Մեղրի
Այս հոդվածը քաղաք Մեղրու մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մեղրի (այլ կիրառումներ)։
Մեղրի, նախկինում կոչվել է նաև Կարճավան, քաղաք հարավային Հայաստանի Սյունիքի մարզի համանուն խոշորացված համայնքում՝ հայ-իրանական միջպետական սահմանին մոտ։ Ըստ 2020 թվականի մարդահամարի արդյունքների՝ Մեղրի քաղաքի բնակչությունը կազմում է 4500 մարդ։
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Մեղրի | |||
 Մեղրի քաղաքի համայնապատկերը | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
| Համայնք | Մեղրի համայնք | ||
| Քաղաքապետ|Համայնքապետ | Բագրատ Զաքարյան[1] | ||
| Հիմնադրված է | 906 թ. | ||
| Այլ անվանումներ | Կարճավան | ||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1984 թվականից | ||
| Մակերես | 3 կմ քառ․ կմ² | ||
| ԲԾՄ | 605 մ | ||
| Կլիմայի տեսակ | բարեխառն ցամաքային կլիմա | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 4,500 մարդ (2020) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | մեղրեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +374 (286) | ||
| Փոստային ինդեքսներ | 3401-3402 | ||
| Պաշտոնական կայք | Մեղրի համայնքի պաշտոնական կայք | ||
| |||
Քաղաքային բնակավայրը տեղակայված է մայրաքաղաք Երևանից 373 կմ հարավ՝ նույնանուն գետի ափին՝ Զանգեզուրի լեռնաշղթայի հարավում։
Նույն անվանումով ընդգրկված է եղել Արևելյան Հայաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[2]։
ԱնվանումԽմբագրել
Մեղրիի անվան ծագման մասին կան տարբեր վարկածներ։ Անվանումը երբեմն կապվում հնում այստեղ ստացվող մեղրի կամ տեղական քաղցրահամ թզի մեղրի նմանվող հյութի հետ։ Ոմանք համարում են, որ Մեղրիի անվանումը ծագել է պարսկերեն միհր («արև» նշանակությամբ) բառի հնչյունափոխությունից։ Մի ավանդության մեջ Հայոց Արշակ Բ թագավորը Մեղրիի գինին խմելիս բացականչել է՝ «Գինու չէ նման, այլ մեղրի»[3]։
ԱշխարհագրությունԽմբագրել
Մեղրին գտնվում է Մեղրի գետի ստորին հոսանքի աջ ափին՝ ձգված նեղ գետահովտի երկարությամբ։ Աջափնյա մասը, որը վաղ ժամանակներում եղել է ավանի Մեծ թաղը, ընկած է բարձր և բուսականությունից զուրկ Սև լեռան ստորոտում։ Ձախափնյա մասը, որը գտնվում է նախկին ավանի Միջին ու Փոքր թաղամասերի տեղում, տարածվում է Գանձափարախ լեռան 3 ճյուղերի ձորաբերաններին և լեռան չոր ու ժայռապատ բարձրադիր լանջերից աստիճանաբար իջնում է դավանդնվերով մինչև գետի ծառապատ ափերը։ Քաղաքի ժայռամասերն ու գետամերձ տները թաղված են այգիների մեջ։ Ունի հարավային տաք կլիմա[2]։
ՊատմությունԽմբագրել
Տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախնադարում։ Հայտնաբերվել են բրոնզի և երկաթի դարերի նյութական մշակույթի մնացորդներ։ 5-րդ դարի սկզբին կոչվել է Կարճավան, հիմնվել է Սմբատ 1-ի կողմից։ Ենթարկվել է թաթարական և թուրքմենական ցեղերի ասպատակություններին։
18-րդ դարի սկզբին մեղրացիները մասնակցել են Դավիթ Բեկի գլխավորած ազատագրական շարժմանը[4]։
Տեսարժան վայրերԽմբագրել
Մեղրիի տեսարժան վայրերից հատկապես կարելի է առանձնացնել Մեղրիի ամրոցը (17-րդ դար), Սուրբ Աստվածածին Մեծ Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար) և Սուրբ Աստվածածին Փոքր Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար)։ Քաղաքի մոտակայքում գտնվում է Մեղրու վանքը (15-18-րդ դարեր)։
Տես նաևԽմբագրել
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ https://hetq.am/hy/article/133328
- ↑ 2,0 2,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 782
- ↑ «Համայնքի անձնագիր․ 1. Պատմական ակնարկ»։ meghri.am։ Վերցված է 2022-10-16
- ↑ «Հայաստան» հանրագիտարան։ Երևան: ՀՀ Գիտությունների ակադեմիա։ 2012։ էջ 1164։ ISBN 978-5-89700-040-1