Բարաք Օբամա

ԱՄՆ 44-րդ նախագահ

Բարաք Հուսեյն Օբամա II (անգլ.՝ Barack Hussein Obama, օգոստոսի 4, 1961(1961-08-04)[1][7][8][…], Հոնոլուլու, ԱՄՆ[1]), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների 44-րդ նախագահ (2009 թվականի հունվարի 20-ից մինչև 2017 թվականի հունվարի 20-ը)[15]։ Օբաման առաջին սևամորթ ամերիկացին է, որն առաջադրվել է որպես ԱՄՆ նախագահի թեկնածու որևէ ամերիկյան կուսակցությունից։

Բարաք Օբամա
անգլ.՝ Barack Obama[2][3]
 
Կուսակցություն՝ Դեմոկրատական կուսակցություն
Կրթություն՝ Մենթենգ 01 պետական տարրական դպրոց (1971)[2][3], Փունահոու դպրոց (1979)[2][3], Օքսիդենթալ քոլեջ (1981)[2][3], Կոլումբիայի համալսարան (1983), Հարվարդի իրավունքի դպրոց (1991)[2][3], Noelani Elementary School? (1967)[3], Centaurus High School?, University of Chicago Law School? (2002)[4], Հարվարդի համալսարան (1991)[4], Նելսոնի ավագ դպրոց և King College Prep High School?
Գիտական աստիճան՝ Բակալավր[2][3] և Իրավագիտության դոկտոր[5]
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, փաստաբան, քաղաքական հրապարակախոս, community organizer, պետական գործիչ, իրավաբան, պոդքաստեր, ակադեմիկոս, հիշատակագիր և միջազգային ֆորումի մասնակից
Ազգություն աֆրոամերիկացի
Դավանանք բողոքականություն, կոնգրեգացիոն եկեղեցի[6], կոնգրեգացիոնալիզմ և United Church of Christ?
Ծննդյան օր օգոստոսի 4, 1961(1961-08-04)[1][7][8][…] (62 տարեկան)
Ծննդավայր Հոնոլուլու, ԱՄՆ[1]
Դինաստիա Բարաք Օբամայի ընտանիք[2][3]
Քաղաքացիություն  ԱՄՆ[1][9][10][…] և  Քենիա[11][12]
Ի ծնե անուն անգլ.՝ Barack Hussein Obama II[1]
Հայր Բարաք Հուսեյն Օբամա (ավագ)[1]
Մայր Էնն Դանհամ[1]
Ամուսին Միշել Օբամա[13][14]
Զավակներ Սաշա Օբամա[2][3] և Մալիա Օբամա[2][3]
 
Կայք՝ barackobama.com
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
Բրիտանական կայսրութւան շքանշանի ասպետ-կոմանդոր, Ռաջամիտրաբհորնի շքանշան,

Աբդուլազիզ արքայի մեդալ (2009)

, Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ, Գրեմմի մրցանակ Լավագույն արտասանած խոսք ալբոմի համար,
, Պատվի նախագահական շքանշան,

Տարվա մարդ՝ ըստ Թայմ ամսագրի (2008)

,

Տարվա մարդ՝ ըստ Թայմ ամսագրի (2012)

, Գրեմմի մրցանակ Լավագույն արտասանած խոսք ալբոմի համար,

NAACP Image Award՝ լավագույն փաստագրական գրական ստեղծագործության համար (2007, 2021)

,

NAACP Image Award - նախագահի մրցանակ (2005)

,

Գերմանական լրատվամիջոցների պարգև (2016)

, Սիկատունայի շքանշան,
, Ազգային գիտական մեդալ,

honorary doctorate from the University of Notre Dame?

,

Հյուսիսարևմտյան համալսարանի պատվավոր դոկտոր

,

honorary doctor of the University of Johannesburg?

,

Romy

,

Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator? (սեպտեմբերի 3, 2022)

,

Financial Times-ի տարվա մարդ (2008)

,

Phoenix Award? (2008)

,

Audie Award for Narration by the Author? (2022)

և

Խիզախության դրսևորման մրցանակ (2017)

Կոլումբիայի համալսարանի և Հարվարդի օրենսգիտության դպրոցի շրջանավարտ, ուր նա եղել է առաջին սևամորթ անձը, որ նախագահել է «Harvard Law Review»-ին։ Օբաման ընտրվել է որպես համայնքի կազմակերպիչ և որպես քաղաքացիական իրավունքների դատախազ Իլինոյսի սենատում երեք ժամկետների համար՝ 1997-2004 թթ։ Եվ միաժամանակ, 1992-2004 թթ Օբաման դասավանդել է սահմանադրական իրավունք Չիկագոյի համալսարանում։ 2000 թ.-ին ձախողվեց ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի անդամ դառնալու նրա առաջին փորձը։ Այս դեպքից հետո, 2003 թվականի հունվարին Օբաման դրեց իր թեկնածությունը ԱՄՆ սենատի անդամ ընտրվելու համար և 2004 թ. նոյեմբերին ընտրվեց սենատում՝ շահելով քվեների 70 %։ Օբաման 2005 թվականի հունվարից 2008 թվականի նոյեմբերը Միացյալ Նահանգների կրտսեր սենատորն էր Իլինոյսից, որից հրաժարվել է նախագահ (2009 թ. հունվարի 20) ընտրվելու կապակցությամբ։

Օբաման (2009 թվականի հոկտեմբերի 9-ին) Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր է։

Օբամա Պենսիլվանիա 2008 թվականի նախագահական ընտրությունների արշավ

Վաղ կյանք և կարիերա խմբագրել

Օբաման ծնվել է 1961 թվականի օգոստոսի 4-ին[16] Հոնոլուլուի Կապիոլանիի կանանց և երեխաների բժշկական կենտրոնում[17][18][19][20]։ Նա միակ նախագահն է, որը ծնվել է 48 սահմանակից նահանգներից դուրս[21]։ Մայրն ամերիկացի է, իսկ հայրը՝ քենիացի։ Մայրը՝ Էնն Դանհեմը (1942-1995), ծնվել է Կանզասի Ուիչիտո քաղաքում, ունի անգլիական, ուելսական, գերմանական, շվեյցարական և իռլանդական արմատներ։ 2007 թվականին պարզվեց, որ նրա ապուպապը՝ Ֆալմութ Քիրնին, 1850 թվականին Իռլանդիայի Մոնիգալ գյուղից գաղթել է ԱՄՆ[22]։ 2012 թվականի հուլիսին «Ancestry.com» կայքը պարզեց, որ ամենայն հավանականությամբ Դանհեմը սերում է Ջոն Փանչի տոհմից՝ աֆրիկացի ստրուկ, որը 17-րդ դարում ապրել է Վիրջինիա գաղութում[23][24]։ Օբամայի հայրը՝ Բարաք Օբամա ավագը (1934–1982)[25][26], սերում էր Նյանգոմա Կոգելո գյուղի լուո ժողովրդից[27][28]։ Ազգանունը՝ Օբաման, առաջացել է նրա լուոական ծագումից[29]։ Օբամայի ծնողները ծանոթացել են 1960 թվականին Մանոայի հավայական համալսարանում ընթացող ռուսերեն լեզվի դասերին, որտեղ հայրն օտարերկրացի ուսանող էր, որը սովորում էր կրթաթոշակով[30][31]։ Զույգն ամուսնացել է Հավայիի Վաիլուկու քաղաքում 1961 թվականի փետրվարի 2-ին՝ Օբամայի ծնվելուց վեց ամիս առաջ[32][33]։

1961 թվականի օգոստոսի վերջին՝ նրա ծնվելուց մի քանի շաբաթ անց, Բարաքը մոր հետ տեղափոխվում է Սիեթլի Վաշինգտոնի համալսարան, որտեղ ապրում են մեկ տարի։ Այդ ժամանակահատվածում Բարաքի հայրը 1962 թվականի հունիսին Հավայիում ստանում է տնտեսագետի բակալավրի աստիճան։ Այնուհետև ուսումը կրթաթոշակով շարունակում է Հարվարդի համալսարանում, որտեղ ստանում է տնտեսագիտության մագիստրոսի աստիճան։ 1964 թվականի մարտին Օբամայի ծնողներն ամուսնալուծվում են[34], և Օբամա ավագը վերադառնում է Քենիա, որտեղ ամուսնանում է երրորդ անգամ և սկսում աշխատել Ֆինանսների նախարարությունում որպես ավագ տնտեսական վերլուծաբան[35]։ Հայրը որդուն Հավայիում այցելել է միայն մեկ անգամ՝ 1971 թվականի Սուրբ ծննդին[36]։ Երբ Օբաման 21 տարեկան էր, հայրը զոհվում է ավտովթարից (1982)[37]։ Հիշելով իր վաղ մանկությունը՝ Օբաման ասել է. «Այն, որ հայրս ոչնչով նման չէր ինձ շրջապատող մարդկանց. այն, որ նա ձյութի պես սև էր, իսկ մայրս՝ կաթի նման սպիտակ, ուշագրավ բան չէր ինձ համար»[31]։ Նա նկարագրել է երիտասարդ տարիքում իր մղած պայքարը՝ փորձել կողմնորոշվել և հասկանալ, թե ինչպես է հասարակությունը ընկալում իր բազմազգ ժառանգությունը[38]։

1963 թվականին Դանհեմը Հավայիի համալսարանում ծանոթացավ Լոլո Սուտորոյի հետ. վերջինս ինդոնեզիացի էր, Արևելք-Արևմուտք կենտրոնի աշխարհագրության բաժնի ասպիրանտ։ 1965 թվականի մարտի 15-ին զույգն ամուսնացավ Մոլոկաի կղզում[39]։ Երկու անգամ մեկ տարով J-1 վիզան երկարացնելուց հետո Լոլոն 1966 թվականին վերադարձավ Ինդոնեզիա։ 1967 թվականին՝ 16 ամիս անց, կինն ու խորթ որդին ևս տեղափոխվեցին Ինդոնեզիա։ Սկզբնական շրջանում ընտանիքը բնակվում էր Հարավային Ջակարտայի Թեբեթ շրջանի Մենթենգ Դալամ թաղամասում, իսկ 1970 թվականից բնակվում էին Կենտրոնական Ջակարտայի Մենթենգ շրջանի ավելի բարեկեցիկ թաղամասում[40]։

Կրթություն խմբագրել

 
Օբամայի առաջադիմության թերթիկը Սուրբ Ֆրանցիսկոս Ասիսիի ինդոնեզական կաթոլիկ տարրական դպրոցում ուսանելիս։ Օբաման դպրոց էր ընդունվել որպես «Բարրի Սուտորո» (թիվ 1) և սխալմամբ գրանցվել էր որպես Ինդոնեզիայի քաղաքացի (թիվ 3) և մուսուլման (թիվ 4)[41]։

Վեց տարեկան հասակում Օբաման մոր հետ տեղափոխվում է Ինդոնեզիա՝ խորթ հոր մոտ։ 6-10 տարեկանում «Բարրի» անվան ներքո[41] ընդունվում է տեղի ինդոնեզիական դպրոցներ. երկու տարի հաճախում է Սուրբ Ֆրանցիսկոս Ասիսիի կաթոլիկ տարրական դպրոց, մեկուկես տարի էլ՝ Մենթենգի պետական տարրական դպրոց №01։ Բացի սրանից, նաև տանը լրացուցիչ կրթություն էր ստանում անգլերեն լեզվով Քալվերթ դպրոցի ուսումնական ծրագրի հիման վրա, իսկ մայրը վերահսկում էր տնային ուսուցման գործընթացը[42][43]։ Երեխա ժամանակ, Ջակարտայում անցկացրած չորս տարիների արդյունքում, ազատ խոսել է ինդոնեզերեն[44]։ Ինդոնեզիայում ապրելու ժամանակ Օբամայի խորթ հայրը նրան սովորեցրել է կյանքի կանոնները և թե ինչպես լինել տոկուն[45]։

1971 թվականին Օբաման վերադառնում է Հոնոլուլու՝ մայրական կողմի տատ ու պապի՝ Մեդլին և Սթենլի Դենհամների մոտ։ Կրթաթոշակ ստանալով՝ սկսում է հաճախել մասնավոր նախապատրաստական՝ Փունահոուի դպրոցը, որն ավարտում է 1979 թվականին[46]։ Ավագ դպրոցում Օբաման շարունակում էր կրել «Բարրի» մականունը, որն այդպես էլ մնաց մինչև 1980 թվականը՝ Քենիա այցելելը[47]։ 1972-1975 թվականներին, երբ մայրը Հավայիի համալսարանում ասպիրանտ էր մարդաբանության բաժնում, Օբաման խորթ քրոջ՝ Մայա Սուտորոյի և մոր հետ բնակվում էր Հավայիում։ Երբ 1975 թվականին մայրն ու քույրը վերադարձան Ինդոնեզիա, որպեսզի մայրը կարողանար գործնականում զբաղվել մարդաբանությամբ, Օբաման նախընտրեց մնալ Հավայիում[48] Obama chose to stay in Hawaii when his mother and half-sister returned to Indonesia in 1975, so his mother could begin anthropology field work.[49]։ Մայրը հետագա քսան տարիների մեծ մասն անցկացրեց Ինդոնեզիայում. 1980 թվականին ամուսնալուծվեց Լոլո Սուտորոյից, 1992 թվականին ստացավ դոկտորական աստիճան, իսկ 1995 թվականին ձվարանների և արգանդափողի քաղցկեղի անհաջող բուժման հետևանքով մահացավ Հավայիում[50]։

Հոնոլուլուում ապրած տարիների մասին Օբաման գրել է. «Այն հնարավորությունը, որ տվեց ինձ Հավային՝ փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում ծանոթանալ բազմազան մշակույթների հետ, դարձավ իմ աշխարհայացքի ձևավորման անքակտելի մասը և այն արժեքների հիմքը, որը հոգուս մոտ են»[51]։ Օբաման նաև գրել և խոսել է այն մասին, որ դեռահաս տարիքում օգտագործել է էթանոլ, մարիխուանա և կոկաին՝ «գլխից հանելու համար այն հարցերը, թե ով է եղել ինքը»[52]։ Օբաման եղել է նաև «Choom Gang» խմբի անդամ՝ ընկերական խումբ, որը միասին ժամանակ էր անցկացնում և երբեմն՝ մարիխուանա ծխում[53][54]։

Քոլեջ և հետազոտական աշխատանքներ խմբագրել

1979 թվականին ավագ դպրոցն ավարտելուց հետո Օբաման տեղափոխվեց Լոս Անջելես՝ ամբողջական կրթաթոշակով Արևմտյան քոլեջ (անգլ.՝ Occidental College) հաճախելու համար։ 1981 թվականի փետրվարին Օբաման առաջին անգամ հրապարակային ելույթ ունեցավ՝ քոլեջին կոչ անելով հրաժարվել Հարավային Աֆրիկայում ներդրումներ կատարել՝ ի պատասխան այդ երկրում վարվող ապարտհեյդի քաղաքականության[55]։ 1981 թվականի կեսերին Օբաման մեկնեց Ինդոնեզիա՝ այցելելու մորն ու խորթ քրոջը՝ Մայային, ինչպես նաև երեք շաբաթով Պակիստանում գտնվող իր քոլեջի ընկերների ընտանիքներին այցելելու համար[55]։ 1981 թվականի վերջերին՝ երրորդ կուրսում, տեղափոխվեց Նյու Յորքի Կոլումբիայի համալսարան, որտեղ մասնագիտացավ քաղաքագիտության ոլորտում՝ միջազգային հարաբերությունների[56] և անգլերեն գրականության ոլորտներում[57]։ Բնակվում էր կամպուսից դուրս՝ 109-րդ Վեսթ փողոցում[58]։ 1983 թվականին 3,7 միավորով ավարտեց համալսարանը՝ ստանալով բակալավրի աստիճան։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Օբաման գրեթե մեկ տարի որպես ֆինանսական հետազոտող և գրող աշխատեց «Business International Corporation»-ում[59][60], այնուհետև 1985 թվականին՝ երեք ամիս աշխատեց որպես «New York Public Interest Research Group»-ի համակարգող Նյու Յորքի քաղաքային քոլեջում[61][62][63]։

