Վիքիպեդիա

Դինամո (ֆուտբոլային ակումբ, Մոսկվա)

(Վերահղված է Դինամո Մոսկվաից)

«Դինամո», ռուսական ֆուտբոլային ակումբ Մոսկվայում։ Երկու ակումբներից մեկը (երկրորդը կիևյան «Դինամո»-ն է[1]), մասնակցել է ԽՍՀՄ բոլոր առաջնություններին։ Մինչև 2016 թվականը նա մասնակցել է նաև Ռուսաստանի բոլոր առաջնություններին բարձրագույն դիվիզիոնում, սակայն 2015/16 մրցաշրջանի վերջում առաջին անգամ լքել է այն[2]։

Ռուսաստան Դինամո (Մոսկվա)
Ամբողջական անուն «Դինամո-Մոսկվա ֆուտբոլային ակումբ»
Հիմնադրում 1923 թվական, ապրիլի 18
Երկիր Ռուսաստան Ռուսաստան
Քաղաք Ռուսաստան Մոսկվա
Մարզիչ Չեխիա Մարցել Լիչկա
Ավագ Պարագվայ Ֆաբիան Բալբուէնա
Վարկանիշ 301-րդ տեղը ՈՒԵՖԱ-ի վարկանիշային աղյուսակում
Կայք
https://fcdm.ru/
Տան դաշտ
Մրցակցի դաշտ

Ռուսաստանի ամենահին ֆուտբոլային ակումբներից մեկը և պատմության մեջ տիտղոսների քանակով ամենահաջողակ ռուսական ակումբներից մեկը։ Իր վերջին գավաթը նվաճել է 1995 թվականին՝ Ռուսաստանի գավաթը։

1971/72 մրցաշրջանում «Դինամոն» դարձել է Խորհրդային Միության առաջին ակումբը, որը դուրս է եկել եվրագավաթների եզրափակիչ։

Պատմություն

խմբագրել

Հիմնադրում, առաջին խաղեր և տիտղոսներ

խմբագրել

1923 թվականի ապրիլի 18-ի հիմնադիր ժողովում ստեղծվել է Մոսկվայի պրոլետարական սպորտային «Դինամո» ընկերությունը։ Չնայած ոմանք պնդում են, որ «Դինամո»-ն սկիզբ է առնում 1907 թվականին հիմնադրված «Սոկոլնիկի» ֆուտբոլիստների խմբից։ Ընկերությունը ստեղծվել է պետական ​​քաղաքական կառավարման մի խումբ աշխատակիցների և զինվորականների նախաձեռնությամբ՝ որպես անվտանգության և իրավապահ մարմինների աշխատակիցների սպորտով զբաղվելու հնարավորություն ընձեռող կազմակերպություն[3][4]։ Այդ պատճառով դինամոյականներին երկար տարիներ կոչում էին «մենթեր»։ 1924 թվականին կապույտը և սպիտակը ընտրվել են որպես ակումբային գույներ։ Ենթադրվում է, որ ընտրության վրա ազդել է ընկերության առաջին պատվավոր նախագահ, ԽՍՀՄ ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի ղեկավար Ֆելիքս Ձերժինսկին. Այս գույների համադրությունը պետք է ընդգծեր նրա խոսքերը իր ղեկավարած կազմակերպության աշխատակիցների վառ ու մաքուր մտքերի մասին («Սառը գլուխ, տաք սիրտ և մաքուր ձեռքեր», ինչպես ասել է Ձերժինսկին, սրանք են համառուսաստանյան արտահերթ հանձնաժողովի աշխատակցի հիմնական հատկությունները)[5]։ Դինամոյի հայտնի ոճավորված «Д» տառը իրեն շրջապատող շեղանկյունից շատ ավելի ուշ է հայտնվել։

Նոր թիմը ձևավորել է Ֆյոդոր Չուլկովը, ով այդ ժամանակ ծառայում էր պետական քաղաքական վարչության զորքերում։ Մինչ բանակ զորակոչվելը որպես դարպասապահ հանդես է եկել «Սոկոլնիկի» ֆուտբոլիստների խմբակի (առաջին ռուսական ֆուտբոլային ակումբը, հիմնադրվել է 1896 թվականին) առաջին թիմում։ Սկզբում Չուլկովը թիմում հավաքել է «Սոկոլնիկի» ֆուտբոլիստների խմբակի իր նախկին գործընկերներից շատերին։ Դինամոյի առաջին թիմի ողնաշարն էին Վասիլի Ժիտարևը (որը խաղում էր Ռուսաստանի հավաքականում դեռ 1912 թվականին), Միխայիլ Դենիսովը և Նիկոլայ Տրոիցկին։ Դինամոցիները նույնիսկ իրենց առաջին խաղին դուրս եկան «Սոկոլնիկի» ֆուտբոլիստների խմբակի համազգեստով։ Սրանք սպիտակ շապիկներ էին` սև օձիքով և սև շորտերով։ Մոսկովյան «Դինամո»-ի առաջին պաշտոնական խաղն անցկացվել է 1923 թվականի հունիսի 17-ին։ Մոսկվայի գարնանային առաջնության քառորդ եզրափակչի մեկնարկային խաղում «Դինամո»-ի մրցակիցները «Կրասնայա Պրեսնյա»-ի ֆուտբոլիստներն էին։ Հետագայում այս թիմի անդամներից շատերը՝ Նիկոլայ Ստարոստինի գլխավորությամբ, անմիջականորեն առնչվում էին Մոսկովյան «Սպարտակ»-ի ստեղծմանը։ Դինամոնցիներն իրենց առաջին խաղում պարտվել են 2:3 հաշվով՝ հանդիպման վերջնամասում վիճահարույց իրացնելով 11 մետրանոցը։ Հանդիպումն այնուհետև գլխավորում էր «Դինամոյի» ապագա մարզիչ Կոնստանտին Կվաշնինը։ Նույն թվականին դինամոցիները ստեղծել են իրենց առաջին մարզադաշտը։ Դա «Սուրբ Օլգա» կոչվող մանկական հիվանդանոցի ետևում անպետք իրերով լցված ազատ տարածք էր (Ռիժսկի երկաթուղային կայարանի մոտ Օրլովո-Դավիդովսկի նրբանցքում), որը ֆուտբոլիստները բարեկարգել էին[6]։ Հենց այստեղ «Դինամո»-ն հյուրընկալել էր իր մրցակիցներին Պետրովյան պարկում «Դինամո» կենտրոնական մարզադաշտի բացումից առաջ[7]։ 1926 թվականին դինամոցիները հասել են իրենց առաջին խոշոր հաղթանակին և դարձել են Մոսկվայի չեմպիոն։ Նույն թվականին Դինամոյի առաջին թիմի եզրային հարձակվող Ալեքսանդր Բորիսովը, ով հետագայում դարձել է ճարտարապետ և պատերազմից հետո վերականգնել է Ստալինգրադն ու Քիշնևը և կառուցել է մերձմոսկովյան Դուբնան, ստեղծեց «Դինամո»-ի զինանշանը՝ թեք, որը պարունակում է «Д» տառը[7]։ Միևնույն ժամանակ, «Դինամո»-ի ընկերությունը պաշտոնապես հաստատել է համազգեստի այն ձևը, որը հետագայում դարձել է սովորական՝ սպիտակ և կապույտ շապիկներ՝ վրայից կարված ընկերության զինանշանը։ 1926 թվականի սեպտեմբերի 6-ին դինամոցիներն անցկացրել են իրենց առաջին միջազգային հանդիպումը՝ Լատվիայի բանվորական սպորտի և ինքնապաշտպանության միության թիմի դեմ՝ հաղթելով 7։ 1 հաշվով։ Դրանից հետո «Դինամոն» ևս հինգ անգամ հաղթել է մայրաքաղաքի առաջնությունը՝ 1928 (գարուն), 1930, 1931, 1934 և 1935 թվականներին[8]։

1928 թվականը նշանակալից տարի էր դինամոցիների համար, այն նրանց երկրորդ հաղթանակն է բերել մայրաքաղաքի առաջնությունում։ Պետրովյան պարկում բացվել է «Դինամո» կենտրոնական մարզադաշտը, որը երկար տարիներ դարձել է թիմի տունը։ Բայց «Դինամո»-ն իր առաջին պաշտոնական խաղը նոր մարզադաշտում անցկացրել է միայն հաջորդ տարի՝ 1929 թվականին։ Կենտրոնական մարզադաշտում կայացած առաջին հանդիպումը տանտերերի համար հաղթական էր. նրանք 3:2 հաշվով հաղթել են Աստախովի անվան շրջանային ակումբի (Մետալուրգներ) թիմին «Մուրճ և մանգաղ» գործարանի մոտ։

 
ԽՍՀՄ Գավաթի 1937 թվականի քառորդ եզրափակչի հանդիպումների պաստառ

1930 թվականին «Դինամոն» երրորդ անգամ դարձել է Մոսկվայի չեմպիոն։ Նույն հաղթանակը գրանցվել է մեկ տարի անց՝ 1931 թվականի աշնանային առաջնությունում։ 1933 թվականին թիմը նույնպես հաջողության է հասել, թեև այն կիսեց առաջին տեղը ԲԿՄԱ թիմի հետ, քանի որ մրցակիցների միջև եզրափակիչ հանդիպումը բերել է զրոյական ոչ-ոքի։ Դինամոն հաջողությամբ պաշտպանել է չեմպիոնական տիտղոսը 1934-1935 թվականներին[7]։

30-40-ականներ

խմբագրել

1936 թվականը շրջադարձային տարի էր հայրենական ֆուտբոլի համար։ Առաջին անգամ ազգային առաջնությունն անցկացվել է սպորտային ընկերությունների և գերատեսչությունների թիմերի միջև։ Մոսկվայի «Դինամոն» դարձել է ԽՍՀՄ առաջին չեմպիոնը՝ հաղթելով գարնանային առաջնության բոլոր 6 հանդիպումներում։ 1937 թվականին դինամոցիները առաջինն էին խորհրդային ֆուտբոլում, որ խփել են «ոսկե դուբլ», միաժամանակ դառնալով և՛ չեմպիոն, և՛ ԽՍՀՄ գավաթի հաղթող։ Բացի այդ, անցկացվել են երկու հանդիպում Բասկերի հավաքականի հետ։ Երկու խաղում էլ դինամոցիները պարտվել են (1:2), (7:4)։ 1938 և 1939 թվականներին թիմը վառ հաղթանակներով աչքի չընկավ, այս տարիներին հաղթական տեղերը բաժին հասան այլ թիմերին։ 1938 թվականին «Դինամոն» զբաղեցրել է աղյուսակի 5-րդ հորիզոնականը, իսկ 1939 թվականին՝ 7-րդը։ Բայց 1940թվականին «Դինամո»-ն վերադարձրել է իր առաջնորդությունը, ինչպես նաև վստահորեն առաջին հորիզոնականներ է զբաղեցրել 1941թվականի առաջնությանը։ Պատերազմի տարիներին երկրի առաջնությունները, ինչպես հայտնի է, ընդհատվել են, սակայն ֆուտբոլային մրցումները չեն դադարել։ 1941-ի աշնանը առաջնությունը չի ավարտվել Մոսկվայում պաշարման դրության ներածման և ցուրտ եղանակի սկսվելու պատճառով։ Բայց գարնանը խաղերը վերսկսվեցին, և հենց դինամոցիներն են հաղթել 1942 թվականի գարնանային առաջնությունում։ 1941-1944 թվականներին անցկացվել է մայրաքաղաքի 5 առաջնություն[7]։

Հետպատերազմյան տարիներին «Դինամո»-ն շարունակում էր մնալ երկրի ուժեղագույն ակումբներից մեկը։ 1945 և 1949 թվականներին «Դինամո»-ն դարձել է երկրի չեմպիոն։ 1946, 1947 և 1948 թվականներին արծաթե մրցանակակիրներ։ 1945 թվականի հունիսի 8-ին այն խոշորագույն հաղթանակն է տարել իր պատմության մեջ, մոսկովյան «Կրիլյա Սովետով»-ը ջախջախվեց 10:0 հաշվով[9]։ Այս հաղթանակը դարձել է նաև ԽՍՀՄ առաջնությունների պատմության մեջ ամենախոշորը։ Չեմպիոնի իրավունքով դինամոցիները հայրենական ֆուտբոլի պատմության մեջ առաջին անգամ մեկնել են Մեծ Բրիտանիա, որտեղ խաղացել են անգլիական ակումբների հետ։ «Դինամո»-ն երկու հաղթանակ է տարել՝ խաղալով «Կարդիֆ Սիթի»-ի (10:1) և լոնդոնյան «Արսենալ»-ի (4:3) հետ և երկու խաղ ավարտել է ոչ-ոքի «Չելսի»-ի (3:3) և «Գլազգո Ռեյնջերս»-ի (2:2) հետ։

50-60-ականներ

խմբագրել

50-60-ականների ընթացքում մոսկովյան «Դինամո»-ն գրեթե ամեն տարի պայքարում էր առաջնության համար. Սկզբում «ԲԿՄԱ»-ի, ապա մոսկովյան «Սպարտակ»-ի ֆուտբոլիստների հետ։ Դինամոցիները գրավել են առաջին տեղը 1949, 1954, 1955, 1957, 1959 և 1963 թվականներին, երկրորդը՝ 1950, 1956 և 1958 թվականներին, իսկ երրորդը՝ 1952 թվականին։ 1953 և 1967 թվականներին նրանք դարձել են ԽՍՀՄ գավաթի տերերը։ Հատկապես վառ էր 1949 թվականի առաջնության հաղթանակը։«Դինամո»-ն անցկացրած 34 խաղում 104 գոլ է խփել մրցակցի դարպասում՝ սահմանելով ազգային առաջնության ռեկորդ։ Նույն տարիներին ֆուտբոլային հորիզոնում է հայտնվել պայծառ աստղ Լև Յաշինը՝ 20-րդ դարի լավագույն դարպասապահը։

 
Լև Յաշինը պատմության մեջ միակ դարպասապահն է, ով ստացել է «Ոսկե գնդակ»-ը:

70-80-ականներ

խմբագրել

Հաջորդ երկու տասնամյակները դինամոցիներին բերել են ևս մեկ չեմպիոնական տիտղոս՝ 1976 թվականին (գարնանային առաջնությունում)։ Այս ընթացքում «Դինամոն» մի քանի անգամ նվաճել է նաև ԽՍՀՄ գավաթը՝ 1970, 1977 և 1984 թվականներին։ 1972 թվականին «Դինամոն» առաջին խորհրդային և միակ ռուսական թիմն էր, որը դուրս եկավ Գավաթակիրների գավաթի եզրափակիչ։ Մայիսի 24-ին Բարսելոնայում «Դինամո»-ն եզրափակչում պարտվել է շոտլանդական «Գլազգո Ռեյնջերս»-ին (2:3)[7]։ Դինամովցիները պարտվում էին 0:3 հաշվով, բայց կարողացել են երկու գոլ խփել։ Ավարտից երեք րոպե առաջ Շոտլանդիայի դարպասը ներխուժելու ժամանակ շոտլանդացի երկրպագուները վազեցին խաղադաշտ՝ դրանով իսկ խաթարելով գրոհը, որի ժամանակ դինամոցիները կարող էին հավասարեցնել հաշիվը։

