Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս

Աշխարհի քարտեզը, որը ներկայացնում է անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսի կատեգորիաները (հիմնված 2018 թվականի տվյալների վրա, հրապարակված 2019 թվականին)։[1]
     0.800–1.000 (շատ բարձր)      0.700–0.799 (բարձր)      0.550–0.699 (միջին)      0.350–0.549 (ցածր)      տվյալները բացակայում են

Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (ՄՆԶԻ), ստատիկ բաղադրյալ ինդեքս է, որը ներառում է Կյանքի միջին տևողության, Կրթության մակարդակի և մեկ շնչին ընկնող միջին եկամտի ցուցիչները։ Այն երկրները, որոնք ունեն կրթության բարձր մակարդակ, կյանքի միջին սպասվող տևողությունը բարձր ցուցանիչ, կրթության բարձր մակարդակը, մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը բարձր է։ Այս ինդեքսը ստեղծվել է պակիստանցի տնտեսագետ Մահբուբ ուլ Հակի և հնդիկ տնտեսագետ Ամարտյա Սենի կողմից, որը հետագայում օգտագործվել է Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագրի Մարդկային զարգացման հաշվետու գրասենյակի կողմից հաշվելու երկրների զարգացման մակարդակը[2][3][4]։

2010 թվականին Մարդկային ներուժի զարգացման զեկույցում ներկայացվել է Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։ Մինչդեռ պարզ ՄՆԶԻ-ն մնացել է օգտակար, կարելի է ասել, որ Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը մարդկային զարգացման փաստացի մակարդակն է, իսկ ՄՆԶԻ-ն կարող է դիտարկվել որպես մարդկային զարգացման պոտենցիալի ցուցանիշ։ Այս ինդեքսը իր մեջ չի ներառում մի քանի գործոններ, ինչպիսիք են մեկ շնչին ընկնող զուտ կարողությունը կամ երկրի ապրանքների հարաբերական որակը։ Այդ իսկ պատճառով շատ զարգացած երկրներ ունի ցածր ցուցանիշներ, ինչպիսիք են Մեծ յոթնյակի երկրները[5]։

Ուլ Հակ-ի մարդկային զարգացման մասին մոտեցումը հիմք դարձավ այս ինդեքսի համար։ Մոտեցումը հիմնված էր այն բանի վրա, թե արդյոք մարդիկ իրենց կյանքում կարող են «լինել» և «անել» իրենց համար ցանկալի բաներ։ Օրինակ լինել կուշտ, ապաստանով ապահոված, առողջ․ անել ի նկատի ունի կատարել աշխատանքներ․ կրթություն ստանալ, մասնակցել ընտրություններին և համայնքային կյանքին։ Ընտրության ազատությունը հիմնաքարերից մեկն է։ Օրինակ եթե ինչ որ մեկը հրաժարվում է սնվելուց կրոնական պատճառներով ուրիշ է այն դեպքից, երբ մարդ ցանկանում է ուտել, բայց հնարավորություն չունի ձեռք բերելու, կամ երկրում սով է[6]։

ՍտեղծումԽմբագրել

ՄԶԻ-ի հիմքերը դրվել են Մարդկային ներուժի զարգացման ամենամյա զեկույցում, որը հրապարակվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագրի ենթակայության տակ գտնվող Մարդկային զարգացման հաշվետու գրասենյակի կողմից։ Այն ստեղծվել է 1990 թվականին պակիստանցի տնտեսագետ Մահբուբ ուլ Հակի կողմից, և ուներ որոշակի նպատակ տնտեսության զարգացումը համախառն եկամուտից փոխել մարդակենտրոն զարգացման։ Որպեսզի ստեղծվեն զեկույցները Մահբուբ ուլ Հակը ձևավորեց զարգացման տնտեսագետներին որոնց մեջ մտնում էին Պոլ Ստրիտենը, Ֆրանց Ստեվարդը, Գուստավ Ռանիսը, Կեյթ Գրիֆֆինը, Սուդհիր Անանդը և Մեղնադ Դեսայըը։ Նոբելյան մրցանակակիր Ամարտյա Սենը օգտագործել է Հակի աշխատությունը իր՝ մարդկային կարողությունների թեմայով աշխատության մեջ։ [4] Հաքը հավատում էր, որ մարդկային զարգացման պարզ բաղադրյալ չափման միավոր է անհրաժեշտ, որպեսզի հավաստիացնել հանրությանը, գիտական շրջաանակներին և քաղաքական գործիչներին, որ նրանք կարող են և անհրաժեշտ է, որ գնահատեն զարգացումը ոչ միայն տնտեսական զարգացմամբ, այլ նաև մարդկանց բարեկեցության աճով։

Չափումները և հաշվարկներըԽմբագրել

Նոր մեթոդ (2010 թվականից հետո)Խմբագրել

Աշխարհի քարտեզը ներկայացնող ՄԶԻ-ն կատեգորիաներով՝ հիմնված 2017 թվականի տվյալներով, հրապարկված 2018 թվականին։[7]
     0.800–1.000 (շատ բարձր)      0.700–0.799 (բարձր)      0.550–0.699 (միջին)      0.350–0.549 (ցածր)      Տվյալը հասանելի չէ

Այն հրապարակվել է 2010 թվականի նոյեմբերի 4-ին և թարմացվել է 2011 թվականի հունիսի 10-ին, 2010 թվականի մարդկային զարգացման ներուժի զեկույցում ՄՆԶԻ-ն հաշվարկվել է համատեղելով 3 չափողական միավորներ [8][9]

2010 թվականի մարդկային զարգացման զեկույցում, ՄԱԿ-ը սկեց օգտագործել ՄԶԻ-ի հաշվարկման նոր մեթոդ։ Հետևյալ երեք ցուցանիշները օգտագործվում են[10][11]։

1.Կյանքի սպսավող տևողության ինդեքս (LE)

ԿՍՏ-ն 1 է, երբ ծննդյան պահին կյանքի սպասվող տևողությունը 85-է և 0, երբ 20 է։

2. Կրթության ինդեքս (EI) [12]

2.1 Կրթության միջին տարիների ինդեքս (MYSI) [13]
15-ը դիտարկվում է որպես այս ցուցանիշի մաքսիմում մինչև 2025 թվականը։
2.2 Կրթության սպասվող տարիների ինդեքս (EYSI) (Ինդեքսը հաշվարկվում է երեխաների սպասվող տարիների քանակը, որը նա տրամադրելու է կրթությանը դպրոցում, բուհում, հետբուհական կրթության մեջ և ենթադրելով տարիքին յուրահատուկ ներգրավածության մակարդակը մնում է նույնը երեխայի կյանքում։ Կրթության սպասվող տարիների քանակը ծածկվում է 18 տարվա մեջ։
Հիմնական երկրներում տասնութը համարժեք է Մագիստրոսի մակարդակ ստանալու ժամանակահատվածին։