Համայնքային կազմակերպիչ և Հարվարդի իրավաբանական դպրոց խմբագրել

Կոլումբիայի համալսարանն ավարտելուց երկու տարի անց Օբաման, երբ աշխատանքի ընդունվեց որպես «Զարգացող համայնքներ» նախագծի տնօրեն, Նյու Յորքից տեղափոխվեց Չիկագո. վերջինս կրոնական համայնքային կազմակերպություն էր, որն ի սկզբանե ներառում էր ութ կաթոլիկ ծուխ Ռոզլենդից, Վեսթ Փալմանից և Ռիվերդեյլից՝ Չիկագոյի Հարավային հատվածում։ 1985 թվականի հունիսից մինչև 1988 թվականի մայիսը որպես համայնքային կազմակերպիչ է աշխատել այնտեղ[62][64]։ Օգնել է ստեղծել մասնագիտական ուսուցման ծրագիր, քոլեջ ընդունվելու համար նախապատրաստական ծրագիր և վարձակալների իրավունքների պաշտպանությամբ զբաղվող կազմակերպություն «Altgeld Gardens Homes»-ում[65]։ Օբաման աշխատել է նաև համայնքային կազմակերպմամբ զբաղվող հաստատությունում՝ Գամալիել հիմնադրամում, որպես խորհրդատու և ուսուցիչ[66]։ 1988 թվականի կեսերին առաջին անգամ երեք շաբաթով մեկնեց Եվրոպա, այնուհետև՝ հինգ շաբաթով Քենիա, որտեղ առաջին անգամ հանդիպեց հորական կողմի իր բարեկամներից շատերին[67][68]։

  Արտաքին տեսաֆայլեր
  Դերիք Բելը սպառնում է հեռանալ Հարվարդից, ապրիլի 24, 1990 թ., 11:34, Բոստոնի հեռուստատեսության թվային արխիվ[69]։ Ուսանող Բարաք Օբաման ներկայացնում է պրոֆեսոր Դերիք Բելին՝ սկսած 6:25 րոպեից։

Չնայած նրան ամբողջական կրթաթոշակ առաջարկեցին Հյուսիսարևմտյան համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում սովորելու համար՝ Օբաման, բնակվելով հարևան Սոմերվիլում, 1988 թվականի աշնանն ընդունվեց Հարվարդի իրավաբանական դպրոց[70]։ Առաջին կուրսի վերջում նա ընտրվեց «Harvard Law Review»-ի խմբագիր[71], երկրորդ կուրսում՝ ամսագրի նախագահ[65][72]։ Ուսումնառության ընթացքում դարձավ նաև սահմանադրական իրավունքի մասնագետ Լոուրենս Թրայբի օգնականը[73]։ Ամառները վերադառնում էր Չիկագո. 1989 թվականին աշխատել է «Sidley Austin» իրավաբանական ընկերությունում, իսկ 1990 թվականին՝ «Hopkins & Sutter»-ում[74]։ Օբամայի՝ որպես «Harvard Law Review»-ի առաջին սևամորթ խմբագիր դառնալը գրավեց ԶԼՄ-ների ուշադրությունը[65][72] և հանգեցրեց ռասայական հարաբերությունների մասին գրքի հրատարակման և առաջխաղացման համար պայմանագրի կնքմանը[75], որը հետագայում վերածվեց անձնական հուշերի։ Ձեռագիրը հրատարակվեց 1995 թվականի կեսերին՝ «Հորս երազանքները» անվամբ[75]։ 1991 թվականին Օբաման գերազանցությամբ ավարտեց Հարվարդի իրավաբանական դպրոցը՝ ստանալով իրավագիտության դոկտորի աստիճան[71][76]։

Չիկագոյի համալսարանի իրավաբանական դպրոց խմբագրել

1991 թվականին Օբաման ընդունեց Չիկագոյի համալսարանի իրավաբանական դպրոցում երկու տարով հրավիրյալ գիտաշխատողի հաստիքը զբաղեցնելու հրավերը, որպեսզի աշխատի իր առաջին գրքի վրա[75][77]։ Այնուհետև նույն համալսարանում 12 տարի սահմանադրական իրավունք դասավանդեց՝ 1992-1996 թվականներին որպես դասախոս, իսկ 1996-2004 թվականներին՝ որպես ավագ դասախոս[78]։

1992 թվականի ապրիլից հոկտեմբեր Օբաման ղեկավարել է Իլինոյսի «Քվեարկելու նախագիծը», որը ընտրողների գրանցմանն ուղղված արշավ էր. իրականացվում էր տասը աշխատակցի և 700 կամավորների օգնությամբ։ Օբաման հասավ նրան, որ նահանգի 400 000 չգրանցված աֆրոամերիկացի քվեարկողներից 150 000-ը գրանցվեց, որի արդյունքում «Crain's Chicago Business» շաբաթաթերթը 1993 թվականին Օբամային ներառեց իր «40 under Forty» ցանկում՝ որպես ազդեցիկ դեմք իր մասնագիտական ոլորտում[79]։

Ընտանիք և անձնական կյանք խմբագրել

2006 թվականին մի հարցազրույցի ժամանակ Օբաման ընդգծեց իր մեծ ընտանիքի բազմազանությունը. «Կարծես փոքրիկ ՄԱԿ լինի։ Բարեկամներ ունեմ, որ նման են Բեռնի Մաքին։ Բարեկամներ էլ ունեմ, որ նման են Մարգարետ Թետչերին»[80]։ Օբաման խորթ քույր ունի՝ Մայա Սուտորո Ինը, ում հետ մեծացել է, յոթ խորթ եղբայր էլ ունի քենիացի հոր կողմից, որոնցից վեցը ողջ են[81]։ Օբամայի մայրը վաղ է մահացել, իսկ մորական կողմի տատը՝ Մեդլին Դանհեմը[82], մահացել է 2008 թվականի նոյեմբերի 2-ին[83]՝ Օբամայի նախագահ ընտրվելուց երկու օր առաջ։ Օբաման ունի նաև իռլանդական արմատներ. 2011 թվականի մայիսին Մանիգոլում ծանոթացել է իր իռլանդացի զարմիկների հետ[84]։ «Հորս երազանքները» հուշագրության մեջ Բարաք Օբաման մոր ընտանիքի արմատները կապում է բնիկ ամերիկացի սերունդների հետ։ Բացի այդ, նա հնարավոր է համարում նաև հեռու բարեկամական կապը Ջեֆերսոն Դևիսի հետ, որն Ամերիկայի Համադաշնային Նահանգների նախագահն էր Ամերիկայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ։ Ընդհանուր նախնիներ ունի նաև Ջորջ Ու. Բուշի և Դիք Չեյնիի հետ[85][86][87]։

1980-ական թվականներին Չիկագոյում որպես համայնքային կազմակերպիչ աշխատելու ժամանակ Օբաման ապրել է մարդաբան Շեյլա Միյոսի Ջագերի հետ։ Երկու անգամ ամուսնության առաջարկություն է արել նրան, սակայն նա ու ծնողները մերժել են[88] He proposed to her twice, but both Jager and her parents turned him down.[88][89]։ Այս հարաբերությունների մասին հանրությանը հայտնի դարձավ միայն 2017 թվականի մայիսին՝ նախագահի պաշտոնը թողնելուց մի քանի ամիս անց[89]։

 
Օբաման կնոջ՝ Միշելի և դուստրերի՝ Սաշայի և Մալիայի հետ՝ Սպիտակ տան Կանաչ սենյակում, 2009 թ.։

1989 թվականի հունիսին Չիկագոյի «Sidley Austin» իրավաբանական ընկերությունում աշխատելիս, Օբաման ծանոթացավ Միշել Ռոբինսոնի հետ[90]։ Ռոբինսոնը երեք ամսով նշանակվել էր որպես իր խորհրդական և սկզբնական շրջանում մերժում էր ժամադրության հրավերները[91]։ Օբաման և Միշելը սկսեցին ժամադրվել ավելի ուշ այդ ամռանը, նշանվեցին 1991 թվականին և ամուսնացան 1992 թվականի հոկտեմբերի 3-ին[92]։ Երեխայի վիժումից հետո Միշելը դիմեց արտամարմնային բեղմնավորման[93]։ Զույգի առաջին դուստրը՝ Մալիա Էննը, ծնվել է 1998 թվականին[94], իսկ երկրորդ դուստրը՝ Նատաշան («Սաշա»)՝ 2001 թվականին[95]։ Օբամայի դուստրերը հաճախել են Չիկագոյի համալսարանի լաբորատոր դպրոցները։ 2009 թվականի հունվարին, երբ նրանք տեղափոխվեցին Վաշինգտոն, աղջիկները սկսեցին հաճախել Սայդուել Ֆրենդս դպրոցը[96]։ Օբամաները երկու պորտուգալական ջրաշուն ունեին. առաջինը՝ արու Բոն էր, որին նվիրել էր սենատոր Թեդ Քենեդին[97], իսկ երկրորդը՝ էգ Սանին էր, որը ձեռք բերեցին 2013 թվականին[98]։ Բոն անկեց քաղցկեղից 2021 թվականի մայիսի 8-ին[99]։

Օբաման Չիկագո Ուայթ Սոքս բեյսբոլի թիմի երկրպագու է, և երբ դեռ սենատոր էր, 2005 թվականի Ամերիկյան լիգայի առաջնությունում թիմի առաջին նետումը կատարեց[100]։ 2009 թվականին Բեյսբոլի բարձրագույն լիգայի բոլոր աստղերի խաղին կրկին առաջին նետումը կատարեց՝ Ուայթ Սոքսի ժակետով[101]։ Նա նաև Ֆուտբոլի ազգային լիգայում հանդես եկող «Չիկագո Բերս» թիմի երկրպագու է, սակայն երիտասարդ տարիքում երկրպագել է նաև Փիթսբուրգ Սթիլերզ թիմին, և նախագահի պաշտոնը ստանձնելուց 12 օր անց՝ Սուպերբոուլ XLIII-ի ժամանակ, հենց այս թիմին էր երկրպագում[102]։ 2011 թվականին Օբաման Սպիտակ տուն հրավիրեց Չիկագո Բերսի թիմի 1985 թվականի կազմին։ Սուպերբոուլում տարած հաղթանակից հետո թիմը չէր հրավիրվել Սպիտակ տուն՝ «Չելենջեր» տիեզերանավի աղետի պատճառով[103]։ Օբաման բասկետբել է խաղում, ընդգրկված է եղել ավագ դպրոցի թիմում[104]. ձախլիկ է[105]։

2005 թվականին Օբամա ընտանիքը գրքից ստացած շահույթով Չիկագոյի Հայդ Պարկ թաղամասից տեղափոխվեց Քենվուդի թաղամասում գտնվող 1,6 մլն դոլարանոց տուն (2022 թվականի դրությամբ համարժեք է 2,4 մլն դոլարի)[106]։ Հարակից հողամասի գնումը և կառուցապատողի՝ արշավը հովանավորող ընկերոջ՝ Թոնի Ռեզքոյի կնոջ կողմից դրա մի մասի վաճառքն Օբամային, գրավեց ԶԼՄ-ների ուշադրությունը, քանի որ որոշ ժամանակ անց Ռեզքոյին մեղադրեցին և դատապարտեցին քաղաքական կոռուպցիայի համար, որը կապված չէր Օբամայի հետ[107]։

2007 թվականի դեկտեմբերին «Money» ամսագիրը Օբամայի կարողությունը գնահատել է 1,3 մլն դոլար (2022 թվականի դրությամբ համազոր է 1,8 մլն դոլարի)[108]։ 2009 թվականի հարկային հայտարարագրում ընտանեկան եկամուտը նշվել է 5,5 մլն դոլար, որը 2007 թվականին 4,2 մլն էր, իսկ 2005 թվականին՝ 1,6 մլն։ 2009 թվականի եկամուտը հիմնականում գոյացել է նրա գրքերի վաճառքից[109][110]։ 2010 թվականին իր 1,7 միլիոն դոլար եկամտից Օբաման 14%-ը հատկացրել է ոչ հասարակական կազմակերպություններին, այդ թվում՝ 131 000 դոլար՝ Ֆիշեր Հաուս բարեգործական հիմնադրամին, որն օգնում է վիրավոր վետերանների ընտանիքներին բնակություն հաստատել այնտեղ, որտեղ վետերանը բուժում է ստանում[111][112]։ Ըստ Օբամայի 2012 թվականի հայտարարագրի՝ նրա կարողությունը կազմել է 10 մլն դոլար[113]։

Կրոնական հայացքներ խմբագրել

Օբաման բողոքական քրիստոնյա է, ում կրոնական հայացքները ձևավորվել են հասուն տարիքում[114]։ Իր «Հույսի հանդգնությունը» գրքում նա գրել է, որ «չի մեծացել կրոնական միջավայրում»։ Իր մորը, որի ծնողները հավատացյալ չեն եղել, նկարագրել է որպես կրոնից կտրված, բայց «շատ առումներով ամենահոգևոր մարդը, որին ճանաչել է» և «աշխարհիկ հումանիզմի միայնակ վկան»։ Երբ ծնողները ծանոթացել են, հայրը «երդվյալ աթեիստ» է եղել, իսկ խորթ հորը Օբաման նկարագրում է որպես «մի մարդու, որը կրոնը համարել է ոչ այնքան օգտակար բան»։ Օբաման բացատրում է, թե ինչպես է քսան տարեկանում աշխատելով սևամորթների եկեղեցիների հետ՝ որպես համայնքի կազմակերպիչ, հասկացել «աֆրոամերիկյան կրոնական ավանդույթի ուժը՝ խթանելու սոցիալական փոփոխություններ»[115]։

 
Օբամաները Վաշինգտոնի Աֆրիկյան մեթոդիստական եպիսկոպոսական եկեղեցում, 2013 թվականի հունվար

2008 թվականի հունվարին Օբաման «Christianity Today» ամսագրին ասել է. «Ես քրիստոնյա եմ և ես բարեպաշտ քրիստոնյա եմ։ Ես հավատում եմ քավող մահին և Հիսուս Քրիստոսի հարությանը։ Ես կարծում եմ, որ հավատքն ինձ հնարավորություն է տալիս մաքրվել մեղքերից և հավիտենական կյանք ունենալ»[116]։ 2010 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Օբաման հայտարարություն տարածեց՝ մեկնաբանելով իր կրոնական հայացքները՝ ասելով.

