ բախումների ժամանակ[157]:

Արձագանք Անգլիայում

խմբագրել

Այս պարտությունը Մեծ Բրիտանիային վտանգի տակ դրեց 1984 թվականից ի վեր առաջին անգամ առանց ներկայացուցչի մնալու Եվրոպայի առաջնությունում, քանի որ Շոտլանդիան նույն օրը 0-2 հաշվով պարտվեց Վրաստանին[158], իսկ Հյուսիսային Իռլանդիան բաց թողեց հաղթանակը՝ Շվեդիայի հետ խաղն ավարտելով ոչ-ոքիը՝ 1-1։ Այս երկու հավաքականները, ինչպես Անգլիան, տեսականորեն դեռ կարող են խմբերում զբաղեցնել երկրորդ տեղը, ինչը կերաշխավորեր նրանց մասնակցությունը Եվրոպայի առաջնությանը։ Սակայն Ուելսի և Իռլանդիայի (չնայած այն ներկայացնում է անկախ Իռլանդիայի Հանրապետությունը) թիմերը վաղուց դուրս են մնացել Եվրո-2008-ի ուղեգրի համար պայքարից իրենց ընտրական D խմբում Գերմանիան և Չեխիան նախօրեին ստացել են Եվրոպայի առաջնության ժամանակացույցը։ Խաղին հաջորդող օրերին ՖԱԱ-ն անգլիական ապրանքների չիրացված վաճառքի պատճառով կրեց 8 միլիոն ֆունտ ստերլինգի վնաս. այդ ապրանքների պահանջարկը կտրուկ ընկավ Անգլիայի պարտությունից հետո[159]։ Անգլիայի ֆուտբոլի ասոցիացիայի կողմից մրցավարի որոշումը բողոքարկելու և նրա որոշումը բողոքարկելու փորձն անհաջող էր։ՈՒԵՖԱ-ն հրաժարվեց դիտարկել այս դրվագը՝ նշելով, որ տեղի է ունեցել կանոնների խախտում, և Կոնստանտին Զիրյանովը չէր կեղծում[160][161]։

Խաղից հետո բարկացած անգլիացի երկրպագուները սկսեցին անկարգություններ անել Մոսկվայում և հարձակվել ռուս երկրպագուների վրա։ Մոսկվայի ներքին գործերի գլխավոր տնօրինության պաշտոնական ներկայացուցիչ Եվգենի Գիլդեևի խոսքով՝ բրիտանացիները շրջում էին 30-50 հոգանոց խմբերով՝ դրսևորելով աճող ագրեսիվություն և հարբած[162][163]։ Խոշոր ծեծկռտուքներից մեկը տեղի է ունեցել Թեատրալնայա հրապարակում, երբ մոտ 20 հոգի կռվել են Կարլ Մարքսի հուշարձանի մոտ[162], որից հետո Ռուսաստանի 6 քաղաքացիներ բերման են ենթարկվել և ուղարկվել Կիտայ-Գորոդի ոստիկանական բաժանմունք, իսկ ավելի ուշ՝ առնվազն 34 մարդ։ ուղարկվել են այնտեղ ալկոհոլային խմիչքներ խմելու և մանր խուլիգանության համար[162]։ Մեկ այլ ծեծկռտուք տեղի է ունեցել ժամը 21:30-ի սահմաններում Նովի Արբատում, երբ Անգլիայի երկրպագուներից մեկը կռվի է բռնվել անհայտ անձի հետ։ Միջադեպի մեղավորը բռնվել է 15 րոպեի ընթացքում[164]։ Բժշկական զեկույցների համաձայն՝ բրիտանացիներն էին, որ շատ դեպքերում բժշկական օգնության կարիք ունեին[165]։

Մարզիչներ և փորձագետներ

խմբագրել
 
Սթիվ Մաքլարեն

Անգլիայի հավաքականի գլխավոր մարզիչ Սթիվ Մաք Քլարենը խաղից հետո իրեն ծայրահեղ անպատշաճ պահեց. մասնավորապես, նա հրաժարվեց գալ ասուլիսի և հարցազրույց տալ ռուս լրագրողներին՝ ասելով, որ դա կանի միայն անգլիացի լրագրողների համար, և ոչ միայն հրաժարվեց. թարգմանչի ծառայությունները, բայց նույնիսկ արգելեցին թարգմանել ձեր պատասխանները։ Վրդովված ռուս լրագրողները Մաքլարեին անվանեցին նման հայտարարության համար[166] և ցուցադրաբար լքեցին կոնֆերանսի դահլիճը՝ ի նշան բողոքի Մաքլարեի վարքագծի դեմ, որը հոնքերը բարձրացրեց նույնիսկ բրիտանական մամուլի մոտ[167]։ Մամուլի ասուլիսում Մաքլարենը քննադատել է մրցավարին և մեղադրել նրան սխալ նշանակելու մեջ, որը շրջել է խաղը։ Ըստ «Միդլսբրոյի» նախկին մարզիչի, խախտումը եղել է տուգանային հրապարակից դուրս[168]։ Նա հերքեց խաղացողների մեղքը պարտության մեջ՝ պնդելով, որ նրանք կատարել են իրենց խաղային ծրագիրը մինչև վերջ[169], և խոստովանեց, որ ռուսական երկու գոլերի միջև «խելահեղ չորս րոպեն» շրջեց հանդիպման ընթացքը[170]։

Բացի այդ, ըստ որոշ բրիտանացի լրագրողների, պարտությունը վերագրել է որոշ «այլաշխարհային ուժերի»[171], քանի որ ռուս երկրպագուները, իբր, օգնության են դիմել սիբիրյան շամաններին, ովքեր եկել են հանդիպման[172] և ինչ-որ վուդու ծեսեր են կատարել։ Անգլիայի հավաքականի խաղը խաթարելու նպատակով[173]։ Այս մասին լուրերը միայն մասամբ հաստատվեցին. 45-ամյա բուրյաթ շաման Բաշիլա Թամարա Շանտանովան, ով 1980 թվականին Մոսկվայի Օլիմպիական խաղերի հանդիսատեսներից մեկն էր Լուժնիկիի տրիբունաներում, խաղից առաջ հեթանոսական և բուդդայական ծեսեր է կատարել՝ ի աջակցություն Ռուսաստանի հավաքական[174], 35 Հայիթիից ամյա մամբոն (վուդու քրմուհի) Դամբալան որոշակի ծիսակարգի օգնությամբ երեք օր շարունակ վատթարացրել է Անգլիայի հավաքականի երեք խաղացողների ֆիզիկական վիճակը՝ վտանգ չառաջացնելով։ կյանքը։ Դամբալայի թիրախն էր Ֆրենկ Լեմպարդը, ով փոխարինման դուրս եկավ ուշ, Ջոն Թերին, ով չխաղաց հանդիպմանը վնասվածքի պատճառով, և Ջո Քոուլը, ով սկսեց և խաղաց անհամոզիչ[175]։

Խաղից առաջ Անգլիայի երեք ֆուտբոլային մասնագետներ, ովքեր այս կամ այն կերպ աշխատել են Անգլիայի հավաքականում (ոչ միայն մարզիչներ, այլև խաղացողներ) ՝ Գրեհեմ Թեյլորը, Դևիդ Պլատը և Գլեն Հոդդլը, հարցազրույց են տվել Սպորտ Էքսպրես" թերթին ՝ կանխատեսումներ անելով խաղի վերաբերյալ։ Նույնպիսի հարցազրույցներ են եղել նաև խաղի ընդմիջման ժամանակ և խաղից հետո[176]։ Այնուամենայնիվ, ամենահամարձակ ենթադրություններ անող մարզիչները զարմացան հանդիպման արդյունքից[177][178][179][180]:: Այսպես, Թեյլորը, որը դեռ խաղից առաջ Ռուսաստանին անվանում էր ֆավորիտներ, զարմացավ, որ անգլիացիները նույնիսկ ոչ-ոքի չպահեցին դրա պատճառը նա անվանեց անգլիական հավաքականի տրամադրվածության բացակայությունը, որը հաճախ չէր կարող վստահ հաղթել նման հանդիպումներում, և Ռուսաստանի հավաքականի ոգու ուժը, իսկ հանդիպման շրջադարձային պահը անվանեց Սթիվեն Ջերարդի վրիպումը երկրորդ խաղակեսի սկզբում։ Պլատը, ով կարծում էր, որ առաջին խաղակեսում պաշտպանական գործողությունները և Ռունիի գոլը հաղթանակ կապահովեն, քննադատել է Անգլիայի հավաքականի խաղը Երկրորդ խաղակեսում և հայտարարել, որ անգլիացիները, պարտվելով կարևորագույն խաղում, ձախողել են ընտրական արշավը, իսկ Մաքլարենը պետք է հրաժարական տա։ Խոդլը խաղից հետո խոստովանել է, որ զարմացած է հանդիպման արդյունքից և երկրորդ խաղակեսի միջնամասում տեղի ունեցած կոտրվածքից ՝ նշելով Գուս Հիդինկի տաղանդը և Ռոման Պավլյուչենկոյի գործողությունները, և ընդունելով, որ պարտության համար արդարացում չի կարող լինել, ինչպես նաև վստահեցնելով, որ ռուսները մնացած հանդիպումներում վեց միավոր կվերցնեն։ Ֆուտբոլային նախկին մրցավար Գրեհեմ Փոլը տված հարցազրույցում ասել է, որ ֆուտբոլում կարող են 11 մետրանոց նշանակել, եթե խաղացողի վրա կանոնների խախտումը սկսվել է տուգանային հրապարակից դուրս, բայց ավարտվել է ներսում, բայց ոչ Զիրյանովի վրա Ռունիի ֆոլկի դեպքում, քանի որ մրցավարը սխալ է հասկացել իր օգնականին[181]։