3. Եկամտի ինդեքս (II)

Ինդեքսը 1 է, երբ մեկ շնչին ընկնող եկամուտը (GNIpc) $75,000 է և 0, երբ $100 է։

Վերջապես ՄՆԶԻ-ն (HDI) վերը նշած երեք ցուցիչների Երկրաչափական միջինն է։

2018 թվականի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2019 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Մարդկային ներուժի զարգացման 2019 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2019 թվականի դեկտեմբերի 9-ին,որտեղ հաշվարկվել է ՄՆԶԻ-ի արժեքները 2018 թվականի համար[1]։ Ստորև ներկայացված են «շատ բարձր» ինդեքս ունեցող երկրների ցանկը․

  • Green Arrow Up Darker.svg = աճ
  • Straight Line Steady.svg = կայուն
  • decrease = հետընթաց

Հորիզոնական Երկիր ՄՆԶԻ
2018 տվյալներ (2019 զեկույց) դասակարգում
[1]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[1] 2018 տվյալներ (2019 զեկույց) դասակարգում
[1]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[1]
1 Straight Line Steady.svg Նորվեգիա Նորվեգիա 0.954 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
2 Straight Line Steady.svg Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.946 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
3 Straight Line Steady.svg Իռլանդիա Իռլանդիա 0.942 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
4 Straight Line Steady.svg Գերմանիա Գերմանիա 0.939 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
4 Green Arrow Up Darker.svg (2) Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.939 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
6 decrease (1) Ավստրալիա Ավստրալիա 0.938 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
6 Green Arrow Up Darker.svg (1) Իսլանդիա Իսլանդիա 0.938 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
8 decrease (1) Շվեդիա Շվեդիա 0.937 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
9 Straight Line Steady.svg Սինգապուր Սինգապուր 0.935 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
10 Straight Line Steady.svg Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.933 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
11 Straight Line Steady.svg Դանիա Դանիա 0.930 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
12 Straight Line Steady.svg Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.925 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
13 Straight Line Steady.svg Կանադա Կանադա 0.922 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
14 Straight Line Steady.svg Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.921 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
15 Straight Line Steady.svg Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.920 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
15 Straight Line Steady.svg Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.920 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
17 Straight Line Steady.svg Բելգիա Բելգիա 0.919 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
18 Straight Line Steady.svg Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 0.917 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
19 Straight Line Steady.svg Ճապոնիա Ճապոնիա 0.915 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
20 Straight Line Steady.svg Ավստրիա Ավստրիա 0.914 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
21 Straight Line Steady.svg Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.909 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
22 Straight Line Steady.svg Իսրայել Իսրայել 0.906 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
22 Straight Line Steady.svg Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.906 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
24 Straight Line Steady.svg Սլովենիա Սլովենիա 0.902 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
25 Straight Line Steady.svg Իսպանիա Իսպանիա 0.893 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
26 Straight Line Steady.svg Չեխիա Չեխիա 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
26 Straight Line Steady.svg Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
28 Straight Line Steady.svg Մալթա Մալթա 0.885 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
29 Straight Line Steady.svg Իտալիա Իտալիա 0.883 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
30 Straight Line Steady.svg Էստոնիա Էստոնիա 0.882 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
31 Straight Line Steady.svg Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.873 Green Arrow Up Darker.svg 0.002

Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2018 տվյալներ (2019 զեկույց) դասակարգում
[1]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[1] 2018 տվյալներ (2019 զեկույց) դասակարգում
[1]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[1]
32 Straight Line Steady.svg Հունաստան Հունաստան 0.872 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
32 Green Arrow Up Darker.svg (1) Լեհաստան Լեհաստան 0.872 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
34 Straight Line Steady.svg Լիտվա Լիտվա 0.869 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
35 Straight Line Steady.svg ԱՄԷ ԱՄԷ 0.866 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
36 Green Arrow Up Darker.svg (2) Անդորրա Անդորրա 0.857 Green Arrow Up Darker.svg 0.005
36 Straight Line Steady.svg Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 0.857 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
36 Green Arrow Up Darker.svg (1) Սլովակիա Սլովակիա 0.857 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
39 Straight Line Steady.svg Լատվիա Լատվիա 0.854 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
40 Straight Line Steady.svg Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.850 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
41 Straight Line Steady.svg Կատար Կատար 0.848 Straight Line Steady.svg
42 Straight Line Steady.svg Չիլի Չիլի 0.847 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
43 Straight Line Steady.svg Բրունեյ Բրունեյ 0.845 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
43 Straight Line Steady.svg Հունգարիա Հունգարիա 0.845 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
45 Straight Line Steady.svg Բահրեյն Բահրեյն 0.838 decrease 0.001
46 Straight Line Steady.svg Խորվաթիա Խորվաթիա 0.837 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
47 Straight Line Steady.svg Օման Օման 0.834 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
48 Straight Line Steady.svg Արգենտինա Արգենտինա 0.830 decrease 0.002
49 Straight Line Steady.svg Ռուսաստան Ռուսաստան 0.824 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
50 Green Arrow Up Darker.svg (3) Բելառուս Բելառուս 0.817 Green Arrow Up Darker.svg 0.009
50 Green Arrow Up Darker.svg (8) Ղազախստան Ղազախստան 0.817 Green Arrow Up Darker.svg 0.017
52 decrease (1) Բուլղարիա Բուլղարիա 0.816 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
52 decrease (1) Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.816 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
52 decrease (1) Ռումինիա Ռումինիա 0.816 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
55 Green Arrow Up Darker.svg (1) Պալաու Պալաու 0.814 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
56 decrease (5) Բարբադոս Բարբադոս 0.813 Straight Line Steady.svg
57 Straight Line Steady.svg Քուվեյթ Քուվեյթ 0.808 decrease 0.001
57 Green Arrow Up Darker.svg (1) Ուրուգվայ Ուրուգվայ 0.808 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
59 Straight Line Steady.svg Թուրքիա Թուրքիա 0.806 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
60 Straight Line Steady.svg Բահամներ Բահամներ 0.805 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
61 Straight Line Steady.svg Մալայզիա Մալայզիա 0.804 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
62 Straight Line Steady.svg Սեյշելյան կղզիներ Սեյշելյան կղզիներ 0.801 Green Arrow Up Darker.svg 0.001

