Սյունիքի մարզի լքված գյուղերի ցանկ

Ստորև ներկայացվում է Սյունիքի մարզի լքված գյուղերի ցանկը

#	Պատկեր	Անուն	Կառուցման տարեթիվ	Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից	Լրացուցիչ տվյալներ
1		Գյուղատեղի Աչաղու	10-18 դդ.	Կապան քաղաքից 5-6 կմ հս-ամ, Աչաղու «Համլետավան» բնակելի թաղամասի հս կողմում, անտառապատ լեռնալանջին	ավերված, տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երի կիսավեր եկեղեցին
2		Գյուղատեղի Ղուշչի	11-17 դդ.	Կապան քաղաքից հվ-ամ, բարձրադիր վայրում, Բաղաբուրջ բնակելի թաղամասից 1.5 կմ ամ, անտառապատ վայրում	այլ անվանումն է «Ղուրճիկ», ավերված, տարածքում է գտնվում 11 դ-ի փոքր ավերված եկեղեցին
3		Գյուղատեղի Վանք	միջնա­դար	Կապան քաղաքից հվ-ամ, բարձրադիր վայրում, Բաղաբուրջ բնակելի թաղամասից 2 կմ հվ, անտառապատ բարձունքի վրա	տարածքի մեծ մասը մելիորացված է, տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երի կիսավեր եկեղեցին
4		Գյուղատեղի	10-13 դդ.	Կապան քաղաքից հս-ամ, Շղարշիկ «Շհարջիկ» բնակելի թաղամասի դիմաց, Ողջի գետի աջափնյա ան­տա­ռապատ ձորա­կում, Վահանավանքի աե կողմում	ավերված
5		Գյուղատեղի Խնկանց	10-17 դդ.	Կապան քաղաքից հս-ամ, Շղարշիկ «Շհարջիկ» բնակելի թաղամասից 1 կմ աե	ավերված, գյուղատեղիում է գտնվում «Խնկոց վանք» եկեղեցին
6		Գյուղատեղի Վաչագան	միջնա­դար	Կապան քաղաքի հվ-ամ կող­մում, բարձրադիր ան­տա­ռա­պատ վայրում, Վերին Վաչագան բնակելի թաղամասից 4 կմ ամ, Խուստուփ լեռան ստորոտին	այլ անվանումն է Քոլվա, տարածքում է 10 դարի եկեղեցու ավերակները
7		Գյուղատեղի Բաշքենդ	17-20 դդ.	Կապան քաղաքից 5-6 կմ հս-աե	լքված 1957 թ., ապրել են հույն պղն­ձա­գործներ, տարածքում է գտնվում հունական եկեղեցին
8		Գյուղատեղի Հալիձոր	միջնա­դար	Կապան քաղաքից հս-ամ, Հալիձորի բերդի հվ-աե կողմում	տարածքում է գտնվում Հալիձորի բերդը
9		Գյուղատեղի Հին Գորիս «Կյորես»	մ.թ.ա. 1 հզ – մ.թ. - 20 դ. սկիզբ	Գորիս քաղաքից աե, Վարարակն գե­տի ձախ ափին
10		Գյուղատեղի Նուշանց	16-20 դդ.	Մեղրի քաղաքից 29 կմ հս, նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հս-աե, լքված Կալեր գյուղի հս մասում՝ «Նուշանց ձոր»-ում	ավերված, տարածքում շատ են պատմաճարտարապետական հուշարձաններ, որոնք չեն ընդգրկված պետական ցուցակներում
11		Գյուղատեղի Վանք	16-20 դդ.	Մեղրի քաղաքից 25 կմ հս	կիսավեր
12		Գյուղատեղի Կալեր	16-20 դդ.	Մեղրի քաղաքից 30 կմ հս-արև	կիսավեր, այստեղ է գտնվում 17 դ.-ի միանավ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին
13		Գյուղատեղի		Դաստակերտ քաղաքից 2 կմ հս-ամ, «Քյուր ձոր» վայրում
13		Գյուղատեղի Շլորուտ	5-13 դդ.	Քաջարան քաղաքի Վերին Հանդ թաղամասից 1 կմ հս	ավերված, տարածքում է գտնվում միջնադարյան եկեղեցու հիմքերի վրա 1912 թվականին կառուցված եկեղեցին
15		Գյուղատեղի Աղավնաձոր	16-19 դդ.	Ալվանք գյուղից 7.5 կմ հս-ամ	ավերված է, լքվել է 1830-ական թթ., տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երի կիսավեր եկեղեցին