Այնուհետև թիմը դուրս է գալիս միութենական առաջնությունում առաջատար դերերից (սակայն, նա նվաճում է երկու ազգային գավաթ՝ 1977 և 1984 թվականներին)։ Այդ նույն տարիներին թիմը կրեց բոլոր ժամանակների իր ամենամեծ պարտությունը՝ 0:7։ Դա տեղի է ունեցել 1982 թվականի նոյեմբերի 16-ին Մինսկի ակումբակիցների դեմ տնային խաղում[10]։ Միայն 1986 թվականին մարզիչ Էդուարդ Մալոֆեևի գլխավորությամբ թիմը կրկին հայտնվում է մրցանակային եռյակում։ Նույն արդյունքի ակումբը հասել է 1990 թվականին Անատոլի Բիշովեցի օրոք։ Մոսկովյան «Դինամո»-ն մնաց միակ ռուսական ակումբը, որը մասնակցել է Խորհրդային Միության բոլոր 54 առաջնություններին։

1992-2009 թվականներ

խմբագրել

XX դարի 90-ականները, ինչպես և XXI դարի սկիզբը, «Դինամո» թիմի համար հեշտ չեն եղել։ 1992 թվականին ԽՍՀՄ առաջնությունը Ռուսաստանի առաջնության վերափոխելուց հետո թիմը մի քանի տարի զբաղեցրել է եռյակի տեղերը (3 տեղ 1992 և 1993 թվականներին Վալերի Գազազաևի ղեկավարությամբ, 2 տեղ 1994 թվականին)։ 1994 թվականին գրաված երկրորդ տեղը՝ Կոնստանտին Բեսկովի գլխավորությամբ, ով վերադարձել է ակումբ 22 տարի անց, մինչ օրս մնում է ակումբի ամենաբարձր նվաճումը Ռուսաստանի առաջնություններում։ 1995 թվականին ակումբը նվաճեց Ռուսաստանի գավաթը՝ 11 մետրանոց հարվածաշարում 8:7 հաշվով հաղթելով Վոլգոգրադի «Ռոտոր» ակումբին (0:0)։

Ազգային գավաթի հաղթանակը թիմին հնարավորություն է տվել մասնակցելու Գավաթակիրների գավաթի առաջնությանը, որտեղ «Դինամո»-ն քառորդ եզրափակիչում երկու խաղերի գումարով զիջել է Վիեննայի «Ռապիդ»-ին (0:1; 0:3)։ Եվրոգավաթում հանդես գալու այս արդյունքը մինչ այժմ մնում է ակումբի ռուսական պատմության մեջ լավագույնը և հավասար է 1997թ.-ի Ինտերտոտո գավաթի կիսաեզրափակչին՝ ընդդեմ «Դույսբուրգ»-ի (2։ 2, 1։ 3)։ Նույն 1997 թվականին «Դինամո»-ն չի կարողացել հաղթել «Լոկոմոտիվ»-ին Ռուսաստանի գավաթի եզրափակչում (0:2)։ 1998/1999 մրցաշրջանում Դինամո-ն գավաթի եզրափակչում պարտվել է «Զենիթ»-ին, իսկ 2011/12 մրցաշրջանում ՝ «Ռուբին»-ին:

 
Կոնստանտին Բեսկովը Ռուսաստանի ժամանակաշրջանում նվաճել է «Դինամո»-ի առաջին գավաթը

90-ականների վերջին դինամոյականներին կրկին դարձրեց առաջնություններում միջակ ունակություններով խաղացողներ. ամենամեծ ձեռքբերումը եղավ հինգերորդ տեղը 1999 և 2000 (կրկին Վալերի Գազաևի ղեկավարությամբ) թվականներին։ Դրա պատճառը ակումբի անկայուն ֆինանսավորումն էր և մարզչական հաճախակի փոփոխությունները (7 տարվա ընթացքում փոխվել է 10 մարզիչ, որոնց թվում են այնպիսի հայտնի ռուս մասնագետներ, ինչպիսիք են Օլեգ Ռոմանցևը և Յուրի Սյոմինը), որն ավարտվեց այն բանից հետո, որը ակումբի համար ձևակերպված վարկերի վրա հավաքում էր ռուսական աստղերով համալրված պորտուգալական սփյուռքը[11]։ 2005 թվականի ձմռանը Մոսկվայում վայրէջք կատարեց առաջին պորտուգալական «դեսանտ»-ը․ Դերլեյը, Դաննին, Նունու Ֆրեշոն, Լուիս Ժորժին, Լուիշ Լորեյրուն, Սիսերուն, Տիագո Սիլվան։ 2005 թվականի ամռանը երկրորդ պորտուգալական «դեսանտ»-ը վայրէջք կատարեց «Դինամո»-ում․ Մանիշեն, Կոշտինյան, Յուրկաս Սեյտարիդիսը, Ժոզեֆ Էնակարխիրեն, Նունուն[12]։

2006 թվականին թիմի գլխավոր մարզչի պաշտոնը 4 տարով ստանձնել է Անդրեյ Կոբելևը (2005 թվականին նա 10 խաղերի ընթացքում կատարել է թիմի գլխավոր մարզչի պարտականությունները)։ Այդ տարի թիմը զբաղեցնում է ամենացածր տեղը իր ռուսական պատմության մեջ, բայց խուսափում է դիվիզիոնից դուրս գալուց (14-րդ հորիզոնական)։ 2007 թվականի մրցաշրջանը դինամոցիները սկսեցին «Սպարտակ»-ի հետ խաղով։ Սպարտակցիները հաղթել են 1:0 հաշվով։ Բանակայինների խաղացել են ոչ-ոքի։ Այնուհետև ևս մեկ ոչ-ոքի։ Այս անգամ՝ «Ամկար»-ի հետ։ Հետո երկու անընդմեջ հաղթանակ են տարել «Լոկոմոտիվ»-ի նկատմամբ՝ գավաթում՝ 1:0, իսկ առաջնությունում՝ 2:1: Բայց հետո սպիտակ-կապույտները 3 անպատասխան գնդակ են բաց թողել «Զենիթ»-ի դեմ խաղում։ Իսկ հետո «Լոկոմոտիվ»-ը ռևանշ է վերցրել գավաթի պատասխան խաղում՝ հաղթելով 4:0։ Ամռանը «Դինամոն» շատ լավ է խաղացել։ «Կուբան»-ի և «Ռոստով»-ի ջախջախումը, «ԲԿՄԱ»-ի և «Զենիթ»-ի նկատմամբ հաղթանակ, «Լոկոմոտիվ»-ի հետ ոչ-ոքի։ եզրափակչում «Դինամո»-ն վաստակել է 41 միավոր։ Նույնքան վաստակել են «Լոկոմոտիվ»-ը և «Ամկար»-ը։ Բայց գոլերի լավ տարբերության պատճառով «Դինամո»-ն զբաղեցրել է 6-րդ տեղը։ «Դինամո»-ն 2008 թվականի մրցաշրջանը սկսել է «Տոմ»-ի հետ զրոյական ոչ-ոքիով։ Այնուհետև հաջորդական չորս հաղթանակներ։ Դրանցից մեկը «Սպարտակ»-ի դեմ էր։ Այնուհետև եղավ առանց հաղթանակի չորս հանդիպումների շարք։ Բայց հետո խաղը կարգավորվել է, և «Դինամոն» հայտնվել է լավագույն եռյակում։ Մրցաշրջանի վերջում «Դինամոն» 1997 թվականից ի վեր առաջին անգամ զբաղեցրեց երրորդ տեղը, ինչը թիմին թույլ տվեց 2002 թվականից ի վեր առաջին անգամ կրկին մասնակցել եվրագավաթներին։

Հաջորդ տարի «Դինամո» մարզադաշտը փակվել է վերակառուցման համար։ Նոր տնային ասպարեզը դարձավ «Խիմկի» ակումբի մարզադաշտը։ «Դինամո»-ն Ռուսաստանի առաջնությունը սկսել է «Մոսկվա»-ի և «Խիմկի»-ի նկատմամբ հաղթանակներով։ Այնուհետև ռուսաստանի Գավաթում ջախջախել են «Սպարտակ»-ին՝ 3։ 0 հաշվով։ Այդ հաջողությունից հետո երկու պարտություն է կրել «Ռուբին»-ից Կազանում 0:3 և տանը 0:1 և «Կռիլյա»-ից 0։ 1։ Այնուհետև եղել են երկու հաղթանակներ՝ «Սպարտակ»-ի և «Զենիթ»-ի նկատմամբ։ Առաջնության ընդմիջումից առաջ «Դինամո»-ն պահպանել է մեդալների իր շանսերը։

2009-2016։ ՎՏԲ բանկի ժամանակաշրջան

խմբագրել

2009 թվականին «Դինամո»-ն հանդես է եկել Չեմպիոնների լիգայի 2009/10 մրցաշրջանի ընտրական փուլում։ Թիմը հյուրընկալվելիս 1:0 հաշվով հաղթել է շոտլանդական «Սելտիկ»-ին, սակայն տանը պարտվել է 0:2 հաշվով։ Այդպիսով դուրս մնալով Չեմպիոնների լիգայից՝ թիմը իրավունք ստացավ խաղալ Եվրոպայի լիգայում՝ որակավորման 4-րդ փուլում, որտեղ պարտվել է Սոֆիայի ԲԿՄԱ-ին՝ արտագնա ոչ-ոքի խաղալով նրանց հետ (0:0) և պարտվելով տանը (1։ 2)․ այս եվրոմրցաշրջանը «սպիտակ-կապույտներ»-ի համար դարձավ ավարտված։ Շուտով տեղի ունեցավ «Սպարտակ»-ի հետ խաղը. 8-րդ րոպեին գոլ է խփել Ադրիան Ռոպոտանը, այնուհետև Վելլիտոնը արագությամբ մխրճվել է Վլադիմիր Գաբուլովի մեջ․ արդյունքում խաղն ավարտվել է ոչ-ոքի։ Վնասվածքի պատճառով Գաբուլովը երկար ժամանակով դուրս է մնացել խաղից, և մրցաշրջանը դարպասում ավարտել է Անտոն Շունինը։ Թիմը զբաղեցրել է ութերորդ տեղը։

Հաջորդ մրցաշրջանը «Դինամոն» սկսեց «Սպարտակի» դեմ խաղով, դինամոցիները հաղթել են այդ հանդիպումը։ Միակ գոլը խփել է Իգոր Սեմշովը։ Այնուհետև հաջորդեց մի շարք անհաջող հանդիպումներ. պարտություններ «Զենիթ»-ից և «Լոկոմոտիվ»-ից, ոչ-ոքի «Տոմ»-ի հետ և միայն մեկ հաղթանակ «Սատուրն»-ի նկատմամբ։ Անդրեյ Կոբելևը հեռացվել է պաշտոնից։ Նրան փոխարինողը Միոդրագ Բոժովիչն էր։ Նա իր առաջին հաղթանակը տարավ «Ալանիա»-ի հետ չորրորդ խաղում։ 2010 թվականին «Դինամո» է տեղափոխվել «Շալկե 04»-ի հարձակվող Քևին Կուրանյին, ով մրցաշրջանի վերջում «Դինամոյի» երկրպագուների կողմից ճանաչվել է թիմի լավագույն խաղացող (ընդամենը 16 խաղ է անցկացրել՝ խփելով 9 գոլ)։ Մրցաշրջանի ավարտին դինամոցիները զբաղեցրել են 7-րդ տեղը։

 
Իգոր Սեմշովը «Դինամո»-ում խաղացել է 2006-ից 2008 թվականներին և 2010-ից 2013 թվականներին:

Մեկ տարի թիմում աշխատելուց հետո Բոժովիչը չի կատարել ակումբի ղեկավարության առջև դրված նպատակները (տեղ լավագույն եռյակում) և հեռացվել է աշխատանքից։ Նրա պաշտոնը զբաղեցրել է Սերգեյ Սիլկինը։ Սկզբում նա նշանակվեց գործող պաշտոնակատար (ինչպես 2003 թվականին, երբ այս պաշտոնում էր առաջնության վերջին 2 հանդիպումներում), բայց շուտով ստանձնեց գլխավոր մարզչի պաշտոնը։ Նոր մարզչի օրոք «Դինամո»-ն սկսեց հաղթել և նվաճել մեդալներ 2011/12 մրցաշրջանում՝ երկրորդ տուրրում գրավելով 3-րդ տեղը։ 2012 թվականի գարնանը՝ առաջնության երրորդ տուրում, «սպիտակ-կապույտ»-ները դադարեցին ցուցադրել իրենց նախկին ֆուտբոլը և ի վերջո դարձան չորրորդը։ Հաջորդ մրցաշրջանում «Դինամոյի» խաղը չբարելավվեց, և ակումբը մրցաշրջանը սկսեց առաջնությունում երեք անընդմեջ պարտություններով և հայտնվեց աղյուսակի վերջին տեղում։ Սիլկինը հեռացվել է պաշտոնից, իսկ մինչև ռումինացի մասնագետ Դան Պետրեսկուի գալը գլխավոր մարզչի պաշտոնակատարը եղել է Դմիտրի Խոխլովը։

Պետրեսկուի հետ թիմն անցկացրեց 14-խաղյա անպարտելի շարքը, բայց կարողացավ զբաղեցնել միայն 7-րդ տեղը։ Հաջորդ առաջնության նախօրեին և ընթացքում «Դինամո»-ն զգալիորեն ուժեղացավ նոր ֆուտբոլիստներով (հիմնականում «Անժի»-ից, որտեղից եկել են Վլադիմիր Գաբուլովը, Քրիստոֆեր Սամբան, Ալեքսեյ Իոնովը, Իգոր Դենիսովը,Յուրի Ժիրկովը և Ալեքսանդր Կոկորինը), Սակայն Պետրեսկուն չարդարացրեց մեդալների համար պայքարելու իր հույսերը և նրան փոխարինեց Ստանիսլավ Չերչեսովը, որը, սակայն, նույնպես չկարողացավ օգնել թիմին հայտնվել լավագույն եռյակում[13]։ Առաջնության ավարտին հերթական սկանդալը տեղի ունեցավ, և կրկին «Զենիթ» - «Դինամո» արտագնա խաղում 86-րդ րոպեին հաղթեց (2:4)։ Մարզադաշտ դուրս եկան պետերբուրգյան թիմի երկրպագուները, և խաղը դադարեցվեց։ Հետագայում Ռուսաստանի ֆուտբոլային միության Վերահսկող-կարգապահական կոմիտեն «Զենիթ»-ին տեխնիկական պարտության է դատապարտել (0:3)[14],որը թիմին թույլ տվեց մրցաշրջանի արդյունքներով հայտնվել այն թիմերի եռյակում, որոնք հաջորդ մրցաշրջանում մասնակցում էին Եվրոպայի լիգային[15]։