Խաղացողներ

խմբագրել

Անգլիացի ֆուտբոլիստները, վերադառնալով խաղադաշտից, առաջին րոպեներին ոչինչ չէին կարողանում ասել։ Նրանք անմիջապես չհավատացին, որ իրենք պարտվել են, չնայած արտաքինից Ջո Քոուլն ու Ուեյն Ռունին ոչ այնքան վրդովված էին, որքան կատաղած[182]։ Անգլիայի մի քանի խաղացողներ որոշեցին հարցազրույցներ տալ, և լրագրողներին արգելվեց լուսանկարել խաղացողներին խաղից առաջ[183] և դրանից հետո[182]։

  • Դարպասապահ Փոլ Ռոբինսոնը, ով երկու գոլ է բաց թողել և դիրքային սխալ թույլ տվել երկրորդ գոլի դրվագում[184], ընդունել է իր մեղքը պարտվելու մեջ և չի դժգոհել արհեստական խոտածածկից։ Նրա խոսքով ՝ ինքը չէր կարող տեսնել Ալեքսեյ Բերեզուցկու հարվածի պահը և ուղղությունը[185]։
  • Ուեյն Ռունին, ով դարձավ գոլի հեղինակ և միևնույն ժամանակ դարձավ վաստակած 11-մետրանոցի մեղավորը, պնդում էր, որ տուգանային հրապարակում չէ, բայց դժգոհ մնաց[186], որ 11-մետրանոցից հետո հավաքականը կորցրեց կենտրոնացումը և հույս հայտնեց, որ Իսրայելը միավորներ կխլի Ռուսաստանից[187]։
  • Հավաքականի ավագ Սթիվեն Ջերարդը, ով տուգանայինի խաղարկումից հետո վրիպեց երկրորդ խաղակեսի սկզբնամասում, իրեն մեղադրեց այդ դրվագի պատճառով պարտվելու մեջ։ Թեև նա վիճելի համարեց 11-մետրանոցները, Նա նշեց, որ դրանք չեն արդարացվում երկրորդ խաղակեսի կեսին անգլիացիների ձախողված խաղում[188],իսկ 11-մետրանոցները ոգեշնչել են ռուս ֆուտբոլիստներին և օգնել նրանց հաղթել։ Ջերարդը նաև կոչ է արել բոլոր խաղացողներին իրենց վրա վերցնել պարտության պատասխանատվությունը[189][189]։
  • Շոն Ռայթ-Ֆիլիպսը հայտարարել է, որ Անգլիան, միևնույն է, կարող է հայտնվել Եվրո-2008-ում և չի բացառել Ռուսաստանի միավորների կորուստը Իսրայելում[190]։
  • Սոլ Քեմփբելն ասել է, որ անգլիացիները կորցրել են կենտրոնացումը այն պահին, երբ դա հնարավոր չէր անել, և զգուշացրել է, որ անկախ նրանից[191], թե Ռուսաստանը միավորներ կկորցնի հաջորդ խաղում, վերջին տուրում խորվաթներից կրած պարտությունն անթույլատրելի է։ 11 մետրանոցի վերաբերյալ Նա մեկնաբանություն չի տվել, քանի որ չի տեսել այդ դրվագը[192]։

Մամուլ

խմբագրել

Խաղից հետո բրիտանական թերթերում և ամսագրերում կործանարար հոդվածներ հայտնվեցին խաղի մասին[193], որը կոչվում էր «խաղ, որում ֆուտբոլի գրանդները չեն պարտվում»[194], «Մոսկվայի բախում»[195], «կուտակումներ»[196], իսկ «մղձավանջ» («նյեթ-մարը» բառախաղ է - «նյեթ» + «մղձավանջ»)[194]։ Լրագրողները քննադատում էին խաղացողներին՝ մեղադրելով նրանց հակառակորդին կոպտորեն թերագնահատելու և խաղի նկատմամբ ամբարտավան վերաբերմունքի մեջ, իսկ մրցավար Լուիս Մեդինա Կանտալեխոյին, ով 11 մետրանոց նշանակեց Փոլ Ռոբինսոնի դեմ, մեղադրեցին կողմնակալության մեջ, բայց դեպքերի ճնշող մեծամասնության հիմնական թիրախն էր։ Քննադատությունը Սթիվ Մաքլարենն էր, ով, ըստ մամուլի, ձախողեց ոչ միայն Մոսկվայի խաղը, այլև ողջ ընտրական արշավը, ինչի արդյունքում ստիպված եղավ անհապաղ հրաժարական տալ[195]։ Ինչ վերաբերում է Հիդինկին, բրիտանացին չէին խնայում էպիտետները՝ համեմատելով նրա մարտավարությունն ու հետխաղյա մեկնաբանությունները «աստվածային հայտնության» հետ[197]։ Որոշ հրապարակումներ պնդում էին, որ այս պարտության հետ կապված անգլիական ֆուտբոլում հասունացել է բարեփոխումների ժամանակը[196]։

Քննադատություն Մաքլարենի հասցեին

խմբագրել

Թերթը հոդվածում[198] հանդիպման երկրորդ կեսում[199] Մաքլարենի մարտավարական սխալները համեմատեց այսպես կոչված թեթև խմբի հարձակման հետ Բալակլավայի ճակատամարտում (Ղրիմի պատերազմ), երբ սխալ էր մեկնաբանված բրիտանական հեծելազորային ջոկատը։ Կազմված արիստոկրատիայի ներկայացուցիչներից ընկել է ռուսական հրետանու կրակի տակ և կրել մարտական լուրջ կորուստներ։ Պարբերականը կոչ է արել Մակքլարենին պարտությունից հետո հրաժարական տալ[200]։ Մեկ այլ հոդվածում «Երկաթե վարագույրներ համար»։«Երկաթե վարագույրի» անալոգիան», թերթը նշում է, որ այս պարտության հետ կապված Անգլիան 14 տարվա մեջ առաջին անգամ կարող է բաց թողնել խոշոր մրցաշար, վերջին անգամ Անգլիան չի խաղացել 1994 թվականին աշխարհի գավաթ, երբ նա հեռացվեց աղետալի արշավի համար Գրեհեմ Թեյլորը[201]։ Հոդվածի մեկնաբանություններում օգտատերերը վրդովված էին, որ անգլիացի ֆուտբոլիստները չունեին այն կերպարը, որն առկա էր ռեգբիստների մոտ, ովքեր վերջերս Ֆրանսիայի աշխարհի գավաթի խաղարկության արծաթե մեդալակիր դարձան[202]։

Վկայակոչելով Գուս Հիդինկի հետխաղյա հարցազրույցը, ով «գիտեր, թե ում պետք է մեղադրի արդյունքի համար», նույնպես մեղադրեցՄաքլարեին պարտության համար[203]։ Թերթի լրագրող Փոլ Ուիլսոնը, անվանելով Սթիվեն Ջերարդի պարտության գլխավոր մեղավորը, որի բաց թողնումը երկրորդ խաղակեսում հիմնական իրադարձությունների շղթայի սկիզբն էր[204], նշել է, որ Մաքլարենը արշավն անցկացրեց նույնիսկ ավելի վատ, քան Քևին Կիգանը եզրափակչում։ 2000 թվականի Եվրոպայի առաջնության փուլը, քանի որ ղեկավարությամբ բրիտանացիները չկարողացան հաղթել Մակեդոնիային և հյուրընկալվելիս պարտվեցին Խորվաթիային, ուստի ստիպված էր հրաժարական տալ՝ անկախ Եվրոպայի առաջնության ընտրական մրցաշարի արդյունքից[205]։ Վիլսոնը որպես Մաքլարեին հավանական իրավահաջորդներ անվանեց Ժոզե Մոուրինյոյին, Գուս Հիդինկին կամ Լուիս Ֆելիպե Սկոլարիին, սակայն կատակով առաջարկեց մարզիչ նշանակել Վիկտոր Զուբկովին, որը խաղից առաջ խրատում էր ռուսներին[205][204]։ Ի դեմս Ջո Լավջոյի, պահանջներ ներկայացրեց ոչ միայն Մաքլարենի, այլև Անգլիայի ֆուտբոլի ասոցիացիայի գլխավոր տնօրեն Բրայան Բարվիկի դեմ, ով ժամանակին պաշտպանում էր Մաքլարենի թեկնածությունը մարզչի պաշտոնում[204]։