16		Գյուղատեղի Ափկես	10-20 դդ.	Ալվանք գյուղից 15 կմ հս-ամ	ավերված է, լքվել է 1939 թ., տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երի կիսավեր եկեղեցին՝ խաչքարերով
17		Գյուղատեղի Թոս	10-19 դդ.	Ալվանք գյուղից 9.5 կմ հս-ամ	ավերված է, լքվել է 1860-1865 թթ., տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երի կիսավեր եկեղեցին
18		Գյուղատեղի Իքիս (Քիս)	10-15 դդ.	Ալվանք գյուղից 4.5 կմ հս-ամ
19		Գյուղատեղի Վերին Մալև (Մալիք, Մանլև)	14-20 դդ.	Ալվանք գյուղից 12.5 կմ հս-ամ	կիսավեր, տարածքում է գտնվում 17-18 դդ-երին կառուցված Սբ. Հակոբ եկեղեցին և 10-րդ դարի «Հանգած» եկեղեցին
20		Գյուղատեղի Քուջերթ	10-17 դդ.	Ալվանք գյուղիս հս, Մեղրի քաղաքից 10 կմ հս-ամ, Մալև գետի ձորում	գյուղատեղիում է գտնվում միջնադարյան ավերված եկեղեցին
21		Գյուղատեղի Ախլաթյան	միջնա­դար - 20 դ.	Ախլաթյան գյուղից մոտ 500 մ ամ, Այրիգետի աջ ափին	ավերվել է 1931 թ. երկրաշարժից, գյուղատեղիում է գտնվում 17 դ.-ի սուրբ Սարգիս եկեղեցին հարակից գերեզմանոցով
22		Գյուղատեղի Արավուս	միջնա­դար	Ախլաթյան գյուղից 2 կմ հվ, Այրիգետի ձախ ափին	ավերված է, տարածքում շատ են 10-12 դդ.-երի խաչքարեր
23		Գյուղատեղի Խաչի գյուղ	15-17 դդ.	Ախլաթյան գյուղից հս, Տոլորս տանող ճանապարհին	ավերված է
24		Գյուղատեղի Անգեղակոթ	վաղ միջնադար-19 դ. վերջ	Անգեղակոթ գյուղից հվ	բրոնզեդարյան բնակատեղիի տարածքում է, գյուղատեղիում է գտնվում միջնադարյան գերեզմանոցն ու ջրաղացը
25		Գյուղատեղի Վերին Գոդեձոր	միջնադար	Անգեղակոթ գյուղից մոտ 5 կմ հս-ամ, Որոտանի կիրճում, գետի ձախ ափին	ավերված է, գյուղատեղիում է գտնվում միջնադարյան կիսավեր եկեղեցին
26		Գյուղատեղի Զեյվա	միջնադար	Անդոկավան գյուղից հս-աե, Ողջի և Գեղի գետերի միախառն­ման վայրում, Քաջա­րանի պղնձա­մոլիբ­դենային կոմբի­նա­տից ոչ հեռու
27		Գյուղատեղի Աշոտավան	19-20 դդ.	Աշոտավան գյուղից մոտ 500 մ հվ-աե, ջրամբարի մոտ	այլ անվանում` Աղքենդ, տա­րած­քի մեծ մա­սը և եկեղե­ցին մնացել են Տոլորսի ջրամ­բարի տակ
28		Գյուղատեղի Կիրա­կո­սիկ	13-19 դդ.	Աշոտավան գյուղից մոտ 1 կմ հվ-աե, ջրամբարի մոտ, թեքադիր տեղանքում	այլ անվանում` Աղքենդ, ավերված,
29		Գյուղատեղի Կռապաշտ	միջնադար	Առաջաձոր գյուղից 1 կմ ամ	տարածքում է գտնվում 10 դ.-ի եկեղեցու ավերակներ
30		Գյուղատեղի Թանահատ	5 դ. - ուշ միջնադար	Արևիս գյուղից 3 կմ հս	ավերված է, գյուղատեղիում է գտնվում 491 թվականի Թանահատի Սբ. Ստեփանոս վանքը, տարածքից հայտնաբերվել է Արգիշտի Բ-ի սեպագիր արձա­նագրու­թյունը (մ.թ.ա. 7 դ.), որն այժմ պահվում է Երևանի «Էրեբու­նի» թանգարա­նում
31		Գյուղատեղի Պաշարաջուր «Բաշարաջուր»	14-19 դդ.	Բարձրավան գյուղից մոտ 3 կմ հս-աե	ավերված է, գյուղատեղիում պահպանվել է 17-18 դդ. կառուցված Սուրբ Հռիպսիմե եկեղեցին
32		Գյուղատեղի Հին Բարձրավան	10-20 դդ.	Բարձրավան գյուղի հս-աե եզրին, Որոտանի աջ ափին	ավերվել է 1931 թ. երկրաշարժից, գյուղատեղիում պահպանվել է 17-18 դդ. քարավանատուն
33		Գյուղատեղի Աղահի	միջնադար - 20 դ. սկիզբ	Բնունիս գյուղից 2 կմ ամ