2013 թվականի հուլիսի 17-ին ՎՏԲ-ի նախագահի առաջին տեղակալ Վասիլի Տիտովը պաշտոնապես հայտարարեց, որ Մոսկվայի "Դինամո"-ի նախագահ է նշանակվել ՀԾՃ Բանկի («Հյուսիսային ծովային ճանապարհ») համասեփականատեր և տնօրենների խորհրդի անդամ, Ռուսաստանի ձյուդո ֆեդերացիայի փոխնախագահ Բորիս Ռոտենբերգը։ Ռոտեմբերգը որպես սպորտային ղեկավար սրավիրել է Գուրամ Աջոևին, որն իրեն ծանոթ էր հոկեյի նախագծերից։ Միջմրցաշրջանում թիմը համալրվել է եվրոպական անձնագրերով որակյալ ֆուտբոլիստներով (Ալեքսանդր Բյուտները, Ստանիսլավ Մանոլևը, Տոմաշ Հուբոչանը, Վիլիամ Վանկյորը և Մաթյո Վալբուենան)։ Նաև, ակումբը հրաժեշտ է տվել ակումբի մի շարք հին անդամներին, ինչպիսիք են Լեանդրո Ֆերնանդեսը, Մարկո Լոմիչը, Անդրեյ Վորոնինը, Վլադիմիր Ռիկովը և շատ ուրիշներ։ Թիմը վստահ սկսեց նոր մրցաշրջանը՝ առաջին շրջանում «Ռոստովի» նկատմամբ տարած հաղթանակով (7:3)՝ Կոկորինի հեթ-տրիկով, և 17 տուրից հետո (առաջնության աշնանային հատվածը) թիմը հայտնվեց լավագույն եռյակում։ Եվրոպայի լիգայի 2014/2015 մրցաշրջանում թիմը դժվարությամբ անցավ խմբային մրցաշար, սակայն այնտեղ նա սկսեց հանդես գալ վստահորեն և նվաճեց խմբում բոլոր 6 հաղթանակները և մտավ այն վեց ակումբների շարքը, որոնք հաղթահարեցին ՈւԵՖԱ-ի Եվրոպայի լիգայի խմբային փուլը առանց միավորների կորստի[16]։ 2014/15 մրցաշրջանի առաջնությունում կորցրած միավորներով ձմեռային ընդմիջման մեկնելով երկրորդ տեղում, 2015 թվականի մարտին ակումբը Եվրոպայի Լիգայի 1/8 եզրափակչում երկու հանդիպումների (3:1; 0:0) արդյունքում պարտվել է «Նապոլի»-ին, իսկ առաջնության մնացած 14 խաղերում տարել է ընդամենը 4 հաղթանակ ՝ մրցաշարի արդյունքներով կրկին գրավելով 4-րդ տեղը և որակավորվելով Եվրոպա Լիգայում։ Սակայն ֆինանսական արդար խաղի (ֆեյր փլեյ) կանոնների խախտման պատճառով ՈւԵՖԱ-ն մեկ մրցաշրջանով հեռացրել է «Դինամո»-ին Եվրագավաթներից[17], ակումբն ակտիվորեն ստորագրել է նոր, թանկարժեք ֆուտբոլիստներ ՝ Մեծ աշխատավարձով, առանց գումար վաստակելու խաղացողների վաճառքից (2013 թվականից 23 խաղացողներ լքել են ակումբը պայմանագրերի ավարտից հետո և առանց փոխհատուցման) և վաճառել տոմսեր և ապրանքներ իրենց ապրանքանիշի ներքո։ «Դինամո»-ի բյուջեի ընդհանուր դեֆիցիտը 2012-2014 թվականներին կազմել է 257 մլն եվրո[18], և բյուջեի ավելի քան 70 տոկոսը ծախսվել է խաղացողների աշխատավարձերի վրա[19]։ Շուտով Բորիս Ռոտենբերգը հայտարարել էր, որ լքում է մոսկովյան ակումբի նախագահի պաշտոնը, որպեսզի կենտրոնանա գործունեության այլ տեսակների վրա, այդ թվում՝ սպորտի հետ կապված[20]։ Այս կապակցությամբ Գուրամ Աջոևը հեռացվել է մարզական տնօրենի պաշտոնից[21]։ «Դինամո»-ում Աջոևը հիշվում է նրանով, որ անվճար բաց է թողել ակումբից 28 ֆուտբոլիստների, որոնք իր ժամանակ գնվել են առնվազն 23 մլն եվրոյով։ Ճիշտ է, նրանց փոխարեն եկել են ոչ պակաս թանկարժեք ֆուտբոլիստներ[22]։ Սպորտային տնօրենի պաշտոնը զբաղեցրել է Անդրեյ Կոբելևը[23],ով արդեն 2015 թվականի հուլիսի 13-ին գլխավոր մարզիչի պաշտոնը ստանձնել է հեռացված Չերչեսովի փոխարեն[24]։

 
Ալեքսանդր Կոկորինը խաղացել է «Դինամո»-ում 2008-2016 թվականներին։

Ռոտենբերգի հեռանալուց հետո Վլադիմիր Պրոնիչևը և նրա առաջին տեղակալ Սերգեյ Սիսոևը սկսեցին ուղղակիորեն ղեկավարել ակումբը, և ՎՏԲ-ն հայտարարել է ակումբի բաժնետոմսերի 74%-ը ընկերությանը վերադարձնելու մտադրության մասին[25]։ 2015/16 մրցաշրջանի իրենց նպատակը առաջնության լավագույն եռյակում հայտնվելն ու Ռուսաստանի գավաթը նվաճելն է[26]։ Sports.ru-ի գնահատմամբ՝ 2015/16 մրցաշրջանում «Դինամո»-ի բյուջեն կազմել է 55 միլիոն դոլար։ Մեկ տարի առաջ Ռոտենբերգի օրոք այն հասել էր 160 մլն դոլարի[27]։ Ամառային խաղաշրջանի ընթացքում թիմը լքել են բազմաթիվ ֆուտբոլիստներ, հիմնականում օտարերկրացիներ (Դուգլաս,, Վիլիամ Վանկյոր, Բալաժ Ջուջակ, Մաթյո Վալբուենա, Քևին Կուրանյի), և որոշ ռուս ֆուտբոլիստներ՝ անվճար (Արթուր Յուսուպով, Վլադիմիր Գրանատ, Ֆյոդոր Սմոլով)։ Նրանց փոխարեն ռուսալան անձնագրերով խաղացողներ են եկել (Վիտալի Դյակով, Անտոն Սոսին, Պավել Պոգրեբնյակ), և կազմի մեջ մտան երիտասարդական թիմի խաղացողները, որոնք մինչ այդ երկու անգամ դարձել էին երկրի չեմպիոն իրենց տարիքային կատեգորիայում Դմիտրի Հոխլովի ղեկավարությամբ։ Հիմնական խաղացողներն էին կիսապաշտպաններ Ռոման Զոբնինը և Ալեքսանդր Տաշաևը, իսկ Անատոլի Կատրիչը, Դմիտրի Ժիվոգլյադովը, Գրիգորի Մորոզովը պարբերաբար խաղաժամանակ էին ստանում։ Ողջ առաջնության ընթացքում «Դինամո»-ն ուշադրություն էր գրավում՝ հենվելով հիմնականում ռուս ֆուտբոլիստների վրա, ինչի պատճառով սկզբում կանխատեսվում էր, որ «սպիտակ-կապույտ»-ներին կհատկացվի ակումբի հավաքականի բազային «տիտղոսը»[28]։ Ձմեռային տրանսֆերային պատուհանի ժամանակ թիմից շարունակել են հեռանալ բարձր վարձատրվող ֆուտբոլիստները (Յուրի Ժիրկով, Ալեքսանդր Կոկորին, Ալեքսանդր Բյուտներ), իսկ նրանց փոխարեն եկել են կամ փորձառու խաղացողներ ռուսական այլ թիմերից (Անդրեյ Եշչենկո, Ստանիսլավ Դրագուն), կամ քիչ հայտնի օտարերկրացիներ (Ֆատոս Բեդիրայ, Սեբաստիան Հոլմեն)։ 2015/16 մրցաշրջանի առաջնության վերսկսումը «Դինամո»-ի համար ձախողում էր, Ռուսաստանի գավաթից դուրս մնալը «Ամկար»-ի դեմ խաղից և 8 պարտություն մրցաշրջանի երկրորդ հատվածում։ 2016 թվականի մայիսի սկզբին Մոսկվայի «Սպարտակից» կրած պարտությունից հետո (0:3) Կոբելևը հեռացվել է պաշտոնից[29]։ Գլխավոր մարզչի պաշտոնը ստանձնել է «երիտասարդական» թիմի ղեկավար Սերգեյ Չիկիշևը[30]։ 30-րդ տուրում «Դինամոն» վճռորոշ խաղում ծանր պարտություն է կրել «Զենիթ»-ից (0:3) և պատմության մեջ առաջին անգամ իջել է ֆուտբոլի ազգային լիգա։

«Դինամո»-ի պատմության մեջ առաջին մրցաշրջանը ՖԱԼ-ում սկսվեց թիմի ղեկավարության փոփոխությամբ, այնուհետև թիմի մեջ մտան Ռոման Օրեսչուկը որպես սպորտային տնօրեն և Յուրի Կալիթվինցևը որպես գլխավոր մարզիչ։ «Դինամո» ընկերության նոր նախագահը դարձել է ԽՍՀՄ Պետական անվտանգության կոմիտեում ՚ նախկին ծառայակիցը, «Նորնիկել»-ի նախկին գործադիր տնօրեն Վլադիմիր Ստրժալկովսկին։ Ակումբի գործադիր տնօրեն է նշանակվել «Կուբան» ֆուտբոլային ակումբի նախկին գործադիր տնօրեն Եվգենի Մուրավյովը[31]։ Նոր ղեկավարությունը պետք է փրկեր ոչ միայն ֆուտբոլային ակումբին, այլև հենց հասարակությանը, որի ծախսերը վաղուց գերազանցել էին եկամուտները։ Մնացած բարձր վարձատրվող ֆուտբոլիստները (Գաբուլով, Հուբոչան, Իոնով, Սամբա, Զոբնին, Դենիսով) հեռացան թիմից, և նրանց փոխարինեցին փորձառու ռուսները (Բելորուկով, Տեմնիկով, Լուցենկո, Պանչենկո) և նախկինում «Դինամոյում» հանդես եկած խաղացողներ (Ռիկով, Սապետա, Ուիլքշիր)։

2016-2019։ «Դինամո» ընկերության ղեկավարության ներքո

խմբագրել

2019 թվականի դեկտեմբերի 29-ին հայտարարվեց գլխավոր փաթեթը «Դինամո»-ին խորհրդանշական 1ռուբլով վաճառելու մասին, ընդ որում՝ ՎՏԲ բանկը շարունակեց հովանավորել դինամոյականներին[32]։ 2017 թվականի հունվարի 13-ին բանկը հայտարարեց ընկերությանը 10,62 միլիարդ ռուբլու չափով հովանավորչական ներդրում տրամադրելու մասին՝ 2017 թվականի հունվարի 1-ից մինչև 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում[33]։ Փետրվարի 1-ին ակումբի նախկին նախագահ Բորիս Ռոտենբերգը հայտարարել է, որ ֆուտբոլային ակումբի պարտքը Ռոտենբերգի ընկերություններին 75 միլիոն եվրոյի չափով երկարաձգվել է և «ոչ մեկին չի անհանգստացնում»[34]։ Ապրիլի 12-ին «Դինամո»-ն երաշխավորել է իր վերադարձը Պրեմիեր Լիգա 2016/17 մրցաշրջանի արդյունքներով։ Խաղավարտից յոթ խաղ առաջ մոսկովյան թիմին պակասում էր 22 միավոր՝ երրորդ տեղին հավակնելու համար[35]։

 
Անտոն Շունինն իր ողջ պրոֆեսիոնալ կարիերան անցկացրել է «Դինամո»-ում 2006 թվականից

2017 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Դմիտրի Խոխլովը, ով նախկինում գլխավորում էր «Դինամոյի» երիտասարդական թիմը, դարձավ գլխավոր մարզիչ և այս պաշտոնում փոխարինեց Յուրի Կալիտվինցևին[36]։ Մինչև ձմեռային ընդմիջումը թիմը հանդես էր գալիս անհավասար, բայց գարնանը 10 խաղում ընդամենը 2 պարտություն ունեցավ և զբաղեցրեց 8-րդ տեղը։ Թիմը ակտիվ չէր տրանսֆերային շուկայում արտամրցաշրջանային ժամանակահատվածում, պայմանագիր կնքելով միայն Ժոաոզինյոյի և Միգել Կարդոզույի հետ։ «Դինամոյի» նոր մրցաշրջանը բավականին հարթ է սկսվել, սակայն աշնան սկզբին թիմը պարտվել է ՌՊԼ-ի երեք տուրերում անընդմեջ և ոչ մի գոլ չի խփել[37], դուրս գալով փլեյ-օֆֆի գոտի։ Ձմռանն ու գարնանը վիճակը չի բարելավվել։ Արդյունքում՝ միայն 12-րդ տեղն է զբաղեցրել առաջնությունում։ 2018 թվականի մարտի 14-ին սպորտային ընկերությունը հայտարարել է, որ Եվգենի Մուրավյովը հեռանում է ակումբի գործադիր տնօրենի պաշտոնից։ Աուդիտորները տեսել են, որ Կոնստանտին Ռաուշի փոխանցումը ուղեկցվել է նրա հետ կապված ընկերությունների հետ միջնորդավճարով[38]։

2019 թվականից։ ՎՏԲ-ի վերադարձ

խմբագրել

2019 թվականի ապրիլի 30-ին ՎՏԲ-ի խումբը ձեռք է բերել ֆուտբոլային ակումբի 99,9961% բաժնետոմսերը 1 ռուբլիով՝ ստանձնելով 5,3 միլիարդ ռուբլի չափով ակումբի պարտքի վերակառուցման պարտավորություններ[39]։ Ակումբի ներսում տեղի են ունեցել կադրային փոփոխություններ. Մոսկվայի ակումբի տնօրենների խորհուրդը գլխավորել է Յուրի Սոլովյովը, բանկի կառավարման նախագահի առաջին տեղակալը, իսկ գործադիր տնօրեն նշանակվել է Յուրի Բելկինը, ով զբաղեցրել է ակումբի տնօրենների խորհրդի անդամի և գործադիր տնօրենի խորհրդականի պաշտոնը։ Մայիսի 26-ին ակումբն իր դեբյուտային հանդիպումն անցկացրել է Պետրովյան պարկի իր նոր տնային մարզադաշտում՝ «ՎՏԲ Արենա, Լև Յաշինի անվան Կենտրոնական Դինամոյի մարզադաշտում»։ Ռուսաստանի առաջնության եզրափակիչ տուրի շրջանակներում կայացել է Տուլայի «Արսենալ»-ի դեմ հանդիպումը և ավարտվել է 3։ 3 հաշվով[40]։ 2019 թվականի օգոստոսի 9-ին «Դինամո»-ն հայտարարել է դորտմունդյան «Բորուսիա»-ի հարձակվող Մաքսիմիլիան Ֆիլիպի տրանսֆերի մասին։ Խաղացողի տեղափոխման գործարքի գումարը կազմել է մոտ 20 միլիոն եվրո[41]։ Նախորդ տրանսֆերային ռեկորդը կիսել են 19 միլիոն եվրոյով Բալաժ Ջուջակի տեղափոխումը՝ 2011/12 մրցաշրջանում և Ալեքսանդր Կոկորինի տեղափոխումը՝ 2013/14 մրցաշրջանում (երկուսն էլ ՝ «Անժի»-ից)[42]։ Նախկինում մայրաքաղաքային թիմը համալրել էին կիսապաշտպաններ Չարլզ Կաբորեն ու Սեբաստիան Շիմանսկին, հարձակվողներ Ռամիլ Շեյդաևն ու Քլինթոն Նժին, պաշտպաններ Ռոման Նոյսթեդթերը, Սերգեյ Պարշիվլյուկը, Իվան Օրդեցը, Իգոր Կալինինը և Զաուրբեկ Պլիևը[43]։ Հոկտեմբերի 5-ին Խոխլովը հեռացվել է պաշտոնից[44]։