«Անգլիայի հույսերը թելից կախված» հոդվածում կոչ արեցին երկրպագուներին պատրաստվել վատթարագույնին[206] ՝ գուշակելով Սթիվ Մաքքլարենի թոշակի անցնելը մինչև Սուրբ Ծնունդը՝ սպառված վստահության պատճառով և անվանելով Թերի Վենեյբլսին կամ սուր Թրևոր Բրուկինին որպես իրավահաջորդ, ինչպես նաև դատապարտեցին Մաքլարենի փոխարինումները խաղում և իր պարտությունն արդարացնելու նրա փորձերը, որոնք ավելի շատ նման էին «մահվան զրնգոցի»[207]։Նա նաև նշել է, որ խաղի ընթացքը փոխվել է «չորս րոպեանոց խելագարության Մոսկվայում»[206], իսկ Անգլիայի հավաքականը խաղից հետո նմանվել է «ջղաձգության մեջ շարժվող դիակի»։ Պարբերականը, ենթադրելով Մաքլարենի մոտալուտ հրաժարականը, ներկայացրել է նրա հնարավոր իրավահաջորդների ցուցակը, որում ներառված են Գուս Հիդինկը, Արսեն Վենգերը, Ժոզե Մոուրինյոն, Ֆաբիո Կապելոն և շատ այլ մասնագետներ[208]։Հարցազրույց է հրապարակել Մաքլարենի նախորդի՝ որպես ազգային հավաքականի մարզիչ Սվեն-Գորան Էրիկսոնի հետ, ով ասել է, որ Մաքլարենին սպառնում է իր հրաժարականի մասին, որ եթե Անգլիայի հավաքականը չմասնակցի, իր պարտությունը կվերագրի պարզ դժբախտությանը։

Շատերը կարծում են, որ եթե դու խաղում ես թիմում, ամեն ինչ հեշտ կլինի, բայց իրականում դու պետք է աշխատես և հաջողության ունենաս հաղթելու համար։ Չեմ կարծում, որ Անգլիան բավական հաջողություն ունեցավ Ռուսաստանի հետ խաղում։

հրապարակելով հետ հարցազրույցը «4 րոպե խելագարության» մասին[209], ամփոփել է հանդիպումը «Բարի գիշեր, Վիեննա» հոդվածում (, Ռինգո Սթարի ալբոմի անվանումը), որը կանխատեսում է բրիտանացիների բացակայությունը Եվրո-2008-ից- 2002 թվականի աշխարհի առաջնությունից Նիդեռլանդների բացակայության հետ[210]։ Պարբերականը Սթիվ Մաքլարենից պահանջել է բացատրել մի շարք գործոններ՝ ինչու է Ուեյն Ռունին, ով իր գոլը խփում է խաղից դուրս դիրքից, պաշտպանությունում աշխատել ----- նշանակելու պահին, և ինչ հիմնավորմամբ Ֆրենկ Լեմպարդը[211] չի եղել խաղադաշտում․ մեկնարկային կազմում, բայց Փոլ Ռոբինսոնն էր, ով իր հեղինակությունը թողեց Խորվաթիայի հետ արտագնա խաղում[212]։ Հրատարակությունը ենթադրում էր, որ Մաքլարենը հրաժարական կտա Խորվաթիայի հետ խաղից առաջ[213]։

Քննադատություն խաղացողների հասցեին

խմբագրել

քննադատել է խաղացողներին հոդվածներում ( անգլ. թարգմանաբար՝ «Мы в руинах» ), որտեղ «ավերակներ» բառը ( անգլ. թարգմանաբար՝ «руины» ) Ուեյն Ռունիի ազգանվան ոճավորված ուղղագրությունն էր[214], և «Հավերը պետք է տուն գան տապակելու» (անգլ.՝ Chickens home to roost ), խաղացողներից պահանջում են բացատրել իրենց պարտության պատճառները[215]։ Գնահատելով խաղացողներին՝ հրապարակումը Սոլ Քեմփբելին և Ուեյն Ռունիին տվել է 7 միավոր՝ 10 բալանոց համակարգով, իսկ Սթիվեն Ջերարդին՝ 5 միավոր։ Ամենացածր միավորները ստացել են Փոլ Ռոբինսոնը, Գարեթ Բարրին և Ջոլեոն Լեսկոտը[216][214]։ Հոդվածում (անունը համապատասխանում է «Մոսկվա» բառի արտասանությանը, KO-ն «նոկաուտ» բառի հապավումն է՝ նոկաուտ ) հրապարակել է հարցազրույց McLaren-ի հետ, որտեղ նա. նշել է, որ մինչև 11 մետրանոցը Քեմփբելը և Ֆերդինանդը խաղում էին բարձր մակարդակով, և հարցազրույց Սթիվեն Ջերարդի հետ, ով կոչ արեց թիմին ստանձնել պարտության պատասխանատվությունը[217]։

Nyet-mare հոդվածում (անգլ. ՝ Nightmare-Nightmare-եւ անգլերեն բառի թարգմանությունը ոչ-ոք) Մարտին Լիպտոնն անվանել է Փոլ Ռոբինսոնի պարտության մեղավորը, որը դիրքային սխալ է թույլ տվել Պավլյուչենկոյի երկրորդ գոլի դրվագում։ Դրանից մեկ տարի առաջ Զագրեբում անգլիացիները պարտվեցին 0-2 հաշվով, իսկ Ռոբինսոնը երկրորդ բաց թողած գոլի դրվագում Գարի Նևիլի հակառակ փոխանցումից հետո չմշկեց գնդակը և գնդակը բաց թողեց սեփական դարպասը[218][219]։ Խաղի հերոս է ճանաչվել Ռոման Պավլյուչենկոն, որին համեմատել են ՄՅՈւ-ի մեծ պահեստային Ուլե-Գունար Սուլշերի հետ, ով փոխարինման դուրս գալուց հետո բազմիցս խփել է հաղթական գոլեր, Ընդ որում Անգլիայի հավաքականի երեք պաշտպաններից ոչ մեկը երկրորդ գոլի դրվագում չի վարվել այնպես, ինչպես սպասվում էր[220][221]։ Ըստ թերթի ՝ Մաքլարենը հայտնվել է անվերադարձ կետում, որից հետո անգլիացիները գրեթե հույս չունեն որակավորվել Եվրո-2008-ին[222][223]։ Իսկ թերթը պարտության մեղքը բարդել է նույնիսկ 1 հեռուստաալիքի մեկնաբանների վրա ՝ Ռիչարդ Քիզը և Ջեյմի Ռեդնապը (քեռին և հայրիկը), լրագրող Ուիլ Բաքլիի խոսքերով, նրանք ամբողջ խաղի ընթացքում մոլորության մեջ են գցել հանդիսատեսին[224][225], իսկ նրանց գործողությունները նկարագրվել են Անգլիային խեղդում են հայրիկի գոռգոռոցը և հորեղբոր հպարտությունը վերնագրով (անգլ. ՝ Shouty dad and hubristic plonkers sink England)՝ չճանաչելով Ռունիի գոլի պահին խաղից դուրս դիրքի փաստը։ Ռեդնապը փորձում էր Ջերարդին ներկայացնել որպես պարտության գլխավոր մեղավոր, իսկ Քիզը պարզապես կորցրեց խաղի թելը։ Իր հոդվածի վերջում Բաքլին ասել է, որ Անգլիայի ամբողջ հավաքականը որակով ավելի վատ խաղաց, քան 1970-ականներին[226][227]։

Երկարաժամկետ հեռանկարներ

խմբագրել

Հեգնանքով ու ծաղրով լի՝ «Անհանգիստ ներքին ճակատում» վերնագրով հոդվածը (անգլ.՝ It's disquiet on the home front, ակնարկ Էրիխ Մարիա Ռեմարկի «Ամենայն հանգիստ արևմտյան ճակատում» վեպի վերնագրին։ Դերեկ Մակգովերնը կանխատեսեց Մեծ Բրիտանիայի բոլոր թիմերի՝ Եվրո-2008-ին չմասնակցելու ձախողումը, ինչպես նաև մարզչական շտաբների հրաժարականը, և խաղադրույքներ կատարեց, թե ով կմիանա ազգային հավաքականին նոյեմբերին Խորվաթիայի դեմ խաղում։ Ըստ ՄակԳովերնի՝ Ջոլեոն Լեսկոտն ու Փոլ Ռոբինսոնը չպետք է խաղային ազգային հավաքականում, իսկ Անգլիան խայտառակող Սթիվ ՄաքՔլարենը պետք է որքան հնարավոր է շուտ հեռանար ազգային թիմից և այլեւս չաշխատեր անգլիական ակումբների հետ[228]։ Բրայան Վուլնոուն հոդվածը հրապարակեց նույն տարվա նոյեմբերին. «Ամոթ է, որ մենք հասանք դրան» (անգլ.՝ Shameful that it's come to this ), որտեղ նա նկարագրել է բրիտանացիների մասնակցությամբ ցանկացած ընտրական արշավի բնորոշ ընթացքը և վրդովվել է այն փաստից, որ այժմ Անգլիայի հավաքականի ճակատագիրը կախված կլինի միայն նրանից, թե Ռուսաստանը միավորներ կկորցնի խաղերում։ Իսրայելի և Անդորրայի հետ[229]։