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2019 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը [1] հասարակության մեջ մարդկային ներուժի զարգացման միջին մակարդակն է հաշվի առած անհավասարությունը․։

Դասակարգումը կապված չէ ՄՆԶԻ-ի ցուցակի հետ, քանի որ այստեղ բացակայում են որոշ երկրների տվյալներ։

  1. Նորվեգիա Նորվեգիա 0.889
  2. Իսլանդիա Իսլանդիա 0.885
  3. Ճապոնիա Ճապոնիա 0.882
  4. Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.882
  5. Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.876
  6. Շվեդիա Շվեդիա 0.874
  7. Դանիա Դանիա 0.873
  8. Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.870
  9. Իռլանդիա Իռլանդիա 0.865
  10. Ավստրալիա Ավստրալիա 0.862
  11. Գերմանիա Գերմանիա 0.861
  12. Սլովենիա Սլովենիա 0.858
  13. Չեխիա Չեխիա 0.850
  14. Բելգիա Բելգիա 0.849
  15. Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.845
  16. Ավստրիա Ավստրիա 0.843
  17. Կանադա Կանադա 0.841
  18. Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.836
  19. Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.822
  20. Էստոնիա Էստոնիա 0.818
  21. Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.815
  22. Մալթա Մալթա 0.815
  23. Սինգապուր Սինգապուր 0.810
  24. Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.809
  25. Իսրայել Իսրայել 0.809
  26. Սլովակիա Սլովակիա 0.804
  27. Լեհաստան Լեհաստան 0.801
  28. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.797
  29. Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.788
  30. Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.777
  31. Հունգարիա Հունգարիա 0.777
  32. Իտալիա Իտալիա 0.776
  33. Լատվիա Լատվիա 0.776
  34. Լիտվա Լիտվա 0.775
  35. Խորվաթիա Խորվաթիա 0.768
  36. Հունաստան Հունաստան 0.766
  37. Բելառուս Բելառուս 0.765
  38. Իսպանիա Իսպանիա 0.765
  39. Ղազախստան Ղազախստան 0.759
  40. Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.746
  41. Ռուսաստան Ռուսաստան 0.743
  42. Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.742
  43. Օման Օման 0.725
  44. Ռումինիա Ռումինիա 0.725
  45. Արգենտինա Արգենտինա 0.714
  46. Բուլղարիա Բուլղարիա 0.714
  47. Իրան Իրան 0.706
  48. Ալբանիա Ալբանիա 0.705
  49. Ուրուգվայ Ուրուգվայ 0.703
  50. Ուկրաինա Ուկրաինա 0.701
  51. Չիլի Չիլի 0.696
  52. Վրաստան Վրաստան 0.692
  53. Մավրիկիոս Մավրիկիոս 0.688
  54. Շրի Լանկա Շրի Լանկա 0.686
  55. Հայաստան Հայաստան 0.685
  56. Սերբիա Սերբիա 0.685
  57. Ադրբեջան Ադրբեջան 0.683
  58. Բարբադոս Բարբադոս 0.675
  59. Թուրքիա Թուրքիա 0.675

Լիխտենշտայնը, ԱՄԷ-ն, Անդորրան, Սաուդյան Արաբիան, Կատարը, Բրունեյը, Բահրեյնը, Պալաուն, Քուվեյթը, Բահամյան Կղզիները, Մալայզիան և Սեյշելյան կղզիները չնայած ունենալով ՄՆԶԻ-ի «շատ բարձր» ցուցանիշ, նրանց համար չի հաշվարկվել անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։

2017 թվականի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2018 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Մարդկային ներուժի զարգացման 2018 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2018 թվականի սեպտեմբերի 14-ին,որտեղ հաշվարկվել է ՄՆԶԻ-ի արժեքները 2018 թվականի համար։ Ստորև ներկայացված են «շատ բարձր» ինդեքս ունեցող երկրների ցանկը[14]։

  • Green Arrow Up Darker.svg = աճ
  • Straight Line Steady.svg = կայուն
  • decrease = հետընթաց

Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2017 տվյալներ (2018 զեկույց) դասակարգում
[7]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[7] 2017 տվյալներ (2018 զեկույց) դասակարգում[7] Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[7]
1 Straight Line Steady.svg Նորվեգիա Նորվեգիա 0.953 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
2 Straight Line Steady.svg Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.944 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
3 Straight Line Steady.svg Ավստրալիա Ավստրալիա 0.939 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
4 Straight Line Steady.svg Իռլանդիա Իռլանդիա 0.938 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
5 decrease (1) Գերմանիա Գերմանիա 0.936 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
6 Straight Line Steady.svg Իսլանդիա Իսլանդիա 0.935 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
7 Green Arrow Up Darker.svg (1) Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.933 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
7 Straight Line Steady.svg Շվեդիա Շվեդիա 0.933 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
9 decrease (1) Սինգապուր Սինգապուր 0.932 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
10 Straight Line Steady.svg Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.931 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
11 decrease (1) Դանիա Դանիա 0.929 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
12 Straight Line Steady.svg Կանադա Կանադա 0.926 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
13 decrease (1) Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.924 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
14 Straight Line Steady.svg Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.922 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
15 Straight Line Steady.svg Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.920 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
16 Straight Line Steady.svg Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.917 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
17 decrease (1) Բելգիա Բելգիա 0.916 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
17 decrease (1) Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 0.916 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
19 Straight Line Steady.svg Ճապոնիա Ճապոնիա 0.909 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
20 Straight Line Steady.svg Ավստրիա Ավստրիա 0.908 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
21 Straight Line Steady.svg Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.904 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
22 Straight Line Steady.svg Իսրայել Իսրայել 0.903 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
22 Green Arrow Up Darker.svg (1) Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.903 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
24 Straight Line Steady.svg Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.901 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
25 Straight Line Steady.svg Սլովենիա Սլովենիա 0.896 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
26 Straight Line Steady.svg Իսպանիա Իսպանիա 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
27 Straight Line Steady.svg Չեխիա Չեխիա 0.888 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
28 Straight Line Steady.svg Իտալիա Իտալիա 0.880 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
29 Straight Line Steady.svg Մալթա Մալթա 0.878 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
30 Straight Line Steady.svg Էստոնիա Էստոնիա 0.871 Green Arrow Up Darker.svg 0.003

Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2017 տվյալներ (2018 զեկույց) դասակարգում
[7]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[7] 2017 տվյալներ (2018 զեկույց) դասակարգում
[7]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[7]
31 decrease (1) Հունաստան Հունաստան 0.870 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
32 Straight Line Steady.svg Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.869 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
33 Green Arrow Up Darker.svg (1) Լեհաստան Լեհաստան 0.865 Green Arrow Up Darker.svg 0.005
34 decrease (1) ԱՄԷ ԱՄԷ 0.863 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
35 Straight Line Steady.svg Անդորրա Անդորրա 0.858 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
35 Green Arrow Up Darker.svg (1) Լիտվա Լիտվա 0.858 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
37 decrease (1) Կատար Կատար 0.856 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
38 Green Arrow Up Darker.svg (1) Սլովակիա Սլովակիա 0.855 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
39 Green Arrow Up Darker.svg (1) Բրունեյ Բրունեյ 0.853 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
39 decrease (1) Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 0.853 decrease 0.001
41 Green Arrow Up Darker.svg (2) Լատվիա Լատվիա 0.847 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
41 Green Arrow Up Darker.svg (1) Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.847 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
43 decrease (2) Բահրեյն Բահրեյն 0.846 Straight Line Steady.svg
44 Straight Line Steady.svg Չիլի Չիլի 0.843 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
45 Straight Line Steady.svg Հունգարիա Հունգարիա 0.838 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
46 Straight Line Steady.svg Խորվաթիա Խորվաթիա 0.831 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
47 Straight Line Steady.svg Արգենտինա Արգենտինա 0.825 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
48 decrease (1) Օման Օման 0.821 decrease 0.001
49 Straight Line Steady.svg Ռուսաստան Ռուսաստան 0.816 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
50 Straight Line Steady.svg Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.814 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
51 decrease (1) Բուլղարիա Բուլղարիա 0.813 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
52 Straight Line Steady.svg Ռումինիա Ռումինիա 0.811 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
53 Green Arrow Up Darker.svg (1) Բելառուս Բելառուս 0.808 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
54 decrease (1) Բահամներ Բահամներ 0.807 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
55 Green Arrow Up Darker.svg (1) Ուրուգվայ Ուրուգվայ 0.804 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
56 decrease (1) Քուվեյթ Քուվեյթ 0.803 decrease 0.001
57 Straight Line Steady.svg Մալայզիա Մալայզիա 0.802 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
58 decrease (1) Բարբադոս Բարբադոս 0.800 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
58 Green Arrow Up Darker.svg (2) Ղազախստան Ղազախստան 0.800 Green Arrow Up Darker.svg 0.003

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2018 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը [15] հասարակության մեջ մարդկային ներուժի զարգացման միջին մակարդակն է հաշվի առած անհավասարությունը․։

Դասակարգումը կապված չէ ՄՆԶԻ-ի ցուցակի հետ, քանի որ այստեղ բացակայում են որոշ երկրների տվյալներ։

  1. Իսլանդիա Իսլանդիա 0.878
  2. Ճապոնիա Ճապոնիա 0.876
  3. Նորվեգիա Նորվեգիա 0.876
  4. Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.871
  5. Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.868
  6. Շվեդիա Շվեդիա 0.864
  7. Գերմանիա Գերմանիա 0.861
  8. Ավստրալիա Ավստրալիա 0.861
  9. Դանիա Դանիա 0.860
  10. Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.857
  11. Իռլանդիա Իռլանդիա 0.854
  12. Կանադա Կանադա 0.852
  13. Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.846
  14. Սլովենիա Սլովենիա 0.846
  15. Չեխիա Չեխիա 0.840
  16. Բելգիա Բելգիա 0.836
  17. Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.835
  18. Ավստրիա Ավստրիա 0.835
  19. Սինգապուր Սինգապուր 0.816
  20. Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.811
  21. Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.809
  22. Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.808
  23. Մալթա Մալթա 0.805
  24. Սլովակիա Սլովակիա 0.797
  25. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.797
  26. Էստոնիա Էստոնիա 0.794
  27. Իսրայել Իսրայել 0.787
  28. Լեհաստան Լեհաստան 0.787
  29. Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.773
  30. Հունգարիա Հունգարիա 0.773
  31. Իտալիա Իտալիա 0.771
  32. Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.769
  33. Լատվիա Լատվիա 0.759
  34. Լիտվա Լիտվա 0.757
  35. Խորվաթիա Խորվաթիա 0.756
  36. Բելառուս Բելառուս 0.755
  37. Իսպանիա Իսպանիա 0.754
  38. Հունաստան Հունաստան 0.753
  39. Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.741
  40. Ռուսաստան Ռուսաստան 0.738
  41. Ղազախստան Ղազախստան 0.737
  42. Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.732
  43. Ռումինիա Ռումինիա 0.717
  44. Բուլղարիա Բուլղարիա 0.710
  45. Չիլի Չիլի 0.710
  46. Արգենտինա Արգենտինա 0.707
  47. Իրան Իրան 0.707
  48. Ալբանիա Ալբանիա 0.706
  49. Ուկրաինա Ուկրաինա 0.701
  50. Ուրուգվայ Ուրուգվայ 0.689
  51. Մավրիկիոս Մավրիկիոս 0.683
  52. Վրաստան Վրաստան 0.682
  53. Ադրբեջան Ադրբեջան 0.681
  54. Հայաստան Հայաստան 0.680
  55. Բարբադոս Բարբադոս 0.669

Լիխտենշտայնը, ԱՄԷ-ն, Անդորրան, Սաուդյան Արաբիան, Կատարը, Բրունեյը, Բահրեյնը, Քուվեյթը, Բահամյան Կղզիները, Մալայզիան և Սեյշելյան կղզիները չնայած ունենալով ՄՆԶԻ-ի «շատ բարձր» ցուցանիշ, նրանց համար չի հաշվարկվել անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։

2015 թվականի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2016 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Մարդկային ներուժի զարգացման 2015 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2016 թվականի մարտի 21-ին,որտեղ հաշվարկվել է ՄՆԶԻ-ի արժեքները 2016 թվականի համար։ Ստորև ներկայացված են «շատ բարձր» ինդեքս ունեցող երկրների ցանկը[16]։