34		Գյուղատեղի Զաբազատուր (Զորբա Ծատուր)	10-20 դ. սկիզբ	Բնունիս գյուղից 3 կմ ամ, Բնու­նիս և Թասիկ գյուղերի սահմանագլխին	ավերված
35		Գյուղատեղի Ջանղութարան	10-17 դդ.	Բնունիս գյուղից 500 մ հվ-ամ
36		Գյուղատեղի Կլեվանս	15-19 դդ.	Բռնակոթ գյուղից 2 կմ հս	այլ անվանումներ` Գայլոց վանք, Կիլեվանց, ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի այստեղ է գտնվել միջնադարի վանքերից մեկը՝ Գայլոց վանքը
37		Գյուղատեղի Կորովի	միջնադար - 19 դ. սկիզբ	Բռնակոթ գյուղից 1 կմ ամ	այլ անվանում` Կրով, ավերված, եկեղեցու քարերը օգտագործել է տուն սարքելու համար
38		Գյուղատեղի Հին Ակներ	միջնադար - 20 դ.	Բռուն գյուղի հս-ամ եզրին, ձորի ձախափնյա լանջին	ավերված
39		Գյուղատեղի	միջնադար	Գեղանուշ գյուղից 1.5 կմ հվ-աե, «Շինատեղ» վայրում	ավերված
40		Գյուղատեղի Սրհակ «Սրհակ, Վերին Սրհակ»	10-17 դդ.	Գեղանուշ գյուղից 4 կմ ամ, Գե­ղա­նուշ գետի ձախ ափին, լե­ռան հարավահայաց լանջին	ավերված, տարածքում է գտնվում «Կարմիր» և «Հանգած Եկեղեցի» եկեղեցիները
41		Գյուղատեղի Տանձուտ	միջնադար	Գեղանուշ գյուղից 2 կմ ամ	ավերված, տարածքում է գտնվում միջնադարյան եկեղեցիները
42		Գյուղատեղի Վերին Կարդ	ուշ միջնադար - 20 դ.	Կարդ գյուղից 5 կմ հս-ամ, ջրմուղի ավազանի մոտ	գյուղատեղի Վերին Գյարդ, գյուղը լքվել է 1985 թ., տարածքում է գտնվում 17-րդ դ.-ի եռանավ բազիլիկ եկեղեցին
43		Գյուղատեղի Ակնուտ	15-19 դդ.	Գետաթաղ գյուղից մոտ 500 մ աե
44		Գյուղատեղի Տանձատափ	15-19 դդ.	Գետաթաղ գյուղից մոտ 1.5 կմ ամ
45		Գերեզմանոց Շիխ	16-17 դդ.	Դավիթ Բեկ գյուղի տարածքում
46		Գյուղատեղի Բերդիկ	9-17 դդ.	Դավիթ Բեկ գյուղից 4 կմ ամ, ան­տառապատ վայրում	ավերված, տարածքում գտնվում է երկու կիսավեր եկեղեցի
47		Գյուղատեղի Տախն (Դախ)	9-17 դդ.	Դավիթ Բեկ գյուղից 3 կմ հվ, ան­տառապատ վայրում	բնակիչները տեղափոխվել են Դավիթ Բեկ գյուղ 19 դ. վերջերին, տարածքում է առկա է 17-18 դդ.-ում կառուցված եռանավ բազիլիկ եկեղեցի
48		Գյուղատեղի Եղեգավանք	10-17 դդ.	Եղեգ գյուղից 1 կմ հս-աե, սարալանջին	գյուղատեղի Աղքիլիսա, ավերված, տարածքու գտնվում է 10-րդ դարի ավերված եկեղեցի
49		Գյուղատեղի Շինատեղ	միջնա­դար	Եղվարդ գյուղից մոտ 2 կմ աե, բարձր ձորակողին	բնակիչները տեղափոխվել են Եղվարդ
50		Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Թասիկ գյուղից 2 կմ հս-ամ, «Կամնի» և «Տեր Վար­դան» լճակների մոտ, «Խազխազ» վայրում	ավերված
51		Գյուղատեղի Հին Լեհվազ	17-19 դդ.	Լեհվազ գյուղի ամ եզրին, Մեղրի գետի աջ ափին	ավերված
52		Գյուղատեղի Կաթնառատ	10 դ. - 1969 թ	Լեռնաձոր գյուղից 4 կմ հվ-աե, անտառապատ լեռնալանջին	այլ անվա­նում` Փիրմազրա
53		Գյուղատեղի Հին Փիրմազրա	10-18 դդ.	Լեռնաձոր գյուղից 4 կմ հվ-աե, անտառապատ լեռնալանջին գտնվող Կաթնառատ գյուղատե­ղիից 2 կմ հս-աե
54		Գյուղատեղի Բողաջըղ	10-20 դդ.	Լեռնաձոր գյուղից 4 կմ հվ-աե, անտառապատ լեռնալանջին գտնվող Կաթնառատ գյուղա­տե­ղիից 4 կմ հվ-աե, ձորալանջին, անտառա­պատ վայրում	լքված 1919-1920 թթ.