2019 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Դինամոյի գլխավոր մարզչի ժամանակավոր պաշտոնակատար է նշանակվել Կիրիլ Նովիկովը[45]։ Նրա նշանակումից ի վեր թիմն անցկացրել է 7 հանդիպումներից բաղկացած անպարտելի շարան՝ ձմեռային ընդմիջումից առաջ պարտվելով միայն «Զենիթին»։ Նշանակվելուց մեկ ամիս անց Նովիկովը դարձել է մոսկովյան թիմի լիիրավ գլխավոր մարզիչ։ Դեկտեմբերին ակումբը երկարաձգեց պայմանագիրը մարզչի հետ ևս մեկ մրցաշրջանով՝ մինչև 2021 թվականը։ Հունվարին նրա հայրը՝ «Դինամո»-ի լեգենդար պաշտպան Ալեքսանդր Նովիկովը համալրել է մարզչական շտաբը։ «Դինամո»-ն ամրապնդվել է նաև Դմիտրի Սկոպինցևի և Նիկոլայ Կոմլիչենկոյի կողմից[46]։ 2020 թվականի փետրվարի 1-ին Յուրգեն Կլոպի նախկին երկարամյա օգնական Ժելյոկո Բուվաչը դարձել է «Դինամո»-ի նոր մարզական տնօրենը[47]։ Ամառային տրանսֆերային պատուհանում «Դինամո»-ի կազմը համալրել են Նիկոլա Մորոն, Դանիիլ Լեսովոյը և Դանիիլ Ֆոմինը[48]։ Նրանցից բացի, հիմնական կազմի հետ մարզումներին հաճախ ընդգրկում էին երիտասարդական հավաքականի խաղացողների։ Հուլիսի 19-ին Նովիկովի թիմը հետաձգված խաղում հաղթել է «Կրասնոդար»-ին (2:0) և երաշխավորել է 6-րդ տեղը՝ դրանով իսկ նվաճելով Եվրոպայի լիգայի ուղեգիր։ Սեպտեմբերի 29-ին «Դինամոն» հեռացրել է Կիրիլ Նովիկովին թիմի գլխավոր մարզչի պաշտոնից։ Մասնագետը հրաժարական է տվել 9-րդ տուրի «Խիմկի»-ի հետ հանդիպումից հետո (0:1)։ Մինչ այդ մոսկովյան ակումբը դուրս էր եկել Եվրոպայի լիգայից՝ որակավորման երկրորդ փուլում զիջելով թբիլիսիյան «Լոկոմոտիվ»-ին (1:2)։ Այդ ժամանակ «Դինամո»-ն կիսում էր 5-րդ տեղը «Կրասնոդար»-ի, «Ռոստովի» և «Ռուբին»-ի հետ։

2020 թվականի հոկտեմբերի 14-ին Մոսկվայի «Դինամոն» հայտարարել է գերմանացի մասնագետ Սանդրո Շվարցի նշանակման մասին։ Նրա մարզչական շտաբում ընդգրկված էին մոսկվացիների նախկին խաղացող ուկրաինացի Անդրեյ Վորոնինը և գերմանացի Վոլկան Բուլուտը[49]։ Մարզչական պաշտոնի համար պայքարում որպես մրցակից հայտավորվել է Կուրբան Բերդիևը, սակայն մոսկովյան ակումբն ընտրել է արտասահմանցի մասնագետի[50]։ Սանդրոյի գլխավորությամբ առաջնությունում նորամուտ են նշել 17-ամյա Արսեն Զախարյանը և 18-ամյա հարձակվող Կոնստանտին Տյուկավինը։ Շվարցի գլխավորությամբ «սպիտակ-կապույտներ»-ը Ռուսաստանի առաջնությունում գրավել են 7-րդ տեղը։ 2021 թվականի մայիսի 28-ին, պայմանագրի ժամկետը լրանալուց հետո, Յուրի Բելկինը լքեց ակումբի նախագահի պաշտոնը[51]։

2021/2022 մրցաշրջանում «Դինամո»-ն 2003 թվականից ի վեր առաջին անգամ մեկնարկել է երեք անընդմեջ հաղթանակով և վեց տուրերում կրել է միայն մեկ պարտություն՝ չորրորդ տուրում «Ախմատ»-ից (1:2)։ Կապտա-սպիտակները հինգերորդ տուրում «Ուրալ»-ին հաղթելուց հետո (1:0) նույնպես գլխավորում էին աղյուսակը, սակայն ի վերջո ընդմիջման են գնացել երկրորդ տեղում։ Այնուամենայնիվ, «Դինամո»-ն զիջել է «Զենիթ»-ին ընդամենը մեկ միավորով։ Այս արդյունքի շնորհիվ 2021 թվականի օգոստոսին «Դինամոյի» գերմանացի մարզիչ Սանդրո Շվարցը դարձել է ամսվա լավագույն մարզիչը։

2021/2022 մրցաշրջանում «Դինամոն» 10 տարվա մեջ առաջին անգամ դուրս է եկել Ռուսաստանի գավաթի եզրափակիչ, որտեղ 2։ 1 հաշվով պարտվել է մոսկովյան «Սպարտակ»-ին։ Խաղից հետո Սանդրո Շվարցը լքել է իր պաշտոնը։

Մրցաշրջաններ

խմբագրել
Чемпионат России по футболуПервая лига России по футболуЧемпионат России по футболу

     Չեմպիոն      2-րդ տեղ      3-րդ տեղ      4-րդ տեղ

Առաջնություն
Մրցաշրջան Տեղ
  ԽՍՀՄ
1936 (գարուն) 1-ին
1936 (աշուն) 2-րդ
1937 1-ին
1938 5-րդ
1939 7-րդ
1940 1-ին
1945 1-ին
1946 2-րդ
1947 2-րդ
1949 1-ին
1950 2-րդ
1951 5-րդ
1952 3-րդ
1953 4-րդ
1954 1-ին
1955 1-ին
1956 2-րդ
1957 1-ին
1958 2-րդ
1959 1-ին
1960 3-րդ
1961 6-րդ
1962 2-րդ
1963 1-ին
1964 7-րդ
1965 5-րդ
1966 8-րդ
1967 2-րդ
1968 5-րդ
1969 4-րդ
1970 2-րդ
1971 5-րդ
1972 10-րդ
1973 3-րդ
1974 6-րդ
1975 3-րդ
1976 (գարուն) 1-ին
1976 (աշուն) 6-րդ
1977 4-րդ
1978 4-րդ
1979 5-րդ
1980 14-րդ
1981 4-րդ
1982 11-ին
1983 15-րդ
1984 16-րդ
1985 14-րդ
1986 2-րդ
1987 10-րդ
1988 10-րդ
1989 8-րդ
1990 3-րդ
1991 6-րդ
Առաջնություն
Մրցաշրջան Տեղ
  Ռուսաստան
1992 3-րդ
1993 3-րդ
1994 2-րդ
1995 4-րդ
1996 4-րդ
1997 3-րդ
1998 9-րդ
1999 5-րդ
2000 5-րդ
2001 9-րդ
2002 8-րդ
2003 6-րդ
2004 13-րդ
2005 8-րդ
2006 14-րդ
2007 6-րդ
2008 3-րդ
2009 8-րդ
2010 7-րդ
2011/12 4-րդ
2012/13 7-րդ
2013/14 4-րդ
2014/15 4-րդ
2015/16 15-րդ
2016/17 1-ին ( ՖԱԼ-ում)
2017/18 8-րդ
2018/19 12-րդ
2019/20 6-րդ
2020/21 7-րդ
2021/22 3-րդ
2022/23 9-րդ

Ընդհանուր՝ 11 տիտղոս (ԽՍՀՄ)

Ձեռքբերումներ

խմբագրել

Ազգային տիտղոսներ

խմբագրել

ԽՍՀՄ-ի առաջնություն / Ռուսաստանի առաջնություն

  • Չեմպիոն (11)․ 1936 (գարուն), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (գարուն)
  • Արծաթե մրցանակակիր (12)․ 1936 (աշուն), 1946, 1947, 1948, 1950, 1956, 1958, 1962, 1967, 1970, 1986, 1994
  • Բրոնզե մրցանակակիր (10)․ 1952, 1960, 1973, 1975, 1990, 1992, 1993, 1997, 2008, 2021/22

ԽՍՀՄ-ի գավաթ / Ռուսաստանի գավաթ

  • Հաղթող (7)․ 1937, 1953, 1966/67, 1970, 1977, 1984, 1994/95
  • Ֆինալիստ (9)․ 1945, 1949, 1950, 1955, 1979, 1996/97, 1998/99, 2011/12, 2021/22

Մրցաշրջանի գավաթ

  • Հաղթող․ 1977
  • Ֆինալիստ․ 1985

Ֆուտբոլի ազգային լիգա

  • Չեմպիոն․ 2016/17

ՈւԵՖԱ-ի մրցաշարեր

խմբագրել

ՈՒԵՖԱ-ի գավաթակիրների գավաթ

  • Ֆինալիստ․ 1971/72
  • 1/2 եզրափակիչ․ 1977/78, 1984/85

Ռեկորդներ

խմբագրել

Թիմային ռեկորդներ

խմբագրել
  • Ամենախոշոր հաղթանակը․ 10:0, 1945 թվականի հունիսի 28, ԽՍՀՄ-ի առաջնությունում՝ Մոսկվայի «Կռիլյա Սովետով» ակումբի դեմ խաղում
  • Ամենախոշոր պարտությունը․ 0:7, 1982 թվականի նոյեմբերի 16, ԽՍՀՄ-ի առաջնությունում՝ Մինսկի «Դինամո» ակումբի դեմ խաղում
  • Մեկ խաղում ամենաշատ խփած գոլերը․ 13 (8:5), 1940 թվականի հունիսի 4, ԽՍՀՄ-ի առաջնությունում՝ Կիևի «Դինամո» ակումբի դեմ խաղում
  • Ամենաերկար հաղթական շարանը․ 17 խաղ, 1945 թվականի հունիսի 14-ից սեպտեմբերի
  • Խոշոր հաղթանակների ամենաերկար շարանը։ 4 խաղ

Խաղացողների ռեկորդներ

խմբագրել
  • Ամենաշատ գոլերը մեկ մրցաշրջանում․ 25 գոլ, Սերգեյ Սալավյով, 1948 թվականի մրցաշրջան
  • Ամենաշատ գոլերը մեկ խաղում․ 5 գոլ, Իգոր Կոլիվանով, 1991 թվականի հոկտեմբերի 5, ԽՍՀՄ-ի առաջնությունում՝ Դնեպր քաղաքի համանուն ակումբի դեմ խաղում

Երկրպագուներ

խմբագրել

Երկրպագուների շարժման պատմություն

խմբագրել
 
«Դինամո»-ի երկրպագուները։

«Դինամո»-ն հինգերորդ ամենահայտնի ակումբն է Ռուսաստանում՝ զիջելով «Սպարտակ»-ին, «Զենիթ»-ին, «ԲԿՄԱ»-ին և «Լոկոմոտիվ»-ին[52]։ Պրեմիեր լիգայի ակումբների միջև տնային խաղերի միջին հաճախականությամբ «Դինամո»-ն զբաղեցնում է 14-րդ տեղը[53][54]։ Հիմնականում դա կապված է ակումբի մարզադաշտի կապիտալ վերակառուցման և թիմի՝ Խիմկիի ավելի փոքր մարզադաշտ տեղափոխվելով։ Արտագնա հանդիպումներում երկրպագուների միջին թվով «Դինամոն» զբաղեցնում է 11-րդ տեղը։

Ակումբի երկրպագուների շարժումը հնագույններից է Ռուսաստանում։ Դինամոյական ֆանատիզմի ձևավորման տարեթիվը համարվում է 1976 թվականը։ Թիմի ամենաակտիվ երկրպագուները սկսեցին հավաքվել արևմտյան տրիբունայում։ 2008 թվականի նոյեմբերի 22-ին տեղի է ունեցել «Դինաստիա» երկրպագուների նոր միավորման շնորհանդեսը, որը նշանակում էր տարբեր մարզաձևերի բոլոր երկրպագուների միավորումը՝ «Դինամո» սպորտային ընկերության աջակցության համար։ 2010 թվականին «Դինաստիա»-ն դադարեց գոյություն ունենալ և փոխարինվեց «Ուլտրաս Դինամո»-ի Ուլտրաս-խմբով, որը հիմնական խումբն է, որն ակտիվորեն աջակցում է «Դինամո»-ի ֆուտբոլի և հոկեյի հանդիպումներին։

Եղբայրներ և մրցակիցներ

խմբագրել

Եղբայրներ

խմբագրել

Ռուսական թիմերից «Դինամո»-ն ընկերական հարաբերություններ ունի միայն «ԲԿՄԱ»-ի հետ։ Երկրպագուները հաճախ աջակցում են թիմերին միևնույն հատվածում այլ ակումբների հետ հանդիպումներում[55]։ «Դինամո»-ի երկրպագուները լավ հարաբերությունների մեջ են նաև Ռուսաստանի այլ քաղաքների դինամոյական կոլեկտիվների հետ:Օտարերկրյա ակումբների շարքում եղբայրական են սերբական «ՕՖԱ»-ն և կիպրոսյան «Անորտոսիս»-ը[56]։

Մրցակիցներ

խմբագրել

«Դինամոյի» երկրպագուների հիմնական մրցակիցները մոսկովյան «Սպարտակ» և «Տորպեդո» ակումբների, ինչպես նաև Սանկտ Պետերբուրգի «Զենիթ»-ի երկրպագուներն են։ «Սպարտակ»-ի հետ դերբին Ռուսաստանում ամենահինն է, այն անցկացվում է ԽՍՀՄ առաջին առաջնության ժամանակներից։