  Ես քրիստոնյա եմ դարձել իմ ընտրությամբ։ Ընտանիքս չի ինձ դրան դրդել. անկեղծ ասած՝ ծնողներս այն մարդկանցից չէին, որ ամեն շաբաթ եկեղեցի են գնում։ Մայրս ինձ հանդիպած ամենահոգևոր մարդն էր, բայց նա ինձ չի մեծացրել եկեղեցուն մոտ։ Այնպես որ ես հանգել եմ քրիստոնեական հավատքին ավելի հասուն տարիքում և այն պատճառով, որ Հիսուս Քրիստոսի պատվիրաններն այն տեսակի կյանքի մասին էին, որը ես կցանկանայի վարել՝ լինել իմ եղբայրների և քույրերի պահապանը, վերաբերվել ուրիշներին այնպես, ինչպես նրանք կվերաբերվեին ինձ[117][118]։  

1987 թվականի հոկտեմբերին Օբաման ծանոթացավ Քրիստոսի երրորդություն միասնական եկեղեցու հովիվ Ջերեմիա Ռայթի հետ, իսկ 1992 թվականին դարձավ եկեղեցու անդամ[119]։ 2008 թվականի մայիսին՝ Օբամայի նախագահական առաջին քարոզարշավի ժամանակ, նա հեռացավ Երրորդության եկեցուց, երբ Ռայթի որոշ հայտարարություններ քննադատության արժանացան[120]։ 2009 թվականին Վաշինգտոն տեղափոխվելուց հետո Օբամա ընտանիքը հաճախել է մի քանի բողոքական եկեղեցի, այդ թվում՝ Շայլո բապտիստական եկեղեցի և Սուրբ Հովհաննես եպիսկոպոսական եկեղեցի, ինչպես նաև Քեմփ Դևիդի մշտադալար մատուռ, սակայն ընտանիքի անդամները կանոնավոր կերպով եկեղեցի չեն հաճախում[121][122][123]։

2016 թվականին Օբաման ասաց, որ ոգեշնչվում է մի քանի իրերից, որոնք իրեն հիշեցնում են «բոլոր այն մարդկանց, որոնց ես հանդիպել եմ իմ ճանապարհին»՝ հավելելով. «Դրանք միշտ ինձ հետ են։ Ես սնահավատ չեմ և այնպես չէ, որ կարծում եմ՝ դրանք միշտ պետք է ինձ հետ վերցնեմ»։ Այդ իրերն են Ֆրանցիսկոս պապի նվիրած համրիչը, հինդու աստված Հանումանի արձանիկը, ղպտիական խաչը Եթովպիայից, մի վանականի նվիրած Բուդդայի փոքրիկ արձանը և պոկերի մի մետաղական ֆիշկա, որը Այովայից մի մոտոցիկլավարի հաջողության թալիսմանն է եղել[124][125]։

Փաստաբանի կարիերա խմբագրել

Քաղաքացիական իրավունքների գծով փաստաբան խմբագրել

Օբաման աշխատել է «Davis, Miner, Barnhill & Galland» փաստաբանական ընկերությունում, որն ուներ 13 փաստաբան և մասնագիտացած էր քաղաքացիական իրավունքի գծով դատական գործընթացների և թաղամասի տնտեսական զարգացման վրա։ 1993-1996 թվականներին նա այս ընկերությունում աշխատել է որպես փաստաբան, իսկ 1996-2004 թվականներին՝ որպես խորհրդատու։ 1994 թվականին Բայքս-Ռոբերսոնն ընդդեմ «Սիթիբանկ» դաշնային խնայողությունների բանկի գործով փաստաբաններից մեկն էր։ 1994 թվականին կոլեկտիվ հայց էր ներկայացվել, որտեղ Սելմա Բայքս-Ռոբերսոնը գլխավոր հայցվորն էր. վերջինս պնդում էր, որ «Սիթիբանկ» դաշնային խնայողությունների բանկն այնպիսի գործունեություն է ծավալում, որն արգելված է Հավասար վարկային հնարավորությունների մասին օրենքով և Քաղաքացիական իրավունքների մասին 1968 թվականի օրենքով։ Գործը լուծվեց արտադատական ​​կարգով։

1994-2002 թվականներին Օբաման ընդգրկված էր Չիկագոյի Վուդս հիմնադրամի տնօրենների խորհրդի մեջ, որը 1985 թվականին դարձավ առաջին հիմնադրամը, որը ֆինանսավորեց Համայնքների զարգացման նախագիծը։ Օբաման ներգրավված էր նաև Ջոյս հիմնադրամում[62]։ 1995-2002 թվականներին «Chicago Annenberg Challenge» ծրագրի տնօրենների խորհրդում էր, իսկ 1995-1999 թվականներին, որպես հիմնադիր, նախագահել է նաև տնօրենների խորհուրդը[62]։ 2007 թվականին Օբաման կասեցրեց փաստաբանի իր արտոնագիրը[126][127]։

Նախագահ Օբամա (2009–2017) խմբագրել

Առաջին 100 օր խմբագրել

 
Օբամայի երդմնակալության արարողությունը Կապիտոլիումում, որն ընդունում է Գերագույն դատարանի նախագահ Ջոն Գլովեր Ռոբերթս կրտսերը, հունվարի 20, 2009 թ.։

Բարաք Օբամայի երդմնակալությունը՝ որպես 44-րդ նախագահ, տեղի ունեցավ 2009 թվականի հունվարի 20-ին։ Պաշտոնավարման առաջին մի քանի օրերին Օբաման գործադիր հրամաններ և նախագահական հուշագրեր ստորագրեց, որոնք հրահանգում էին ԱՄՆ զինված ուժերին՝ միջոցառումներ մշակել Իրաքից զորքի դուրս բերման համար[128]։ Նա հրամայեց փակել Գուանտանամոյի բանտ-ճամբարը[129], սակայն Կոնգրեսը խոչընդոտեց փակմանը` հրաժարվելով տրամադրել անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցները[130][131] և թույլ չտալով տեղափոխել Գուանտանամոյի որևէ կալանավորի[132]։ Օբաման քայլեր ձեռնարկեց նվազեցնելու նախագահական փաստաթղթերի գաղտնիության մակարդակը[133]։ Նա նաև չեղյալ հայտարարեց նախագահ Ջորջ Ու. Բուշի՝ Մեխիկոյում Ռոնալդ Ռեյգանի քաղաքականությունը վերականգնելու վերաբերյալ որոշումը, որն արգելում էր դաշնային օգնություն տրամադրել ընտանիքի պլանավորման միջազգային կազմակերպություններին, որոնք իրականացնում կամ խորհրդատվություն էին տրամադրում աբորտների վերաբերյալ[134]։

Ներքին քաղաքականություն խմբագրել

Օբամայի ստորագրած առաջին օրինագիծը Լիլի Լեդբեթերի` արդար վարձատրության մասին օրենքն էր, որի առաջնային նպատակն էր անդրադառնալ հավասար աշխատանքի դիմաց հավասար վարձատրությանն առնչվող խնդիրներին՝ մասնավորապես ուշադրություն դարձնելով գենդերային հիմքով վարձատրության անհավասարությանը։ Օրենքով երկարացվեց այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում անհատները կարող էին դատական հայցեր ներկայացնել՝ կապված հավասար վարձատրության հետ[135]։ Հինգ օր անց Օբաման ստորագրեց Երեխաների առողջության ապահովագրության պետական ծրագրի վերանայված տարբերակը, որը հնարավորություն էր տալիս ընդլայնել ծրագրի ծածկույթը և առողջապահական ապահովագրություն տրամադրել լրացուցիչ չորս միլիոն չապահովագրված երեխաների[136]։ 2009 թվականի մարտին Օբաման չեղարկեց Բուշի պաշտոնավարման ժամանակ որդեգրած այն քաղաքականությունը, որը սահմանափակում էր սաղմնային ցողունային բջիջների հետազոտությունների ֆինանսավորումը և խոստացավ «խիստ ուղեցույցներ» մշակել այդ հետազոտությունների գծով[137]։

 
Օբաման ելույթ է ունենում Կոնգրեսի համատեղ նիստում փոխնախագահ Ջո Բայդենի և Ներկայացուցիչների պալատի խոսնակ Նենսի Փելոսիի հետ 2009 թվականի փետրվարի 24-ին։

Իր նախագահության առաջին երկու տարիներին Օբաման Գերագույն դատարանում երկու կանանց նշանակեց։ 2009 թվականի մայիսի 26-ին նա պաշտոնաթող դատավոր Դևիդ Սաութերի պաշտոնում առաջադրեց Սոնյա Սոտոմայորի թեկնածությունը։ Վերջինիս թեկնածությունը հաստատվեց 2009 թվականի օգոստոսի 6-ին[138] և նա դարձավ իսպանական ծագումով Գերագույն դատարանի առաջին դատավորը[139]։ 2010 թվականի մայիսի 10-ին Օբաման պաշտոնաթող դատավոր Ջոն Փոլ Սթիվենսի պաշտոնում առաջադրեց Ելենա Քագանի թեկնածությունը։ Նրա թեկնածությունը հաստատվեց 2010 թվականի օգոստոսի 5-ին. Ամերիկայի պատմության մեջ առաջին անգամ դատարանում միաժամանակ պաշտոնավարող կանանց թիվը հասավ երեքի[140]։

2009 թվականի մարտի 11-ին Օբաման ստեղծեց Սպիտակ տան կանանց և աղջիկների խորհուրդը, որը Միջկառավարական գործերով զբաղվող գրասենյակի մի մասն էր։ Խորհուրդը ստեղծվեց 13506 գործադիր հրամանով և ուներ լայն լիազորություններ՝ Օբամային խորհրդատվություն տրամադրել ամերիկուհիների բարեկեցությանը վերաբերող հարցերում։ Խորհուրդը նախագահում էր Օբամայի ավագ խորհրդական Վալերի Ջարեթը։ 2014 թվականի հունվարի 22-ի կառավարական հուշագրով Օբաման աշխատանքային խումբ ստեղծեց Սպիտակ տանը՝ ուսանողներին սեռական ոտնձգություններից պաշտպանելու համար։ Խումբը լայն իրավասություններ ուներ. նրան խորհրդատվություն էր տրամադրելու ԱՄՆ-ի քոլեջներում և համալսարաններում սեռական ոտնձգությունների հետ կապված հարցերի վերաբերյալ։ Աշխատանքային խմբի համանախագահներն էին փոխնախագահ Ջո Բայդենը և Ջարեթը։ Աշխատանքային խումբը ստեղծվել էր Սպիտակ տան կանանց և աղջիկների հարցերով խորհրդի, ԱՄՆ փոխնախագահի գրասենյակի և ավելի վաղ Ջո Բայդենի կողմից 1994 թվականին Կանանց նկատմամբ բռնության մասին օրենքի մշակման հետ կապված աշխատանքների հիման վրա։

2009 թվականի հուլիսին Բարաք Օբաման սկսեց ներգաղթի օրենքը խստորեն պահպանելուն միտված Առաջնահերթ ապահովման ծրագիրը (PEP), որը նախաձեռնել էր Ջորջ Ու. Բուշը։ Բացի այդ, նա ներկայացրեց «Անվտանգ համայնքներ» ծրագիրը, որը կենտրոնացած էր մատնահետքերի և ներգաղթի կարգավիճակի տվյալների փոխանակման վրա[141]։

2010 թվականի ապրիլին տիեզերական քաղաքականության վերաբերյալ ունեցած իր ելույթում Օբաման հայտարարեց ՆԱՍԱ-ի՝ ԱՄՆ տիեզերական գործակալության աշխատանքում պլանավորված փոփոխությունների մասին։ Օբաման որոշեց չեղարկել մարդուն Լուսին ուղարկելու հետ կապված ծրագրերը՝ ներառյալ դրա իրականացման հետ կապված այլ ծրագրերը՝ հատուկ հրթիռները (Արես-1 և Արես-5), ինչպես նաև «Համաստեղություն» ծրագիրը։ Փոխարենը նա որոշեց միջոցներ հատկացնել երկրագիտության վերաբերյալ գիտական նախագծերին, նոր տեսակի հրթիռների ստեղծմանը և հետազոտական այլ աշխատանքներին, որոնք ուղղված են դեպի Մարս մարդու թռիչքին։ Օբաման նաև շարունակեց աջակցել Միջազգային տիեզերակայան կատարվող թռիչքները[142]։

 
Օբաման այցելել է Կոլորադոյի համալսարանի հիվանդանոցում Օրորա քաղաքում տեղի ունեցած հրաձգությունից տուժածին, 2012 թ.։

2013 թվականի հունվարի 16-ին՝ Սենդի Հուք տարրական դպրոցում տեղի ունեցած հրաձգությունից մեկ ամիս անց, Օբաման ստորագրեց 23 գործադիր հրաման և նախանշեց մի շարք լայնածավալ առաջարկներ՝ կապված հրազենային զենքի վերահսկման հետ[143]։ Նա կոչ արեց Կոնգրեսին վերականգնել ռազմական նպատակներով օգտագործվող հարձակողական զենքի չեղարկված արգելքը (վերջին մի քանի զանգվածային հրաձգությունների ժամանակ հենց այդպիսի զենքեր էին օգտագործվել), սահմանափակել զինամթերքի պահունակների պարունակությունը մինչև 10 փամփուշտ, մանրակրկիտ ստուգել զենք գնող ցանկացած մարդու, արգելել զրահաբաճկոններ ծակող փամփուշտների պահպանումն ու վաճառքը, ավելի խիստ պատիժներ սահմանել զենքի վաճառքով զբաղվողների՝ հատկապես չարտոնագրված դիլերների համար, որոնք զենք են գնում հանցագործների համար, ինչպես նաև հաստատել Ալկոհոլի, ծխախոտի, հրազենի և պայթուցիկ նյութերի դաշնային բյուրոյի ղեկավարի նշանակումը, որը չէր հաստատվել 2006 թվականից ի վեր[144]։ 2016 թվականի հունվարի 5-ին Օբաման հայտարարեց նոր գործադիր միջոցառումների մասին, որի շրջանակներում պետք է մանրակրկիտ ստուգվեին զենք վաճառողների ավելի լայն շրջանակներ[145]։ 2016 թվականին Նյու Յորք Թայմսի մի հոդվածում Օբաման համեմատեց «առողջ բանականության վրա հիմնված զենքի բարեփոխումների» պայքարը կանանց ընտրական իրավունքի և ամերիկյան պատմության մեջ այլ քաղաքացիական իրավունքների համար պայքարող այլ շարժումների հետ։

2011 թվականին Օբաման ստորագրեց «Patriot» օրենքը («[[Միավորելով և ուժեղացնելով Ամերիկան՝ տրամադրելով համապատասխան գործիքներ, որոնք անհրաժեշտ են ահաբեկչությունները կանխելու և խոչընդոտելու համար]]» 2001 թվականի օրենք) չորս տարով երկարաձգելու մասին հրամանը[146]։ 2013 թվականին, երբ Էդվարդ Սնոուդենը բացահայտեց Ազգային անվտանգության գործակալության կողմից զանգվածային լրտեսման փաստը, Օբաման այդ արարքը դատապարտեց որպես ոչ հայրենասիրական[147], սակայն կոչ արեց խստացնել Ազգային անվտանգության գործակալության նկատմամբ սահմանափակումները՝ գաղտնիության խախտումների դեմ պայքարելու համար[148][149]։ Օբաման շարունակեց և ընդլայնեց Ջորջ Բուշի կողմից ստեղծված լրտեսական ծրագրերը՝ միաժամանակ իրականացնելով որոշ բարեփոխումներ[150]։ Նա հավանություն տվեց այն օրենքին, որի նպատակն էր սահմանափակել Ազգային անվտանգության գործակալության կողմից հեռախոսային ձայնագրությունների զանգվածային հավաքագրումը և Արտաքին հետախուզության գործերով դատարանում բարձրացնել թափանցիկությունը[150]։

