Վիքիպեդիա

Ռուսներ

(Վերահղված է Ռուսից)

Ռուսներ, արևելասլավոնական էթնոս, Ռուսաստանի մեծաթիվ բնիկ ազգը (ըստ 2010 թվականի համառուսաստանյան մարդահամարի՝ կազմում է բնակչության 80 % -ը[3]), ամենամեծաթիվ եվրոպական ազգը։ Խոշոր սփյուռք գոյություն ունի Ուկրաինայում, Ղազախստանում, ԱՄՆ-ում, Բելառուսիայում և այլ պետություններում։ Ամբողջ աշխարհում հաշվվում է մոտավորապես 133 միլիոն ռուսներ։ Ըստ ՀԿՈւՀԿ (Հասարակական կարծիքի ուսումնասիրման համառուսաստանյան կենտրոն) 2010 թվականի մարտին անցկացրած հարցման տվյալների՝ Ռուսաստանում բնակվող ռուսների 75 %-ը իրենց համարում է ուղղափառության հետևորդներ[62]։, շոշափելի է նաև ոչ մի կրոնի չհետևողների թիվը։ Ազգային լեզուն ռուսերենն է։

Ռուսներ
Notable Russians.jpg
Ալեքսանդր Նևսկի • Դմիտրի Իվանովիչ Դոնսկոյ • Պետրոս Մեծ • Միխայիլ Գլինկա • Մոդեստ Մուսորգսկի • Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակով • Պյոտր Չայկովսկի • Դմիտրի Շոստակովիչ • Ալեքսանդր Պուշկին • Միխայիլ Լերմոնտով • Լև Տոլստոյ • Ֆեոդոր Դոստոևսկի • Իվան Տուրգենև • Անտոն Չեխով • Աննա Ախմատովա • Միխայիլ Լոմոնոսով • Դմիտրի Մենդելեև • Սոֆյա Կովալևսկայա • Իվան Պավլով • Պավել Յաբլոչկով • Սերգեյ Կորոլյով • Լյուբով Օռլովա • Լիլյա Կեդրովա • Յուրի Գագարին • Սվետլանա Սավիցկայա • Կառլ Բրյուլով • Ալեքսանդր Իվանով • Վասիլի Վերեշչագին • Իվան Կրամսկոյ • Իլյա Ռեպին
Ընդհանուր քանակ

~ 133 000 000[1]

Բնակեցում
* Ռուսաստան Ռուսաստան - 111 016 896 (Մարդահամար-2010)[2][3][4]
Լեզու(ներ)
Ռուսերեն
Հավատք(ներ)
Ուղղափառություն

ԻնքնանվանումԽմբագրել

Ռուսների ինքնանվանումը՝ «русские» (ռուսկիյե), առաջացել է «русские люди» (ռուս մարդիկ) երկանդամ կապակցությունից, որի երկրորդ անդամը ժամանակի ընթացքում դուրս է եկել գործածումից[63]։ Հնում այն օգտագործվում էր հիմնականում խոսակցական լեզվում, իսկ մինչև 18-րդ դարը ռուսների և արևելասլավոնական ազգերի ինքնանվանումը եղել է Ռուս (Русь), այնպես, ինչպես անվանում էին երկիրը (ռուս.՝ Древняя Русь)։ 17-18-րդ դարերում այն աստիճանաբար փոխարինվել է նոր՝ россияне (ռոսիյանե) ինքնանվանումով, իսկ ավելի ուշ, 18-19-րդ դարերում՝ великорусы (վելիկոռուսի, բառացի՝ «մեծ ռուսներ»)։ Սակայն աստիճանաբար գրական լեզու էր ներթափանցում «русские» ինքնանվանումը, որը սկզբում վերագրվում էր բոլոր երեք արևելասլավոնական ազգություններին, սակայն 1917-ից սկսած՝ միայն վելիկոռուսներին։