Խորհրդանշան

խմբագրել
  • «Դինամո» ֆուտբոլային ակումբի զինանշանի պատմությունը սկսվում է 1923 թվականից՝ «Դինամո» միության մեջ առաջին ենթակա սպորտային ընկերության ստեղծման պաշտոնական ամսաթվի հետ միասին։ Շնորհիվ այն բանի, որ միավորված ընկերությունը միավորում էր ԽՍՀՄ տարածքում այդ ժամանակ մշակվող գրեթե բոլոր մարզաձևերի ներկայացուցիչներին, ֆուտբոլային ակումբը օգտագործում էր ընդհանուր տարբերանշան։
  • 1926-ին հաստատվել է «Դինամոյի» զինանշանը՝ կապույտ «Д» տառը շեղանկյան ներսում, ինչպես նաև մարզիկների համազգեստը՝ սպիտակ և կապույտ շապիկ, որի կրծքին կարված էր ընկերության զինանշանը։
  • 1939 թվականին, ի պատիվ իր տարեդարձի, ընկերութնյունն արժանացել է հատուկ մրցանակի՝ Լենինի շքանշանի։ Այս իրադարձության պատվին«Դինամո»-ի խորհրդանիշը որոշ ժամանակ զարդարված է եղել կարմիր աստղով։ Անփոփոխ մնաց միայն ակումբի անկյունաքարը կազմող էլեկտրիկ գույնի խորհրդանշական «Д» տառը
  • 1992 թվականին արդեն նոր Ռուսաստանում Լենինի շքանշանը հանվեց ֆուտբոլային ակումբի խորհրդանշանից։
  • 2013 թվականին ՌՖԽ-ի ժողովի որոշման արդյունքում ակումբներին թույլատրվեց խորհրդանշաններին ավելացնել ոսկե աստղեր, որոնք բազմապատկվում էին երկրի հինգ հաղթած առաջնությունների հաշվով։ Միևնույն ժամանակ, ԽՍՀՄ ժամանակների հաղթանակները նույնպես հավասարեցվեցին ակումբի պատմական ռեգալիային։ Այսպիսով, «Դինամո»-ն իրավունք ստացավ լեգենդար շեղանկյան վերևում տեղադրել 2 ոսկե աստղ՝ տասնմեկ չեմպիոնական տիտղոսի նշան[57]։
  • Ակումբի խորհրդանշանի պատմությունը
  •  
    1926
  •  
    1939-1991
  •  
    2015-ն․ժ․

Սեփականատերեր և հովանավորներ

խմբագրել

Հետխորհրդային ժամանակներում ակումբի սեփականատերը «Դինամո» Ֆիզկուլտուրայի և սպորտի համառուսաստանյան ընկերությունն (ՖՍՀԸ) էր։ 2004 թվականին նա ակումբի բաժնետոմսերի 70%-ը նվիրաբերել է Ալեքսեյ Ֆեդորիչևի կառույցներին՝ պարտքերը մարելու և ֆինանսավորման հարցում օգնելու խոստման դիմաց. ակումբը կուտակում էր աշխատավարձի պարտքերը և գումար չուներ խաղացողներ գնելու համար։ Ինչպես Ֆեդորիչևն ասել է «Սպորտ Էքսպրես»-ին տված հարցազրույցում, երկու տարվա ընթացքում նա 200 միլիոն եվրո է ծախսել «Դինամոյի» վրա. որից 140 միլիոն եվրոն ծախսվել է տասնյակ պորտուգալացի ֆուտբոլիստների, այդ թվում՝ Դանիի, Դերլեյի, Մանիչեի և Կոստինյայի նման խաղացողների և նրանց աշխատավարձերի ձեռքբերման վրա։ 2006 թվականի ամռանը գեներալ-գնդապետ և ակումբի գլխավոր կուրատոր Սերգեյ Ստեպաշինը ասաց, որ ակումբը մինչև աշուն կարող է գնել Սուլեյման Քերիմովի «Նաֆտա-Մոսկվան»։

2006 թվականի ամռանը «Դինամո» ընկերությունը համագործակցության համաձայնագիր է ստորագրել ՎՏԲ պետական բանկի հետ, որը որոշել է ֆինանսավորել Պետրովյան պարկի մարզադաշտի վերակառուցումը։ Բանկը նախատեսում էր 1 մլրդ դոլար ներդնել «Դինամո» կենտրոնական մարզադաշտի տարածքի համալիր վերակառուցման նախագծում՝ նախատեսելով մարզադաշտին կից մոտ 500,000 մ² սպորտային, առևտրային և բնակելի անշարժ գույքի կառուցում։ 2008 թվականի սկզբին ակումբը կնքել է ներդրումային պայմանագիր՝ փոխանակելով իր մարզադաշտն ու ասպարեզը Պետրովյան պարկի զարգացման նախագծում բաժնեմասի հետ։ Կորցնելով մարզադաշտն ու արենան՝ «Դինամոն» անմիջապես գրավադրել է ՎՏԲ-ն և շինարարության համար նախատեսված գույքի իրավունքները։ 2008 թվականին ակումբի 41 միլիոն դոլար բյուջեի մեծ մասը՝ 29,9 միլիոն դոլարը, կազմել են ՎՏԲ-ի վարկերը, որոնք որպես գրավ ստացվել են «ՎՏԲ Արենա Պարկ» նախագծից ապագա եկամուտների տեսքով։ 2009 թվականին ապագա եկամուտների համար ակումբը վարկեր է ստացել ևս 400 մլն ռուբլու չափով։ Պարտքը վերածվել է «Դինամո»-ի բաժնետոմսերի և բաժնետոմսերի զարգացման նախագծի, և 2009 թվականի գարնանը ՎՏԲ բանկը ստացավ ակումբի բաժնետոմսերի 75 տոկոսը[58]։

Ռոտենբերգի հեռանալուց հետո 2015 թվականին ՎՏԲ-ն հայտարարել է ակումբի բաժնետոմսերի 74%-ը ընկերությանը վերադարձնելու մտադրության մասին, քանի որ «Դինամո»-ն բանկին պարտք էր ավելի քան 5 միլիարդ ռուբլի, իսկ ակումբի ընդհանուր պարտքերը 2016 թվականի վերջին գնահատվում էին մոտ 11 միլիարդ ռուբլի։ 2016 թվականի վերջում «Դինամո»-ն համաձայնվել է գնել ակումբի բաժնետոմսերը ՎՏԲ-ից 1 ռուբլով[59]։

2019 թվականի մայիսի 30-ին բանկը ՖՍՀԸ հաշվետվության մեջ հայտնել է «Դինամո» ակումբի 99,9961% բաժնետոմսերի ձեռքբերման մասին, ակումբում սկսվել են կադրային փոփոխություններ[60]։ Նախատեսվում էր ութ տարվա ընթացքում մարել «Դինամոյի» 5 միլիարդ ռուբլու չափով պարտքերը՝ առանց հավասար բաժնետոմսերով տոկոսներ հավաքելու, ինչը մոտավորապես նշանակում էր 50% զեղչ այս պարտքի վրա[61]։ 2020 թվականի փետրվարին ՎՏԲ-ի բանկային խումբը Դինամոյին 4,2 մլրդ ռուբլի (67 մլն դոլար) է հատկացրել հովանավորության պայմանագրով[62]։

Համազգեստ

խմբագրել

Տան դաշտ

խմբագրել
 
 
 
 
 
 
1923
 
 
 
 
 
 
1924
 
 
 
 
 
 
1926
 
 
 
 
 
 
 
1933
 
 
 
 
 
 
 
1937,1945
 
 
 
 
 
 
1953
 
 
 
 
 
 
 
 
1970
 
 
 
 
 
 
 
1977
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1984
 
 
 
 
 
 
 
 
2007
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2011/12
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2012/13
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2013/14
 
 
 
 
 
 
 
2014/15
 
 
 
 
 
 
 
2015/16
 
 
 
 
 
2016/17
 
 
 
 
 
 
 
2017/18
 
 
 
 
 
 
 
2018/19
 
 
 
 
 
 
 
 
2020/21
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2021/22
 
 
 
 
 
 
 
 
2022/23

Մրցակցի դաշտ

խմբագրել
 
 
 
 
 
 
1928
 
 
 
 
 
 
 
1933
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2011/12
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2012/13
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2013/14
 
 
 
 
 
2014/15
 
 
 
 
 
 
 
2015/16
 
 
 
 
 
 
2016/17
 
 
 
 
 
 
 
2017/18
 
 
 
 
 
 
 
2018/19
 
 
 
 
 
 
 
 
2020/21
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2021/22
 
 
 
 
 
 
 
 
2022/23

Պահեստային

խմբագրել
 
 
 
 
 
 
2022/23

Տիտղոսային և տեխնիկական հովանավորներ

խմբագրել

Ներկայումս «Դինամո»-ի տիտղոսային հովանավորը ռուսական ՎՏԲ կոմերցիոն բանկն է, իսկ տեխնիկական հովանավորը՝ գերմանական «Puma» ընկերությունը։

Շրջան Արտադրող Տիտղոսային հովանավոր
?-1992   Adidas
1992-1997   Umbro   Parmalat (1994-1996)
1997-2001   Adidas   Էկոնոմիկա և կյանք (1998-1999)
  Fedcom (2000-2001)
2002   Nike
2003-2006   Diadora   ՅՈՒԿՈՍ (2003)
  Fedcom (2004)
  Xerox (2005-2007)
2006-2011   Umbro   Մետալլոինվեստ (2008)
  ՎՏԲ (2009-ն․ժ․)
2011-2014   Adidas
2014-2019   Nike
2019-2021   Kelme
2021-ն․ժ․   Puma

Հովանավորներ և գործընկերներ

խմբագրել
  • Գլխավոր հովանավոր․
    •   ՎՏԲ, միջազգային ֆինանսական խումբ
  • Տեխնիկական գործընկեր․
  • Ավտոմոբիլային գործընկեր․
  • Պաշտոնական գործընկերներ․
    •   ՊԻԿ խումբ
    •   BML, տղամարդկանց հագուստ
    •   Ռուսկայա պլատինա, պլատինային խմբի մետաղների արտադրող
    •   Սենեժսկայա, խմելու ջրի արտադրող

Թիմ

խմբագրել

Հիմնական կազմ

խմբագրել
2023-08-31-ի դրությամբ

Նշում. Դրոշները ցույց են տալիս ազգային հավաքականը ինչպես սահմանված է ՖԻՖԱ-ի իրավասության կանոններում: Խաղացողները կարող են ունենալ 1-ից ավելի ոչ-ՖԻՖԱ-ի քաղաքացիություն:

№ Դիրք Խաղացող
1   ԴՊ Անտոն Շունին
31   ԴՊ Իգոր Լեսշուկ
  ՊՇ Էլի Դասա
3   ՊՇ Ֆաբիան Բալբուէնա  
  ՊՇ Սերգեյ Պերշիվլյուկ
  ՊՇ Միլան Մայստորովիչ
  ՊՇ Ռոբերտո Ֆերնանդես
  ՊՇ Դմիտրի Սկոպինցև
  ՊՇ Նիկոլաս Մարիչալ
  ՊՇ Ստանիսլավ Բեսսմերտնի
  ՊՇ Դիեգո Լաքսալտ
№ Դիրք Խաղացող
  ԿՊ Խորխե Կարրասկալ
  ԿՊ Դանիլ Լեսովոյ
  ԿՊ Իգոր Շկոլիկ
  ԿՊ Լուիս Չավես
  ԿՊ Լուկա Գրանիձե
  ԿՊ Ալեքսանդր Կուտիցկի
  ԿՊ Դանիիլ Ֆոմին
  ԿՊ Դենիս Մակարով
  ԿՊ Բիտելո
№ Դիրք Խաղացող
  ՀՐ Ֆյոդոր Սմոլով
  ՀՐ Մումի Նգամալյո
  ՀՐ Վյաչեսլավ Գրուլյով
  ՀՐ Կոստանտին Տյուկավին
  ՀՐ Յարոսլավ Գլադիշև

Երիտասարդական կազմ

խմբագրել

Նշում. Դրոշները ցույց են տալիս ազգային հավաքականը ինչպես սահմանված է ՖԻՖԱ-ի իրավասության կանոններում: Խաղացողները կարող են ունենալ 1-ից ավելի ոչ-ՖԻՖԱ-ի քաղաքացիություն:

№ Դիրք Խաղացող
16   ԴՊ Իվան Բուդաչյով
51   ԴՊ Նիկիտա Պավլով
63   ԴՊ Միխաիլ Յաշին
96   ԴՊ Վլադիսլավ Յարուկով
42   ՊՇ Մաքսիմ Կարաև
59   ՊՇ Դանիիլ Ֆյոդորով
62   ՊՇ Բոգդան Զորին
67   ՊՇ Սվյատոսլավ Ցես
№ Դիրք Խաղացող
86   ՊՇ Դմիտրի Վլադիմիրով
94   ՊՇ Յուրի Նեսով
57   ԿՊ Իլյա Գոմանյուկ
68   ԿՊ Վլադիսլավ Լեպյոխին
69   ԿՊ Ալեքսեյ Ուսանով
87   ԿՊ Անդրեյ Մարուզին
89   ԿՊ Կիրիլլ Ժուկովսկի

«Դինամո»-ի երիտասարդական թիմը խաղում է իր տարիքային առաջնությունում և հանդիպումներ է անցկացնում «Ռոդինա» մարզադաշտում։ Դուբլյորների մրցաշարում պատանի դինամոյականները երկու հաղթանակ են տարել՝ 2002 և 2003 թվականներին, իսկ թիմը երկու անգամ հաղթել է երիտասարդական առաջնությունում՝ 2011/12 և 2013/14 մրցաշրջաններին։ ԽՍՀՄ դուբլյորների առաջնությունում Դինամոյի դուբլյորների թիմը հաղթել է 7 անգամ։ 2016/17 մրցաշրջանում նա առաջին անգամ մասնակցել է ՈւԵՖԱ-ի պատանեկան լիգային։

Ֆուտբոլի դպրոցը պատրաստել է այնպիսի ֆուտբոլիստներ, ինչպիսիք են Վասիլի Տրոֆիմովը, Վիկտոր Ցարևը, Անդրեյ Յակուբիկը, Անդրեյ Կոբելևը, Սերգեյ Օվչիննիկովը, Ռոլան Գուսևը։

Վարձավճարով խաղացողներ

խմբագրել

Նշում. Դրոշները ցույց են տալիս ազգային հավաքականը ինչպես սահմանված է ՖԻՖԱ-ի իրավասության կանոններում: Խաղացողները կարող են ունենալ 1-ից ավելի ոչ-ՖԻՖԱ-ի քաղաքացիություն:

№ Դիրք Խաղացող
  ՊՇ Իվան Օրդեց
  ԿՊ Վլադիսլավ Գալկին
№ Դիրք Խաղացող
  ԿՊ Վլադիսլավ Կարապուզով
  ԴՊ Անդրեյ Կուդրավեց

2023/2024 տրանսֆերներ

խմբագրել

2023 ամառ

խմբագրել

Եկան

խմբագրել
Դիրք Խաղացող Նախկին ակումբ
ԴՊ   Անդրեյ Կուդրավեց   ԲԱՏԷ
ՊՇ   Ֆաբիան Բալբուէնա**   Կորինթիանս
ԿՊ  Բիտելո   Գրեմիո
ԿՊ   Լուիս Չավես   Պաչուկա
ԿՊ  Խորխե Կարրասկալ   ԲԿՄԱ (Մոսկվա)
ԿՊ   Վլադիսլավ Կարապուզով**   Ախմատ
ԿՊ   Իգոր Շկոլիկ**   Նեֆտեխիմիկ