Շոտլանդական հաշվարկել է, որ Անգլիայի հավաքականի՝ Եվրո-2008-ին չմասնակցելու դեպքում միայն Անգլիայի ֆուտբոլային ասոցիացիան կկորցնի մինչև 8 միլիոն ֆունտ ստերլինգի պայմանագրեր, իսկ Մեծ Բրիտանիային ընդհանուր նյութական վնասը կկազմի 1,25 միլիարդ ֆունտ։ Թերթը նաև հիշեցրել է, որ Մաքլարենին նախկինում մեղադրում էին հինգ ֆուտբոլային ակումբների բյուջեները ոչ նպատակային վատնելու մեջ[230], որոնք նա մարզում էր, իսկ Ֆուտբոլային ասոցիացիան մերժեց Սեմ Էլլարդայսի և Ալան Քերբիշլիի թեկնածությունները, որոնք ատում էին միմյանց, և մարզչի պաշտոնում նշանակեց Մաքլարենին, որը չգիտեր ինչպես պաշտպանել իր կարծիքը և հետևում էր Մամուլի հաղորդագրությանը[231]։ The Times սպորտային սյունակի հեղինակ կավե Սոլեկոլ (անգլ.՝ Kaveh Solhekol) զգացմունքների վրա ՖԻՖԱ-ի և ՈՒԵՖԱ - ի ղեկավարությունից պահանջեց չեղյալ հայտարարել ընտրական մրցաշարերը Եվրոպայի առաջատար հավաքականների կամ նախորդ մրցաշարի փլեյ-օֆֆի մասնակիցների համար[232], որպեսզի նման խայտառակությունները չկրկնվեն - նման սխեմա գործում է ռեգբիի աշխարհի առաջնություններում[233], իսկ նրա գործընկեր Մարտին Սամուելը այնքան էլ կատեգորիկ չէր ՝ պարտությունը վերագրելով անգլիացի մարզիչների ՝ այլ սխեմաներով խաղալու անկարողությանը, բացի 4-4-2-ից, ինչը հաջողություն չէր բերում հավաքականին։ Սամուելի խոսքով ՝ միայն անցումը խաղի ավելի ժամանակակից սխեմաներին և տեխնիկայի մեջ ռուսներին զիջած խաղացողների նկատմամբ վերաբերմունքի փոփոխությունը կարող է անգլիացիներին բերել այնպիսի հաջողություններ, ինչպիսին 1990 թվականի աշխարհի առաջնությունում և 1996 թվականի Եվրոպայի առաջնությունում[234]։

Մի շարք հոդվածներում նշում էր, որ Անգլիայի հավաքականն արդեն գերազանցել է իր օգտակարությունը և չի կարող մտածել ոչ միայն Եվրո 2008[235], այլև այլ հեռանկարների մասին։ Պարտությունը, ըստ թերթի, հետ մղեց ամբողջ անգլիական ֆուտբոլը գրեթե 14 տարի առաջ, և Անգլիայում անհաջողությունների անցած բոլոր տարիների ընթացքում ֆուտբոլիստների նկատմամբ ձևավորվեց չափազանց մեղմ վերաբերմունք[236][237]։ Գլեն Մուրը հայտարարեց, որ թիմը «սպառել է արդարացումների վարկը» (անգլ.՝ A team that has run out of excuses )[238] Ռուսաստանի հավաքականի պարտությունից հետո, որը, հաշվի առնելով ԽՍՀՄ և ԱՊՀ հավաքականների խաղերը, չի հաղթահարել միջազգային մրցաշարերի խմբային փուլերը 1990 թվականից ի վեր[238]։ Սեմ Ուոլեսը համոզեց երկրպագուներին, որ թիմը թերագնահատում է թշնամուն և այլևս չի կարող մեղադրել արհեստական խոտածածկին[239][240]։ Նիկ Թաունսենդը մեղադրել է թիմին, որ չկարողացավ պահպանել անհրաժեշտ հաշիվը խաղում[241]։ Մաքքլարենի հնարավոր իրավահաջորդները, ով պետք է հեռանար որակավորման արշավից հետո, անվանվեցին Ժոզե Մոուրինյոն[242] և Մարտին Օ'Նիլը, ում թեկնածությունը գլխավոր մարզչի պաշտոնում նախկինում մերժել էր Ֆուտբոլային ասոցիացիայի ղեկավարությունը[243]։ Էնդրյու Մուրը երկրպագուներին հորդորեց մտածել Անգլիայում ֆուտբոլը բարեփոխելու մասին, որը ոչ այնքան խաղացողներին է նախապատրաստում ազգային հավաքականին, այլ ավելի շուտ բավարարում է գործարարների նպատակները[244]։

Արտասահմանյան արձագանք

խմբագրել

Մամուլ

խմբագրել
  • Հոլանդական ինտերնետային կայքում Գուս Հիդինկի հայրենակիցները, մեկնաբանելով Ռուսաստանի խաղը, հատկապես գովել են ռուսների գլխավոր մարզչին[245]։
  • Ուկրաինական հրատարակություն քննարկելով խաղը նշել է, որ ռուսները կարողացել են օգտվել Սթիվ Մաքլարենի տակտիկական սխալ հաշվարկներից, որը խփած գնդակից հետո խաղը տեղափոխել է խիստ պաշտպանության[246], ինչպես նաև անկեղծ զարմանք է հայտնել Սթիվ Մաքլարենի հետխաղային պահվածքի վերաբերյալ[247]։
  • Գերմանական կայքը ով վարում էր հանդիպման առցանց տեքստային հեռարձակումը, նշել է, որ Ռուսաստանն իր հաղթանակով ստիպեց Անգլիային ընտրությունը սկսել գրեթե զրոյից[248]։
  • Ֆրանսիական պարբերականը, որը նաև վարում էր խաղի առցանց տեքստային հեռարձակումը[249]. նկատել է, որ Ռոման Պավլյուչենկոյի գոլը էլեկտրական հարվածի ազդեցություն է թողել անգլիացիների վրա, ինչպես նաև էլեկտրականացրել է խաղի մթնոլորտը մինչև սահմանը։ Ավելին ֆրանսիացի լրագրողները ժամանակից շուտ հայտարարեցին անգլիացիների վերջնական դուրս մնալու մասին մրցաշարային պայքարից, թեև նրանց կանխատեսումն իրականացավ[250]։
  • Իսպանական մամուլը նշել է, որ Լուիս Մեդինա Կանտալեխոն իր որոշումներով որոշել է հանդիպման ելքը։ Ռուսաստանը և Մեդինա Կանտալեխոն Անգլիային մեկ քայլ են թողնում եվրոյի հետ մեկնելուց (իսպ. ՝ Russia y Medina Cantalejo dajana Inglaterra practicamente fuera de la Eurocopa) հոդվածում նշել է, որ Կանտալեխոն տանջում էր անգլիացիներին[251]։ Որոշ երկրպագուներ մեկնաբանություններում քննադատել են Կանտալեխոյի Գործելաոճը ՝ հայտարարելով, որ դրանից կարող է տուժել աշխարհի ցանկացած ուժեղ հավաքական, իսկ ֆուտբոլի ժողովրդականությունը կնվազի նաև Իսպանիայում։ Մյուսներն էլ չարախնդում էին, որ Կանտալեխոն խորհրդանշականորեն վրեժ լուծեց բրիտանացիներից Լյուիս Հեմիլթոնի հաղթանակի համար Ֆորմուլա 1-ի մրցաշրջանի ճապոնական Գրան Պրիում, որը մրցավազքի ավարտին Բախում առաջացրեց Մարկ Ուեբերի և Սեբաստիան Ֆետելի միջև, հաղթեց միավորներով և հաղթանակը խլեց Ֆերնանդո Ալոնսոյից, ով մրցավազքից դուրս եկավ մրցավազքի երկրորդ կեսին։ Ոմանք տեսել են անգլիացիների մարզչի և Ֆորմուլա 1-ի թիմի ազգանվան սիմվոլիկան, որը խառնված է 2007 թվականի լրտեսական սկանդալում[252][252]։
  • Կանադական պարբերականը ՝ ի դեմս սյունակագիր Քեթալ Քելիի (անգլ.՝ Cathal Kelly) 2007-ին Անգլիայի հավաքականը ընդգրկեց միջազգային մրցաշարերի ամենամեծ պարտվողների ցուցակում ՝ Եվրոպայի տնային առաջնությունում 1996-ի ընտրանու, Եվրո-2000-ի ընտրանու Իտալիայի հավաքականի և Եվրո-2004-ի ընտրանու Պորտուգալիայի հավաքականի հետ միասին։ Քելլիի խոսքով ՝ Անգլիան պարտությունից հետո հայտնվել է մեկ ոտքով գերեզմանում, և ընտրական արշավի երջանիկ ելքի շանսեր այլևս չեն մնացել[253]։
  • Լրատվական միջազգային գործակալությունը, ի դեմս Մայք Կոլետի, բոլշչիկովից պահանջել է խաղից հետո չլուծել սննդի հետ կապված վեճերը Մակլարենայի հետագա բուժումը գլխավոր մարզչի տևողության վրա է. Կոլետի խոսքով ՝ Սթրենդ է թափանցում մոտ 60 միլիոն մարդ, Բայց սերը ԱԱԻ-ից, ով համարում է այս հարցում ամեն հիվանդ աշխատակցին, չգիտես ինչու, չպետք է հայտարարի Անգլիայի հավաքականի գլխավոր մարզիչ դառնալու իր ցանկության մասին[254]։