  • Green Arrow Up Darker.svg = աճ
  • Straight Line Steady.svg = կայուն
  • decrease = հետընթաց
Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2015 տվյալներ (2016 զեկույց) դասակարգում
[17]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[17] 2015 տվյալներ (2016 զեկույց) դասակարգում
[17]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[17]
1 Straight Line Steady.svg Նորվեգիա Նորվեգիա 0.949 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
2 Straight Line Steady.svg Ավստրալիա Ավստրալիա 0.939 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
2 Straight Line Steady.svg Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.939 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
4 Green Arrow Up Darker.svg (2) Գերմանիա Գերմանիա 0.926 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
5 Green Arrow Up Darker.svg (1) Դանիա Դանիա 0.925 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
5 Green Arrow Up Darker.svg (6) Սինգապուր Սինգապուր 0.925 Green Arrow Up Darker.svg 0.013
7 decrease (1) Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.924 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
8 Straight Line Steady.svg Իռլանդիա Իռլանդիա 0.923 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
9 Green Arrow Up Darker.svg (7) Իսլանդիա Իսլանդիա 0.921 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
10 decrease (1) Կանադա Կանադա 0.920 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
10 decrease (2) Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.920 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
12 Straight Line Steady.svg Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.917 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
13 decrease (4) Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.915 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
14 Green Arrow Up Darker.svg (1) Շվեդիա Շվեդիա 0.913 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
15 decrease (1) Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 0.912 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
16 decrease (4) Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.909 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
17 Green Arrow Up Darker.svg (3) Ճապոնիա Ճապոնիա 0.903 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
18 Straight Line Steady.svg Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.901 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
19 Straight Line Steady.svg Իսրայել Իսրայել 0.899 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
20 Straight Line Steady.svg Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.898 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
21 Green Arrow Up Darker.svg (1) Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.897 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
22 decrease (1) Բելգիա Բելգիա 0.896 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
23 Straight Line Steady.svg Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.895 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
24 Straight Line Steady.svg Ավստրիա Ավստրիա 0.893 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
25 Green Arrow Up Darker.svg (2) Իսպանիա Իսպանիա 0.892 Green Arrow Up Darker.svg 0.005
26 Straight Line Steady.svg Սլովենիա Սլովենիա 0.890 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
27 Green Arrow Up Darker.svg (1) Իտալիա Իտալիա 0.887 Green Arrow Up Darker.svg 0.006
28 Straight Line Steady.svg Չեխիա Չեխիա 0.878 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
29 Straight Line Steady.svg Հունաստան Հունաստան 0.866 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
30 Green Arrow Up Darker.svg (10) Սլովակիա Սլովակիա 0.865 Green Arrow Up Darker.svg 0.020
31 Green Arrow Up Darker.svg (1) Էստոնիա Էստոնիա 0.865 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
32 Straight Line Steady.svg Անդորրա Անդորրա 0.858 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
33 Green Arrow Up Darker.svg (1) Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.856 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
33 Green Arrow Up Darker.svg (2) Մալթա Մալթա 0.856 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
33 Straight Line Steady.svg Կատար Կատար 0.856 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
36 Straight Line Steady.svg Լեհաստան Լեհաստան 0.855 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
37 Straight Line Steady.svg Լիտվա Լիտվա 0.848 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
38 Green Arrow Up Darker.svg (4) Չիլի Չիլի 0.847 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
38 Straight Line Steady.svg Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 0.847 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
41 Straight Line Steady.svg Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.843 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
42 Straight Line Steady.svg ԱՄԷ ԱՄԷ 0.840 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
43 Straight Line Steady.svg Հունգարիա Հունգարիա 0.836 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
44 Straight Line Steady.svg Լատվիա Լատվիա 0.830 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
45 decrease (5) Արգենտինա Արգենտինա 0.827 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
45 Green Arrow Up Darker.svg (1) Խորվաթիա Խորվաթիա 0.827 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
47 decrease (1) Բահրեյն Բահրեյն 0.824 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
48 Green Arrow Up Darker.svg (1) Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.807 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
49 decrease (1) Ռուսաստան Ռուսաստան 0.804 decrease 0.001
50 Green Arrow Up Darker.svg (1) Ռումինիա Ռումինիա 0.802 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
51 decrease (1) Քուվեյթ Քուվեյթ 0.800 Green Arrow Up Darker.svg 0.001

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2016 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը [18] հասարակության մեջ մարդկային ներուժի զարգացման միջին մակարդակն է հաշվի առած անհավասարությունը։

Դասակարգումը կապված չէ ՄՆԶԻ-ի ցուցակի հետ, քանի որ այստեղ բացակայում են որոշ երկրների տվյալներ։

  1. Նորվեգիա Նորվեգիա 0.898
  2. Իսլանդիա Իսլանդիա 0.868
  3. Ավստրալիա Ավստրալիա 0.861
  4. Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.861
  5. Գերմանիա Գերմանիա 0.859
  6. Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.859
  7. Դանիա Դանիա 0.858
  8. Շվեդիա Շվեդիա 0.851
  9. Իռլանդիա Իռլանդիա 0.850
  10. Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.843
  11. Կանադա Կանադա 0.839
  12. Սլովենիա Սլովենիա 0.838
  13. Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.836
  14. Չեխիա Չեխիա 0.830
  15. Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.827
  16. Բելգիա Բելգիա 0.821
  17. Ավստրիա Ավստրիա 0.815
  18. Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.813
  19. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.796
  20. Սլովակիա Սլովակիա 0.793
  21. Ճապոնիա Ճապոնիա 0.791
  22. Իսպանիա Իսպանիա 0.791
  23. Էստոնիա Էստոնիա 0.788
  24. Մալթա Մալթա 0.786
  25. Իտալիա Իտալիա 0.784
  26. Իսրայել Իսրայել 0.778
  27. Լեհաստան Լեհաստան 0.774
  28. Հունգարիա Հունգարիա 0.771
  29. Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.762
  30. Լիտվա Լիտվա 0.759
  31. Հունաստան Հունաստան 0.758
  32. Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.755
  33. Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.753
  34. Խորվաթիա Խորվաթիա 0.752
  35. Լատվիա Լատվիա 0.742
  36. Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.736
  37. Ռուսաստան Ռուսաստան 0.725
  38. Ռումինիա Ռումինիա 0.714
  39. Արգենտինա Արգենտինա 0.698
  40. Չիլի Չիլի 0.691

Լիխտենշտայնը, ԱՄԷ-ն, Անդորրան, Սաուդյան Արաբիան, Կատարը, Բրունեյը, Բահրեյնը, Քուվեյթը, Նոր Զելանդիան, Հոնկոնգը և Սինգապուրը, չնայած ունենալով ՄՆԶԻ-ի «շատ բարձր» ցուցանիշ, նրանց համար չի հաշվարկվել անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։

2014 թվականի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2015 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Մարդկային ներուժի զարգացման 2018 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2015 թվականի դեկտեմբերի 14-ին,որտեղ հաշվարկվել է ՄՆԶԻ-ի արժեքները 2014 թվականի համար։ Ստորև ներկայացված են «շատ բարձր» ինդեքս ունեցող երկրների ցանկը[19]։[20][21]