Գնացին

խմբագրել
Դիրք Խաղացող Նոր ակումբ
ԴՊ   Անդրեյ Կուդրավեց*   ԲԱՏԷ
ՊՇ   Սաբա Սազանով   Տորինո
ԿՊ   Վլադիմիր Մոսկվիչյով***   Տորպեդո (Մոսկվա)
ԿՊ   Վլադիսլավ Կարապուզով*   Պարի Նիժնի Նովգորոդ
ԿՊ   Վլադիսլավ Գալկին*   Ակրոն
ԿՊ   Արսեն Զախարյան   Ռեալ Սոսիեդադ
ԿՊ   Նիկոլա Մորո   Բոլոնիա
ԿՊ   Սեբաստիան Շիմանսկի   Ֆեներբահչե
ԿՊ   Մաթիաս Նորմանն**   Ռոստով

* Վարձակալությունով։
** Վարձակալությունից։
*** Ազատ գործակալ։

Ակումբի պաշտոնական դեմքեր

խմբագրել
 
Սերգեյ Ստեպաշին, տնօրենների խորհրդի անդամ։
 
Լև Լեշչենկո, խորհրդակցական խորհրդի անդամ

Տնօրենների խորհուրդ

խմբագրել
  •   Յուրի Սալավյով, ակումբի տնօրենների խորհրդի նախագահ
  •   Սերգեյ Ստեպաշին, տնօրենների խորհրդի անդամ
  •   Դմիտրի Պիանով, տնօրենների խորհրդի անդամ
  •   Պավել Պիվովարով, գործադիր տնօրեն, կառավարման նախագահ
  •   Դմիտրի Գաֆին, ՎՏԲ Բանկի նախագահի առաջին տեղակալի խորհրդական

Ակումբի կառավարում

խմբագրել
  • Թափուր, ակումբի նախագահ
  •   էդուարդ Զադուբրովսկի, գործադիր տնօրենի իրավական գծով տեղակալ
  •   Սերգեյ Ջանկին, բիզնեսի համակարգման և վերլուծության դեպարտամենտի ղեկավար
  •   Ալեքսանդր Կովալիշկոժ, գործադիր տնօրենի ֆինանսների և ռազմավարության գծով տեղակալ
  •   Դմիտրի Մանկին, գործադիր տնօրենի տեղակալ
  •   Ժելկո Բուվաչ, գործադիր տնօրենի սպորտի գծով տեղակալ

Խորհրդակցական խորհուրդ

խմբագրել
  •   Սերգեյ Ստեպաշին, խորհրդակցական խորհրդի նախագահ
  •   Գեորգի Վերենիչ, 1-ին կարգի գործող պետական խորհրդական
  •   Միխաիլ Գերշկովիչ, ֆուտբոլային ակումբի վետերան
  •   Սերգեյ Զախարով, Marathon Group-ի խորհրդի նախագահ
  •   Ալեքսանդր Իվլև, ռազմավարական նախաձեռնությունների գործակալության վերստուգիչ հանձնաժողովի ղեկավար
  •   Վադիմ Կոլավյով, Ռուսաստանի մենեջերների ասոցիացիայի գործադիր տնօրենի առաջին տեղակալ
  •   Լև Լեշչենկո, ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ
  •   Վլադիմիր Պիլգույ, ֆուտբոլային ակումբի վետերան
  •   Պյոտր Ֆրադկով, «Պրոմսվյազբանկ» ՓԲԸ-ի նախագահ
  •   Միխաիլ Էսկինդարով, Ռուսաստանի կառավարությանն առընթեր ֆինանսական համալսարանի ռեկտոր

Մարզչական և բժշկական անձնակազմ

խմբագրել
 
Մարցել Լիչկա, «Դինամո»-ի գլխավոր մարզիչ
Պաշտոն Անուն
Գլխավոր Մարզիչ   Մարցել Լիչկա
Գլխավոր մարզչի օգնականներ   Մարիո Լիչկա
  Ռոլան Գուսև
  Ադեսոյե Օյևոլե
Մարզիչ-անալիտիկ   Ալեքսեյ Ռադևիչ
Դարպասապահների մարզիչ   Դմիտրի Իզոտով
Ֆիզիկական պատրաստության մարզիչներ   Խոսե Պաստոր Վերչիլի
  Իվան Կարանդաշով
Ակումբային ակադեմիայի տնօրեն   Ալեքսանդր Կուզնեցով
Ակադեմիայի վարչական տնօրեն   Օլգա Կամնյովա
Ակումբային ակադեմիայի գլխավոր մարզիչ   Նիկոլայ Գոնտար
Մինչև 23 տարեկանների թիմի գլխավոր մարզիչ   Ֆիլիպպ Սոկոլինսկի
Մինչև 18 տարեկանների թիմի գլխավոր մարզիչ   Դմիտրի Պոլովինչուկ
Մարզիչ-Ռեաբիլիտոլոգ   Արտուր Սավելյև
Գլխավոր բժիշկ   Ալեքսանդր Ռադիոնով
Ֆիզիոթերապևտներ   Մատիյա Մայցեն
  Դմիտրի Սմիրնով
Մերսորդներ   Վլադիմիր Կոլոսկով
  Նիկոլայ Լարին
  Գեղամ Խաչատրյան
  Սերգեյ Պուտիլին
Երիտասարդական թիմի գլխավոր մարզիչ   Էլդար Գուլիև

Ակումբի նախագահներ

խմբագրել

Նախագահի պաշտոնը «Դինամո»-ում միշտ չէ, որ առկա է եղել։ Մի քանի անգամ ակումբի ղեկավարը եղել է գործադիր տնօրենը։

Ակումբի նախագահ
1989-1990   Վլադիմիր Պիլգույ
Նախագահ
1991-1992    Վալերի Սիսոև
1993-1997   Նիկոլայ Տոլստիխ
Գործադիր տնօրեն
1998   Նիկոլայ Տոլստիխ
Նախագահ
1999   Նիկոլայ Տոլստիխ
գործադիր տնօրեն
2000-2001   Նիկոլայ Տոլստիխ
2002   Վլադիմիր Ուլյանով
2002-2006   Յուրի Զավարզին
2006-2009   Դմիտրի Իվանով
Նախագահ
2009-2012   Յուրի Իսաև
2012-2013   Գեննադի Սոլովյով
2013-2015   Բորիս Ռոտենբերգ
Ակումբի նախագահ
2015-2016   Վասիլի Տիտով
2016   Վլադիմիր Պրոնիչև
Գործադիր տնօրեն
2016-2018   Եվգենի Մուրավյով
2018-2019   Սերգեյ Ֆյոդորով
2019   Անդրեյ Միլկին
2019-2021   Յուրի Բելկին
Նախագահ
2021   Յուրի Բելկին
Գործադիր տնօրեն
2021-ն․ժ․   Պավել Պիվովարով

Գլխավոր մարզիչներ

խմբագրել
 
Միխաիլ Յակուշին, «Դինամո»-ի ամենահաջողակ մարզիչը

Հետևյալ գլխավոր մարզիչները «Դինամո»-ի կազմում հաղթել են առնվազն մեկ պաշտոնական մրցաշարում.

Անուն Աշխատանքային ժամանակահատված Ցուցանիշներ Հաղթած մրցաշարեր
Հնդ Հ Ո Պ % հաղթանակ
  Կոստանտին Կվաշնին 1935-1937 23 19 3 1 82,61 1 ԽՍՀՄ առաջնություն
  Վիկտոր Դուինին 1937-1938 25 16 6 3 64,00 1 ԽՍՀՄ առաջնություն, 1 ԽՍՀՄ Գավաթ
  Բորիս Արկադև 1940-1944 89 63 12 13 70,79 1 ԽՍՀՄ առաջնություն
  Միխաիլ Յակուշին 1944-1950
1953-1960 		351 230 57 64 65,96 6 ԽՍՀՄ առաջնություն, 1 ԽՍՀՄ Գավաթ
  Ալեքսանդր Պոնոմարյով 1962-1965 119 57 35 27 47,90 1 ԽՍՀՄ առաջնություն
   Կոստանտին Բեսկով 1967-1973
1994-1995 		322 156 92 74 47,23 2 ԽՍՀՄ Գավաթ, 1 Ռուսաստանի Գավաթ
  Ալեքսանդր Սևիդով 1975-1979
1983-1985 		224 104 68 52 46,01 1 ԽՍՀՄ առաջնություն, 2 ԽՍՀՄ Գավաթ, 1 ԽՍՀՄ Սուպերգավաթ
  Յուրի Կալիտվինցև 2016-2017 38 26 9 3 68,42 1 Ֆուտբոլի Ազգային Լիգայի առաջնություն

Մարզադաշտ

խմբագրել
 
«Խիմկի արենա»
 
«Դինամո» մարզադաշտի տեսքը ներսից

1923 թվականի վերջին «Դինամո» մարզադաշտը շահագործման է հանձնվել Օրլովո-Դավիդովսկի նրբանցքում՝ Սուրբ Օլգա մանկական հիվանդանոցի մոտ գտնվող ազատ տարածքում։ Այդ տարվա օգոստոս ամսին արդեն պատրաստ էր առանց խոտի հողային դաշտը՝ երեք շարք փայտե նստարաններով, որոնք կարող էին տեղավորել 3-5 հազար հանդիսատես։ Մոտակայքում կար մի փոքրիկ փայտե շինություն, որը ծառայում էր որպես հանդերձարան և ֆոքր պահեստ։ 1924 թվականի մայիսին ֆուտբոլի դաշտը հարթվել է, տեղադրվել է նոր պարիսպ, իսկ հանդերձարանները վերանորոգվել են և համալրվել տաք ջրով ցնցուղներով։ Հանդերձարանը գտնվում էր նախկին մանկական հիվանդանոցի դիահերձարանում։ 1925-1926 թվականներին մարզադաշտի տնօրենը եղել է Վասիլի Ժիտարևը։ 1930-ականների սկզբին շինությունը քանդվել է[63]։

1926 թվականի երկրորդ կեսին առաջացել է Պետրովյան այգում նոր մարզադաշտ կառուցելու գաղափարը։ Մոսկովյան և Թատերական նրբանցքների խաչմերուկում երիտասարդների օգնությամբ սկսվել է արենայի կառուցումը։ 1927 թվականի օգոստոսին որոշում կայացվեց անցկացնել Համամիութենական սպարտակիադա, և աշխատանքի տեմպերն արագացան։ Սկզբում մարզադաշտը պայտաձև էր, և միայն 1936 թվականին ավարտվեց արևելյան տրիբունան։ Դրա հետևում մարզումային դաշտն էր։ Նոր արենայում առաջին խաղը 1928 թվականի օգոստոսի 17-ին Բելառուսի հավաքականի և Շվեյցարիայի աշխատանքային թիմի միջև Սպարտակիադայի խաղն էր։ Դինամոցիների առաջին հանդիպումը մարզադաշտում կայացել է 1929 թվականի մայիսի 19-ին։ Մոսկվայի առաջնության խաղում «Դինամո»-ն խաղացել է «Մետալլուրգ» թիմի հետ և հաղթել է 3:2 հաշվով։ Մարզադաշտը օգտագործվել է նաև հեծանվավազքի և մոտոցիկլետների մրցավազքի համար։ Из-за нехватки мест во время аншлагов на треке устанавливали скамейки для зрителей, которые привозили из разных парков и скверов города. Տրիբունաների տակ կային մարզասրահներ, հանդերձարաններ, բժիշկների կաբինետներ, երկու հրաձգարաններ և տեխնիկական սպասարկման սենյակներ։ Մարզադաշտը սկսեց ընդունել ԽՍՀՄ ֆուտբոլի առաջնությունների եզրափակիչները, թեթև ատլետիկայի և չմշկային սպորտի համամիութենական առաջնությունները։ 1931 թվականի օգոստոսի 20-ին ԽՍՀՄ հավաքականը հանդիպել է Թուրքիայի հավաքականի հետ և հաղթել է։ 1933 թվականին մարզադաշտն առաջին անգամ ընդունել է ԽՍՀՄ գնդակով հոկեյի առաջնության հանդիպումները։ 1934 թվականի աշնանը սկսվեց ասպարեզի վերակառուցումը և երկրորդ փուլի կառուցումը։ եծանիվների և մոտոցիկլետների մրցուղիները հանվեցին, դաշտը խորացվեց երեք մետրով և ավարտվեց տրիբունաների ստորին հարկը։ Մարզադաշտի տեղավորելիությունը հասել է 53,445 տեղի։ Տրիբունների տակ գտնվող տարածքներում ստեղծվել են լրացուցիչ դահլիճներ։

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին մարզադաշտում զինվորները վերապատրաստվում էին և սկսեցին ձևավորվել հատուկ նշանակության առանձին մոտոհրաձգային ջոկատներ։ Շենքերում անցկացվում էին դիպուկահարների և հրաձգողների մարզումներ։ Մարզադաշտն ինքնին քողարկված էր օդային հարձակումներից, դրա վրա ծառեր էին տնկվել։

1964 թվականին մարզադաշտում տեղադրվել է էլեկտրոնային լուսատախտակ։ 1970-ականների վերջին նրա մոտ կառուցվել են լուսավորության չորս աշտարակներ, որոնք թույլ են տվել հեռուստահաղորդումներ կատարել գունավոր պատկերներով։ 1980 թվականի Օլիմպիական խաղերի ժամանակ մարզադաշտը հյուրընկալել է ֆուտբոլի մրցաշարի 7 հանդիպում, այդ թվում՝ 3 հանդիպում ԽՍՀՄ հավաքականի մասնակցությամբ[64][65][66]։ 1985 թվականից մարզադաշտի տնօրենն է Օլեգ Տոչելովիչը[67]։

1980-ական թվականների վերջից մարզադաշտը սկսեց օգտագործվել համերգների անցկացման համար։ Ամենախոշորը տեղի է ունեցել 1996 թվականին Մայքլ Ջեքսոնի ելույթի ժամանակ։

1998 թվականի մրցաշրջանի մեկնարկից առաջ մարզադաշտում փայտե նստարանները փոխարինվել են պլաստիկե աթոռներով, որից հետո տեղը կրճատվել է մինչև 36,000 հանդիսատեսով։

1990-ականների սկզբին ակումբի գործադիր տնօրեն Նիկոլայ Տոլստիխը որոշել է վերակառուցել «Դինամո» արենան։ Ներդրողներ են գտնվել, մարզադաշտի նախագիծը պատրաստ է ու համաձայնեցվել է Մոսկվայի քաղաքապետարանի հետ։ Սակայն հողային վեճերի պատճառով շինարարությունը հետաձգվեց։ 2009 թվականի սկզբին սկսվել է մարզադաշտի հիմնովին վերակառուցումը։ Հին տրիբունաները քանդվել են։ Պատերի արտաքին պարիսպը չի խախտվել։ Մի քանի մրցաշրջանով ակումբը տեղափոխվեց «Խիմկի Արենա»։