Խաղացողներ

խմբագրել
  • Զենիթի ուկրաինացի լեգեոներ Անատոլի Տիմոշչուկը նշել է, որ նման մասշտաբի հաղթանակները երկար են մնում երկրպագուների հիշողության մեջ[255]։
  • Գերմանիայի հավաքականի նախկին խաղացող և այժմ նրա մենեջեր Օլիվեր Բիրհոֆը 2010 թվականի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի վիճակահանության ժամանակ խոստովանել է, որ Ռուսաստանը հաստատել է իր բարոյակամային որակները Անգլիայի նկատմամբ տարած հաղթանակի շնորհիվ[256]։
  • Ռուսաստանի հաղթանակին ոչ միանշանակ էր վերաբերվում այն ժամանակ Մոսկվայի Սպարտակի դարպասապահ Ստիպե Պլետիկոսը մի կողմից, Ռուսաստանի հաղթանակից հետո Խորվաթիայի ՝ Եվրոպայի առաջնությունում հայտնվելու հարցը 100% - ով չլուծված Մնաց, մյուս կողմից Պլետիկոսը շատ էր ցանկանում Եվրոպայի առաջնությունում տեսնել Ռուսաստանի և Խորվաթիայի հավաքականներին[257]։
  • Ռուսաստանի հաղթանակից շատ գոհ էր ԲԿՄԱ - ի հարձակվող Ալվես Ժոն, ով հետևում էր իր թիմակիցների ՝ Ժիրկովի, Իգնաշևիչի և Բերեզուցկի եղբայրների խաղին[258]։

Ամփոփիչ հաշվարկ

խմբագրել
8 Հունիսի 1968 (1968-06-08)
21:15 CEST
  Ռուսաստան 1-1 (ա.ժ.)  Անգլիա Օլիմպիական մարզադաշտ
Հանդիսական՝ 68,817[259]
Մրցավար՝ Գոթֆրիդ Դինսթ (Շվեյցարիա)
  • Անջելո Դոմենգինի   80'
 https://www.uefa.com/uefaeuro/match/73910/



 
 
 
 
{{{վերնագիր}}}
 
 
 
 
 
 
 
{{{վերնագիր}}}
 
Ռուսաստան:
ՎՐ 30 Վլադիմիր Գաբուլով
ՑԶ 2 Վասիլի Բերեզուցկի   14' փոխարիող 46
ՑԶ 5 Սերգեյ Իգնաշևիչ
ՑԶ 27 Ալեքսեյ Բերեզուցկի
ՊՊ 22 Ալեքսանդր Անյուկով
ՑՊ 20 Իգոր Սեմշով
ՑՊ 17 Կոնստանտին Զիրյանով
ԼՊ 18 Յուրի Ժիրկով
ԱՊ 15 Դինիյար Բիլյալետդինով
ՑՆ 10 Անդրեյ Արշավին
ՑՆ 11 Ալեքսանդր Կերժակով
Փոխարինումներ
ՎՐ 16 Վչեչեսլավ Մալլաֆեեվ
ԶՇ 14 Ռոման Շիրոկով
ԶՇ 25 Դենիս Կոլոդին
ՊԼ 7 Դմիտրի Տորբինսկի
ՆՊ 13 Պավել Պագրեբնյակ
ՆՊ 19 Ռոման Պավլյուչենկո Կաղապար:Գոլ69   73'   75'
ՆՊ 26 Դմիտրի Սիչով
Մարզիչ
  Գուս Հիդինգ
 
Անգլիա
ՎՐ 1 Պոլ Ռոբինսոն
ՊԶ 2 Մայկա Ռիչարդս
ՑԶ 6 Սոլ Կեմպբելլ
ՑԶ 5 Ռիո Ֆերդինանդ   57'
ԼԶ 3 Լեսկոտ Ջոլեոն
ՊՊ 8 Շոն-Ռաիտ-Ֆիլլիպս
ՑՊ 7 Բարրի Գարետ
ՑՊԳ 4 Սթիվեն Ջերարդ
ԼՊ 11 Ջո Քոուլ
ՑՆ 9 Ուեյն Ռունի   29'   68'
ՑՆ 10 Մայքլ Օուեն
Փոխարինումներ
ՎՐ 13 Դեվիդ Ջեյս
ԶՇ 12 Շորի Նիկի
ԶՇ 14 Յանգ Լյուկ
ՊԼ 16 Ֆիլ Նևիլ
ՊԼ 15 Ֆրենկ Լեմպարդ
ՊԼ 17 Դաունինգ Ստյուարտ
ՆՊ 18 Պիտեր Կրաուչ
Մարզիչ
 Սթիվ Մաքլարեն

Ամբողջական վիճակագրություն

խմբագրել

Խաղի ամբողջական վիճակագրությունը հրապարակվել է Սկին ՏՎ - ում, ինչպես նաև Սպորտт-Էկպրեսս թերթում։

Համեմատության չափանիշ Ռուսաստան Անգլիա
Գոլեր[96] 2 1
Գոլային պահեր[96] 4 4
Իրականացման ճշգրտությունը[96] 50% 25%
Հարվածներ
Դարպասի վրա[96] 10 9
Դարպասի կողքով[260] 5 5
Դարպասին[96][260] 4 3
Տուգանային հրապարակից[96] 6 5
Տուգանային հրապարակի պատճառով[96] 4 4
Ձողերի մեջ[96] 0 0
Ծածկված պաշտպաններով[260] 14 5
Անկյունայիններ
Ընդհանուր անկյունային[100][260] 9 8
Հաջողությամբ մատուցված[96] 2 6
Անհաջող մատուցված[96] 6 1
Խաղարկվել են 1 1
Խաղից դուրս[96][260] 1 0
Գնդակի խլում[260] 24 27
Ֆոլս[100][260] 16 18
Տուգանային հարվածներ
Ընդհանուր հարվածներ[96] 1 1
Հաջողակ[96] 0 0
11 մետրանոց 1 (իրականացված) 0
Տուգանային հրապարակներից ծածկոցներ[96] 0 7
Զգուշացումներ[260] 2 (երկուսն էլ ոչ սպորտային վարքի համար) 2 (երկուսն էլ կոպիտ խաղի համար)
Ջնջումներ 0 0
Խաղացողների միջին տարիքը[261] 25,5 25,7
Հաղթած մարտարվեստի տոկոսը 56,25%[100] 43,75%[100]
Գնդակի տիրապետում 66,8%[100][260] 33,2%[100][260]
Գնդակը կիսադաշտում էր 57,3% ժամանակ[100] 42,7% времени[100]
Փոխանցման ճշգրտությունը 80,8%[100][260] 66,2%[100][260]
Փոխանցումների քանակը 559[15] 300[15]