55		Գյուղատեղի Հին Լեռնաձոր	17-18 դդ.	Լեռնաձոր գյուղից 1-2 կմ հս-ամ	գյուղատեղիում է գտնվում 1661 թվականին կառուցված Սբ. Աստվածածին եկեղեցին
56		Գյուղատեղի Քոլագեղ	միջնադար	Լեռնաձոր գյուղի մոտ, Ողջի և Փախրուտ գետերի միախառնման վայրում	ավերված, գյուղատեղիում է գտնվում 12 դ-ի Սբ. Գևորգ եկեղեցին
57		Գյուղատեղի Հին Ավսարլու	10-14 դդ.	Մուսալլամ գյուղի մոտ, Ավսարլու գետակի ափին	ավերված
58		Գյուղատեղի Զվար	10-19 դդ.	Լիճք գյուղից 1.5 կմ հվ-ամ, համանուն գետի հովտում	ավերված
59		Գյուղատեղի Մնաշու (Մնաշուի կալատեղ)	16-20 դդ.	Լիճք գյուղից 5 կմ հվ-աե	տա­րածքի զգա­­­­լի մասը մել­­իո­րացված է, եկե­ղեցին` հիմ­­նո­վին ավերված, պահպանվել է հին գերեզմանոցը 17-18 դդ-երի խաչքարերով
60		Գյուղատեղի	12-15 դդ.	Լծեն գյուղից 1.5 կմ ամ, ան­տա­ռապատ լեռնալանջին	ավերված, գյուղատեղի ում է գտնվում 1347 թվականին կառուցված Անապատ մատուռը
61		Գյուղատեղի Խնձորեսկ	միջնա­դար - 20 դ.	Խնձորեսկ գյուղից հս-աե, ձորի զառիթափ լանջերին	անձավային բնակավայր, գյուղատեղիում է գտնվում Մխիթար Սպարապետի (Խնձորեսկի բերդ) ամրոցը, Մելիք Քասու ապարանքը, բազում աղբյուրներ, թվով 4 եկեղեցներ, որոնցից մեկի բակում է թաղված Մխիթար Սպարապետը, ջրաղացներ, ձիթհաններ և այլ պատմաճարտարապետական հուշարձաններ
62		Գյուղատեղի Խաչեր	17-18 դդ.	Խոզնավար գյուղից 1 կմ ամ	ավերված
63		Գյուղատեղի Խոտ	10-20 դդ.	Խոտ գյուղից 500 մ հվ, Որոտանի ձախ ափին, խիստ զառիթափ լեռնալանջին	լավ պահպանված է, գյուղատեղիում է գտնվում 2 եկեղեցի որոնցից մեկը կանգուն, իսկ մյուս ավերված։ Ավերված եկեղեցու գերեզմանոցում գտնվում են գեղաքանդակ խաչքարեր, որոնք գանձագողերի թեթև ձեռքով տապալված են գետնին
62		Գյուղատեղի Սանալու	միջնա­դար - 20 դ.	Ծավ գյուղից 5 կմ հեռու, բարձրադիր անտառապատ վայրում	լքվել է հավանաբար 1918-1920 թթ.
63		Գյուղատեղի Թարգմանչաց	10-13 դդ.	Ծավ գյուղից 1 կմ հս, անտառում	այլ անվանում­ներ` Թրջմնաց, Թնջումնաց, Թրջմոնանց, Թրջմունանք, այնտեղ է գտնվում 10-11դդ.-երում կառուցված կիսավեր, թաղածածկ «Թարգմանչաց» եկեղեցին
64		Գյուղատեղի Կեմանց	1866-1939 թթ.	Ծավ գյուղից 4.5 կմ ամ, Ծավ - Շիշկերտ ճանապարհից աջ, անտառի բացատում	ավերված
65		Գյուղատեղի Նավս	միջնադար	Ծավ գյուղից 3 կմ հվ-ամ, Ծավ գետի աջ ափին, Նավսաքար լեռան լանջին	ավերված, գյուղատեղիում կա կիսավեր եկեղեցի
66		Գյուղատեղի Շիշկերտ	17-20 դդ.	Շիշկերտ գյուղից հս, սարալանջին	ավերված, գյուղատեղիում է գտնվում 17-րդ դարի միանավ Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցին
67		Գյուղատեղի Լաշքար	14-18 դդ.	Կարճևան գյուղից 5 կմ հս-ամ, «Ցուրտ աղբյուր»-ից մոտ 0.5 կմ հս-աե	ավերված է, տա­րածքում նկատելի են մ.թ.ա. 2-1 հզ բնակատեղիի հետքեր, ինչպես նաև 17-18 դդ-երի պարզունակ խաչքարերով գերեզմանոց
