Մեղրի
Այս հոդվածը քաղաք Մեղրու մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մեղրի (այլ կիրառումներ)։
Մեղրի, նախկինում կոչվել է նաև Կարճավան, քաղաք հարավային Հայաստանի Սյունիքի մարզի համանուն խոշորացված համայնքում՝ հայ-իրանական միջպետական սահմանին մոտ։ Ըստ 2020 թվականի մարդահամարի արդյունքների՝ Մեղրի քաղաքի բնակչությունը կազմում է 4500 մարդ։
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Մեղրի | |||
 Մեղրի քաղաքի համայնապատկերը | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
| Համայնք | Մեղրի համայնք | ||
| Քաղաքապետ|Համայնքապետ | Բագրատ Զաքարյան[1] | ||
| Հիմնադրված է | 906 թ. | ||
| Այլ անվանումներ | Կարճավան | ||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1984 թվականից | ||
| Մակերես | 3 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 605 մ | ||
| Կլիմայի տեսակ | բարեխառն ցամաքային կլիմա | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 4500 մարդ (2020) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | մեղրեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +374 (286) | ||
| Փոստային դասիչ | 3401-3402 | ||
| Պաշտոնական կայք | Մեղրի համայնքի պաշտոնական կայք | ||
| |||
Քաղաքային բնակավայրը տեղակայված է մայրաքաղաք Երևանից 373 կմ հարավ՝ նույնանուն գետի ափին՝ Զանգեզուրի լեռնաշղթայի հարավում։
Նույն անվանումով ընդգրկված է եղել Արևելյան Հայաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[2]։
Անվանում խմբագրել
Մեղրիի անվան ծագման մասին կան տարբեր վարկածներ։ Անվանումը երբեմն կապվում հնում այստեղ ստացվող մեղրի կամ տեղական քաղցրահամ թզի մեղրի նմանվող հյութի հետ։ Ոմանք համարում են, որ Մեղրիի անվանումը ծագել է պարսկերեն միհր («արև» նշանակությամբ) բառի հնչյունափոխությունից։ Մի ավանդության մեջ Հայոց Արշակ Բ թագավորը Մեղրիի գինին խմելիս բացականչել է՝ «Գինու չէ նման, այլ մեղրի»[3]։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Մեղրին գտնվում է Մեղրի գետի ստորին հոսանքի աջ ափին՝ ձգված նեղ գետահովտի երկարությամբ։ Աջափնյա մասը, որը վաղ ժամանակներում եղել է ավանի Մեծ թաղը, ընկած է բարձր և բուսականությունից զուրկ Սև լեռան ստորոտում։ Ձախափնյա մասը, որը գտնվում է նախկին ավանի Միջին ու Փոքր թաղամասերի տեղում, տարածվում է Գանձափարախ լեռան 3 ճյուղերի ձորաբերաններին և լեռան չոր ու ժայռապատ բարձրադիր լանջերից աստիճանաբար իջնում է դավանդնվերով մինչև գետի ծառապատ ափերը։ Քաղաքի ժայռամասերն ու գետամերձ տները թաղված են այգիների մեջ։ Ունի հարավային տաք կլիմա[2]։
Պատմություն խմբագրել
Տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախնադարում։ Հայտնաբերվել են բրոնզի և երկաթի դարերի նյութական մշակույթի մնացորդներ։ 5-րդ դարի սկզբին կոչվել է Կարճավան, հիմնվել է Սմբատ 1-ի կողմից։ Ենթարկվել է թաթարական և թուրքմենական ցեղերի ասպատակություններին։
18-րդ դարի սկզբին մեղրացիները մասնակցել են Դավիթ Բեկի գլխավորած ազատագրական շարժմանը[4]։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
Մեղրիի տեսարժան վայրերից հատկապես կարելի է առանձնացնել Մեղրիի ամրոցը (17-րդ դար), Սուրբ Աստվածածին Մեծ Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար) և Սուրբ Աստվածածին Փոքր Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար)։ Քաղաքի մոտակայքում գտնվում է Մեղրու վանքը (15-18-րդ դարեր)։
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://hetq.am/hy/article/133328
- ↑ 2,0 2,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 782
- ↑ «Համայնքի անձնագիր․ 1. Պատմական ակնարկ»։ meghri.am։ Վերցված է 2022-10-16
- ↑ «Հայաստան» հանրագիտարան։ Երևան: ՀՀ Գիտությունների ակադեմիա։ 2012։ էջ 1164։ ISBN 978-5-89700-040-1