Ռասայական խնդիրներ խմբագրել

Նախագահական տարիների իր ելույթներում Օբաման իր նախորդներից ավելի բացահայտ հիշատակումներ չի արել ռասայական հարցերի վերաբերյալ[151][152], բայց ըստ մի ուսումնասիրության՝ նա ավելի վճռական քաղաքական քայլեր է ձեռնարկել աֆրոամերիկացիների անունից, քան Նիքսոնի ժամանակներից ի վեր ցանկացած նախագահ[153]։

Օբամայի ընտրվելուց հետո շատերը սկսեցին խորհել այնպիսի Ամերիկայի գոյության մասին, որտեղ ռասայական նկատառումները նվազ դեր կխաղան[154][155]։ Այնուամենայնիվ, առկա ռասայական լարվածությունը շատ արագ ակնհայտ դարձավ[154][156], և շատ աֆրոամերիկացիներ վրդովմունք հայտնեցին Օբամայի դեմ ուղղված ուժեղ ռասայական թշնամանքի կապակցությամբ[157]։ Թրեյվոն Մարտինի սպանությունից հետո Ջորջ Ցիմերմանի արդարացումն ազգային վրդովմունք առաջացրեց, ինչը հանգեցրեց նրան, որ Օբաման ելույթ ունեցավ ու նշեց, որ «Թրեյվոն Մարտինը կարող էի լինել ես՝ 35 տարի առաջ»[158]։ Մայքլ Բրաունի սպանությունը Ֆերգյուսոն քաղաքում բողոքի ալիք բարձրացրեց[159]։ Այս և այլ նմանատիպ դեպքերը հանգեցրին «Սևամորթների կյանքը կարևոր է» շարժման առաջացմանը, որը պայքարում է սևամորթների նկատմամբ բռնության և համակարգային ռասիզմի դեմ[159]։ Թեև Օբաման սկսեց պաշտոնավարել՝ չցանկանալով խոսել ռասայական պատկանելության մասին, 2014 թվականին նա սկսեց բացահայտորեն քննարկել այն բացերը, որոնց առերեսվում էին փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները[160]։

Օբամայի նախագահության ընթացքում տեղի ունեցած մի քանի միջադեպեր առաջացրին ինչպես աֆրոամերիկյան համայնքի, այնպես էլ իրավապահ մարմինների դժգոհությունը։ Օբաման փորձեց վստահություն ստեղծել իրավապահ մարմինների և քաղաքացիական իրավունքների ակտիվիստների միջև, սակայն այդ ջանքերը տարբեր արդյունավետություն ունեցան։ Այն միջադեպերից հետո, երբ ոստիկանության գործողությունները հանգեցրին աֆրոամերիկացի տղամարդկանց մահվան, իրավապահ մարմինների որոշ ներկայացուցիչներ քննադատեցին Օբամային՝ ռասայական կողմնակալությունը դատապարտելու համար, մինչդեռ ռասայական արդարության համար պայքարող որոշ ակտիվիստներ քննադատեցին Օբամայի՝ ոստիկանության հանդեպ կարեկցանքի արտահայտությունները[161]։ 2016 թվականի մարտին Գելափի հարցման ժամանակ ամերիկացիների գրեթե մեկ երրորդն ասաց, որ իրենք «մեծապես անհանգստացած են» ռասայական հարաբերություններով, ինչը ավելի բարձր ցուցանիշ է, քան 2001 թվականից ի վեր Գելափի ցանկացած նախորդ հարցման ցուցանիշ[162]։

ԼԳԲՏ իրավունքներ և միասեռ ամուսնություններ խմբագրել

2009 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Օբաման ստորագրեց Մեթյու Շեփարդի և Ջեյմս Բերդ կրտսերի՝ Ատելության հողի վրա հանցագործությունների կանխարգելման մասին օրենքը, որով ընդլայնվեց Միացյալ Նահանգների 1969 թվականի Ատելության հողի վրա հանցագործությունների մասին դաշնային օրենքը՝ ներառելով այն հանցագործությունները, որոնք պայմանավորված են զոհի փաստացի կամ ենթադրյալ սեռով, սեռական կողմնորոշումով, սեռական ինքնությամբ կամ հաշմանդամությամբ[163]։ 2009 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Օբաման հանեց ՄԻԱՎ-ով վարակվածների՝ ԱՄՆ մուտք գործելու վրա դրված արգելքը։ Արգելքի վերացումն ուրախությամբ ընդունեց «Ներգաղթի հավասարություն» ՀԿ-ն[164]։ 2010 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Օբաման ստորագրեց «Մի՛ հարցրու, մի՛ ասա» օրենքը չեղարկելու մասին ակտը, որով կատարեց 2008 թվականի նախագահական քարոզարշավի ժամանակ իր տված խոստումը[165][166], այն է՝ վերջ տալ 1993 թվականի «Մի՛ հարցրու, մի՛ ասա» քաղաքականությանը։ Վերջինս թույլ չէր տալիս ԼԳԲՏ անձանց բացահայտ ծառայել Միացյալ Նահանգների զինված ուժերում։ 2016 թվականին Պենտագոնը վերջ դրեց այն քաղաքականությանը, որն արգելում էր տրանսգենդերներին բացահայտ ծառայել բանակում[167]։

1996 թվականին լինելով Իլինոյս նահանգից Սենատի թեկնածու՝ Օբաման հայտարարեց, որ կողմ է միասեռ ամուսնությունների օրինականացմանը[168]։ 2004 թվականին Սենատում իր առաջադրման ժամանակ նա ասաց, որ աջակցում է միասեռ զուգընկերների քաղաքացիական ամուսնություններին, սակայն դեմ է նույնասեռ ամուսնություններին[169]։ 2008 թվականին նա վերահաստատեց այս դիրքորոշումը՝ հայտարարելով. «Ես կարծում եմ, որ ամուսնությունը պետք է կնքվի տղամարդու և կնոջ միջև։ Ես կողմ չեմ միասեռականների ամուսնությանը»[170]։ 2012 թվականի մայիսի 9-ին` նախագահի պաշտոնում վերընտրվելու քարոզարշավի պաշտոնական մեկնարկից անմիջապես հետո, Օբաման ասաց, որ իր տեսակետը փոխվել է, և նա հրապարակայնորեն հաստատեց իր աջակցությունը միասեռ ամուսնությունների օրինականացմանը՝ դառնալով ԱՄՆ առաջին գործող նախագահը, որն արեց դա[171][172]։ Օբաման դարձավ ԱՄՆ առաջին նախագահը, որը 2013 թվականի հունվարի 21-ին իր երկրորդ երդմնակալության ելույթի ժամանակ[173] կոչ արեց միասեռականների համար լիակատար հավասարություն ապահովել, և առաջինն էր, որ երդմնակալության ուղերձում հիշատակեց գեյերի իրավունքները կամ «գեյ» բառը[174][175]։ 2013 թվականին Օբամայի վարչակազմը իրավական փաստաթղթեր ներկայացրեց Գերագույն դատարան, որոնք հորդորում էին Հոլինգսուորթն ընդդեմ Փերիի (միասեռ ամուսնությունների վերաբերյալ)[176] և Միացյալ Նահանգներն ընդդեմ Վինձորի (Ամուսնությունը պաշտպանելու մասին օրենքի վերաբերյալ) գործերում վճիռը կայացնել հօգուտ միասեռական զույգերի[177]։

Տնտեսական քաղաքականություն խմբագրել

2009 թվականի փետրվարի 17-ին Օբաման ստորագրեց ԱՄՆ վերականգնման և վերաներդրման մասին օրենքը՝ 787 միլիարդ դոլար արժողությամբ (2022 թվականի դրությամբ համարժեք է 1074 միլիարդ դոլարի) տնտեսական խթանման փաթեթ, որը նպատակաուղղված էր օգնելու տնտեսությանը վերականգնվել խորացող համաշխարհային ճգնաժամից[178]։ Օրենքը ներառում էր առողջապահության, ենթակառուցվածքների, կրթության, տարբեր հարկային արտոնությունների և խթանների, ինչպես նաև անհատներին ուղղակի օգնություն տրամադրելու համար դաշնային ծախսերի ավելացում[179]։ 2009 թվականի մարտին ֆինանսների նախարար Թիմոթի Գայթները հավելյալ քայլեր ձեռնարկեց ֆինանսական ճգնաժամը կառավարելու համար, ներառյալ՝ մշակելով հնացած ակտիվների համար պետական-մասնավոր ներդրումային ծրագիր, որը թույլ էր տալիս մինչև 2 տրիլիոն դոլարի արժեզրկված անշարժ գույք գնել[180]։

 
2001–2016 թվականների դեֆիցիտի և պարտքի աճ

2009 թվականի մարտին Օբաման միջամտեց ավտոմոբիլային արդյունաբերության ճգնաժամին[181]՝ երկարաձգելով «Ջեներալ Մոթորս»-ի և «Քրայսլեր»-ի վարկերը՝ վերակազմավորման շրջանում իրենց գործունեությունը շարունակելու համար։ Հետագա ամիսների ընթացքում Սպիտակ տունը սահմանեց երկու ընկերությունների սնանկացման պայմանները՝ ներառյալ «Քրայսլեր»-ի վաճառքն իտալական «Fiat» ավտոարտադրողին[182] և Ջեներալ Մոթորսի վերակազմավորումը, որով ԱՄՆ կառավարությանը ժամանակավոր տրամադրվեց ընկերության բաժնետոմսերի 60%-ը[183]։ 2009 թվականի հունիսին, դժգոհ լինելով տնտեսության խթանման տեմպերից, Օբաման իր վարչակազմին կոչ արեց արագացնել ներդրումները[184]։ Նա ստորագրեց մի օրենք, որը խոսակցական լեզվով հայտնի է «Կանխիկ գումար հին ավտոմեքենաների համար» անվամբ, որի նպատակն էր մարդկանց խրախուսել փոխարինել իրենց հին ավտոմեքենաներն ավելի նոր և ավելի շատ վառելիք խնայող ավտոմեքենաներով։ Այս նախաձեռնությունը ժամանակավորապես խթանեց տնտեսությունը[185][186][187]։

Բուշի և Օբամայի նախագահության ժամանակ երկու վարչակազմերն էլ հավանություն են տվել ֆինանսական միջոցների օգտագործմանը և վարկերի երաշխավորմանը։ Այս ֆինանսական գործողություններն իրականացվել են առանցքային կառույցների աջակցությամբ և ներգրավմամբ, ինչպիսիք են Դաշնային պահուստների համակարգը և Ֆինանսների նախարարությունը։ Երաշխիքները կազմում էին մոտ 11,5 տրիլիոն դոլար, սակայն 2009 թվականի նոյեմբերի վերջին ծախսվել էր ընդամենը 3 տրիլիոնը[188]։ 2011 թվականի օգոստոսի 2-ին Կոնգրեսում երկար բանավեճից հետո, թե արդյոք պետք է բարձրացնել երկրի պարտքի սահմանաչափը, Օբաման ստորագրեց Բյուջեի վերահսկման երկկուսակցական օրենքը։ Օրենքը հայեցողական ծախսերի վրա սահմանափակումներ դրեց մինչև 2021 թվականը, սահմանեց պարտքի սահմանաչափը մեծացնելու ընթացակարգ, ստեղծեց Կոնգրեսի դեֆիցիտի կրճատման Միացյալ հանձնաժողով՝ հետագայում դեֆիցիտը կրճատելու նպատակով (10 տարվա ընթացքում պետք է առնվազն 1,5 տրիլիոն դոլարի բյուջետային խնայողություն կատարվեր) և սահմանեց ավտոմատ ընթացակարգեր՝ ծախսերը մինչև 1,2 տրիլիոն դոլարով կրճատելու համար, եթե նոր ստեղծված Միացյալ հանձնաժողովի կողմից մշակված օրենքը նման խնայողությունների չհանգեցնի[189]։ Ընդունելով օրենքը՝ Կոնգրեսը կարողացավ կանխել ԱՄՆ կառավարության՝ պարտքի մասով պարտավորությունների չկատարումը[190]։

2009 թվականին աճեց գործազրկության մակարդակը՝ իր գագաթնակետին հասնելով հոկտեմբերին՝10%, որը պահպանվեց մինչև տարվա վերջ։ 2010 թվականի առաջին եռամսյակում գործազրկության մակարդակը նվազեց մինչև 9,7%, երկրորդ եռամսյակում դարձավ 9,6%, որը պահպանվեց մինչև տարվա վերջ[191]։ 2010 թվականի փետրվարից դեկտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում զբաղվածությունն աճեց 0,8%-ով, որը սակայն ավելի ցածր էր՝ նախորդ տարիների հետ համեմատած միջին ցուցանիշից[192]։ 2012 թվականի նոյեմբերին գործազրկության մակարդակը նվազեց մինչև 7,7%[193], իսկ դեկտեմբերին դարձավ 6,7%[194]։ 2014 թվականի ընթացքում գործազրկության մակարդակը շարունակեց նվազել՝ առաջին եռամսյակում հասնելով մինչև 6,3%-ի[195]։ 2009 թվականի երրորդ եռամսյակում ՀՆԱ-ն սկսեց կրկին աճել` ավելանալով 1,6%-ով, որին հաջորդեց 5% աճ չորրորդ եռամսյակում[196]։ Աճը շարունակվեց նաև 2010 թվականին՝ գրանցելով 3,7% աճ առաջին եռամսյակում, իսկ մինչև տարվա վերջ նկատվեց ավելի քիչ աճ[196]։ 2010 թվականի հուլիսին Դաշնային պահուստային համակարգը հայտարարեց, որ տնտեսական ակտիվությունը շարունակում է աճել, սակայն դրա տեմպերը դանդաղել են, և նախագահ Բեն Բերնանկեն հայտարարեց, որ տնտեսական հեռանկարները «տարօրինակորեն անորոշ են»[197]։ Ընդհանուր առմամբ, 2010 թվականին տնտեսական աճի տեմպը կազմեց 2,9%[198]։

Օբամայի նախագահության տարիներին ԱՄՆ-ում գործազրկության մակարդակը և զբաղվածության ամսական փոփոխությունները[199][200]։
Օբամայի նախագահության օրոք աշխատատեղերի աճը մյուս նախագահների համեմատությամբ։ Տոկոսային փոփոխությունը ներառում է նրա երդմնակալությունից հետո մինչև նախագահության ժամկետի ավարտը։