68		Գյուղատեղի Կոռնիձոր	17-20 դդ.	Կարճևան գյուղի հվ եզրին	անձավային բնակավայր է, գյուղատեղիում է գտնվում Սբ. Հովհաննես եկեղեցին
69		Գյուղատեղի Ագարակ	10-19 դդ.	Կուրիս գյուղից 1.5 կմ հվ-աե	ավերված է, գյուղատեղիում է գտնվում 17-րդ դարի միանավ Ամենափրկիչ եկեղեցին
70		Գյուղատեղի Հալիձոր	9-20 դդ.	Հալիձոր գյուղի հվ եզրին, Գորիսից 12 կմ հվ-ամ, գյուղից մոտ 3 կմ հվ-ամ, Որոտանի ձորի ձախափնյա բարձրա­դիր լանջին	կիսավեր է, տնա­­­­մերձ հո­ղա­­մա­սերը մինչ օրս մշակ­վում են, գյուղատեղիում է գտնվում Սուրբ մինաս եկեղեցին և Հարանց անապատ կամ «Սյունյաց մեծ անապատ» վանական համալիրը
71		Գյուղատեղի Ազատաշեն	միջնադար - 20 դ.	Հարթաշեն գյուղից 1.5 կմ հվ-աե	այլ անվա­նում` Ալիղուլի, բնակելի քարայրերի համալիր է, գյուղատեղիում են գտնվում ժայռափոր ձիթհաններն ու եկեղեցին
72		Գյուղատեղի Այգեձոր	16- 20 դ.	Հարթաշեն գյուղից 5.7 կմ հվ	այլ անվա­նում` Մուղանջուղ, գյուղատեղիում են գտնվում 16-րդ դ-ի Սբ Հռիփսիմե եկեղեցին
73		Գյուղատեղի Ձորաշեն	միջնադար - 20 դ.	Հարթաշեն գյուղից 4.3 կմ հվ-աե	այլ անվանում` Գորու, Կերու, Կյորու. բնակելի քարայրերի համալիր է, գյուղն ապաբնակեցվել է 1970-ական թթ., գյուղատեղիում են գտնվում 19-րդ դ-ի միանավ եկեղեցին
74		Գյուղատեղի Ներքին Քրդեր	10-18 դդ.	Հարժիս գյուղից մոտ 3 կմ հվ-ամ, Որոտանի ձախ ափին	ավերված, այլ անվանումն է Ներքին Քյուրդլար, գյուղատեղիում է գտնվում Ալան Թագավորի եկեղեցին և միջնադարյան միաթռիչք կամուրջը
75		Գյուղատեղի Վերին Քրդեր	10-18 դդ.	Հարժիս գյուղից մոտ 800 մ հս-աե, ջրբաժանի վրա	ավերված, այլ անվանումն է Վերին Քյուրդլար
76		Գյուղատեղի Հարժիս	10-20 դդ.	Հարժիս գյուղից մոտ 500 մ հվ, Որոտանի ձախ ափին	կիսավեր, այլ անվանում` Յայջի, ավեր­վել է 1931 թ. երկրաշար­ժից, գյուղատեղիում է գտնվում 19-րդ դարի Սուրբ Մինաս եռանավ բազիլիկ եկեղեցին
77		Գյուղատեղի	10-17 դդ.	Հացավան գյուղից 2 կմ հվ, Գիժ գե­տի աջ ափին, լեռնա­լանջի թեքության վրա, «Գյոզալդարա» վայրում	տարածքի մեծ մասը մելիորաց­­ված է
78		Գյուղատեղի	16-18 դդ.	Հացավան գյուղի հս-ամ եզրին, Վասակաբերդը հս-ից շրջանցող գետակի ափին, գոմերի տարածքում	ավերված
79		Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Հացավան գյուղից 500 մ աե, Գիժ գետի ձախ ափին	տարածքի մեծ մասը մելիորաց­­ված է
80		Գյուղատեղի Հոռոմանց	17-20 դդ.	Վանեք գյուղից 1 կմ հվ	գյուղը լքվել է 1926-ից հետո, գյուղում է գտնվում 17-րդ դարի կանգուն եկեղեցի
81		Գյուղատեղի Գլմեշ (Գրմեշ)	ուշ միջնադար	Ճակատեն գյուղից 4 կմ ամ, անտառում
82		Գյուղատեղի Իրիգիս	միջնադար	Ճակատեն գյուղից 3.5 կմ հվ-աե, Շիկահող տանող ճանապարհին, բարձրադիր վայրում	ավերված է, կարծիք կա, որ պատմական Եղեգիքն է
83		Գյուղատեղի Շնդռեն	միջնադար - 20 դ.	Ճակատեն գյուղից 6-7 կմ հվ	ապաբնակեց­վել է 1930-ական թթ.