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Олег Халиулин (2011 թ․ հունիսի 4). «10 лучших матчей сборной России» (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  2. ↑ Марк Беннеттс (2008 թ․ հունիսի 10). «Евро-2008: Пришло время России?» (ռուսերեն). Русская служба Би-би-си. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  3. ↑ Советский Спорт (2007 թ․ հուլիսի 28). «Цена билета на матч Россия-Англия будет известна через месяц» (ռուսերեն). Чемпионат.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  4. ↑ «Билеты на матч Россия — Англия подорожали» (ռուսերեն). Лента.ру. 2007 թ․ հունվարի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  5. ↑ «Билеты на матч Россия — Англия 17 октября». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 16-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 22 (օգնություն)
  6. ↑ «За билетами на матч Россия-Англия выстроилась километровая очередь» (ռուսերեն). РИА Новости. 2007 թ․ հոկտեմբերի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  7. ↑ Алексей Осин (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «Неслучайная случайность». Итоги.Ру (ռուսերեն). rusteam.permian.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  8. ↑ «На матч с Англией не пускают фанатов с клубной атрибутикой» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  9. ↑ Alexandr211 (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Россия — Англия!!! Гимн!!!» (ռուսերեն). YouTube. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  10. ↑ На видео в момент 1:10 — фанат с шарфом московского «Спартака»
  11. ↑ «Матч Россия – Англия пройдет на синтетике» (ռուսերեն). Eurosport. 2007 թ․ հուլիսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  12. ↑ «Искусственное поле «Лужников» вызвало у англичан настоящую истерику». Спорт Уик-Энд (ռուսերեն). Utro.ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  13. ↑ Олег Пришин (2007 թ․ հոկտեմբերի 12). «Синтетика – хорошо, но Хиддинк лучше» (ռուսերեն). Utro.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  14. ↑ «Англичан застрахуют от травм на синтетике в "Лужниках"». The Guardian (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Александр Иванский (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «Матч карт-бланш». Русский Newsweek (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «Blanche» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  16. ↑ Александр Беляев, Чермен Дзгоев (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «А травы здесь жёсткие». Русский Newsweek (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  17. ↑ Phil Mcnully (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Russia 2-1 England» (անգլերեն). BBC Sport. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  18. ↑ Paul Wilson (2007 թ․ հոկտեմբերի 21). «Long-term view looks cloudy for McClaren» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  19. ↑ Анатолий Мартынов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Двенадцатый игрок России заслужил «10,0»!» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  20. ↑ РИА Новости (2007 թ․ հոկտեմբերի 16). «Россияне переиграли англичан!» (ռուսերեն). Футбол На Куличках. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  21. ↑ Программа «Футбольный клуб» от 19 октября 2007 года, НТВ+ФУТБОЛ ՅուԹյուբում
  22. ↑ Павел Краснов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Кровавые приключения англичан в России» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  23. ↑ Александр Просветов (2007 թ․ նոյեմբերի 13). «ЧМ-2010. Стыковые матчи. Завтра Россия - Словения» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  24. ↑ «Матч Россия — Англия смотрела четверть населения страны» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ նոյեմբերի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  25. ↑ «Матч Россия - Англия смотрел почти каждый четвертый житель страны» (ռուսերեն). Аналитическое агентство СК. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 28-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 26,5 Рабинер, 2008
  27. ↑ «Матч Россия — Англия будет показан в режиме "3D-графики"» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  28. ↑ Фрагмент прямой трансляции телеканала BBC ՅուԹյուբում
  29. ↑ Матч Россия — Англия на Sky Sports: первый тайм // UEFA EURO 2008 Qualifiers. Russia — England (1 half) ՅուԹյուբում
  30. ↑ Матч Россия — Англия на Sky Sports: второй тайм // UEFA EURO 2008 Qualifiers. Russia — England (2 half) ՅուԹյուբում
  31. ↑ 31,0 31,1 «Видео голов из трансляции Eurosport (на польском языке) и Sky Sports». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 27-ին.
  32. ↑ «"Спорт" и Eurosport покажут повтор матча Россия — Англия» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  33. ↑ «Не рады? А чего вы, собственно, ждали?» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  34. ↑ Will Buckley (2007 թ․ հոկտեմբերի 21). «Shouty dad and hubristic plonkers sink England» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  35. ↑ «BBC One. Match of the Day: Russia v England» (անգլերեն). BBC. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  36. ↑ Петр Кузнецов (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Психологическая атака» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  37. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). ««Сборная Англии — труп!»» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  38. ↑ Георгий Маковецкий (2010 թ․ օգոստոսի 6). «Российские фанаты — кто они?» (ռուսերեն). Труд. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  39. ↑ «Фаны из Англии возложили цветы к могиле Неизвестного солдата» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  40. ↑ Павел Краснов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Кровавые приключения англичан в России» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  41. ↑ Валерий Мешков (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Били не по воротам, а в глаз» (ռուսերեն). Труд. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  42. ↑ «Британский МИД предупреждает: В России болельщиков могут похитить, напоить или заразить птичьим гриппом» (ռուսերեն). КорреспонденТ.net. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 18-ին.
  43. ↑ Дмитрий Коротаев (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Евро-2008: Россия — Англия 2:1». Деловая газета «Взгляд» (ռուսերեն). Вечерний Харьков. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  44. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Bloody5» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  45. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Bloody3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  46. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Bloody4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  47. ↑ Ефим Шаинский (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Жирков мне сказал: «Вот тебе, братишка, подарок!»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  48. ↑ «Зярынов не должен был попасть в состав на легендарный матч Россия – Англия» (ռուսերեն). Sportbox. 2018 թ․ հունիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
  49. ↑ РФС (2007 թ․ հոկտեմբերի 5). «Стал известен состав сборной России на матч с Англией» (ռուսերեն). Sports.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  50. ↑ «Павлюченко шокировал Англию» (ռուսերեն). Футбол На Куличках. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  51. ↑ Олег Ефимов (2007 թ․ հոկտեմբերի 16). ««Немногие могут забить нам два мяча»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  52. ↑ BBC (2007 թ․ հոկտեմբերի 5). «Объявлен состав сборной Англии на матч с Россией» (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  53. ↑ 53,0 53,1 «Матч в "Лужниках" рассудит "фартовый" для россиян арбитр». Советский Спорт (ռուսերեն). Newsru.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  54. ↑ Россия-Англия, начало трансляции и исполнение гимнов ՅուԹյուբում
  55. ↑ Имена названы и показаны на экране с 4:07 по 4:15
  56. ↑ {{{վերնագիր}}}.
  57. ↑ «Футбол. РФПЛ. Премьер-Лига 2005 - Луис Медина Канталехо (Севилья)». Чемпионат.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 9-ին.
  58. ↑ «Стив Макларен: «Едем в Москву за победой»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  59. ↑ «Дарио Срна: «Слишком уж много очков растеряли россияне»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  60. ↑ «Стив Макларен: «Ничья нас не устроит»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  61. ↑ «Дмитрий Харин: «Англичане будут биться за победу, благодаря которой попадут на Евро-2008»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  62. ↑ «Джефф Томпсон: «Англию устроит и ничья»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  63. ↑ «Арсен Венгер: «Не думаю, что Англия проиграет в России»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  64. ↑ «Мика Ричардс: «Не вижу причин, по которым мы еще раз не можем обыграть русских»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  65. ↑ «Александр Панов: «Сравнивать матч с Англией и победу на «Стад де Франс» нельзя»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  66. ↑ «Андрей Аршавин: «Играть мы будем для болельщиков и страны. Постараемся и для тренера»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  67. ↑ «Динияр Билялетдинов: «Сценарий пишется нами»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  68. ↑ «Андрей Канчельскис: «Пока англичане будут приспосабливаться к синтетике, нужно взять игру под свой контроль»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  69. ↑ «Александр Мостовой: «Козырь сборной России – кошмарная московская погода»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  70. ↑ «Валентин Иванов: «Игнашевич не в форме, а Березуцкие играют плохо»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  71. ↑ «Юрий Розанов: «Главное для нашей сборной – не привезти гол в собственные ворота»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  72. ↑ «Игорь Семшов: «Для победы придется прыгнуть выше головы»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  73. ↑ «Томас Равелли: «Хотите победить англичан? Катайте мяч низом, в верховой борьбе с ними конкурировать бесполезно»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  74. ↑ «Дмитрий Хохлов: «Никаких поблажек на поле британцам сделано не будет»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  75. ↑ «Виктор Понедельник: «Чтобы победить Англию, надо выпустить на поле болельщиков с вилами»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  76. ↑ «Славен Билич: «Россия обыграет англичан»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  77. ↑ «Гус Хиддинк: «Шансов не много, но мы должны преподнести болельщикам сюрприз»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  78. ↑ Paul Wilson (2007 թ․ հոկտեմբերի 21). «Long-term view looks cloudy for McClaren» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  79. ↑ «Не рады? А чего вы, собственно, ждали?» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  80. ↑ Евгений Уткин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Зубков сказал полную глупость» (ռուսերեն). ЗакС.Ру. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  81. ↑ Алексей Напылов (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Шансы английской сборной расцениваются на треть более предпочтительными» (ռուսերեն). Пресс-Волга. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  82. ↑ JustMedia.Ru (2007 թ․ հոկտեմբերի 15). «В среду Россия играет с Англией. Реакция букмекеров» (ռուսերեն). Justmedia. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.(չաշխատող հղում)
  83. ↑ Александр Лебедев (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Россия — Англия: букмекеры ждут ничьей 1:1» (ռուսերեն). Alebedev.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  84. ↑ Репортаж телеканала РБК ՅուԹյուբում
  85. ↑ «Сборная России обыграет Англию — опрос» (ռուսերեն). VL.ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  86. ↑ «Букмекеры не верят в победу сборной России в матче с Англией» (ռուսերեն). Lenta.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  87. ↑ «Посетители "Чемпионат.com": Россия выиграет у Англии» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  88. ↑ «Сборная России вырвала волевую победу у Англии» (ռուսերեն). Правда.Ру. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  89. ↑ Alexandr211 (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Россия — Англия!!! Гимн!!!» (ռուսերեն). YouTube. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  90. ↑ footbalclub (2007 թ․ հոկտեմբերի 20). «Гол Уэйна Руни» (ռուսերեն). RuTube. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  91. ↑ Александр Иванский (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «Матч карт-бланш». Русский Newsweek (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.