  • Green Arrow Up Darker.svg = աճ
  • Straight Line Steady.svg = կայուն
  • decrease = հետընթաց
Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2014 տվյալներ (2015 զեկույց) դասակարգում
[22]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն[22] 2014 տվյալներ (2015 զեկույց) դասակարգում
[22]
Նախորդ տարվա համեմատ փոփոխություն
[22]
1 Straight Line Steady.svg Նորվեգիա Նորվեգիա 0.944 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
2 Straight Line Steady.svg Ավստրալիա Ավստրալիա 0.935 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
3 Straight Line Steady.svg Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.930 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
4 Straight Line Steady.svg Դանիա Դանիա 0.923 Straight Line Steady.svg
5 Straight Line Steady.svg Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.922 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
6 Straight Line Steady.svg Գերմանիա Գերմանիա 0.916 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
6 Green Arrow Up Darker.svg (2) Իռլանդիա Իռլանդիա 0.916 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
8 decrease (1) Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.915 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
9 decrease (1) Կանադա Կանադա 0.913 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
9 Green Arrow Up Darker.svg (1) Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.913 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
11 decrease (2) Սինգապուր Սինգապուր 0.912 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
12 Straight Line Steady.svg Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.910 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
13 Straight Line Steady.svg Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 0.908 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
14 Straight Line Steady.svg Շվեդիա Շվեդիա 0.907 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
14 Green Arrow Up Darker.svg (1) Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.907 Green Arrow Up Darker.svg 0.005
16 Straight Line Steady.svg Իսլանդիա Իսլանդիա 0.899 Straight Line Steady.svg
17 Straight Line Steady.svg Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.898 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
18 Straight Line Steady.svg Իսրայել Իսրայել 0.894 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
18 Straight Line Steady.svg Աոմին Աոմին 0.894 [23]
19 Straight Line Steady.svg Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.892 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
20 decrease (1) Ճապոնիա Ճապոնիա 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
21 Straight Line Steady.svg Բելգիա Բելգիա 0.890 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
22 Straight Line Steady.svg Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.888 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
23 Straight Line Steady.svg Ավստրիա Ավստրիա 0.885 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
24 Straight Line Steady.svg Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.883 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
25 Straight Line Steady.svg Չինաստանի Հանրապետություն Չինաստանի Հանրապետություն 0.882 [24]
26 Straight Line Steady.svg Սլովենիա Սլովենիա 0.880 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
27 Straight Line Steady.svg Իսպանիա Իսպանիա 0.876 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
28 Straight Line Steady.svg Իտալիա Իտալիա 0.873 Straight Line Steady.svg
29 Straight Line Steady.svg Չեխիա Չեխիա 0.870 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
30 Straight Line Steady.svg Հունաստան Հունաստան 0.865 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
31 Straight Line Steady.svg Էստոնիա Էստոնիա 0.861 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
32 Straight Line Steady.svg Բրունեյ Բրունեյ 0.856 Green Arrow Up Darker.svg 0.004
33 Straight Line Steady.svg Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.850 Straight Line Steady.svg
33 Green Arrow Up Darker.svg (1) Կատար Կատար 0.850 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
34 Straight Line Steady.svg Անդորրա Անդորրա 0.845 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
35 Green Arrow Up Darker.svg (1) Սլովակիա Սլովակիա 0.844 Green Arrow Up Darker.svg 0.005
36 decrease (1) Լեհաստան Լեհաստան 0.843 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
37 Straight Line Steady.svg Լիտվա Լիտվա 0.839 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
37 Straight Line Steady.svg Մալթա Մալթա 0.839 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
39 Straight Line Steady.svg Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 0.837 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
40 Straight Line Steady.svg Արգենտինա Արգենտինա 0.836 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
41 decrease (1) ԱՄԷ ԱՄԷ 0.835 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
42 Straight Line Steady.svg Չիլի Չիլի 0.832 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
43 Straight Line Steady.svg Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.830 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
44 Straight Line Steady.svg Հունգարիա Հունգարիա 0.828 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
45 Straight Line Steady.svg Բահրեյն Բահրեյն 0.824 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
46 Green Arrow Up Darker.svg (1) Լատվիա Լատվիա 0.819 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
47 decrease (1) Խորվաթիա Խորվաթիա 0.818 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
48 decrease (1) Քուվեյթ Քուվեյթ 0.816 Straight Line Steady.svg
49 Straight Line Steady.svg Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 0.802 Green Arrow Up Darker.svg 0.001

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2015 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը [19] հասարակության մեջ մարդկային ներուժի զարգացման միջին մակարդակն է հաշվի առած անհավասարությունը։

Նկատենք, որ կանաչ սլաքը (Green Arrow Up Darker.svg) ցույց է տալիս աճը, կարմիրը՝ (decrease) հետընթացը, կապույտը (Straight Line Steady.svg) ՝ դիրքի հաստատուն մնալը։ Դասակարգումը կապված չէ ՄՆԶԻ-ի ցուցակի հետ, քանի որ այստեղ բացակայում են որոշ երկրների տվյալներ։

  1. Նորվեգիա Նորվեգիա 0.893 (Straight Line Steady.svg)
  2. Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.861 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  3. Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.861 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  4. Ավստրալիա Ավստրալիա 0.858 (decrease 2)
  5. Դանիա Դանիա 0.856 (Green Arrow Up Darker.svg 3)
  6. Գերմանիա Գերմանիա 0.853 (decrease 1)
  7. Իսլանդիա Իսլանդիա 0.846 (decrease 1)
  8. Շվեդիա Շվեդիա 0.846 (decrease 1)
  9. Իռլանդիա Իռլանդիա 0.836 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  10. Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.834 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  11. Կանադա Կանադա 0.832 (decrease 2)
  12. Սլովենիա Սլովենիա 0.829 (Straight Line Steady.svg)
  13. Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.829 (Green Arrow Up Darker.svg 3)
  14. Չեխիա Չեխիա 0.823 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  15. Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.822 (decrease 1)
  16. Բելգիա Բելգիա 0.820 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  17. Ավստրիա Ավստրիա 0.816 (decrease 4)
  18. Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.811 (Straight Line Steady.svg)
  19. Սլովակիա Սլովակիա 0.791 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  20. Էստոնիա Էստոնիա 0.782 (Green Arrow Up Darker.svg 4)
  21. Ճապոնիա Ճապոնիա 0.780 (decrease 1)
  22. Իսրայել Իսրայել 0.775 (decrease 3)
  23. Իսպանիա Իսպանիա 0.775 (decrease 1)
  24. Իտալիա Իտալիա 0.773 (decrease 1)
  25. Հունգարիա Հունգարիա 0.769 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  26. Մալթա Մալթա 0.767 (Straight Line Steady.svg)
  27. Լեհաստան Լեհաստան 0.760 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  28. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.760 (Straight Line Steady.svg)
  29. Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.758 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  30. Հունաստան Հունաստան 0.758 (decrease 5)
  31. Լիտվա Լիտվա 0.754 (Straight Line Steady.svg)
  32. Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.751 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  33. Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.744 (decrease 1)
  34. Խորվաթիա Խորվաթիա 0.743 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  35. Բելառուս Բելառուս 0.741
  36. Լատվիա Լատվիա 0.730