ԱՄՆ Կոնգրեսի բյուջետային գրասենյակը (CBO) և բազում տնտեսագետներ վստահում էին Օբամայի՝ տնտեսական աճի խթանման ծրագրին[201][202]։ Բյուջետային գրասենյակը զեկույց հրապարակեց, որում ասվում էր, որ խթանման օրինագծի շնորհիվ 1–2,1 միլիոն մարդ աշխատանք է գտել[202][203][204], սակայն միաժամանակ նշվում է, որ «անհնար է որոշել, թե ներկայացված աշխատատեղերից քանիսը կլինեին, եթե չլիներ խթանման ծրագիրը»[201]։ Չնայած 2010 թվականի ապրիլին Բիզնեսի տնտեսագիտության ազգային ասոցիացիայի անդամների շրջանում անցկացված հարցումը ցույց տվեց աշխատատեղերի ստեղծման աճ (նույն հունվարյան հետազոտության համեմատ)՝ երկու տարվա ընթացքում առաջին անգամ, 68 հարցվածների 73%-ը կարծում էր, որ խթանման օրինագիծը ոչ մի ազդեցություն չի ունեցել զբաղվածության վրա[205]։ Նախագահ Օբամայի օրոք ԱՄՆ տնտեսությունն աճում էր ավելի արագ, քան ՆԱՏՕ-ի մյուս անդամներինը և ավելի մեծ չափերով, քան երբևէ՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից ի վեր[206]։ Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպությունը ԱՄՆ-ի տնտեսության շատ ավելի արագ աճը վերագրում էր ԱՄՆ-ի տնտեսական խթանման ծրագրին և Եվրամիության խիստ խնայողության միջոցառումներին[207]։

2010 թվականի միջանկյալ ընտրություններից մեկ ամիս անց Օբաման հայտարարեց Կոնգրեսի հանրապետականների ղեկավար կազմի հետ փոխզիջումային գործարքի մասին, որը ներառում էր 2001 և 2003 թվականների եկամտահարկի դրույքաչափերի ժամանակավոր՝ երկու տարով երկարաձգում, մեկ տարով ապահովագրական վճարների նվազեցում, գործազրկության նպաստների տրամադրման շարունակում և ժառանգության հարկի նոր դրույքաչափի սահմանում[208]։ Այս փոխզիջումային գործարքի շուրջ եղան տարաձայնություններ երկու կուսակցությունների որոշ անդամների կողմից, որը հարթվեց և 858 միլիարդ դոլար արժողությամբ (2022 թվականի դրությամբ համարժեք է 1,2 տրիլիոն դոլարի) Հարկային արտոնությունների, գործազրկության դեպքում ապահովագրության վերականգնման և աշխատատեղերի ստեղծման մասին օրենքն ընդունվեց Կոնգրեսի երկու պալատներում՝ երկկուսակցական մեծամասնությամբ։ Օբաման սույն օրենքը ստորագրեց 2010 թվականի դեկտեմբերի 17-ին[209]։

2013 թվականի դեկտեմբերին Օբաման հայտարարեց, որ եկամուտների աճող անհավասարությունը «մեր ժամանակների կարևոր մարտահրավերն է» և Կոնգրեսին կոչ արեց ուժեղացնել սոցիալական պաշտպանության համակարգը և բարձրացնել նվազագույն աշխատավարձը։ Սա տեղի ունեցավ արագ սննդի ոլորտի աշխատողների՝ ամբողջ երկրով մեկ գործադուլների և Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի՝ անհավասարությունը և անկումային տնտեսությունը քննադատելու հետևանքով[210]։ Օբաման կոչ արեց Կոնգրեսին վավերացնել 12 երկրների մասնակցությամբ ազատ առևտրի պայմանագիրը, որը կոչվում էր «Անդրխաղաղօվկիանոսյան գործընկերություն»[211]։

Բնապահպանական քաղաքականություն խմբագրել

 
Օբաման «British Petroleum»-ի նավթի արտահոսքի վերաբերյալ ճեպազրույցին ԱՄՆ առափնյա պահպանության կայանում, Վենիս, Լուիզիանա նահանգ, 2010 թ.։

2010 թվականի ապրիլի 20-ին տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով ոչնչացվեց Մեքսիկական ծոցի «Macondo Prospect»-ում գտնվող մերձափնյա հորատման սարքավորումը, որը նավթի լուրջ արտահոսք առաջացրեց։ Օբաման այցելեց Ծոց, հայտարարեց դաշնային հետաքննության մասին և Ներքին գործերի նախարար Քեն Սալազարի իրականացրած ստուգումներից և Կոնգրեսում զուգահեռաբար ընթացող լսումներից հետո երկկուսակցական հանձնաժողով ձևավորեց՝ անվտանգության նոր չափանիշներ սահմանելու համար։ Այնուհետև նա խորջրյա հորատման նոր թույլտվությունների և վարձակալության վեցամսյա մորատորիում հայտարարեց՝ սպասելով կարգավորող հանձնաժողովի ուսումնասիրությանը[212]։ Քանի որ «British Petroleum»-ի՝ նավթի արտահոսքը զսպելու և կասեցնելու բազմաթիվ ջանքերը ձախողվեցին, ԶԼՄ-ների որոշ ներկայացուցիչներ և հանրությունը տարակուսանք հայտնեցին միջադեպի առնչությամբ և հայտարարեցին, որ ցանկանում են՝ Օբաման և դաշնային կառավարությունն ավելի շատ ներգրավված լինեն այդ գործում[213]։ Նավթի արտահոսքից առաջ՝ 2010 թվականի մարտի 31-ին, Օբաման դադարեցրել էր նավթի և գազի հորատման արգելքը Միացյալ Նահանգների Արևելյան ափի մեծ մասի և հյուսիսային Ալյասկայի ափերի երկայնքով՝ փորձելով աջակցություն ստանալ էներգետիկայի և կլիմայի օրինագծի համար և նվազեցնել նավթի և գազի ներմուծումն արտասահմանից[214]։

2013 թվականի հուլիսին Օբաման վերապահումներով հայտնեց, որ «կմերժեր Քիսթոուն XL խողովակաշարի կառուցումը, եթե այն մեծացներ ածխածնի աղտոտվածությունը [կամ] ջերմոցային արտանետումները»[215][216]։ 2015 թվականի փետրվարի 24-ին Օբաման վետո դրեց խողովակաշարի կառուցման օրինագծի վրա[217]։ Դա իր նախագահության օրոք կատարած երրորդ վետոն էր, ինչպես նաև նրա առաջին մեծ վետոն[218]։

2016 թվականի դեկտեմբերին Օբաման ընդմիշտ արգելեց նավթի և գազի նոր հորատումներն Ատլանտյան և Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսներում Միացյալ Նահանգներին պատկանող ջրերի մեծ մասում՝ հիմնվելով 1953 թվականի Արտաքին մայրցամաքային ելունդների մասին օրենքի վրա[219][220][221]։

Օբաման իր պաշտոնավարման ընթացքում ընդգծում էր դաշնային հողերի պահպանման կարևորությունը։ Նա իր իշխանությունն օգտագործել է Հնությունների մասին օրենքի համաձայն՝ իր նախագահության ընթացքում 25 նոր ազգային հուշարձան կառուցելու և չորս այլ հուշարձաններ ընդլայնելու համար՝ պահպանելով ընդհանուր առմամբ 553 000 000 ակր (224 000 000 հա) դաշնային հողեր և ջրեր՝ ավելի շատ, քան ԱՄՆ ցանկացած այլ նախագահ[222][223][224]։

Բարեփոխումներ առողջապահության ոլորտում խմբագրել

Օբաման Կոնգրեսին կոչ արեց օրենք ընդունել ԱՄՆ առողջապահական ոլորտը բարեփոխելու համար, որը նրա նախընտրական արշավի հիմնական խոստումն էր և օրենսդրական ոլորտում գլխավոր նպատակը[225]։ Նա առաջարկեց ընդլայնել առողջապահական ապահովագրության ծածկույթը՝ ապահովագրություն տրամադրելով նաև չապահովագրվածներին, սահմանափակել ապահովագրական ընկերությունների կողմից վճարի չափի ավելացումը և թույլ տալ մարդկանց պահպանել իրենց ապահովագրությունը, երբ նրանք թողնում կամ փոխում են իրենց աշխատանքը։ Նա առաջարկում էր տասը տարվա ընթացքում 900 միլիարդ դոլար հատկացնել և պետական ապահովագրության ծրագիր մշակել (հայտնի է նաև «Հանրային տարբերակ» անվամբ), որը կմրցեր կորպորատիվ ապահովագրության ոլորտի հետ՝ ապահովագրության վճարներն իջեցնելու և առողջապահության որակը բարելավելու համար։ Սրանով նաև անօրինական կհամարվեր ապահովագրական ընկերությունների կողմից մարդկանց չսպասարկելը, երբ նրանց մոտ լուրջ առողջական խնդիրներ են ի հայտ գալիս կամ երբ այդ ընկերությունները հրաժարվում են ապահովագրություն տրամադրել արդեն առողջական խնդիրներ ունեցող անձանց, ինչպես նաև յուրաքանչյուր ամերիկացուն կպարտավորեցներ առողջապահական ապահովագրություն ունենալ։ Ծրագիրը նաև միջոցառումներ էր ներառում՝ վերահսկելու և նվազեցնելու ընդհանուր բժշկական ծախսերը։ Բացի այդ, այն հարկեր էր սահմանում ապահովագրական ընկերությունների համար, որոնք թանկարժեք ապահովագրական ծրագրեր էին առաջարկում[226][227]։

 
Ինֆոգրաֆիկան ցույց է տալիս աղքատության դաշնային մակարդակը և ընտանիքի ընդհանուր եկամտի այն տոկոսը, որը սկսած 2014 թվականից նա պետք է վճարի առողջապահական ծախսերի համար՝ համաձայն «Պացիենտների պաշտպանության և հասանելի բժշկական ծառայությունների մասին» օրենքի (աղբյուր՝ CRS)[228]։

2009 թվականի հուլիսի 14-ին Ներկայացուցիչների պալատի դեմոկրատ առաջնորդները ներկայացրին 1017 էջանոց ծրագիր՝ ԱՄՆ առողջապահական համակարգը բարեփոխելու համար, որն Օբաման ցանկանում էր, որ Կոնգրեսը հաստատեր մինչև 2009 թվականի վերջը[225]։ 2009 թվականին Կոնգրեսի ամառային արձակուրդի ժամանակ տեղի ունեցած հանրային քննարկումներից հետո Օբաման ելույթ ունեցավ սեպտեմբերի 9-ի Կոնգրեսի համատեղ նիստում, որտեղ նա անդրադարձավ առաջարկությունների վերաբերյալ մտահոգություններին[229]։ 2009 թվականի մարտին Օբաման հանեց սաղմնային ցողունային բջիջների հետազոտությունների համար դաշնային միջոցների օգտագործման արգելքը[230]։

2009 թվականի նոյեմբերի 7-ին Պալատում ընդունվեց առողջապահական օրինագիծ, որը ներառում էր Հանրային տարբերակը[231][232]։ 2009 թվականի դեկտեմբերի 24-ին Սենատն ընդունեց իր սեփական օրինագիծը՝ առանց Հանրային տարբերակի, կուսակցական քվեարկությամբ՝ ձայների 60–39 հարաբերակցությամբ[233]։ Սենատի կողմից դեկտեմբերին ընդունված «Պացիենտների պաշտպանության և հասանելի բժշկական ծառայությունների մասին» օրենքը (խոսակցական լեզվով՝ «Օբամաքեյր») 2010 թվականի մարտի 21-ին ընդունվեց Ներկայացուցիչների պալատի կողմից՝ ձայների 219 կողմ և 212 դեմ հարաբերակցությամբ։ Օբաման օրենքն ստորագրեց 2010 թվականի մարտի 23-ին[234]։

Օրենքը ներառում էր առողջությանն առնչվող դրույթներ, որոնց մեծ մասն ուժի մեջ մտավ 2014 թվականին[235]. դրանց թվում էր «Մեդիքեյր»-ի ընդլայնումը, որպեսզի ներառվեն նաև այն մարդիկ, որոնց եկամուտը կազմում էր աղքատության դաշնային մակարդակի (FPL) մինչև 133%-ը, ապահովագրավճարների սուբսիդավորումն այն անձանց համար, որոնց եկամուտը կազմում էր աղքատության դաշնային մակարդակի 400%-ը (2010-ին՝ 88,000 ԱՄՆ դոլար չորս հոգանոց ընտանիքի համար), որպեսզի նրանց տարեկան առավելագույն ապահովագրավճարը կազմի եկամտի 2-9,5%-ը[236], բիզնեսով զբաղվող ընկերություններին խթանելը, որպեսզի նրանք առողջապահական ապահովագրություն տրամադրեն իրենց աշխատակիցներին, ապահովագրական ընկերություններին արգելելը, որ չհրաժարվեն ապահովագրություն տրամադրել արդեն առողջական խնդիրներ ունեցող անձանց, առողջապահական ապահովագրության շուկաների ստեղծումը (Առցանց շուկաներ, որոնք ստեղծվեցին Կառավարության կողմից (կամ դաշնային կամ նահանգային մակարդակով)՝ առողջության ապահովագրության գնումը հեշտացնելու համար։ Անհատները կամ ընտանիքները կարող էին ընտրություն կատարել՝ համեմատելով առաջարկվող տարբեր ծրագրերը։), ապահովագրական ընկերությունների կողմից վճարի չափի ավելացումն արգելելը և բժշկական հետազոտական նախաձեռնությունների առաջխաղացումն ու ֆինանսավորումը։ Ըստ Սպիտակ տան և Կոնգրեսի բյուջետային գրասենյակի (CBO) տվյալների՝ ֆիզիկական անձանց` իրենց առողջապահական ապահովագրության համար վճարումները համաչափ էին լինելու իրենց եկամտին. տոկոսը տատանվելու էր՝ կախված նրանց եկամտից՝ աղքատության դաշնային մակարդակի հետ համեմատ[237]։

 
ԱՄՆ-ում առողջապահական ապահովագրություն չունեցող անձանց տոկոսը, 1963–2015 թթ (աղբյուր՝ JAMA)[238]։

Օրենքով նախանշված հատկացումների գումարները պետք է գոյանային հարկերից, տարատեսակ վճարներից և խնայողություններից, ինչպիսիք էին՝ «Մեդիքեյր»-ի նոր հարկերը՝ բարձր եկամուտ ունեցողների համար, սոլյարիների հարկերը, «Medicare Advantage» ծրագրի կրճատումները՝ հօգուտ ավանդական «Մեդիքեյր»-ի և բժշկական սարքերի ու դեղագործական ընկերությունների վճարները[239]։ Գործում էր նաև հարկային տույժ նրանց համար, որոնք չունեին առողջապահական ապահովագրություն. բացառություն էին նրանք, ովքեր ազատված էին հարկերից՝ ցածր եկամտի կամ այլ պատճառներով[240]։ 2010 թվականի մարտին Կոնգրեսի բյուջետային գրասենյակը հաշվարկեց, որ երկու օրենքների վերջնարդյունքում առաջին տասնամյակի ընթացքում դաշնային դեֆիցիտը կրճատվելու է 143 միլիարդ դոլարով[241]։