  92. ↑ «Бородюк: забивая мяч, Руни находился в офсайде». Sportbox.Ru (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  93. ↑ Gerc (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Россия-Англия: лучшие моменты» (ռուսերեն). RuTube. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  94. ↑ ref (2010 թ․ հոկտեմբերի 8). «Как менялось правило офсайда» (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  95. ↑ «Россия одержала историческую победу над Англией» (ռուսերեն). КорреспонденТ.net. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  96. ↑ 96,00 96,01 96,02 96,03 96,04 96,05 96,06 96,07 96,08 96,09 96,10 96,11 96,12 96,13 96,14 Алексей Матвеев (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Решающий «стандарт» оказался нашим» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  97. ↑ «Капитан сборной Англии Стивен Джеррард: Руни сфолил в полуметре от штрафной площади!» (ռուսերեն). Советский спорт. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  98. ↑ «Тактика и правила игры футбола» (ռուսերեն). Книгитут.net. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  99. ↑ «Поле для игры» (ռուսերեն). Сделай Сам. Мужчина в доме. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  100. ↑ 100,00 100,01 100,02 100,03 100,04 100,05 100,06 100,07 100,08 100,09 100,10 Игорь Рабинер (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Сюжетище» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  101. ↑ tunerboy (2008 թ․ օգոստոսի 27). «Видео первого гола Романа Павлюченко: трансляция на Первом канале» (ռուսերեն). Sibnet.ru. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  102. ↑ Игорь Рабинер (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Сюжетище» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  103. ↑ Вадим Крылов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Быстрее Павлюченко дубль делал только Колыванов» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  104. ↑ DOMRIK (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Россия — Англия. Репортаж с телеканала НТВ+Футбол» (ռուսերեն). YouTube. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  105. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Sub3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  106. ↑ Сергей Скипидаров (2007 թ․ հոկտեմբերի 24). «Сборная России снова в ТОП-16 лучших команд планеты». Газета.Ру (ռուսերեն). rusteam.permian.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  107. ↑ futbolistka (2007 թ․ հոկտեմբերի 25). «Сборная России поднялась на 16-е место в рейтинге ФИФА» (ռուսերեն). Futbolist.Ru. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 21-ին.
  108. ↑ 108,0 108,1 Марк Беннеттс (2008 թ․ հունիսի 10). «Евро-2008: Пришло время России?» (ռուսերեն). Русская служба Би-би-си. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  109. ↑ Марк Беннеттс (2008 թ․ հունիսի 6). «Англия пытается "понять Россию футболом"» (ռուսերեն). Русская служба Би-би-си. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  110. ↑ «Сборная России в комментариях английских болельщиков» (ռուսերեն). Русская служба Би-би-си. 2008 թ․ հունիսի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  111. ↑ 111,0 111,1 Александр Просветов (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Жил-был художник один» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  112. ↑ Павел Осипов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Волевых побед Россия не одерживала 4 года» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  113. ↑ «ГУВД: матч Россия – Англия прошёл без инцидентов» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  114. ↑ «За использование ракет на сборную России будет наложен штраф» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  115. ↑ Павел Краснов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Кровавые приключения англичан в России» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  116. ↑ Андрей Айрапетов, Семён Кушнеров, Кайрав Кагерманов, Андрей Анфиногенов, Юрий Плохотниченко, Арнольд Эпштейн, Сергей Циммерман, Владимир Юринов, Алексей Естифеев (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Даже пробки на дорогах рассосались» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  117. ↑ Игорь Рабинер (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Сюжетище» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  118. ↑ Владислав Денисов (2007 թ․ հոկտեմբերի 8). «У нас ящик водки. Обмывать едем!» (ռուսերեն). Чемпионат.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  119. ↑ «Путин поздравил сборную России с победой» (ռուսերեն). РБК. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  120. ↑ Александр Беляев, Чермен Дзгоев (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «А травы здесь жёсткие». Русский Newsweek (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  121. ↑ Сергей Овчинников (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Выпустив Торбинского, Хиддинк объявил шах Макларену» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  122. ↑ Владислав Уткин (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). ««Мы ввели талантливого Торбинского»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  123. ↑ Андрей Галунов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Гуд бай, Англия!» (ռուսերեն). Спорт-Уикэнд. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  124. ↑ Илья Казаков (2007 թ․ հոկտեմբերի 20). «Дорога пахаря». Спорт день за днём (ռուսերեն). rusteam.permian.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  125. ↑ 125,0 125,1 «Отбор ЕВРО-2008. Россия - Англия. Мнение специалистов». Чемпионат.com (ռուսերեն). Про Футбол. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  126. ↑ Александр Просветов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Гус Хиддинк: «Приятно, что наша команда растёт»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  127. ↑ «Брошин: к 60-й минуте счёт мог быть 3:0 в пользу Англии». Труд (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  128. ↑ «Отбор ЕВРО-2008. Россия - Англия. Мнение специалистов». Чемпионат.com (ռուսերեն). Про Футбол. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  129. ↑ «Александр Панов: «Ставлю на 2:1 в пользу России»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  130. ↑ «Глеб: Россия победит англичан со счётом 2:1» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  131. ↑ «Виктор Гусев: «Мне почему-то кажется, что наши выиграют – 2:1»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  132. ↑ Андрей КОРНЕТОВ (2014 թ․ փետրվարի 7). «Виталий Мутко: «За Плющенко поручились многие...»» (ռուսերեն). 812'ONLINE. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  133. ↑ Архив новостей Первого канала. Воскресное время. Сюжет «Ушли по-английски»(ռուս.)
  134. ↑ Иван Карпов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Спирин: Канталехо пожаловался на плохую связь» (ռուսերեն). Чемпионат.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  135. ↑ «Спирин: Канталехо назначил пенальти по делу» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  136. ↑ «Отбор ЕВРО-2008. Россия - Англия. Мнение специалистов». Чемпионат.com (ռուսերեն). Про Футбол. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
  137. ↑ Олег Лысенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 20). «Олег Саленко: «Загоняем себя в тупик. А после играем»». Чемпионат.com (ռուսերեն). rusteam.permian.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  138. ↑ Антон Жировкин (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Английская ругань, злые лица… До чего же приятная картина!» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  139. ↑ Борис Левин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Роман Павлюченко: «После второго гола был уверен, что победим»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  140. ↑ Борис Левин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Андрей Аршавин: «После 73-й минуты часы просто остановились»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  141. ↑ Борис Левин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Роман Павлюченко: «После второго гола был уверен, что победим»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  142. ↑ Павел Новиков (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Игорь Семшов: «Теперь всё зависит только от нас»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  143. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Blanche3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  144. ↑ Борис Левин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Андрей Аршавин: «После 73-й минуты часы просто остановились»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  145. ↑ Леонид Трахтенберг (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Юрий Жирков: «Мы доказали, что не зря едим свой хлеб»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  146. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Blanche5» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  147. ↑ Антон Жировкин (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Английская ругань, злые лица… До чего же приятная картина!» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  148. ↑ Сергей Алексеев (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Владимир Габулов: «Особого волнения не испытывал»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  149. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Blanche6» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  150. ↑ Андрей Семьянинов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Победа при Лужниках» (ռուսերեն). Коммерсантъ. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  151. ↑ «Мы научились играть в футбол! Итог матча Россия 2:1 Англия» (ռուսերեն). Zagolovki.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  152. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Title2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  153. ↑ Игорь Рабинер (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «С ума сойти!». Спорт-Экспресс (ռուսերեն). Rambler. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  154. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Фантастический роман писателя Хиддинка» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  155. ↑ Павел Зарудный, Илья Зубко, Юрий Ярыгин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Виктория — победа!» (ռուսերեն). Российская газета. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  156. ↑ Евгений Шипилов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Победа в третьем тайме?» (ռուսերեն). Новые известия. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  157. ↑ Ярослав Коробатов, Павел Садков, Дмитрий Смирнов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Ура! Мы научились играть в футбол» (ռուսերեն). Комсомольская правда. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  158. ↑ «Грузинский шлагбаум для Шотландии» (ռուսերեն). Футбол На Куличках. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  159. ↑ «ФА недосчитается £ 8 млн из-за поражения Англии в Москве» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  160. ↑ Defender (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Россия - Англия 2:1. УЕФА не расследует правомерность пенальти. Нарушение правил было бесспорным». Futbolist.ru (ռուսերեն). Associated Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  161. ↑ «УЕФА не будет расследовать эпизод с пенальти в ворота Англии». FOX Sports (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  162. ↑ 162,0 162,1 162,2 Павел Краснов (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Кровавые приключения англичан в России» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  163. ↑ «Английские фанаты группками нападают на российских» (ռուսերեն). КорреспонденТ.net. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 18-ին.
  164. ↑ «Болельщики сборной Англии подверглись нападению в Москве» (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  165. ↑ Игорь Брагин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Бой выигран, осталось не отдать войну» (ռուսերեն). Чемпионат.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 30-ին.
  166. ↑ Илья Елисеев (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). ««Арбитр принял позорное решение»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  167. ↑ «Россия – Англия: хамить от бессилия» (ռուսերեն). Men's Media. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  168. ↑ «Стив Макларен: «Если бы не пенальти, Англия никогда в жизни не проиграла бы России»» (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  169. ↑ «Макларен: «Не понимаю, как мы могли проиграть»» (ռուսերեն). Football.Ua. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 11-ին.
  170. ↑ «Макларен: до 70-й минуты все были уверены в нашей победе» (ռուսերեն). Soccernews.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  171. ↑ Сергей Титов (2007 թ․ հոկտեմբերի 23). «Стив Макларен: Русским помогли шаманы» (ռուսերեն). Комсомольская правда. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
  172. ↑ Соня Рэй (2008 թ․ փետրվարի 20). «Практическая магия» (ռուսերեն). Русский репортёр. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
  173. ↑ Иван и Михаил Калашниковы (2009 թ․ փետրվարի 27). «Изобретение дьявола». Блог «Братья по разуму» (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
  174. ↑ Ольга Липчинская (2007 թ․ հոկտեմբերի 16). «Матч Россия - Англия: Бурятские шаманы обещают, что наши победят!» (ռուսերեն). Комсомольская правда. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
  175. ↑ «На сборную Англии по футболу вновь наслали проклятие вуду». Твой День (ռուսերեն). Newsru.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