84		Գյուղատեղի Հին Նորկ (Ներքին Նորաշենիկ)	միջնադար - 20 դ.	Ճակատեն գյուղից 0.5 կմ աե	գյուղը լքվել է 1930-ական թթ., գյուղատեղիում կա 17-րդ., կիսավեր եկեղեցի
85		Գյուղատեղի	միջնադար	Շաղատ գյուղից մոտ 1 կմ հս-ամ, ձորակում	ավերված է, կարծիք կա, որ Հին Շաղատն է
86		Գյուղատեղի Արեքլու	միջնադար - 20 դ.	Շաղատ գյուղից մոտ 6 կմ հս-ամ, Նախիջևան տա­նող ճանապարհին, Արագլի ջուր գետի ձախ ափին	ավեր­ված է, տա­րած­քում տեղա­վոր­ված է լեռ­նանց­քը հս­կող զինվորա­կան վաշտերից մեկը
87		Գյուղատեղի Շոքար	միջնադար - 20 դ.	Շաղատ գյուղից մոտ 2.5 կմ հս-ամ	ավեր­ված է
88		Գյուղատեղի Փուլ	17-20 դդ.	Շաղատ գյուղից 2 կմ հս, Որոտանի կիրճում, գետի աջ ափին	ավեր­ված է
89		Գյուղատեղի	5-17 դդ.	Շաքի գյուղից 1 կմ հվ-աե, Շաքի գետի ձախ ափին	ավեր­ված է
90		Գյուղատեղի	7-18 դդ.	Շաքի գյուղից 2 կմ հս, Սիսիան տանող ճանապարհից ձախ, «Թահնալու» վայրում	ավեր­ված է
91		Գյուղատեղի	7-18 դդ.	Շաքի գյուղից 2.5 կմ հս, Երևան - Սիսիան ճա­նապարհի խաչմերուկի մոտ, «Գյուլլիբուլաղ» վայրում	ավեր­ված է
92		Գյուղատեղի Ահավիզ	միջնադար	Շենաթաղ գյուղից մոտ 500 մ հս-ամ
93		Գյուղատեղի Անապատ	միջնադար - 19 դ.	Շենաթաղ գյուղից մոտ 2 կմ հս-ամ, բլրալանջին	ավեր­ված է
94		Գյուղատեղի Մրոց	16-18 դդ.	Շենաթաղ գյուղից մոտ 4 կմ ամ	ավեր­ված է, գյուղատեղիում առկա է եկեղեցի
95		Գյուղատեղի Շլորդաց	միջնադար - 17 դ.	Շենաթաղ գյուղից 2 կմ հվ, թեք տեղանքում	ավեր­ված է, գյուղատեղիում պահպանվել է եկեղեցու ավերակներ
96		Գյուղատեղի Ղշլաղ	միջնադար - 20 դ.	Շիկահող գյուղից 6-7 կմ աե	ավեր­ված է
97		Գյուղատեղի Աքլորի քար	ուշ միջնադար	Շիկահող գյուղից 6 կմ հս-ամ, Շիկահողի պետական արգելոցի տարածքում	ավեր­ված է
98		Գյուղատեղի Գեղցահանդ	10-19 դդ.	Շիկահող գյուղից 4 կմ հվ-աե, ձորալանջին	ավեր­ված է, գյուղատեղիում է գտնվում է «Ձորի» (Ծերիգղեցի) եկեղեցի
99		Գյուղատեղի Վերին Գեղցահանդ	10-18 դդ.	Շիկահող գյուղից 3 կմ հվ-աե, ձորալանջին	ավեր­ված է
100		Գյուղատեղի Շինուհայր	10 դ. սկիզբ-1964 թ.	Շինուհայր գյուղից 3 կմ հվ, Որոտանի ձորում	կիսավեր, այստեղ է գտնվում միջնադարյան վանական համալիրներից մեկը՝ Կուսանաց Անապատը և Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին
101		Գյուղատեղի	17-18 դդ..	Շվանիձոր գյուղից 6 կմ հս-աե, Վերին շեն տանող ճանապարհի աջ կողմում	ավերված
102		Գյուղատեղի Գոմերանց	17-20 դդ..	Շվանիձոր գյուղից 16 կմ հս-աե, Շվանիձորի սկզբնա­մա­սում, Ափկես գյուղատե­ղի տանող ճանապարհի աջ կողմում	անտառտնտե­սության տարած­քում, գյուղը լքվել է 1950-ական թթ., առկա է 17-րդ դարի եկեղեցու ավերակներ
103		Գյուղատեղի Թողուտ (Թեղուտ, Թուղուտ)	17-18 դդ..	Շվանիձոր գյուղից 3 կմ հս-աե, Մեղրի - Կապան ճանապարհից աջ	ավերված է, աե կողմում՝ ձորա­կի մեջ, պահ­պան­վել են ջրաղացների ավերակներ, առկա է նաւ 17-րդ դարի միանավ եկեղեցի