Հյուսիսային տրիբունայի մուտքի մոտ կանգնեցրած է Լև Յաշինի հուշարձանը։ 2008 թվականին մարզադաշտը դարձավ 80 տարեկան, նոյեմբերի 22-ին ասպարեզում կայացավ «Դինամո»-ի հրաժեշտի հանդիպումը

«ՎՏԲ Արենա պարկ» անվանումով նոր մարզադաշտը պետք է բացվեր 2017 թվականի հոկտեմբերի 22-ին[68]։ Աշխատանքների ավարտից հետո ասպարեզի տարողությունը կկազմի 26319 հանդիսատես[69]։ Ամբողջ մարզադաշտը կարժենա մոտավորապես 9 միլիարդ ռուբլի[70]։ «ՎՏԲ Արենա Պարկ» կոմպլեքսի ընդհանուր արժեքը գնահատվել է 60 միլիարդ ռուբլի։ Շինարարության ֆինանսավորումն իրականացվում է ՎՏԲ բանկի միջոցներով և մի շարք արտասահմանյան բանկերի ներդրումներով։

Նախագծի գաղափարը պատկանում է հոլանդացի Էրիկ վան Էգերատին և ռուսաստանցի Միխայիլ Պոսոխինին՝ «Մոսպրոեկտ-2» ինստիտուտի ղեկավարին։ Նախագիծը վերջնական տեսքի բերելու համար հրավիրվել էր աշխարհի լավագույն սպորտային ճարտարապետներից մեկը՝ Դևիդ Մանիկան։

Մարզումային բազա

խմբագրել

«Նովոգորսկ-Դինամո» ուսումնա-մարզական բազան բացվել է 2008 թվականի մայիսի 14-ին։ Կառուցման համար առաջին քարը դրվել է 2003 թվականի հունիսի 23-ին։ Աշխատանքներն իրականացվել են մինչև 2005 թվականը, այնուհետև 2007 թվականի նոյեմբերից մինչև 2008 թվականը[71]։ Բազան ունի 3 ֆուտբոլի դաշտ, որոնցից երկուսը բնական խոտածածկով են, իսկ մեկը՝ արհեստական։

Ակումբի ռեկորդակիրներ

խմբագրել

Ռեկորդակիր խաղացողներ

խմբագրել
Խաղերի քանակով ակումբի ռեկորդակիրներ
Խաղացող
Խաղեր
  Ալեքսանդր Նովիկով 395
  Ալեքսանդր Մախովիկով 363
  Լև Յաշին 358
  Անտոն Շունին 356
  Վալերի Մասլով 351
  Սերգեյ Նիկուլին 336
  Գեննադիյ Եվրյուժիխին 334
  Վիկտոր Անիչկին 322
   Անդրեյ Կոբելև 311
  Ալեքսեյ Պետրուշին 305
Ակումբի պատմության լավագույն ռմբարկուներ
Խաղացող
Գոլեր
  Սերգեյ Սոլովյով 152
  Կոստանտին Բեսկով 116
  Վալերի Գազզաև 87
  Օլեգ Տերյոխին 79
  Վասիլի Տրոֆիմով 77
  Վասիլի Կարցև 73
  Իգոր Չիսլենկո 73
  Վլադիմիր Կոզլով 73
  Վլադիմիր Իլյին 70
  Վլադիմիր Սավդունին 70

«Դինամո»-ի ռեկորդակիրներ ԽՍՀՄ առաջնություններում

խմբագրել

Ռեկորդակիրներ անցկացված խաղերի թվով

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Խաղեր
1 Ալեքսանդր Նովիկով 1975-1987 327
2 Լև Յաշին 1950-1970 326
3 Վալերի Մասլով 1961-1971 319
4 Ալեքսանդր Մախովիկով 1970-1983 287
5 Գեննադիյ Եվրյուժիխին 1966-1976 283
6 Վիկտոր Անիչկին 1960-1972 282
7 Սերգեյ Նիկուլին 1969-1984 280
8 Վիկտոր Ցարյով 1955-1966 279
9 Ալեքսեյ Պետրուշին 1970-1981 244
10 Իգոր Չիսլենկո 1957-1970 229

Լավագույն ռմբարկուներ

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Գոլեր
1 Սերգեյ Սոլովյով 1940-1952 135
2 Կոստանտին Բեսկով 1941-1954 95
3 Վասիլի Կարցև 1945-1951 72
4 Վալերի Գազզաև 1979-1985 70
6 Վասիլի Տրոֆիմով 1939-1953 69
5 Իգոր Չիսլենկո 1957-1970 68
7 Վլադիմիր Իլյին 1946-1957 63
8 Վլադիմիր Սավդունին 1945-1966 63
9 Վլադիմիր Կոզլով 1967-1976 58
10 Գեննադիյ Եվրյուժիխին 1966-1976 54

«Դինամո»-ի ռեկորդակիրներ Ռուսաստանի առաջնություններում

խմբագրել

Ռեկորդակիրներ անցկացված խաղերի թվով

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Խաղեր
1   Անտոն Շունին 2007- 334
2   Ալեքսանդր Տոչիլին 1995-2008 239
3   Լեանդրո Ֆերնանդես 2006-2014 208
4   Վլադիմիր Գրանատ 2007-2014 190
5   Ալեքսանդր Կոկորին 2008-2013, 2013-2015 171
6   Իգոր Սեմշով 2006-2008, 2010-2013 167
7   Յուրի Կովտուն 1993-1998 156
8   Սերգեյ Նեկրասով 1992-1999 149
9   Յուկ Ուիլկշիր 2008-2014, 2016-2017 148
10   Օլեգ Տերյոխին 1995-1999 146

Լավագույն ռմբարկուներ

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Գոլեր
1   Օլեգ Տերյոխին 1995-1999 67
2   Քևին Կուրանյի 2010-2015 50
3-4   Իգոր Սիմուտենկով 1990-1994 41
  Ալեքսանդր Կոկորին 2008-2013, 2013-2015 41
5   Դմիտրի Չերիշև 1993-1996 37
6-7   Իգոր Սեմշով 2006-2008, 2010-2013 36
  Կիրիլ Պանչենկո 2016-2020 36
8   Անդրեյ Կոբելև 1992, 1995-1998, 2002 28
9   Կոստանտին Տյուկավին 2020- 26
10   Դմիտրիյ Բուլիկին 2001-2007 24

«Դինամո»-ի ռեկորդակիրներ եվրոգավաթում

խմբագրել

Ռեկորդակիրներ անցկացված խաղերի թվով

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Խաղեր
1     Անդրեյ Կոբելև 1985-1992, 1995-1998, 2002 29
2   Ալեքսանդր Մախովիկով 1970-1983 28
3-4   Ալեքսանդր Նովիկով 1975-1987 24
  Սերգեյ Նեկրասով 1992-1999 24
5   Ռոլան Գուսև 1994-2001 21
6-7   Անդրեյ Յակուբիկ 1968-1979, 1980 20
  Յուրի Կովտուն 1993-1998 20
8   Ալեքսեյ Պետրուշին 1970-1981 19
9-11   Ալեքսանդր Մինաև 1976-1984 18
  Ալեքսանդր Կոկորին 2008-2013, 2013-2015 18
  Քևին Կուրանյի 2010-2015 18

Լավագույն ռմբարկուներ

# Ֆուտբոլիստ Շրջան Գոլեր
1   Օլեգ Տերյոխին 1995-1999 8
2   Վալերի Գազզաև 1979-1985 7
3-4     Անդրեյ Կոբելև 1985-1992, 1995-1998, 2002 6
  Ալեքսանդր Կոկորին 2008-2013, 2013-2015 6
5-7   Վլադիմիր Կոզլով 1967-1976 5
  Իգոր Սիմուտենկով 1990-1994 5
  Քևին Կուրանյի 2010-2015 5
8-10   Նիկոլայ Կոլեսով 1973-1980 4
  Վլադիմիր Կազաչյոնոկ 1976-1978 4
  Ալեքսեյ Իոնով 2013-2017 4

Հայտնի խաղացողներ

խմբագրել

Ֆուտբոլիստներ, որոնք ակումբի կազմում անցկացրել են 100 և ավելի հանդիպում

խմբագրել

Ակումբի կազմում 100 և ավելի հանդիպում անցկացրած ֆուտբոլիստների ցուցակ. Հաշվի են առնվում միայն պաշտոնական մրցաշարերի հանդիպումները (ԽՍՀՄ առաջնություն, ԽՍՀՄ գավաթ, Ռուսաստանի առաջնություն, Ռուսաստանի գավաթ, ՖԱԼ առաջնություն, Համամիութենական կոմիտեի մրցանակ, պրեմիեր-Լիգայի գավաթ, ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա, ՈՒԵՖԱ Գավաթ, ՈՒԵՖԱ Եվրոպայի Լիգա, ՈՒԵՖԱ գավաթակիրների գավաթ, Ինտերտոտոյի գավաթ).

Գրականություն

խմբագրել
  • А.С. Перель «Динамо» (Москва) — М: Красное знамя, 1941. — 17 с. — (Футбол. Команда мастеров). — 10 000 экз.
  • Лев Кассиль 19:9 = Девятнадцать на девять. Футболисты московского «Динамо» в Англии — М: Молодая гвардия, 1946. — 88 с. — 50 000 экз.
  • Н. Семячкина «Динамо» (Москва) — М: Московский большевик, 1948. — 24 с. — (Участники первенства СССР по футболу). — 100 000 экз.
  • Д.И. Самойлов «Динамо» Москва — М: Физкультура и спорт, 1949. — 35 с. — (Наши футболисты). — 50 000 экз.
  • Э. А. Пендер-Бугровский, В. С. Набутов Мастера Футбола: «Динамо» (Москва) — Ленинград: Физкультура и спорт, 1949. — 20 с. — ("Спорт в СССР"). — 25 000 экз.
  • Владимир Кузьмич Верхолашин Динамовцы — М: Физкультура и спорт, 1960. — 240 с. — 50 000 экз.
  • Под общей редакцией Валерия Изидоровича Винокурова «Динамо» (Москва) - 67 — М: МГС «Динамо», 1968. — 248 с. — 20 000 экз.
  • Под общей редакцией Валерия Изидоровича Винокурова «Динамо» (Москва) - 68 — М: МГС «Динамо», 1970. — 256 с. — 15 000 экз.
  • Валерий Изидорович Винокуров, Олег Сергеевич Кучеренко «Динамо» (Москва) — М: Физкультура и спорт, 1973. — 184 с. — (Библиотечка футбольного болельщика). — 100 000 экз.
  • Под общей редакцией Валерия Изидоровича Винокурова «Динамо» (Москва) - 1969-70 — М: МГС «Динамо», 1974. — 264 с. — 20 000 экз.
  • А. Чуркин «Динамо» (Москва) в Еврокубках (1971/72-1993/94) все протоколы, Ֆթ խաղացողи, цифры, соперники — М: АЗА-пресс, 1994. — 32 с. — 5100 экз.
  • И.С. Добронравов, О.Б. Медведев, С.Ю. Поляков, В.А. Филиппов, Ю.К. Шейн, М.И. Щеглов. 19:9 взгляд сквозь годы — Москва: Петровский Парк, 2000. — 160 с. — 1500 экз. — ISBN 5-901473-01-9
  • Игорь Степанович Добронравов На бессрочной службе футболу. — М: Два Мира Прин, 2000. — 704 с. — 1000 экз. — ISBN 5-901245-02-4
  • Игорь Стуров «Динамо» Москва (1936-2001) — Профиздат. — М, 2001. — 80 с. — (Кто есть кто).
  • Добронравов Игорь Степанович, Иван Добров, Дмитрий Иванов, Олег Медведев, Андрей Сергеев. 10 лет футбольный клуб «Динамо» (Москва) — М: Петровский парк, 2001. — 30 с.
  • «Футбольный Клуб «Динамо» (Москва)» Путь Капитана. К 70-летию заслуженного мастера спорта и заслуженного тренера РСФСР Виктора Григорьевича Царёва — М: Петровский парк, Русское Деловое Агентство, 2001. — 30 с.
  • Михаил Исаакович Щеглов «Динамо» (Москва) — Терра-Спорт. — М, 2002. — 464 с. — (Клубы России). — 5000 экз. — ISBN 5-93127-198-8
  • Виктор Алексеевич Соколов 1 // Всё о «Динамо» (Москва) — Челябинск: Клуб любителей футбола, 2001. — 40 с. — 100 экз.
  • Виктор Алексеевич Соколов 2 // Всё о «Динамо» (Москва) — Челябинск: Клуб любителей футбола, 2002. — 58 с. — 100 экз.
  • Виктор Алексеевич Соколов 3 // Всё о «Динамо» (Москва) — Челябинск: Клуб любителей футбола, 2003. — 64 с. — 50 экз.
  • Александр Викторович Бедов Бомбардир из «Динамо». Спортивный путь Василия Карцева — М: Новое дело, 2003. — 64 с. — 500 экз. — ISBN 5-98107-009-9
  • Валерий Григорьевич Урин, Игорь Степанович Добронравов, Андрей Георгиевич Сергеев Крутые повороты судьбы. К 70 – летию Валерия Григорьевича Урина — М: Книжный клуб, 2004. — 80 с. — 500 экз. — ISBN 5-93607-036-0
  • Константин Иванович Бесков, Юрий Васильевич Волков Два века с московским «Динамо». Воспоминания на память. Книга 1 — М: Русское Деловое Агентство, 2004. — 624 с. — 3000 экз. — ISBN 5-900349-08-X
  • Михаил Исаакович Щеглов Из жизни Валерия Маслова, хоккеиста и футболиста — М: Новое дело, 2005. — 208 с. — 3000 экз. — ISBN 5-98107-018-8
  • Павел Николаевич Алёшин «Динамо» на всю жизнь — М: Новое дело, 2005. — 128 с. — 1000 экз.
  • Олег Валерьевич Винокуров Зелёное небо, бело-голубое крыло, или История полётов Владимира Рыжкина на динамовских флангах — Книжный клуб. — М, 2006. — 128 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 500 экз. — ISBN 5-7542-0134-6
  • Овидий Павлович Баженов, Игорь Степанович Добронравов, Сергей Юрьевич Поляков, Александр Максимович Соскин «Спартак» Москва «Динамо». Великое противостояние. Все матчи в чемпионатах СССР.1936-1991 годы (Москва) — М: Книжный клуб, 2006. — 240 с. — 1000 экз. — ISBN 5-7542-0137-0
  • Геннадий Александрович Гусаров Футбол моей жизни: праздники и будни. Размышления о жизни, судьбе, футболе, друзьях и соперниках — М: Книжный Клуб Сервис, 2008. — 200 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 500 экз. — ISBN 978-5-86541-019-5
  • Константин Иванович Бесков, Юрий Васильевич Волков Два века с московским «Динамо». Воспоминания на память. Книга 1 — Издание второе. Переработанное и дополненное. — М: Русское Деловое Агентство, 2008. — 624 с. — 3000 экз. — ISBN 5-900349-09-8
  • Сергей Поляков «Юбилей и не только» Специальный выпуск общественного пресс-центра московского «Динамо» — М: Пресс-центра московского «Динамо», 2009. — 57 с. — 200 экз.
  • Павел Николаевич Алёшин. «Динамо» снова — класс! «Динамо» снова — сила! — М: Эксмо, 2009. — 384 с. — (Спорт. Настольная книга болельщика). — 5000 экз. — ISBN 978-5-699-35317-0
  • Игорь Степанович Добронравов, Андрей Георгиевич Сергеев Футбольная школа московского «Динамо» имени Л.И. Яшина. 1957-2007. История, турниры, результаты, Ֆթ խաղացողи и тренеры. — М: Новые технологии, 2009. — 512 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-86541-024-9
  • Эдуард Николаевич Мудрик Полвека с «Динамо» — М, 2009. — 144 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 300 экз.
  • Мамедов Алекпер Амирович «Что наша жизнь? Игра!» Воспоминания и размышления — М, 2010. — 384 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 500 экз. — ISBN 978-5-86541-025-6
  • Юрий Константинович Кузнецов Годы мои золотые — М, 2011. — 160 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 300 экз.
  • Александр Бояренко, Сергей Иващенко, Александр Кабанец, Виталий Конончук, Александр Латул, Михаил Потапенко, Владимир Соснин «Динамо» (Москва) в классе «А» 1952 год — Днепропетровск, 2011. — 45 с. — («ИСФ» История Советского Футбола). — по мере необходимости экз.
  • Александр Бояренко, Сергей Иващенко, Александр Кабанец, Виталий Конончук, Михаил Потапенко, Владимир Соснин, Игорь Стрекашов, Владимир Шкробышев «Динамо» (Москва) в классе «А» 1953 год — Днепропетровск, 2011. — 61 с. — («ИСФ» История Советского Футбола). — по мере необходимости экз.
  • Александр Бояренко, Сергей Иващенко, Александр Кабанец, Виталий Конончук, Михаил Потапенко, Владимир Соснин, Владимир Шкробышев «Динамо» (Москва) в классе «А» 1954 год — Днепропетровск, 2011. — 61 с. — («ИСФ» История Советского Футбола). — по мере необходимости экз.
  • Михаил Исаакович Щеглов Аркадий Николаев — М, 2012. — 34 с.
  • Овидий Баженов, Игорь Добронравов, Юрий Кошель, Сергей Поляков, Михаил Щеглов Футбольный клуб «Динамо» (Москва): Дублирующий состав. 1945-2010. История, турниры, результаты, Ֆթ խաղացողи и тренеры. — М, 2013. — 612 с. — 200 экз.
  • Михаил Исаакович Щеглов Воплощённая мечта Владимира Козлова — М, 2013. — 184 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 300 экз.
  • «Футбольный Клуб «Динамо» (Москва)» Футбольная азбука. «Футбольного клуба «Динамо-Москва» — М: kefirмолоко, 2014. — 60 с.
  • Дмитрий Данилов Есть вещи поважнее футбола — М: Рипол классик, 2015. — 320 с. — ISBN 978-5-386-08876-7
  • Михаил Исаакович Щеглов Футбольный воин Сергей Никулин — М, 2015. — 103 с. — («Динамо» Москва. Футболисты великой команды). — 300 экз.
  • Павел Алёшин Великолепная «семёрка» — Городец. — М, 2016. — 272 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5906815-28-6
  • Овидий Баженов, Юрий Кошель, Глеб Петров, Сергей Поляков, Михаил Щеглов Биография футбольной команды московского «Динамо» 1923-1935 годы — М, 2018. — 176 с.
  • Соскин Алексанлр Максимович Непревзойдённый Лев Яшин. — М.: Продюсерский центр «Динамо», 2018. — 416 с. — (Легенды и судьбы). — 3000 экз. — ISBN 978-5-9907258-8-1
  • Алексей Пименов По ту сторону футбола — М: ЛитГОСТ, 2018. — 176 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-600-02160-0
  • Овидий Баженов, Юрий Кошель, Глеб Петров, Сергей Поляков, Михаил Щеглов Биография футбольной команды московского «Динамо» 1936-1950 годы — М, 2019. — 272 с.
  • Михаил Исаакович Щеглов Футбольный режиссёр Константин Бесков — М: Продюсерский центр «Динамо», 2020. — 728 с. — (Легенды и судьбы). — 1500 экз. — ISBN 978-5-6044525-2-3
  • Овидий Баженов, Юрий Кошель, Глеб Петров, Сергей Поляков, Михаил Щеглов Биография футбольной команды московского «Динамо» 1951-1960 годы — М, 2020. — 240 с.
  • Павел Николаевич Алёшин Академик футбола Михаил Якушин — М: Продюсерский центр «Динамо», 2021. — 576 с. — (Легенды и судьбы). — 1500 экз. — ISBN 978-5-6044525-3-0
  • Юрий Кутузов Московского «Динамо»: век первый — М, 2021. — 671 с. — 54 экз. — ISBN 978-5-907292-41-3
  • Павел Николаевич Алёшин Бермудский треугольник Игоря Численко — М: Продюсерский центр «Динамо», 2021. — 416 с. — ("Легенды и судьбы"). — 1000 экз. — ISBN 978-5-6044525-7-8
  • Михаил Исаакович Щеглов Тренер чемпионов Гавриил Качалин — М: Продюсерский центр «Динамо», 2021. — 624 с. — ("Легенды и судьбы"). — 1000 экз. — ISBN 978-5-6044525-6-1