  176. ↑ Арег Оганесян (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Ходдл не зря опасался, что англичане «поплывут»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  177. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Sub5» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  178. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Special4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  179. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Unhappy3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  180. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Exp2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  181. ↑ Грэм Полл (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Graham Poll - The Official Line» (անգլերեն). Daily Mail. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  182. ↑ 182,0 182,1 Антон Жировкин (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Английская ругань, злые лица… До чего же приятная картина!» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  183. ↑ «Сборную Англии запретили фотографировать» (ռուսերեն). КорреспонденТ.net. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 18-ին.
  184. ↑ Leo Spall (2007 թ․ նոյեմբերի 21). «Wilson in shock after keeper is dropped» (անգլերեն). London Evening Standart. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  185. ↑ Павел Новиков (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Пол Робинсон: «Кто мог ожидать такой итог?»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  186. ↑ «Руни: я нарушал правила вне штрафной площади». The Times (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  187. ↑ Арег Оганесян (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Уэйн Руни: «Не теряем надежд на Израильтян»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  188. ↑ Сергей Скипидаров (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). ««Теперь нас спасёт только регби»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  189. ↑ 189,0 189,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Rugby2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  190. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Gua4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  191. ↑ «Кэмпбелл: "Нам не повезло!"» (ռուսերեն). Football.Ua. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.
  192. ↑ Сергей Алексеев (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Сол Кэмпбелл: «У нас сегодня несчастливый день»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  193. ↑ «Не рады? А чего вы, собственно, ждали?» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  194. ↑ 194,0 194,1 Martin Lipton (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Nyet-mare» (անգլերեն). The Daily Mirror. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  195. ↑ 195,0 195,1 Дмитрий Шнякин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Мак в огне» (ռուսերեն). Eurosport.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  196. ↑ 196,0 196,1 Евгений Дзичковский, Арег Оганесян (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Уйти по-английски» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  197. ↑ Александр Иванский (2007 թ․ հոկտեմբերի 22). «Матч карт-бланш». Русский Newsweek (ռուսերեն). Sports.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.
  198. ↑ «Paper View: McClaren Mos-go» (անգլերեն). The Telegraph. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  199. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). ««Сборная Англии — труп!»» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  200. ↑ Дмитрий Шнякин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Мак в огне» (ռուսերեն). Eurosport.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  201. ↑ Ian McGarry (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «It's Iron Curtains for McClaren» (անգլերեն). The Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  202. ↑ Денис Фрунзе (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Время заказывать похоронный катафалк» (ռուսերեն). Новый день. Новый регион. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  203. ↑ Matt Scott (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «McClaren lays into referee but Hiddink knows who to blame» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  204. ↑ 204,0 204,1 204,2 «Не рады? А чего вы, собственно, ждали?» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  205. ↑ 205,0 205,1 Paul Wilson (2007 թ․ հոկտեմբերի 21). «Long-term view looks cloudy for McClaren» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  206. ↑ 206,0 206,1 Денис Фрунзе (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Время заказывать похоронный катафалк» (ռուսերեն). Новый день. Новый регион. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  207. ↑ Henry Winter (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «England's European hopes hanging by a thread» (անգլերեն). Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  208. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). ««Сборная Англии — труп!»» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  209. ↑ «McClaren blames ref for 'mad four minutes'» (անգլերեն). Daily Mail. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  210. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). ««Сборная Англии — труп!»» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  211. ↑ «Макларен не планирует выпускать Лэмпарда в стартовом составе». The Times (ռուսերեն). Чемпионат.com. 2007 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  212. ↑ Matt Lawton (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Goodnight Vienna» (անգլերեն). Daily Mail. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  213. ↑ Дмитрий Шнякин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Мак в огне» (ռուսերեն). Eurosport.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  214. ↑ 214,0 214,1 «Paper View: McClaren Mos-go» (անգլերեն). The Telegraph. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  215. ↑ Денис Фрунзе (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Время заказывать похоронный катафалк» (ռուսերեն). Новый день. Новый регион. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  216. ↑ Сергей Скипидаров (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). ««Теперь нас спасёт только регби»» (ռուսերեն). Газета.Ру. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  217. ↑ Danny Fullbrook (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «MOS-KO» (անգլերեն). Daily Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  218. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Night2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  219. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Cat6» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  220. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Cat7» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  221. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Night3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  222. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Night4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  223. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Out5» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  224. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Unhappy6» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  225. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Shoutydad3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  226. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Sub6» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  227. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Shoutydad4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  228. ↑ Derek McGovern (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «It's disquiet on the home front» (անգլերեն). Daily Mirror. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  229. ↑ Brian Woolnough (2007 թ․ նոյեմբերի 17). «Shameful that it's come to this» (անգլերեն). Daily Star. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  230. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Unhappy7» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  231. ↑ Gabriele Marcotti (2007 թ․ հոկտեմբերի 20). «Lots of gnashing teeth, but what did they expect?» (անգլերեն). The Herald. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  232. ↑ Kaveh Solhekol (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Do the right thing, Sepp - stop this qualifying madness» (անգլերեն). The Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  233. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Unhappy8» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  234. ↑ Martin Samuel (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Evolution will happen only when tactical revolution is embraced» (անգլերեն). The Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  235. ↑ «Англия: виноваты "Лужники", арбитр, Макларен и Робинсон» (ռուսերեն). Football.Ua. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.
  236. ↑ Иван Тарасенко (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). ««Сборная Англии — труп!»» (ռուսերեն). Советский Спорт. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  237. ↑ «Команда, исчерпавшая кредит оправданий» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  238. ↑ 238,0 238,1 Glenn Moore (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Glenn Moore: A team that has run out of excuses» (ռուսերեն). The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  239. ↑ Henry Winter (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «England's European hopes hanging by a thread» (անգլերեն). Daily Telegraph. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  240. ↑ Sam Wallace (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «McClaren's ambitions in ruins after Roman lands double blow» (անգլերեն). The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  241. ↑ «Не рады? А чего вы, собственно, ждали?» (ռուսերեն). ИноСМИ. 2007 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  242. ↑ Дмитрий Шнякин (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Мак в огне» (ռուսերեն). Eurosport.Ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  243. ↑ Nick Townsend (2007 թ․ հոկտեմբերի 21). «Nick Townsend: FA to blame for picking No 2 from a flawed regime» (անգլերեն). The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  244. ↑ Paul Doyle (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Russia vs, England: minute-by-minute report» (անգլերեն). The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  245. ↑ Максим Ляпин (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Голландские болельщики рады за Россию и завидуют ей» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  246. ↑ «Сборная Англии реально рискует пропустить Евро-2008» (ռուսերեն). Football.Ua. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  247. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Shock3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  248. ↑ «Liveticker: Russland - England» (գերմաներեն). Weltfussball.De. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  249. ↑ Nicolas Joret (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Euro 2008- 15e journée Groupe E» (ֆրանսերեն). L'Équipe. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  250. ↑ «Foot - Euro 2008 - Russie - Angleterre : 2-1» (ֆրանսերեն). L'Équipe. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  251. ↑ «Rusia y Medina Cantalejo dejan a Inglaterra prácticamente fuera de la Eurocopa» (իսպաներեն). Marca. 2007 թ․ հոկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  252. ↑ 252,0 252,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Mur2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  253. ↑ Cathal Kelly (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Top contenders feeling the heat» (անգլերեն). Toronto Star. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  254. ↑ Mike Collett (2007 թ․ հոկտեմբերի 19). «Would England's 60 million managers have done it differently?» (անգլերեն). REUTERS. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  255. ↑ Сергей Циммерман (2007 թ․ հոկտեմբերի 20). «Анатолий Тимощук: «Сначала расстроился за Россию. А потом обрадовался»» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 13-ին.
  256. ↑ «Оливер Бирхофф: «Самый серьёзный соперник — сборная России»». Чемпионат.com (ռուսերեն). ПроФутбол.Уа. 2007 թ․ նոյեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  257. ↑ «Стипе Плетикоса: «Не выиграй Россия у Англии, мы бы уже были на Евро»». Спорт-Экспресс (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  258. ↑ «Жо: «Обрадовался победе сборной России»». pfc-cska.com (ռուսերեն). Sports.Ru. 2007 թ․ հոկտեմբերի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  259. ↑ «European Football Championship 1968 FINAL». Union of European Football Associations. Արխիվացված է օրիգինալից 2000 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 5-ին.
  260. ↑ 260,00 260,01 260,02 260,03 260,04 260,05 260,06 260,07 260,08 260,09 260,10 260,11 Ta6yPeT (2007 թ․ հոկտեմբերի 18). «Россия 2 - 1 Англия» (ռուսերեն). CS-Maping.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  261. ↑ Mike Payne (2007 թ․ հոկտեմբերի 17). «Russia 2 England 1» (անգլերեն). England Football Online. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 7-ին.

Գրականություն

խմբագրել

Հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուսաստան_-_Անգլիա_ֆուտբոլային_խաղ_(2007)&oldid=9982255» էջից