104		Գյուղատեղի Վերին Շեն	17-18 դդ..	Շվանիձոր գյուղից 10 կմ հս-աե, Մեղրի - Կապան ճանա­պարհից աջ, ձորում	ավերված է, գյուղատեղիում է գտնվում Դավիթ Բեկի զորավարներից Սարգսի դամբարանը, ինչպես նաև կամուրջ և եկեղեցի։ Պաշտպանական կառույց՝ գյուղատեղիի հվ կողմում, աջակողմյան ձորալանջին, որը իրենից ներկայացնում է հրակնատնե­րով երկարա­վուն շի­­նություն, պահպան­ված է 1-2 մ բարձրու­թյամբ
105		Գյուղատեղի Շլորուտ		Աղբուլլաղ գյուղից 1 կմ հվ-աե, ձորալանջին	ավերված է, այլ անվանումն է Ալուչալու
106		Գյուղատեղի Որոտն «Որոտան»	վաղ միջնադար - ուշ միջնադար	Որոտնավան գյուղից մոտ 3 կմ ամ, Որոտնաբերդի դիմաց, Վաղատին - Շամբ ճանա­պարհից աջ, Որոտան գետի աջափնյա բարձունքին	ավերված է, պահպանվել է խաչքարերով հարուստ գերեզմանոց
107		Գյուղատեղի Ըրկենաց	10 դ.- 1959 թ.	Չապնի Արծվանիկ - Եղեգ խճուղուց 1.5 կմ աջ, անտառապատ վայրում	1959 թ. գյուղը միաց­վել է Չափնիին
108		Գյուղատեղի Ղալաջուղ	14-20 դդ.	Սառնակունք գյուղից 2.2 կմ հվ
109		Գյուղատեղի Մուխուրթորյան	9-20 դդ.	Սառնակունք գյուղից 2 կմ հս-աե
110		Գյուղատեղի Կվրախ	15-20 դդ.	Նժդեհ գյուղից աե, Դաստակերտ քաղաքից 2 կմ հս-ամ	լքվել է 1940 թ.
111		Գյուղատեղի Դաշբաշ		Ցղունի գյուղից 1 կմ հվ-աե, սարալանջին	պահպանվել են շինությունների ավերակներ և գերեզմաններ
112		Գյուղատեղի Քյալաքլի		Ցղունի գյուղից ամ, սարահարթի վրա	պահպանվել են շինությունների հետքեր և տապանաքարեր
113		Գյուղատեղի Ներքին Բորտի	15-17 դդ.	Սպանդարյան գյուղից 1 կմ հվ-աե, Որոտանի կիրճում	այլ անվանում Սայշիվան, ավերված
114		Գյուղատեղի Վերին Բորտի	5-19 դդ.	Սպանդարյան գյուղից 500 մ հվ, Որոտանի ձախ ափին	այլ անվանում` Վերդիկ, Մելիքլար, ավերված, պահպանվել է 5-րդ դարի կիսավեր եկեղեցին
115		Գյուղատեղի Սղնաշեն (Սղնախատեղ)	միջնադար	Սրաշեն գյուղից 2 կմ հս-ամ	ավերված, տարածքում միջնադարյան ամրոց կա
116		Գյուղատեղի Հունուց ձոր	10-17 դդ.	Սևաքար գյուղից 3 կմ հս	ավերված, տարածքում գտնվում է ուշ միջնադարի եկեղեցի
117		Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Վահրավար գյուղից 2.5 կմ հվ, Վահրավար գետակի երկու ափին	ավերված է, գետակի աջ ափին նկատելի են եկեղեցու հետքեր
118		Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Վահրավար գյուղից 2.5 կմ աե, անտառում	ավերված է, աե եզրին` մատու­ռի ավերակնե­րի վրա, «Ամե­նա­­փր­կիչ» սրբա­տեղին է
119		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վահրավար գյուղից 0.5 կմ հս, «Վանքի ձոր»-ի ձախ կողմում	ավերված է, նկատելի են եկեղեցու ավերակներ
120		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վահրավար գյուղից 1 կմ հս-ամ, «Վանքի ձոր»-ի ձախ կողմում, թեք տե­ղան­քում	ավերված է
121		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վահրավար գյուղից 1.5 կմ աե, «Վանքի ձոր»-ում, գետակի երկու ափին	ավերված է, տարածքում կան կիսավեր ջրաղացներ
122		Գյուղատեղի Ծովի դիք	ուշ միջնադար	Վահրավար գյուղից մոտ 2-2.5 կմ հս, բլրալանջին	ավերված է
123		Գյուղատեղի Ներքին թաղ	10-18 դդ.	Վահրավար գյուղից 1.5 կմ աե, Վահ­րավար գետի աջ ափին, Մեղրի - Վահրավար ճանապարհից աջ	ավերված է, տարածքում կանգուն է 17-րդ դարի եկեղեցին