Լիխտենշտայնը, ԱՄԷ-ն, Անդորրան, Սաուդյան Արաբիան, Կատարը, Բրունեյը, Բահրեյնը, Քուվեյթը, Նոր Զելանդիան, Հոնկոնգը և Սինգապուրը, չնայած ունենալով ՄՆԶԻ-ի «շատ բարձր» ցուցանիշ, նրանց համար չի հաշվարկվել անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։

2013 թվականի մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2014 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Մարդկային ներուժի զարգացման 2013 թվականի զեկույցը հրապարակվել է 2014 թվականի հուլիսի 24-ին,որտեղ հաշվարկվել է ՄՆԶԻ-ի արժեքները 2013 թվականի համար։ Ստորև ներկայացված են «շատ բարձր» ինդեքս ունեցող երկրների ցանկը[25]։[20][21]

  • Green Arrow Up Darker.svg = աճ
  • Straight Line Steady.svg = կայուն
  • decrease = հետընթաց

Դասակարգում Երկիր ՄՆԶԻ
2013 թվականի զեկույցը հրապարակված 2014-ին
[26]
2013 թվականի զեկույցի նկատմամբ փոփոխություն[26] 2013 թվականի զեկույցը հրապարակված 2014-ին
[26]
2013 թվականի զեկույցի նկատմամբ փոփոխություն
[26]
1 Straight Line Steady.svg Նորվեգիա Նորվեգիա 0.944 decrease 0.011
2 Straight Line Steady.svg Ավստրալիա Ավստրալիա 0.933 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
3 Straight Line Steady.svg Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.917 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
4 Straight Line Steady.svg Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.915 Straight Line Steady.svg
5 Straight Line Steady.svg Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.914 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
6 Straight Line Steady.svg Գերմանիա Գերմանիա 0.911 Straight Line Steady.svg
7 Straight Line Steady.svg Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 0.910 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
8 Straight Line Steady.svg Կանադա Կանադա 0.902 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
9 Green Arrow Up Darker.svg (3) Սինգապուր Սինգապուր 0.901 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
10 Straight Line Steady.svg Դանիա Դանիա 0.900 Straight Line Steady.svg
11 decrease (3) Իռլանդիա Իռլանդիա 0.899 decrease 0.017
12 decrease (1) Շվեդիա Շվեդիա 0.898 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
13 Straight Line Steady.svg Իսլանդիա Իսլանդիա 0.895 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
14 Straight Line Steady.svg Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.892 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
14 Straight Line Steady.svg Աոմին Աոմին 0.892 [23]
15 Straight Line Steady.svg Հոնկոնգ Հոնկոնգ 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
15 Green Arrow Up Darker.svg (1) Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.891 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
17 decrease (1) Ճապոնիա Ճապոնիա 0.890 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
18 decrease (2) Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 0.889 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
19 Straight Line Steady.svg Իսրայել Իսրայել 0.888 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
20 Straight Line Steady.svg Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.884 Straight Line Steady.svg
21 Straight Line Steady.svg Չինաստանի Հանրապետություն Չինաստանի Հանրապետություն 0.882 [24]
22 Straight Line Steady.svg Ավստրիա Ավստրիա 0.881 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
22 Straight Line Steady.svg Բելգիա Բելգիա 0.881 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
22 Straight Line Steady.svg Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.881 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
23 Straight Line Steady.svg Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.879 Straight Line Steady.svg
24 Straight Line Steady.svg Սլովենիա Սլովենիա 0.874 Straight Line Steady.svg
25 Straight Line Steady.svg Իտալիա Իտալիա 0.872 Straight Line Steady.svg
26 Straight Line Steady.svg Իսպանիա Իսպանիա 0.869 Straight Line Steady.svg
27 Straight Line Steady.svg Չեխիա Չեխիա 0.861 Straight Line Steady.svg
28 Straight Line Steady.svg Հունաստան Հունաստան 0.853 decrease 0.001
29 Straight Line Steady.svg Բրունեյ Բրունեյ 0.852 Straight Line Steady.svg
30 Straight Line Steady.svg Կատար Կատար 0.851 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
31 Straight Line Steady.svg Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.845 decrease 0.003
32 Straight Line Steady.svg Էստոնիա Էստոնիա 0.840 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
33 Straight Line Steady.svg Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 0.836 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
34 Green Arrow Up Darker.svg (1) Լիտվա Լիտվա 0.834 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
34 decrease (1) Լեհաստան Լեհաստան 0.834 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
35 Straight Line Steady.svg Անդորրա Անդորրա 0.830 Straight Line Steady.svg
35 Green Arrow Up Darker.svg (1) Սլովակիա Սլովակիա 0.830 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
36 Straight Line Steady.svg Մալթա Մալթա 0.829 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
37 Straight Line Steady.svg ԱՄԷ ԱՄԷ 0.827 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
38 Green Arrow Up Darker.svg (1) Չիլի Չիլի 0.822 Green Arrow Up Darker.svg 0.003
38 Straight Line Steady.svg Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.822 Straight Line Steady.svg
39 Straight Line Steady.svg Հունգարիա Հունգարիա 0.818 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
40 Straight Line Steady.svg Բահրեյն Բահրեյն 0.815 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
40 Straight Line Steady.svg Կուբա Կուբա 0.815 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
41 decrease (2) Քուվեյթ Քուվեյթ 0.814 Green Arrow Up Darker.svg 0.001
42 Straight Line Steady.svg Խորվաթիա Խորվաթիա 0.812 Straight Line Steady.svg
43 Straight Line Steady.svg Լատվիա Լատվիա 0.810 Green Arrow Up Darker.svg 0.002
44 Straight Line Steady.svg Արգենտինա Արգենտինա 0.808 Green Arrow Up Darker.svg 0.002

Չներառված երկրներԽմբագրել

Որոշ երկրներ ներառված չեն ցուցակում տարբեր պատճառներով, հիմնական պատճառը տվյալների բացակայությունն է։ ՄԱԿ-ի անդամ երկրներից 2014 թվականի զեկույցում ներառված չէին Հյուսիսային Կորեան, Մարշալյան կղզիները, Մոնակոն, Նաուրուն, Սան Մարինոն, Սոմալին, Հարավային Սուդանը, Սուդանը և Տուվալու[25]։

Inequality-adjusted HDI (2014 report)Խմբագրել

The Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)[25] is a "measure of the average level of human development of people in a society once inequality is taken into account".