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Достижения Динамо Киев». dynamovec.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 21-ին.
  2. ↑ ««Динамо» впервые в истории вылетело из высшего дивизиона чемпионата России по футболу». ТАСС. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 21-ին.
  3. ↑ «История Общества "Динамо"». dynamo.org.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 23 июня 2019-ին.
  4. ↑ «KGB, propagande et "araignée noire" : le Dynamo Moscou, le nouveau club maudit de Mathieu Valbuena». francetvinfo.fr. 4 августа 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 23 июня 2019-ին.
  5. ↑ «Холодная голова чекиста». zen.yandex.ru (ռուսերեն). 12 июня 2018. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 8-ին.
  6. ↑ «Великие футбольные клубы. Россия. „Динамо“ (Москва)» Արխիվացված 2018-07-29 Wayback Machine // «Радио России». Эфир от 20:30 27 июля 2018.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 «История клуба». fcdynamo.ru (ռուսերեն). Վերցված է 23 июня 2019-ին.
  8. ↑ Агишев Х., Алёшин П., Ергаков В. Московский футбол. XX век. — «ВЛАДМО», 2000. — 200 с. — 2000 экз. — ISBN 5-89433-016-5
  9. ↑ «Динамо (Москва) 10 — 0 Крылья Советов (Москва)» (ռուսերեն). КЛИСФ. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  10. ↑ «Динамо (Москва) 0 — 7 Динамо (Минск)» (ռուսերեն). КЛИСФ. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  11. ↑ «Снова по новой. «Динамо» опять меняет курс и структуру». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 20-ին.
  12. ↑ «www.championat.com // Португальское прошлое «Динамо»». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 5-ին.
  13. ↑ «ФК «Динамо» лишился шансов на медали чемпионата России, уступив «Тереку»». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 27-ին.
  14. ↑ «КДК РФС присудил «Зениту» техническое поражение в матче с московским «Динамо»». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 14-ին.
  15. ↑ «Московское «Динамо» гарантировало себе участие в футбольной Лиге Европы». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 14-ին.
  16. ↑ «Идеальный пример для «Динамо»». // UEFA. 3 декабря 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.
  17. ↑ ««Динамо» на один сезон отстранено от еврокубков, в Лиге Европы-2015/16 сыграет «Рубин»». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 20-ին.
  18. ↑ «Отчёт УЕФА по делу «Динамо»: 257 миллионов евро дефицита и волна сомнений». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 3-ին.
  19. ↑ «Степашин: Более 70 % бюджета ФК «Динамо» действительно уходит на зарплаты Ֆթ խաղացողов». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 3-ին.
  20. ↑ «Борис Ротенберг покинул пост президента «Динамо»». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 17-ին.
  21. ↑ ««Динамо» подтвердило уход Аджоева с поста спортивного директора». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 2-ին.
  22. ↑ «Кто ушел из "Динамо" бесплатно. Все, что нужно знать про Гурама Аджоева». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 3-ին.
  23. ↑ ««Динамо» объявило о назначении Кобелева на пост спортивного директора». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 9-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 2-ին.
  24. ↑ ««Динамо» расторгло контракт с Черчесовым». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 13-ին.
  25. ↑ «Проничев введен в состав совета директоров ФК «Динамо» (Москва), Ротенберг — исключен». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  26. ↑ «Андрей Кобелев: «Динамо» будет стремиться попасть в тройку в чемпионате и выиграть Кубок России». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 30-ին.
  27. ↑ «Экономика «Динамо» в Петровском парке — катастрофа. Клуб жил в кредит, а деньги ВТБ, видимо, никогда не отобьются». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  28. ↑ «Базовый клуб для сборной России-2018:"чудо-команда"» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. 25 сентября 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  29. ↑ «ФК «Динамо» отправил Андрея Кобелева в отставку с поста главного тренера команды». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 10-ին.
  30. ↑ «Кто такой Чикишев, новый тренер "Динамо"» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. 12 мая 2016. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  31. ↑ «Владимир Стржалковский стал новым председателем общества «Динамо»». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  32. ↑ «ВФСО "Динамо" приняло решение купить акции одноимённого футбольного клуба у банка ВТБ». Спорт РИА Новости (ռուսերեն). 2016 թ․ դեկտեմբերի 29. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  33. ↑ «ВТБ предоставляет обществу «Динамо» спонсорский вклад в 10,6 млрд руб». Спорт РИА Новости (ռուսերեն). 2017 թ․ հունվարի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  34. ↑ «Ротенберг заявил, что долг ФК "Динамо" перед ним "никому не мешает"». ТАСС (ռուսերեն). 2017 թ․ փետրվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  35. ↑ ««Динамо-Москва» возвращается в Премьер-лигу с рекордом ФНЛ!». ФНЛ (ռուսերեն). 2017 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  36. ↑ Пресс-служба (2017 թ․ հոկտեմբերի 7). «Хохлов сменил Калитвинцева». Официальный сайт ФК «Динамо» Москва (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  37. ↑ Богдан Баёв (2018 թ․ հոկտեմբերի 6). ««Динамо» проиграло в трёх турах РПЛ подряд, не забив ни одного гола». Sports.ru (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  38. ↑ Пресс-служба (2018 թ․ մարտի 14). «Евгений Муравьев покинул «Динамо»». Официальный сайт ФК «Динамо» Москва (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  39. ↑ «ВТБ стал владельцем почти 100% акций "ФК Динамо"» (ռուսերեն). ТАСС. 30 мая 2019. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 22-ին.
  40. ↑ «Возвращение легенды: на реконструированном стадионе «Динамо» состоялся первый футбольный матч» (ռուսերեն). RT. 26 мая 2019. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 26-ին.
  41. ↑ «СМИ: «Динамо» заплатит 20 миллионов евро за форварда дортмундской «Боруссии»» (ռուսերեն). ТАСС. 5 августа 2019. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  42. ↑ «Стржалковский: стараюсь сделать "Динамо" организацией, которая отвечает за свои слова» (ռուսերեն). РИА Новости. 1 февраля 2017. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 26-ին.
  43. ↑ «Эксперт: "Динамо" нуждается в приобретении футболиста с явными лидерскими качествами» (ռուսերեն). ТАСС. 9 августа 2019. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  44. ↑ «Источник». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 27-ին.
  45. ↑ «Кирилл Новиков назначен и. о. главного тренера «Динамо»». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  46. ↑ «Комличенко перешел в «Динамо». Ֆթ խաղացող сборной России подписал контракт в прямом эфире» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. 25 января 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 11-ին.
  47. ↑ «Бывший помощник Клоппа стал спортивным директором «Динамо»» (ռուսերեն). Sportbox.ru. 1 февраля 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  48. ↑ «Никола Моро — в «Динамо»!» (ռուսերեն). Официальный сайт «Динамо». 17 августа 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 26-ին.
  49. ↑ «Сандро Шварц назначен главным тренером футбольного клуба "Динамо"» (ռուսերեն). ТАСС. 14 октября 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  50. ↑ «Бердыев и Шварц — основные кандидаты на пост главного тренера «Динамо»» (ռուսերեն). championat.com. 8 октября 2020. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 23-ին.
  51. ↑ «Юрий Белкин покидает пост президента «Динамо»» (ռուսերեն). Официальный сайт «Динамо». 28 мая 2021. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 29-ին.
  52. ↑ ««Спартак» — самый популярный клуб на российском ТВ» (ռուսերեն). Чемпионат.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 11-ին.
  53. ↑ «Посещаемость в текущем сезоне» (ռուսերեն). Footboom.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  54. ↑ «Посещаемость» (ռուսերեն). Официальный сайт РФПЛ. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  55. ↑ ««Динамо» - ЦСКА: дружба дружбой...» (ռուսերեն). Спорт-Экспресс. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 11-ին.
  56. ↑ «Спроси FCDIN» (ռուսերեն). FCDIN. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 11-ին.
  57. ↑ ««Спартак» получит 4 звезды на форму, ЦСКА и «Динамо» - по 2?» (ռուսերեն). Советский спорт. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 28-ին.
  58. ↑ «ВТБ получил 74 процента акций московского «Динамо»». // Sports.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  59. ↑ «Динамо» согласилось купить у ВТБ 74,99 % акций футбольного клуба за рубль Արխիվացված 2017-01-09 Wayback Machine // Ведомости
  60. ↑ «ВТБ купил почти 100 % акций «Динамо» за 1 рубль». // Sports.ru. 30.05.2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 7-ին.
  61. ↑ «ВТБ погасит долги «Динамо» в размере 5 млрд рублей за 8 лет». // Sports.ru. 05.06.2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 7-ին.
  62. ↑ «ВТБ выплатит «Динамо» 4,2 млрд рублей спонсорской поддержки». // Sports.ru. 06.02.2020. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 7-ին.
  63. ↑ «История стадиона «Динамо» (1928-2008)» (ռուսերեն). Официальный сайт «Динамо». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  64. ↑ «Soviet Union - Cuba 8:0 (5:0)» (անգլերեն). FIFA.com. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  65. ↑ «Soviet Union - Kuwait 2:1 (1:0)» (անգլերեն). FIFA.com. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  66. ↑ «Soviet Union - Yugoslavia 2:0 (0:0)» (անգլերեն). FIFA.com. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  67. ↑ «Футбольный клуб» (ռուսերեն). Эхо Москвы. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  68. ↑ «Строители могут приступить к первому этапу реконструкции московского стадиона «Динамо»» (ռուսերեն). ИТАР-ТАСС. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.
  69. ↑ «ВТБ Арена - Центральный стадион «Динамо»» (ռուսերեն). ВТБ Арена парк. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.
  70. ↑ «Французы построят «Динамо»» (ռուսերեն). Ведомости. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.
  71. ↑ «Учебно-тренировочная база «Новогорск-Динамо»» (ռուսերեն). Официальный сайт «Динамо». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դինամո (ֆուտբոլային ակումբ, Մոսկվա)» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դինամո_(ֆուտբոլային_ակումբ,_Մոսկվա)&oldid=10110712» էջից