124		Գյուղատեղի Հալաքի	18-20 դդ.	Վաղատուր գյուղի հս-ամ մասում	ավերված է, տարածքում կանգուն է 19-րդ դարի եկեղեցին
125		Գյուղատեղի Տերտերասար (Տերտերանց)	16-18 դդ.	Վարդանիձոր գյուղից մոտ 10 կմ հս-աե, Տերտերասարի վրա, ոսկու հանքերի տարածքում	գյուղատեղի Քեշիշքենդ, ավերված
126		Գյուղատեղի Լսհավանք	13-17 դդ.	Վարդանիձոր գյուղի մոտ	այլ անվանում` Լսեվանք, Լսնավանք
127		Գյուղատեղի Խումարան	13-17 դդ.	Վարդանիձոր գյուղից 3 կմ հս-աե	այլ անվանում` Խմորան. տարածքում պահպանվել է 17-րդ դարի եկեղեցի
128		Գյուղատեղի Փուշկագ	18-20 դդ.	Վարդանիձոր գյուղից մոտ 1.5 կմ հս-ամ, Մեղրի գետի աջ ափին	ավերված
129		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վերիշեն գյուղից 1.3 կմ հս-ամ, «Գյավուրի բներ» վայրում	ավերված է, տարածքում պահպանվել են կողոպտված դամբարաններ
130		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վերիշեն գյուղից 3.5 կմ հս, «Ավիդարա» վայրում	ավերված է
131		Գյուղատեղի	ուշ միջնադար	Վերիշեն գյուղից 6.5 կմ հս, «Սանդի գյոլ» վայրում	ավերված է
132		Գյուղատեղի Սանդեր	միջնադար	Վերիշեն գյուղից 6 կմ հս-ամ	ավերված է
133		Գյուղատեղի Վերիշեն	4-5 դդ. - 20 դ.	Վերիշեն գյուղի հս մասում, Գորիսից 3 կմ հս-ամ	1970-ական թթ. գյուղը տեղա­փոխ­վել է հվ, բնակելի քարանձավների համալիր է, գյուղում պահպանվել է Սբ. Նորակնունք եկեղեցին
134		Գյուղատեղի Մաճ	16-18 դդ.	Տանձավեր գյուղից 2 կմ հս-աե, սարալանջին, գոմերի մոտ, Գորիս-Կապան կարճ ճանապարհի վրա	ավերված է
135		Գյուղատեղի Տանձավեր	5-18 դդ.	Տանձավեր գյուղից 500 մ հս	ավերված է
136		Գյուղատեղի Ռոմելանց	17-18 դդ.	Տաշտուն գյուղից 0.5 կմ հս-աե, սարալանջին	ավերված է
137		Գյուղատեղի Ռոմելանց	17-18 դդ.	Տաշտուն գյուղից 0.5 կմ հս-աե, սարալանջին	ավերված է
138		Գյուղատեղի	10-11 դդ.	Ուժանիս գյուղից 1 կմ հս, բլրի արևելահայաց լանջին	ավերված է
139		Գյուղատեղի Վաժունիք	10-19 դդ.	Ուժանիս գյուղից 3 կմ հս, բարձր բլրի հարավահայաց լանջին	ավերված է
140		Գյուղատեղի Անապատ	13-17 դդ.	Ույծ գյուղից մոտ 2 կմ հս-աե	ավերված է
141		Գյուղատեղի	17-18 դդ.	Քարահունջ գյուղից 8 կմ հվ-աե, Վարարակն գետի աջ ափին	ավերված է
142		Գյուղատեղի Ենգիջա	10-18 դդ.	Քարահունջ գյուղից 3 կմ հս-ամ, «Սեդիգի լճից» 500 մ հվ-ամ	տարածքում նկա­­­տելի են եկե­ղե­ցու հետքեր
143		Գյուղատեղի Հին Քարաշեն	16-20 դդ.	Քարաշեն գյուղից 1 կմ հս-ամ	ավերված է, գյուղատեղիում պահպանվել է 1551 թվականի եռանավ բազիլիկ եկեղեցի
144		Գյուղատեղի	17-20 դդ.	Քարուտ գյուղի հս կողմում, Սանճաղարիմ (Սանջա­րավազ) ամրոցի տարածքում
144		Գյուղատեղի	17-19 դդ.	Քարուտ գյուղի հս կողմում, Սանճաղարիմ ամրոցից 0.5 կմ հս
146		Գյուղատեղի Շիրիչ	17-19 դդ.	Քարուտ գյուղից 3 կմ հս-աե
147		Գյուղատեղի	15-17 դդ.	Քիրս գյուղի հվ-աե կողմում

Տես նաև

• ՀՀ վանական համալիրների ցանկ
• Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ
• ՀՀ քաղաքատեղիների ցանկ
• ՀՀ քարավանատների ցանկ
• ՀՀ տաճարների ու եկեղեցական համալիրների ցանկ
• Արցախի վանական համալիրների ցանկ
• ՀՀ ձիթհանների ցանկ