Օրենքը բախվեց մի քանի իրավական խնդիրների հետ, որոնք հիմնականում կապված էին այն փաստարկի հետ, որ ամերիկացիներին ներկայացված պահանջը՝ ձեռք բերելու առողջապահական ապահովագրություն, հակասահմանադրական է։ 2012 թվականի հունիսի 28-ին Գերագույն դատարանը ձայների 5-4 հարաբերակցությամբ վճռեց Անկախ բիզնեսի ազգային ֆեդերացիան ընդդեմ Սեբելիուսի գործը, ըստ որի՝ այդ պահանջն ԱՄՆ Կոնգրեսի հարկային իրավասությունների շրջանակներում ճանաչվեց սահմանադրական[242]։ «Բարվելն ընդդեմ Հոբբի Լոբբի» գործում դատարանը վճռեց, որ «փակ» շահույթ հետապնդող կորպորացիաները կարող են խուսափել «Պացիենտների պաշտպանության և հասանելի բժշկական ծառայությունների մասին» օրենքի կանոնակարգերին ենթարկվելուց, որոնք առողջապահական ապահովագրություն են պահանջում որոշակի հակաբեղմնավորիչների համար։ Վճիռը հիմնված էր Կրոնական ազատությունը վերականգնելու մասին օրենքի վրա, որը թույլ է տալիս այս տեսակ ընկերություններին կրոնական հիմքով բացառություն պահանջել։ Սա նշանակում էր, որ նրանք պարտավոր չէին ապահովագրություն տրամադրել որոշակի հակաբեղմնավորիչների համար, եթե դրանք հակասում էին տվյալ անձի կրոնական համոզմունքներին։ 2015 թվականի հունիսին «Քինգն ընդդեմ Բարվելի» գործով Գերագույն դատարանը ձայների 6–3 հարաբերակցությամբ որոշեց, որ առողջապահական ապահովագրություն ձեռք բերելու համար տրվող սուբսիդիաներից օգտվող անհատները և ընտանիքները կարող են այդ ապահովագրական ծրագրերը գնել ինչպես դաշնային բորսայում, այնպես էլ պետական բորսաներում։ Այս վճռով հստակեցվեց այն հարցը, որ մարդիկ տրամադրված սուբսիդիաներով ազատ են գնել տվյալ նահանգի առաջարկած ապահովագրական ծրագրերից զատ այլ ծրագրեր՝ հակառակ կանոնադրության ձևակերպմանը[243]։

Մշակութային և քաղաքական կերպար խմբագրել

Օբամայի ընտանեկան պատմությունը, դաստիարակությունը և Բաղեղի լիգայում ստացած կրթությունը զգալիորեն տարբերվում են աֆրոամերիկացի քաղաքական գործիչների պատմությունից, որոնք իրենց կարիերան սկսել են 1960-ականներին քաղաքացիական իրավունքների շարժմանը մասնակցելու միջոցով[244]։ Տարակուսանք հայտնելով այն հարցի շուրջ, թե արդյոք ինքը «բավականաչափ սևամորթ է», Օբաման 2007 թվականի օգոստոսին կայացած Սևամորթ լրագրողների ազգային ասոցիացիայի հանդիպմանն ասաց, որ «մենք դեռևս կառչած ենք այն մտքից, որ եթե դու շփվում ես սպիտակամորթների հետ, ուրեմն ինչ-որ բան այն չէ»[245]։ 2007 թվականի հոկտեմբերի նախընտրական իր ելույթում Օբաման ընդունեց, որ երիտասարդական կերպար ունի՝ ասելով. «Ես այստեղ չէի լինի, եթե էստաֆետան շարունակ չփոխանցվեր նոր սերնդի»[246]։ Բացի այդ, Օբամային հաճախ էին անվանում բացառիկ հռետոր[247]։ Իր երդմնակալությունից առաջ անցումային շրջանի ընթացքում, ինչպես նաև նախագահության տարիներին Օբաման ամեն շաբաթ հանդես էր գալիս առցանց վիդեո ուղերձներով[248]։