Այժմ, որպես ռուսների ինքնանվանում գործածվում են ինչպես «русские», այնպես էլ «россияне» անվանումները, ընդ որում, առաջինով բնորոշում են էթնիկ ռուսերին՝ կապ չունի, թե որ երկրում են նրանք ապրում, կամ թե որ երկրի քաղաքացի են համարվում, իսկ երկրորդով՝ միայն Ռուսաստանի քաղաքացիներին, առանց հաշվի առնելու նրանց ազգային պատկանելիությունը, սոցիալական, կրոնական կամ այլ առանձնահատկությունները։ Նման բաժանումը կիրառվում է միայն ռուսերեն լեզվում։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ «People: Russian» (English)։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-05-27-ին։ Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 28 
  2. ↑ «Всероссийская մարդահամար, населения 2010. Национальный состав населения РФ 2010»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-12-23-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  3. ↑ 3,0 3,1 Вот какие мы — россияне. Об итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
  4. ↑ Առանց Ռուսաստանին միացած Ղրիմի և Սևաստոպոլի, քանի որ Համառուսաստանյան մարդահամար այս շրջաններում չի իրականացվել։
  5. ↑ Ներառյալ Ռուսաստանին միացած Ղրիմը և Սևաստոպոլը։
  6. ↑ Առանց Ռուսաստանին միացած Ղրիմի և Սևաստոպոլի
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 «Всеукраїнський перепис населення 2001. Русская версия. Результаты. Национальность и родной язык»։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-08-21-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 Агентство Республики Казахстан по статистике. Этнодемографический сборник Республики Казахстан 2014
  9. ↑ [1]
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2020-02-11-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  11. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. New York։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  12. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. California։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  13. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. Florida։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  14. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. Pennsylvania։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  15. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. New Jersey։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  16. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. Illinois։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  17. ↑ «Selected Social Characteristics in the United States: 2009»։ U.S. Census American Community Survey. Massachusetts։ 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 «Итоги переписи населения Беларуси 2009 г. Национальный состав.»։ Արխիվացված օրիգինալից 2010-09-18-ին։ Վերցված է 2010-09-18 
  19. ↑ Uzbekistan
  20. ↑ Приведённые данные приблизительны, поскольку полноценная մարդահամար, населения в независимом Узбекистане ещё не проводилась.
  21. ↑ Этнический атлас Узбекистана Archived 2014-03-23 at the Wayback Machine. Институт "Открытое общество", 2002 - 451 с. (см.)
  22. ↑ Справка о городе на официальном сайте хокимията г. Ташкент Archived 2012-01-25 at the Wayback Machine.Население Ташкента Archived 2012-01-26 at the Wayback Machine.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 23,6 Население Латвии 2013(լատիշերեն)
  24. ↑ «Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census) (Statistics Canada)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-15-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  25. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Онтарио»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-07-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  26. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Британская Колумбия»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-07-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  27. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Альберта»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-12-12-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  28. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Манитоба»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-18-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  29. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Квебек»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-12-12-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  30. ↑ «Ethnic groups and generations in Canada. Population by selected ethnic origins, by province and territory (2006 Census). 2006 Саскачеван»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-09-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  31. ↑ «Национальный статистический комитет Кыргызской Республики. Национальный состав населения (գնահատական, 1 января 2012 года)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-13-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  32. ↑ «Մարդահամար, населения Киргизии 2009. Бишкек»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-03-21-ին։ Վերցված է 2012-03-21 
  33. ↑ «Մարդահամար, населения Киргизии 2009. Чуйская область»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-10-ին։ Վերցված է 2011-08-10 
  34. ↑ «Статкомитет Эстонии. База данных населения»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-04-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  35. ↑ 35,0 35,1 PO0222: POPULATION BY SEX, ETHNIC NATIONALITY AND COUNTY, 1 JANUARY
  36. ↑ «Ausländische Bevölkerung am 31.12.2011 nach Geburtsort und ausgewählten Staatsangehörigkeiten» (գերմաներեն)։ Statistisches Bundesamt BRD։ Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 27 
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 37,4 37,5 Демоскоп. Некоторые итоги переписи 2004 года в Молдавии
  38. ↑ Без учёта ПМР (Приднестровья)
  39. ↑ Департамент статистики Литвы. Население и социальная сатистика Archived 2012-01-07 at the Wayback Machine. (M3010215: Population at the beginning of the year by ethnicity (1979 -> 2011) Archived 2011-07-22 at the Wayback Machine.(անգլ.)
  40. ↑ Приднестровье (ПМР) юридически является частью Молдавии, фактически — самопровозглашённым государством, признанным лишь двумя частично признанными государствами: Южная Осетия и Абхазия. Перепись населения в Молдавии 5—12 октября 2004 г. проводилась без учёта населения ПМР. В ПМР в 2004 г. проводилась самостоятельная մարդահամար, населения 11-18 ноября 2004 г.(Демоскоп. Итоги переписи населения ПМР 2004 г.)
  41. ↑ «Статистический ежегодник 2013 ПМР»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-11-12-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  42. ↑ Президент Туркмении в 2001 г. С.Ниязов (Туркменбаши) определил долю русских в стране как 2%, что соответствовало около 100 тыс. чел. из 5,2 млн чел.(Демоскоп. Ниязов и население Туркмении к 2001 г.)
  43. ↑ Turkmenistan
  44. ↑ Brazil
  45. ↑ «Переписи населения Азербайджана 1979, 1989, 1999, 2009 годов»։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-11-30-ին։ Վերցված է 2012-11-30 
  46. ↑ United Kingdom
  47. ↑ Перепись населения Грузии 2002 г. Национальный состав(անգլ.)
  48. ↑ Без Абхазии и Южной Осетии
  49. ↑ Category No. 2068.0 — 2006 Census Tables Archived 2011-03-27 at the Wayback Machine. (չաշխատող հղում)
  50. ↑ «Официальная статистика Кубы за 2002 г.»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-02-03-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  51. ↑ «(2007 census)»։ Ined.fr։ 2012-07-06։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-08-04-ին։ Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 22 
  52. ↑ «Том 3. Национальный состав и владение языками, гражданство населения Республики Таджикистан»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-14-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  53. ↑ «Население Финляндии»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-01-27-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  54. ↑ RECENSĂMÂNTUL POPULAŢIEI ŞI AL LOCUINŢELOR 2011: [2] Archived 2017-02-02 at the Wayback Machine.(ռում.)
  55. ↑ Национальный состав Абхазии Перепись, 2011 г.
  56. ↑ Абхазия формально является частично признанным государством (признанным РФ) и, одновременно, считается Грузией частью своей страны
  57. ↑ «2001»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-24-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  58. ↑ «(2000, Перепись,)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2007-09-28-ին։ Վերցված է 2015-01-24 
  59. ↑ Przynależność narodowo-etniczna ludności - NSP 2011 Archived 2014-10-27 at the Wayback Machine.(լեհ.)
  60. ↑ Մարդահամար, населения Армении 2011 г. Национальный состав постоянного населения
  61. ↑ Преброяване 2011 -(բուլղ.)
  62. ↑ «Верим ли мы в бога?» Archived 2020-09-29 at the Wayback Machine. // ВЦИОМ, 30 марта 2010 г.
  63. ↑ Факсимиле издания «Слова о полку Игореве» 1800 года. Москва, Сенатская типография (1800)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռուսներ&oldid=8678040» էջից