Ալբերտա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալբերտա (այլ կիրառումներ)
Ալբերտա (անգլ.՝ Alberta [ælˈbɜrtə]), Կանադայի 10 նահանգներից մեկը։ Մայրաքաղաքը՝ Էդմոնտոն քաղաքն է[8], խոշորագույն քաղաքը՝ Կալգարի։ Բնակչությունը՝ ▲4 306 039 մարդ (հոկտեմբերի 1, 2017)[3]: Մակերեսը՝ 661 848 կմ²։
 Alberta | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Կանադա | ||||
| Կարգավիճակ | Կանադայի նահանգ | ||||
| Մտնում է | Կանադա | ||||
| Վարչկենտրոն | Էդմոնտոն[1] | ||||
| Խոշորագույն քաղաք | Կալգարի | ||||
| Ամենաբարձր կետ | Mount Columbia? | ||||
| Օրենսդրական մարմին | Legislature of Alberta?[2] | ||||
| Պաշտոնական լեզուներ | անգլերեն | ||||
| Բնակչություն | ▲4 306 039 մարդ (հոկտեմբերի 1, 2017)[3] | ||||
| Խտություն | 5,85 | ||||
| Տարածք | 661 848 | ||||
| Բարձրություն ծովի մ-ից՝ - Բարձրագույն կետ - Ցածրագույն կետ | Կոլումբիա[4], 3747 մ Վուդ Բուֆալո ազգային պարկ, 152 մ | ||||
 | |||||
 | |||||
| Հիմնադրված է | սեպտեմբերի 1, 1905[5] թ. | ||||
| Սահմանակցում է | Մոնտանա, Սասկաչևան, Բրիտանական Կոլումբիա և Հյուսիսարևմտյան տարածքներ | ||||
| Ժամային գոտի | MDT?[6] | ||||
| Հապավում | Alta. և Alb. | ||||
| Փոխարինեց | Alberta District?, Athabasca District?, Saskatchewan District? և Assiniboia District? | ||||
| ISO 3166-2 կոդ | CA-AB | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 780, 403, 825 և 587 | ||||
| Փոստային ինդեքսներ | AB | ||||
| Անվանված է | Լուիզա Բրիտանացի Արգայլի դքսուհի[7] | ||||
| alberta.ca(անգլ.) | |||||
Պատմություն խմբագրել
Ալբերտան գտնվում է Կանադայի արևմտյան հատվածում, արևմուտքում սահմանակցում է Բրիտանական Կոլումբիա նահանգի, արևելքում՝ Սասկաչևանի, հյուսիսում՝ Հյուսիս-Արևմտյան տարածքների և հարավում՝ Մոնտանա նահանգի հետ։
Ալբերտայի մայրաքաղաք Էդմոնտոնը գտնվում է նահանգի կենտրոնից դեպի հարավ։ Մայրաքաղաքից 300 կմ հեռավորության վրա գտնվում է Կալգարի քաղաքը, որը համարվում է նահանգի ամենախոշոր քաղաքը։ Էդմոնտոնը համարվում է Կանադայի նավթային ավազների և այլ հյուսիսային ռեսուրսների յուրացման կենտրոն։ Վերջին տվյալների համաձայն, այդ երկու քաղաքային շրջանների բնակչությունը գերազանցել է 1 միլիոնը[9]։
Ալբերտան իր անվանումը ստացել է Վիկտորիա թագուհու և արքայազն Ալբերտի երկրորդ դստեր՝ արքայադուստր Լուիզա Կարոլինա Ալբերտայի պատվին (1848-1939)։ Լուիզան Կանադայի 1878-1883 թվականներին ղեկավարող գեներալ-նահանգապետ մարկիզ Լորնի կինն էր։ Լուիզ լիճը, Կարոլին գյուղը և Ալբերտայի լեռը նույնպես իրենց անունը ստացել են Լուիզա արքայադստեր պատվին։ 2014 թվականի սեպտեմբերի 15-ից նահանգի վարչապետը Ջիմ Պրենտիսն է։
Աշխարհագրություն խմբագրել
Ալբերտան զբաղեցնում է 661 848 կմ² մակերես, որը 5 %-ով փոքր է Տեխասի տարածքից կամ 20%-ով մեծ է Ֆրանսիայի տարածքից[10]։ Այն մեծությամբ չորրորդ խոշոր նահանգն է Քվեբեկից, Օնտարիոյից և Բրիտանական Կոլումբիայից հետո։
Նահանգի ամենաբարձր կետը 3747 մետր է, որը գտնվում է Կոլումբիա լեռան բարձունքին՝ Ժայռոտ լեռներում, իսկ ամենացածր կետը՝ 152 մետր է, որը գտնվում է Վուդ Բուֆալո ազգային պարկի հյուսիսարևելյան հատվածում[11]։
Կլիմա խմբագրել
Ալբերտան ունի չոր ցամաքային կլիմա, որին բնորոշ է տաք ամառը և ցուրտ ձմեռը։ Տարածքը բաց է արկտիկական սառը հոսանքների համար, այդ պատճառով ձմռանը այստեղ լինում են սառնամանիքներ։ Ջերմաստիճանը այստեղ տատանվում է -54 °C-ից (−65 °F) Ալբերտայի հյուսիսային շրջաններում մինչև -46 °C (−51 °F) Ալբերտա նահանգի հարավային շրջաններում։ Ամռանը առավելագույն ջերմաստիճանը լեռներում կազմում է 32 °C (90 °F), իսկ Ալբերտայի հարավային շրջաններում՝ 40 °C (104 °F)[12]:
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 9 // Alberta Act
- ↑ 12 // Alberta Act
- ↑ 3,0 3,1 3,2 վիճակագրական ծառայություն Կանադայում — 1971.
- ↑ «Principal heights by range or region». Статистическая служба Канады. 2005 թ․ փետրվարի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ 25 // Alberta Act
- ↑ 2 // (unspecified title)
- ↑ https://web.archive.org/web/20140409220110/http://alberta.ca/history.cfm
- ↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս». էջ 15.
- ↑ «Statistics Canada—CMA population estimates». Statistics Canada. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 6-ին.
- ↑ Statistics Canada (2005 թ․ փետրվար). «Land and freshwater area, by province and territory». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 7-ին.
- ↑ «Climate and Geography». About Alberta. Government of Alberta. 2008. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
- ↑ «Climate of Alberta». Agroclimatic Atlas of Alberta. Government of Alberta. 2003. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալբերտա» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 148)։ 
|