Աշխատանքի գնահատանք խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Բարաք Օբամայի ծննդյան վկայական(անգլերեն) — 2011.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 https://www.gala.fr/stars_et_gotha/barack_obama
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 https://www.voici.fr/bios-people/barack-obama
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Hoffman R. LinkedIn — 2003.
  5. 5,0 5,1 https://news.harvard.edu/gazette/story/2008/11/obama-joins-list-of-seven-presidents-with-harvard-degrees/
  6. http://www.ucc.org/news/obama-inauguration.html
  7. 7,0 7,1 Barack Obama
  8. 8,0 8,1 Barack H. Obama Facts
  9. http://www.nytimes.com/2009/12/15/business/economy/15obama.html
  10. http://www.nytimes.com/2012/03/28/world/asia/president-obama-talks-missile-defense-at-nuclear-summit-in-south-korea.html?pagewanted=all
  11. https://archive.nytimes.com/kristof.blogs.nytimes.com/2008/08/29/was-obama-a-kenyan-citizen/
  12. https://www.factcheck.org/2008/08/obamas-kenyan-citizenship/
  13. Kantor J. The Obamas’ MarriageThe New York Times, 2009.
  14. Barack Obama's Marriage License : President Barack Obama - Fact And Fiction
  15. «Բարաք Օբաման՝ ԱՄՆ-ի հաջորդ նախագահ». Ամերիկայի Ձայն. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 5–ին-ին.
  16. «President Barack Obama». The White House. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  17. «President Obama's Long Form Birth Certificate». whitehouse.gov (անգլերեն). 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  18. «Certificate of Live Birth: Barack Hussein Obama II, August 4, 1961, 7:24 pm, Honolulu» (PDF). whitehouse.gov. 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 11-ին – via National Archives.
  19. Maraniss, David (2008 թ․ օգոստոսի 24). «Though Obama had to leave to find himself, it is Hawaii that made his rise possible». The Washington Post. էջ A22. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին.
  20. Nakaso, Dan (2008 թ․ դեկտեմբերի 22). «Twin sisters, Obama on parallel paths for years». The Honolulu Advertiser. էջ B1. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 22-ին.
  21. Barreto, Amílcar Antonio; O'Bryant, Richard L. (2013 թ․ նոյեմբերի 12). «Introduction». American Identity in the Age of Obama. Taylor & Francis. էջեր 18–19. ISBN 978-1-317-93715-9. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 8-ին.
  22. «On This Day: US President Barack Obama arrives in Ireland for a visit». IrishCentral.com (անգլերեն). 2022 թ․ մայիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 2-ին.
  23. "Ancestry.com Discovers Ph Suggests" Արխիվացված Ապրիլ 2, 2015 Wayback Machine, The New York Times. July 30, 2012.
  24. Hennessey, Kathleen. "Obama related to legendary Virginia slave, genealogists say" Արխիվացված Մարտ 5, 2016 Wayback Machine, Los Angeles Times. July 30, 2012.
  25. Maraniss (2012), p. 65: He had been born inside the euphorbia hedges of the K'obama homestead on June 18, 1934.
  26. Liberties (2012), p. 202: The age of his father is questionable since June 18, 1934, is on most of the documents Obama Sr. filled out for his United States student visa; however, Obama II's book Dreams of My Father states his father's birth date was June 18, 1936. Immigration and Naturalization Service records indicate the birth date to be June 18, 1934, thereby making Obama Sr. twenty-seven at the birth of Obama II instead of the annotated twenty-five on the birth certificate.
  27. Jacobs, Sally (2011 թ․ հուլիսի 6). «President Obama's Father: A 'Bold And Reckless Life'». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
  28. David R Arnott. «From Obama's old school to his ancestral village, world reacts to US presidential election». NBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
  29. Bearak, Max (2016 թ․ հունիսի 19). «The fascinating tribal tradition that gave Obama his last name». Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  30. Jones, Tim (2007 թ․ մարտի 27). «Barack Obama: Mother not just a girl from Kansas; Stanley Ann Dunham shaped a future senator». Chicago Tribune. էջ 1 (Tempo). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 7-ին.
  31. 31,0 31,1 Obama (1995, 2004), pp. 9–10.
    • Scott (2011), pp. 80–86.
    • Jacobs (2011), pp. 115–118.
    • Maraniss (2012), pp. 154–160.
  32. Ripley, Amanda (2008 թ․ ապրիլի 9). «The story of Barack Obama's mother». Time. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2007 թ․ ապրիլի 9-ին.
  33. Scott (2011), p. 86.
    • Jacobs (2011), pp. 125–127.
    • Maraniss (2012), pp. 160–163.
  34. Scott (2011), pp. 87–93.
    • Jacobs (2011), pp. 115–118, 125–127, 133–161.
    • Maraniss (2012), pp. 170–183, 188–189.
  35. Obama "Dreams from My Father a Story of Race and Inheritance"
  36. Scott (2011), pp. 142–144.
    • Jacobs (2011), pp. 161–177, 227–230.
    • Maraniss (2012), pp. 190–194, 201–209, 227–230.
  37. Ochieng, Philip (2004 թ․ նոյեմբերի 1). «From home squared to the US Senate: how Barack Obama was lost and found». The EastAfrican. Nairobi. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
    • Merida, Kevin (2007 թ․ դեկտեմբերի 14). «The ghost of a father». The Washington Post. էջ A12. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 25-ին.
    • Jacobs (2011), pp. 251–255.
    • Maraniss (2012), pp. 411–417.
  38. Serrano, Richard A. (2007 թ․ մարտի 11). «Obama's peers didn't see his angst». Los Angeles Times. էջ A20. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2007 թ․ մարտի 13-ին.
    • Obama (1995, 2004), Chapters 4 and 5.
  39. Scott (2011), pp. 97–103.
    • Maraniss (2012), pp. 195–201, 225–230.
  40. Maraniss (2012), pp. 195–201, 209–223, 230–244.
  41. 41,0 41,1 Suhartono, Anton (2010 թ․ մարտի 19). «Sekolah di SD Asisi, Obama Berstatus Agama Islam». Okezone (Indonesian). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 21-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  42. Maraniss (2012), pp. 216, 221, 230, 234–244.
  43. «Barack Obama: Calvert Homeschooler?—Calvert Education Blog». calverteducation.com. 2014 թ․ հունվարի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  44. Zimmer, Benjamin (2009). «Obama's Indonesian Redux». Language Log. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 12-ին.
  45. Meacham, Jon (2008 թ․ օգոստոսի 22). «What Barack Obama Learned from His Father». Newsweek. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 9-ին.
  46. Serafin, Peter (2004 թ․ մարտի 21). «Punahou grad stirs up Illinois politics». Honolulu Star-Bulletin. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 20-ին.
    • Scott, Janny (2008 թ․ մարտի 14). «A free-spirited wanderer who set Obama's path». The New York Times. էջ A1. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
    • Obama (1995, 2004), Chapters 3 and 4.
    • Scott (2012), pp. 131–134.
    • Maraniss (2012), pp. 264–269.
  47. Wolffe, Richard (2008 թ․ մարտի 22). «When Barry Became Barack». Newsweek. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 21-ին.
  48. Scott (2011), pp. 139–157.
    • Maraniss (2012), pp. 279–281.
  49. Scott (2011), pp. 157–194.
    • Maraniss (2012), pp. 279–281, 324–326.
  50. Scott (2011), pp. 214, 294, 317–346.
  51. Reyes, B.J. (2007 թ․ փետրվարի 8). «Punahou left lasting impression on Obama». Honolulu Star-Bulletin. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2007 թ․ փետրվարի 10-ին. «As a teenager, Obama went to parties and sometimes sought out gatherings on military bases or at the University of Hawaii that were attended mostly by blacks.»
  52. Elliott, Philip (2007 թ․ նոյեմբերի 21). «Obama gets blunt with N.H. students». The Boston Globe. Associated Press. էջ 8A. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 18-ին.
  53. Karl, Jonathan (2012 թ․ մայիսի 25). «Obama and His Pot-Smoking 'Choom Gang'». ABC News. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 25-ին.
  54. «FRONTLINE The Choice 2012». PBS. 2012 թ․ հոկտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  55. 55,0 55,1 Gordon, Larry (2007 թ․ հունվարի 29). «Occidental recalls 'Barry' Obama». Los Angeles Times. էջ B1. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 12-ին.
  56. Boss-Bicak, Shira (2005 թ․ հունվար). «Barack Obama '83». Columbia College Today. ISSN 0572-7820. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2006 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
  57. «Remarks by the President in Town Hall». whitehouse.gov. 2014 թ․ հունիսի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին – via National Archives.
  58. «The Approval Matrix». New York. 2012 թ․ օգոստոսի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 18-ին.
  59. Horsley, Scott (2008 թ․ հուլիսի 9). «Obama's Early Brush With Financial Markets». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 17-ին.
  60. Obama, Barack (1998). «Curriculum vitae». The University of Chicago Law School. Արխիվացված է օրիգինալից 2001 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
  61. Scott, Janny (2007 թ․ հուլիսի 30). «Obama's account of New York often differs from what others say». The New York Times. էջ B1. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2007 թ․ հուլիսի 31-ին.
    • Obama (1995, 2004), pp. 133–140.
    • Mendell (2007), pp. 62–63.
  62. 62,0 62,1 62,2 62,3 Chassie, Karen, ed. (2007). Who's Who in America, 2008. New Providence, NJ: Marquis Who's Who. էջ 3468. ISBN 978-0-8379-7011-0.
  63. Fink, Jason (2008 թ․ նոյեմբերի 9). «Obama stood out, even during brief 1985 NYPIRG job». Newsday. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 13-ին.
  64. Lizza, Ryan (2007 թ․ մարտի 19). «The agitator: Barack Obama's unlikely political education». The New Republic. Vol. 236, no. 12. էջեր 22–26, 28–29. ISSN 0028-6583. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2007 թ․ օգոստոսի 21-ին.
    • Secter, Bob; McCormick, John (2007 թ․ մարտի 30). «Portrait of a pragmatist». Chicago Tribune. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 18-ին.
    • Obama (1995, 2004), pp. 140–295.
    • Mendell (2007), pp. 63–83.
  65. 65,0 65,1 65,2 Matchan, Linda (1990 թ․ փետրվարի 15). «A Law Review breakthrough». The Boston Globe. էջ 29. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
  66. Obama, Barack (August–September 1988). «Why organize? Problems and promise in the inner city». Illinois Issues. Vol. 14, no. 8–9. էջեր 40–42. ISSN 0738-9663. reprinted in:
    Knoepfle, Peg, ed. (1990). After Alinsky: community organizing in Illinois. Springfield, IL: Sangamon State University. էջեր 35–40. ISBN 978-0-9620873-3-2. «He has also been a consultant and instructor for the Gamaliel Foundation, an organizing institute working throughout the Midwest.»
  67. Obama, Auma (2012). And then life happens: a memoir. New York: St. Martin's Press. էջեր 189–208, 212–216. ISBN 978-1-250-01005-6.
  68. Obama (1995, 2004), pp. 299–437.
    • Maraniss (2012), pp. 564–570.
  69. «Ten O'Clock News; Derrick Bell threatens to leave Harvard». WGBH Educational Foundation, American Archive of Public Broadcasting. Boston and Washington, D.C.: WGBH and the Library of Congress. 1990 թ․ ապրիլի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 23-ին.
  70. Joey Del Ponte; Somerville Scout Staff. «Something in the Water». Somerville Scout. No. January/February 2014. էջ 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 1-ին. «Barack Obama lived in the big, ivy-covered brick building at 365 Broadway ... From 1988 to 1991, the future president resided in a basement apartment while attending Harvard Law School.»
  71. 71,0 71,1 Levenson, Michael; Saltzman, Jonathan (2007 թ․ հունվարի 28). «At Harvard Law, a unifying voice». Boston Globe. էջ 1A. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
  72. 72,0 72,1 Butterfield, Fox (1990 թ․ փետրվարի 6). «First black elected to head Harvard's Law Review». The New York Times. էջ A20. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
  73. «Obama Made A Strong First Impression At Harvard». NPR (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  74. Aguilar, Louis (1990 թ․ հուլիսի 11). «Survey: Law firms slow to add minority partners». Chicago Tribune. էջ 1 (Business). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
  75. 75,0 75,1 75,2 Scott, Janny (2008 թ․ մայիսի 18). «The story of Obama, written by Obama». The New York Times. էջ A1. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
    • Obama (1995, 2004), pp. xiii–xvii.
  76. «Obama joins list of seven presidents with Harvard degrees». news.harvard.edu. 2008 թ․ նոյեմբերի 6. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Adams, Richard (2007 թ․ մայիսի 9). «Barack Obama». The Guardian. London. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  77. Merriner, James L. (2008 թ․ հունիս). «The friends of O». Chicago. Vol. 57, no. 6. էջեր 74–79, 97–99. ISSN 0362-4595. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 30-ին.
  78. «Statement regarding Barack Obama». University of Chicago Law School. 2008 թ․ մարտի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 5-ին.
  79. White, Jesse, ed. (2000). Illinois Blue Book, 2000, Millennium ed (PDF). Springfield, IL: Illinois Secretary of State. էջ 83. OCLC 43923973. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 6-ին.
    • Jarrett, Vernon (1992 թ․ օգոստոսի 11). «'Project Vote' brings power to the people» (paid archive). Chicago Sun-Times. էջ 23. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 6-ին.
    • Reynolds, Gretchen (1993 թ․ հունվար). «Vote of confidence». Chicago Magazine. Vol. 42, no. 1. էջեր 53–54. ISSN 0362-4595. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 6-ին.
    • Anderson, Veronica (1993 թ․ հոկտեմբերի 3). «40 under Forty: Barack Obama, Director, Illinois Project Vote». Crain's Chicago Business. Vol. 16, no. 39. էջ 43. ISSN 0149-6956.
  80. «Keeping Hope Alive: Barack Obama Puts Family First». The Oprah Winfrey Show. 2006 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  81. Fornek, Scott (2007 թ․ սեպտեմբերի 9). «Half Siblings: 'A Complicated Family'». Chicago Sun-Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին. See also: «Interactive Family Tree». Chicago Sun-Times. 2007 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  82. Fornek, Scott (2007 թ․ սեպտեմբերի 9). «Madelyn Payne Dunham: 'A Trailblazer'». Chicago Sun-Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  83. «Obama's grandmother dies after battle with cancer». CNN. 2008 թ․ նոյեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  84. Smolenyak, Megan (2011 թ․ մայիսի 9). «Tracing Barack Obama's Roots to Moneygall». The Huffington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 18-ին.
  85. Obama (1995, 2004), p. 13. For reports on Obama's maternal genealogy, including slave owners, Irish connections, and common ancestors with George W. Bush, Dick Cheney, and Harry S. Truman, see: Nitkin, David; Merritt, Harry (2007 թ․ մարտի 2). «A New Twist to an Intriguing Family History». The Baltimore Sun. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  86. Jordan, Mary (2007 թ․ մայիսի 13). «Tiny Irish Village Is Latest Place to Claim Obama as Its Own». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  87. «Obama's Family Tree Has a Few Surprises». CBS 2 (Chicago). Associated Press. 2007 թ․ սեպտեմբերի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 24-ին.
  88. 88,0 88,1 Hosie, Rachel (2017 թ․ մայիսի 3). «Before Michelle: The story of Barack Obama's proposal to Sheila Miyoshi Jager». The Independent. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 11-ին.
  89. 89,0 89,1 Tobias, Andrew J. (2017 թ․ մայիսի 3). «Oberlin College professor received unsuccessful marriage proposal from Barack Obama in 1980s, new biography reveals». The Plain Dealer. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 11-ին.
  90. Obama (2006), pp. 327–332. See also: Brown, Sarah (2005 թ․ դեկտեմբերի 7). «Obama '85 masters balancing act». The Daily Princetonian. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 9-ին.
  91. Obama (2006), p. 329.
  92. Fornek, Scott (2007 թ․ հոկտեմբերի 3). «Michelle Obama: 'He Swept Me Off My Feet'». Chicago Sun-Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  93. Riley-Smith, Ben (2018 թ․ նոյեմբերի 9). «Michelle Obama had miscarriage, used IVF to conceive girls». The Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  94. Martin, Jonathan (2008 թ․ հուլիսի 4). «Born on the 4th of July». Politico. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 10-ին.
  95. Obama (1995, 2004), p. 440, and Obama (2006), pp. 339–340. See also: «Election 2008 Information Center: Barack Obama». Gannett News Service. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  96. «Obamas choose private Sidwell Friends School». International Herald Tribune. 2008 թ․ նոյեմբերի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 2-ին.
  97. Cooper, Helene (2009 թ․ ապրիլի 13). «One Obama Search Ends With a Puppy Named Bo». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  98. Feldmann, Linda (2013 թ․ օգոստոսի 20). «New little girl arrives at White House. Meet Sunny Obama. (+video)». Christian Science Monitor. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  99. Wang, Amy (2021 թ․ մայիսի 8). «Obamas announce death of dog Bo, 'a true friend and loyal companion'». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 8-ին.
  100. Silva, Mark (2008 թ․ օգոստոսի 25). «Barack Obama: White Sox 'serious' ball». Chicago Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  101. «Obama throws ceremonial first pitch at All-Star game». CNN Politics. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  102. Branigin, William (2009 թ․ հունվարի 30). «Steelers Win Obama's Approval». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 21-ին. «But other than the Bears, the Steelers are probably the team that's closest to my heart.»
  103. Mayer, Larry (2011 թ․ հոկտեմբերի 7). «1985 Bears honored by President Obama». Chicago Bears. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  104. Kantor, Jodi (2007 թ․ հունիսի 1). «One Place Where Obama Goes Elbow to Elbow». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին. See also: «The Love of the Game» (video). Real Sports with Bryant Gumbel. HBO. 2008 թ․ ապրիլի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  105. Stolberg, Sheryl Gay; Kirkpatrick, David D.; Shane, Scott (2009 թ․ հունվարի 22). «On First Day, Obama Quickly Sets a New Tone». The New York Times. էջ 1. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  106. Zeleny, Jeff (2005 թ․ դեկտեմբերի 24). «The first time around: Sen. Obama's freshman year». Chicago Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  107. Slevin, Peter (2006 թ․ դեկտեմբերի 17). «Obama says he regrets land deal with fundraiser». The Washington Post. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 10-ին.
  108. Harris, Marlys (2007 թ․ դեկտեմբերի 7). «Obama's Money». CNNMoney. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
    See also:Goldfarb, Zachary A (2007 թ․ մարտի 24). «Measuring Wealth of the '08 Candidates». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  109. Zeleny, Jeff (2008 թ․ ապրիլի 17). «Book Sales Lifted Obamas' Income in 2007 to a Total of $4.2 Million». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  110. Shear, Michael D.; Hilzenrath, David S. (2010 թ․ ապրիլի 16). «Obamas report $5.5 million in income on 2009 tax return». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 22-ին.
  111. Solman, Paul (2011 թ․ ապրիլի 18). «How Much Did President Obama Make in 2010?». PBS NewsHour. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 27-ին.
  112. Solman, Paul (2011 թ․ ապրիլի 27). «The Obamas Gave $131,000 to Fisher House Foundation in 2010; What Is It?». PBS NewsHour. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 27-ին.
  113. Wolf, Richard (2012 թ․ մայիսի 16). «Obama worth as much as $10 million». USA Today. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 16-ին.
  114. «American President: Barack Obama». Miller Center of Public Affairs, University of Virginia. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 23-ին. «Religion: Christian»
  115. Obama (2006), pp. 202–208. Portions excerpted in: Obama, Barack (2006 թ․ հոկտեմբերի 16). «My Spiritual Journey». Time. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
  116. Pulliam, Sarah; Olsen, Ted (2008 թ․ հունվարի 23). «Q&A: Barack Obama». Christianity Today. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 4-ին.
  117. Babington, Charles; Superville, Darlene (2010 թ․ սեպտեմբերի 28). «Obama 'Christian By Choice': President Responds To Questioner». The Huffington Post. Associated Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 11-ին.
  118. «President Obama: 'I am a Christian By Choice ... The Precepts of Jesus Spoke to Me'». ABC News. 2010 թ․ սեպտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  119. Garrett, Major; Obama, Barack (2008 թ․ մարտի 14). «Obama talks to Major Garrett on 'Hannity & Colmes'». RealClearPolitics. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին. «Major Garrett, Fox News correspondent: So the first question, how long have you been a member in good standing of that church? Sen. Barack Obama (D-IL), presidential candidate: You know, I've been a member since 1991 or '92. And—but I have known Trinity even before then when I was a community organizer on the South Side, helping steel workers find jobs ... Garrett: As a member in good standing, were you a regular attendee of Sunday services? Obama: You know, I won't say that I was a perfect attendee. I was regular in spurts, because there was times when, for example, our child had just been born, our first child. And so we didn't go as regularly then.»
    • «Obama strongly denounces former pastor». NBC News. Associated Press. 2008 թ․ ապրիլի 29. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին. «I have been a member of Trinity United Church of Christ since 1992, and have known Reverend Wright for 20 years. The person I saw yesterday was not the person [whom] I met 20 years ago.»
    • Miller, Lisa (2008 թ․ հուլիսի 11). «Finding his faith». Newsweek. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին. «He is now a Christian, having been baptized in the early 1990s at Trinity United Church of Christ in Chicago.»
    • Remnick, David (2010). The Bridge: The Life and Rise of Barack Obama. New York: Alfred A. Knopf. էջ 177. ISBN 978-1-4000-4360-6. «In late October 1987, his third year as an organizer, Obama went with Kellman to a conference on the black church and social justice at the Harvard Divinity School.»
    • Maraniss (2012), p. 557: It would take time for Obama to join and become fully engaged in Wright's church, a place where he would be baptized and married; that would not happen until later, during his second time around in Chicago, but the process started then, in October 1987 ... Jerry Kellman: "He wasn't a member of the church during those first three years, but he was drawn to Jeremiah."
    • Peter, Baker (2017). Obama: The Call of History. New York: The New York Times Company/Callaway. ISBN 978-0-935112-90-0. OCLC 1002264033.
  120. «Obama's church choice likely to be scrutinized». NBC News. Associated Press. 2008 թ․ նոյեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 20-ին.
  121. Parker, Ashley (2013 թ․ դեկտեմբերի 28). «As the Obamas Celebrate Christmas, Rituals of Faith Become Less Visible». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
  122. Gilgoff, Dan (2009 թ․ հունիսի 30). «TIME Report, White House Reaction Raise More Questions About Obama's Church Hunt». U.S. News & World Report. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
  123. «First Lady: We Use Sundays For Naps If We're Not Going To Church». CBS DC. Associated Press. 2014 թ․ ապրիլի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 15-ին.
  124. «Revealed: Obama always carries Hanuman statuette in pocket». The Hindu (Indian English). 2016 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 8-ին.
  125. «Obama Reveals Personal Faith-Related Items, Including Rosary Beads, Buddha Statuette». NBC News (անգլերեն). 2016 թ․ հունվարի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  126. Gore, D'Angelo (2012 թ․ հունիսի 14). «The Obamas' Law Licenses». FactCheck.org. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 16-ին.
  127. Robinson, Mike (2007 թ․ փետրվարի 20). «Obama got start in civil rights practice». The Boston Globe. Associated Press. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
  128. Gearan, Anne; Baldor, Lolita C. (2009 թ․ հունվարի 23). «Obama asks Pentagon for responsible Iraq drawdown». Pittsburgh Post-Gazette. Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 23-ին.
  129. Glaberson, William (2009 թ․ հունվարի 21). «Obama Orders Halt to Prosecutions at Guantánamo». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 3-ին.
  130. «Senate blocks transfer of Gitmo detainees», NBC News, Associated Press, 2009 թ․ մայիսի 20, Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 4-ին, Վերցված է 2011 թ․ մարտի 22-ին
  131. Serbu, Jared (2011 թ․ հունվարի 7), «Obama signs Defense authorization bill», Federal News Radio, Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 12-ին, Վերցված է 2011 թ․ մարտի 22-ին
  132. Northam, Jackie (2013 թ․ հունվարի 23). «Obama's Promise To Close Guantanamo Prison Falls Short». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 22-ին.
  133. Savage, Charlie (2009 թ․ դեկտեմբերի 30). «Obama Curbs Secrecy of Classified Documents». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  134. Meckler, Laura (2009 թ․ հունվարի 24). «Obama lifts 'gag rule' on family-planning groups». The Wall Street Journal. էջ A3. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
    • Stein, Rob; Shear, Michael (2009 թ․ հունվարի 24). «Funding restored to groups that perform abortions, other care». The Washington Post. էջ A3. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. «Lifting the Mexico City Policy would not permit U.S. tax dollars to be used for abortions, but it would allow funding to resume to groups that provide other services, including counseling about abortions.»
  135. Stolberg, Sheryl Gay (2009 թ․ հունվարի 30). «Obama Signs Equal-Pay Legislation». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 15-ին.
  136. Levey, Noam N. (2009 թ․ փետրվարի 5). «Obama signs into law expansion of SCHIP health care program for children». Chicago Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 15-ին.
  137. «Obama overturns Bush policy on stem cells». CNN. 2009 թ․ մարտի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին.
  138. Desjardins, Lisa; Keck, Kristi; Mears, Bill (2009 թ․ օգոստոսի 6). «Senate confirms Sotomayor for Supreme Court». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  139. Hamby, Peter; Henry, Ed; Malveaux, Suzanne; Mears, Bill. «Obama nominates Sotomayor to Supreme Court». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  140. Sherman, Mark (2010 թ․ հոկտեմբերի 4). «New Era Begins on High Court: Kagan Takes Place as Third Woman». Associated Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  141. «Obama Administration Implements Priority Enforcement Program, Limits Interior Enforcement». www.numbersusa.com (անգլերեն). 2015 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 25-ին.
  142. Block, Robert; Matthews, Mark K. (2010 թ․ հունվարի 27). «White House won't fund NASA moon program». Los Angeles Times. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 30-ին. «President Obama's budget proposal includes no money for the Ares I and Ares V rocket or Constellation program. Instead, NASA would be asked to monitor climate change and develop a new rocket»
  143. Mardell, Mark (2013 թ․ հունվարի 16). «US gun debate: Obama unveils gun control proposals». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 16-ին.
  144. «What's in Obama's Gun Control Proposal». The New York Times. 2013 թ․ հունվարի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  145. «Obama announces gun control executive action (full transcript)». CNN. 2016 թ․ հունվարի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 7-ին.
  146. «Obama, in Europe, signs Patriot Act extension». NBC News. 2011 թ․ մայիսի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  147. Wolf, Z. Byron (2013 թ․ օգոստոսի 13). «Fact-checking Obama's claims about Snowden». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  148. Hosenball, Mark (2014 թ․ ապրիլի 3). «Obama's NSA overhaul may require phone carriers to store more data». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  149. Ackerman, Spencer (2014 թ․ հունվարի 17). «Obama to overhaul NSA's bulk storage of Americans' telephone data». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին.
  150. 150,0 150,1 Roth, Kenneth (2017 թ․ հունվարի 9). «Barack Obama's Shaky Legacy on Human Rights». Human Rights Watch (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 26-ին.
  151. Dyson, Michael Eric (2016). The Black Presidency: Barack Obama and the Politics of Race in America. Houghton Mifflin Harcourt. էջ 275. ISBN 978-0-544-38766-9.
  152. Gillion, Daniel Q. (2016). Governing with Words (անգլերեն). doi:10.1017/CBO9781316412299. ISBN 978-1-316-41229-9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 5-ին.
  153. Butler, Bennett; Mendelberg, Tali; Haines, Pavielle E. (2019). «"I'm Not the President of Black America": Rhetorical versus Policy Representation». Perspectives on Politics (անգլերեն). 17 (4): 1038–1058. doi:10.1017/S1537592719000963. ISSN 1537-5927.
  154. 154,0 154,1 Rodgers, Walter (2010 թ․ հունվարի 5). «A year into Obama's presidency, is America postracial?». The Christian Science Monitor. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  155. Shear, Michael; Alcindor, Yamiche (2017 թ․ հունվարի 14). «Jolted by Deaths, Obama Found His Voice on Race». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 17-ին.
  156. Cillizza, Chris (2014 թ․ օգոստոսի 14). «President Obama's vision of post-racial America faces another stress test with Ferguson». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  157. Blake, John (2016 թ․ հուլիսի 1). «What black America won't miss about Obama». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  158. Cillizza, Chris (2013 թ․ հուլիսի 19). «President Obama's remarkably personal speech on Trayvon Martin and race in America». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  159. 159,0 159,1 Capeheart, Jonathan (2015 թ․ փետրվարի 27). «From Trayvon Martin to 'black lives matter'». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  160. Bacon, Perry Jr. (2015 թ․ հունվարի 3). «In Wake of Police Shootings, Obama Speaks More Bluntly About Race». NBC. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 15-ին.
  161. Hirschfield Davis, Julie (2016 թ․ հուլիսի 13). «Obama Urges Civil Rights Activists and Police to Bridge Divide». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 23-ին.
  162. «U.S. Worries About Race Relations Reach a New High». Gallup. 2016 թ․ ապրիլի 11. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  163. «Obama signs hate crimes bill into law». CNN. 2009 թ․ հոկտեմբերի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  164. Preston, Julia (2009 թ․ հոկտեմբերի 30). «Obama Lifts a Ban on Entry Into U.S. by H.I.V.-Positive People». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 8-ին.
  165. «'Don't ask, don't tell' repealed as Obama signs landmark law». The Guardian. London. 2010 թ․ դեկտեմբերի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 2-ին.
  166. Sheryl Gay Stolberg (2010 թ․ դեկտեմբերի 23). «Obama Signs Away 'Don't Ask, Don't Tell'». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 12-ին.
  167. Redden, Molly; Holpuch, Amanda (2016 թ․ հունիսի 30). «US military ends ban on transgender service members». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 19-ին.
  168. Baim, Tracy (2009 թ․ հունվարի 14). «Windy City Times exclusive: Obama's Marriage Views Changed. WCT Examines His Step Back». Windy City Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 10-ին.
  169. Baim, Tracy (2004 թ․ փետրվարի 4). «Obama Seeks U.S. Senate seat». Windy City Times. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 10-ին.
  170. «President Barack Obama's shifting stance on gay marriage». PolitiFact. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  171. Daly, Corbett (2012 թ․ մայիսի 9). «Obama backs same-sex marriage». CBS News. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 9-ին.
  172. Stein, Sam (2012 թ․ մայիսի 9). «Obama Backs Gay Marriage». The Huffington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  173. Shear, Michael (2013 թ․ հունվարի 21). «Obama Offers Liberal Vision: 'We Must Act[[:Կաղապար:'-]]». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 10-ին. {{cite news}}: URL–wikilink conflict (օգնություն)
  174. Robillard, Kevin (2013 թ․ հունվարի 21). «First inaugural use of the word 'gay'». Politico. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 21-ին.
  175. Michelson, Noah (2013 թ․ հունվարի 21). «Obama Inauguration Speech Makes History With Mention of Gay Rights Struggle, Stonewall Uprising». The Huffington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 21-ին.
  176. Reilly, Ryan J. (2013 թ․ փետրվարի 28). «Obama Administration: Gay Marriage Ban Unconstitutional In Prop. 8 Supreme Court Case». The Huffington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 21-ին.
  177. Mears, Bill (2013 թ․ փետրվարի 27). «Obama administration weighs in on defense of marriage law». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 21-ին.
  178. «Stimulus package en route to Obama's desk». CNN. 2009 թ․ փետրվարի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 29-ին.
  179. «Obama's remarks on signing the stimulus plan». CNN. 2009 թ․ փետրվարի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 17-ին.
  180. Andrews, Edmund L.; Dash, Eric (2009 թ․ մարտի 23). «U.S. Expands Plan to Buy Banks' Troubled Assets». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 12-ին.
  181. «White House questions viability of GM, Chrysler». The Huffington Post. 2009 թ․ մարտի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 7-ին.
  182. Bunkley, Nick; Vlasic, Bill (2009 թ․ ապրիլի 27). «Chrysler and Union Agree to Deal Before Federal Deadline». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 12-ին.
  183. Hughes, John; Salas, Caroline; Green, Jeff; Van Voris, Bob (2009 թ․ հունիսի 1). «GM Begins Bankruptcy Process With Filing for Affiliate». Bloomberg News. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  184. Conkey, Christopher; Radnofsky, Louise (2009 թ․ հունիսի 9). «Obama Presses Cabinet to Speed Stimulus Spending». The Wall Street Journal. News Corp. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  185. Hedgpeth, Dana (2009 թ․ օգոստոսի 21). «U.S. Says 'Cash for Clunkers' Program Will End on Monday». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 26-ին.
  186. Szczesny, Joseph R. (2009 թ․ օգոստոսի 26). «Was Cash for Clunkers a Success?». Time. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 26-ին.
  187. Mian, Atif R.; Sufi, Amir (2010 թ․ սեպտեմբերի 1). «The Effects of Fiscal Stimulus: Evidence from the 2009 'Cash for Clunkers' Program». The Quarterly Journal of Economics. 127 (3): 1107–1142. doi:10.2139/ssrn.1670759. S2CID 219352572. SSRN 1670759.
  188. Goldman, David (2009 թ․ ապրիլի 6). «CNNMoney.com's bailout tracker». CNNMoney. Vol. 06. էջ 20. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 26-ին.
  189. Stein, Sylvie. «First Read—A breakdown of the debt-limit legislation». MSNBC. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  190. «House passes debt ceiling bill». NBC News. 2011 թ․ մարտի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  191. Theodossiou, Eleni; Hipple, Steven F. (2011). «Unemployment Remains High in 2010» (PDF). Monthly Labor Review. 134 (3): 3–22. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 7-ին.
  192. Eddlemon, John P. (2011). «Payroll Employment Turns the Corner in 2010» (PDF). Monthly Labor Review. 134 (3): 23–32. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 7-ին.
  193. «Unemployment Rate». Bureau of Labor Statistics. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  194. «Unemployment Rate». Bureau of Labor Statistics. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 10-ին.
  195. «Unemployment Rate». Bureau of Labor Statistics. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 6-ին.
  196. 196,0 196,1 «Percent Change in Real Gross Domestic Product (Quarterly)». National Income and Product Accounts Table. Bureau of Economic Analysis. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 7-ին.
  197. Harding, Robin (2010 թ․ հուլիսի 28). «Beige Book survey reports signs of slowdown». Financial Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 29-ին.
  198. «Percent Change in Real Gross Domestic Product (Annual)». National Income and Product Accounts Table. Bureau of Economic Analysis. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 7-ին.
  199. «Unemployment Rate». Bureau of Labor Statistics. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  200. «1-month net change in employment». Bureau of Labor Statistics. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  201. 201,0 201,1 «Estimated Impact of the American Recovery and Reinvestment Act on Employment and Economic Output». Congressional Budget Office. 2011 թ․ նոյեմբերի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 21-ին.
  202. 202,0 202,1 Calmes, Jackie; Cooper, Michael (2009 թ․ նոյեմբերի 20). «New Consensus Sees Stimulus Package as Worthy Step». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
  203. «CBO: Stimulus created as many as 2.1 million jobs». 2010 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 25-ին.
  204. Isidore, Chris (2010 թ․ հունվարի 29). «Best economic growth in six years». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին.
  205. «New NABE Survey Shows Business Recovery Gaining Momentum, with More Jobs Ahead». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 26-ին.
  206. «U.S. GDP Growth Relative to Original NATO Members». Politics that Work. 2015 թ․ մարտի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 14-ին.
  207. Chapple, Irene (2013 թ․ մայիսի 29). «OECD: U.S. will recover faster, Europe faces unemployment crisis». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
  208. Herszenhorn, David M.; Stolberg, Sheryl Gay (2010 թ․ դեկտեմբերի 7). «Democrats Skeptical of Obama on New Tax Plan». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  209. «Obama signs tax deal into law». CNN. 2010 թ․ դեկտեմբերի 17. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  210. Kuhnhenn, Jim (2013 թ․ դեկտեմբերի 4). «Obama: Income Inequality a Defining Challenge». Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 9-ին.
  211. «President Obama uses his final months to bring congressional approval of a 12-nation free trade pact called the Trans-Pacific Partnership». CBS News. 2016 թ․ սեպտեմբերի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  212. «Obama Halts Drilling Projects, Defends Actions». NPR. 2010 թ․ մայիսի 27. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 5-ին.
  213. Jonsson, Patrik (2010 թ․ մայիսի 29). «Gulf oil spill: Obama's big political test». The Christian Science Monitor. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 6-ին.
  214. Neuman, Scott (2010 թ․ մարտի 31). «Obama Ends Ban On East Coast Offshore Drilling». NPR (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  215. Goldenberg, Suzanne (2013 թ․ հուլիսի 28). «Barack Obama expresses reservations about Keystone XL pipeline project». The Guardian. London. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  216. Stein, Sam (2013 թ․ հունիսի 25). «Obama: Keystone XL Should Not Be Approved If It Will Increase Greenhouse Gas Emissions». The Huffington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
  217. Calamur, Krishnadev (2015 թ․ փետրվարի 24). «Obama Vetoes Keystone XL Pipeline Bill». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 24-ին.
  218. Barron-Lopez, Laura (2015 թ․ մարտի 4). «Keystone veto override fails». The Hill. Capitol Hill Publishing. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 2-ին.
  219. «Obama bans oil drilling 'permanently' in millions of acres of ocean» (բրիտանական անգլերեն). BBC News. 2016 թ․ դեկտեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  220. Smith, David (2016 թ․ դեկտեմբերի 20). «This article is more than 4 years old Barack Obama bans oil and gas drilling in most of Arctic and Atlantic oceans». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  221. Volcovici, Valerie; Gardner, Timothy (2016 թ․ դեկտեմբերի 20). «Obama bans new oil, gas drilling off Alaska, part of Atlantic coast». Reuters (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  222. Eilperin, Juliet; Dennis, Brady (2016 թ․ դեկտեմբերի 28). «With new monuments in Nevada, Utah, Obama adds to his environmental legacy». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  223. «Obama's Newly Designated National Monuments Upset Some Lawmakers». All Things Considered. NPR. 2016 թ․ դեկտեմբերի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 5-ին.
  224. Connolly, Amy R. (2016 թ․ փետրվարի 13). «Obama expands public lands more than any U.S. president». United Press International. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 16-ին.
  225. 225,0 225,1 Sweet, Lynn (2009 թ․ հուլիսի 22). «Obama July 22, 2009 press conference. Transcript». Chicago Sun-Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  226. Stolberg, Sheryl Gay; Zeleny, Jeff (2009 թ․ սեպտեմբերի 9). «Obama, Armed With Details, Says Health Plan Is Necessary». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  227. Allen, Mike (2009 թ․ սեպտեմբերի 9). «Barack Obama will hedge on public option». Politico. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  228. «Health Insurance Premium Credits in the PPACA» (PDF). Congressional Research Service. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 17-ին.
  229. «Obama calls for Congress to face health care challenge». CNN. 2009 թ․ սեպտեմբերի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 9-ին.
  230. Nasaw, Daniel (2009 թ․ մարտի 10). «Stem cell». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  231. Hulse, Carl; Pear, Robert (2009 թ․ նոյեմբերի 7). «Sweeping Health Care Plan Passes House». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  232. Herszenhorn, David M.; Calmes, Jackie (2009 թ․ դեկտեմբերի 7). «Abortion Was at Heart of Wrangling». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 6-ին.
  233. Hensley, Scott (2009 թ․ դեկտեմբերի 24). «Senate Says Yes To Landmark Health Bill». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  234. Stolberg, Sheryl Gay (2010 թ․ մարտի 23). «Obama Signs Landmark Health Care Bill». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 23-ին.
  235. Rice, Sabriya (2010 թ․ մարտի 25). «5 key things to remember about health care reform». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
  236. Grier, Peter (2010 թ․ մարտի 20). «Health Care Reform Bill 101». The Christian Science Monitor. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  237. Elmendorf, Douglas W. (2009 թ․ նոյեմբերի 30). «An Analysis of Health Insurance Premiums Under the Patient Protection and Affordable Care Act» (PDF). Congressional Budget Office. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 9-ին.
  238. Obama, Barack (2016 թ․ օգոստոսի 2). «United States Health Care Reform». JAMA. 316 (5): 525–532. doi:10.1001/jama.2016.9797. ISSN 0098-7484. PMC 5069435. PMID 27400401.
  239. Grier, Peter (2010 թ․ մարտի 21). «Health care reform bill 101: Who will pay for reform?». Christian Science Monitor. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 5-ին.
  240. Grier, Peter (2010 թ․ մարտի 19). «Health care reform bill 101: Who must buy insurance?». The Christian Science Monitor. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 7-ին.
  241. Elmendorf, Douglas W. (2010 թ․ մարտի 20). «H.R. 4872, Reconciliation Act of 2010 (Final Health Care Legislation)». Congressional Budget Office. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
  242. Barnes, Robert (2012 թ․ հունիսի 28). «Supreme Court upholds Obama health care overhaul by 5–4 vote, approving insurance requirement». The Washington Post. Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 29-ին.
  243. Leonard, Kimberly. «Supreme Court Upholds Obamacare Subsidies». U.S. News & World Report. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  244. Wallace-Wells, Benjamin (2004 թ․ նոյեմբեր). «The Great Black Hope: What's Riding on Barack Obama?». Washington Monthly. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 7-ին. See also: Scott, Janny (2007 թ․ դեկտեմբերի 28). «A Member of a New Generation, Obama Walks a Fine Line». International Herald Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 7-ին.
  245. Payne, Les (2007 թ․ օգոստոսի 19). «In One Country, a Dual Audience». Newsday. New York. Արխիվացված է օրիգինալից (paid archive) 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 7-ին.
  246. Dorning, Mike (2007 թ․ հոկտեմբերի 4). «Obama Reaches Across Decades to JFK». Chicago Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից (paid archive) 2008 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 7-ին. See also: Harnden, Toby (2007 թ․ հոկտեմբերի 15). «Barack Obama is JFK Heir, Says Kennedy Aide». The Daily Telegraph. London. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 7-ին.
  247. Holmes, Stephanie (2008 թ․ նոյեմբերի 30). «Obama: Oratory and originality». The Age. Melbourne. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  248. «YouTube—ChangeDotGov's Channel». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 18-ին – via YouTube.

Արտաքին հղումներ խմբագրել