Note։ The green arrows (Green Arrow Up Darker.svg), red arrows (decrease), and blue dashes (Straight Line Steady.svg) represent changes in rank. The rankings are not relative to the HDI list above due to the exclusion of countries which are missing IHDI data (p. 168).

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս (2014 թվականի զեկույց)Խմբագրել

Անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը [25] հասարակության մեջ մարդկային ներուժի զարգացման միջին մակարդակն է հաշվի առած անհավասարությունը։

Նկատենք, որ կանաչ սլաքը (Green Arrow Up Darker.svg) ցույց է տալիս աճը, կարմիրը՝ (decrease) հետընթացը, կապույտը (Straight Line Steady.svg) ՝ դիրքի հաստատուն մնալը։ Դասակարգումը կապված չէ ՄՆԶԻ-ի ցուցակի հետ, քանի որ այստեղ բացակայում են որոշ երկրների տվյալներ։

  1. Նորվեգիա Նորվեգիա 0.891 (Straight Line Steady.svg)
  2. Ավստրալիա Ավստրալիա 0.860 (Straight Line Steady.svg)
  3. Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 0.854 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  4. Շվեյցարիա Շվեյցարիա 0.847 (Green Arrow Up Darker.svg 3)
  5. Գերմանիա Գերմանիա 0.846 (Straight Line Steady.svg)
  6. Իսլանդիա Իսլանդիա 0.843 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  7. Շվեդիա Շվեդիա 0.840 (decrease 4)
  8. Դանիա Դանիա 0.838 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  9. Կանադա Կանադա 0.833 (Green Arrow Up Darker.svg 4)
  10. Իռլանդիա Իռլանդիա 0.832 (decrease 4)
  11. Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 0.830 (Straight Line Steady.svg)
  12. Սլովենիա Սլովենիա 0.824 (decrease 2)
  13. Ավստրիա Ավստրիա 0.818 (decrease 1)
  14. Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 0.814 (Green Arrow Up Darker.svg 3)
  15. Չեխիա Չեխիա 0.813 (decrease 1)
  16. Մեծ Բրիտանիա Մեծ Բրիտանիա 0.812 (Green Arrow Up Darker.svg 3)
  17. Բելգիա Բելգիա 0.806 (decrease 2)
  18. Ֆրանսիա Ֆրանսիա 0.804 (Straight Line Steady.svg)
  19. Իսրայել Իսրայել 0.793 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  20. Ճապոնիա Ճապոնիա 0.779 (New)
  21. Սլովակիա Սլովակիա 0.778 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  22. Իսպանիա Իսպանիա 0.775 (decrease 2)
  23. Իտալիա Իտալիա 0.768 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  24. Էստոնիա Էստոնիա 0.767 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  25. Հունաստան Հունաստան 0.762 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  26. Մալթա Մալթա 0.760 (decrease 3)
  27. Հունգարիա Հունգարիա 0.757 (decrease 1)
  28. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 0.755 (decrease 12)
  29. Լեհաստան Լեհաստան 0.751 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  30. Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 0.752 (decrease 1)
  31. Լիտվա Լիտվա 0.746 (Green Arrow Up Darker.svg 2)
  32. Պորտուգալիա Պորտուգալիա 0.739 (Straight Line Steady.svg)
  33. Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 0.736 (decrease 5)
  34. Լատվիա Լատվիա 0.725 (Green Arrow Up Darker.svg 1)
  35. Խորվաթիա Խորվաթիա 0.721 (Green Arrow Up Darker.svg 4)
  36. Արգենտինա Արգենտինա 0.680 (Green Arrow Up Darker.svg 7)
  37. Չիլի Չիլի 0.661 (Green Arrow Up Darker.svg 4)

Լիխտենշտայնը, ԱՄԷ-ն, Անդորրան, Սաուդյան Արաբիան, Կատարը, Բրունեյը, Բահրեյնը, Քուվեյթը, Նոր Զելանդիան, Կուբան, Հոնկոնգը և Սինգապուրը, չնայած ունենալով ՄՆԶԻ-ի «շատ բարձր» ցուցանիշ, նրանց համար չի հաշվարկվել անհավասարությամբ ճշգրտված մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը։

Նախկին առաջատար երկրներԽմբագրել

Ստորև ներկայացված ցուցակում ընդգրկված են յուրաքանչյուր տարվա ՄՆԶԻ-ով առաջատար երկրները։ Նորվեգիա առաջատար է եղել ավելի քան 14 անգամ, որը ամենաբարձր արդյունքն է, 8 անհամ եղել է Կանադան, և Ճապոնիան 3 անգամ, իսկ Իսլանդիան առաջատար է եղել երկու անգամ։

Առաջին թիվը ցույց է տալիս, թե որ ժամանկահատվածում է եղել երկիրը առաջատարը, փակագծերումն նշված հրապարակման տարեթիվը The year represents the time period from which the statistics for the index were derived. In parentheses is the year when the report was published.

Աշխարհագրական ծածկույթԽմբագրել

ՄՆԶԻ-ն ընդլայնել է իր աշխարհագրական ծածկույթը․ Դավիթ Հաստինգսը Միավորված ազգերի կազմակերպության Ասիայի և Խաղաղ օվկիանոսյան տարածաշրջանների տնտեսական և հասարարակական հարցերով հանձնաժողովը, հրապարակեց զեկույց, որով ընդլայնում էր երկրների քանակը ավելի քան 230, այնուամենայնիվ ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրով 2009 թվականին հրապարակեցին 182 երկրների ցուցանիշներ, իսկ 2010 թվականին ընկավ այդ թիվը 169 երկրի[27][28]։

ՔննադատություններԽմբագրել

ՄՆԶի-ն ընդդեմ. ecological footprint

Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքսը քննադատության է ենթարկվել մի շարք հիմքերով ՝ ներառյալ ենթադրյալ ՝ տեխնոլոգիական զարգացման կամ մարդկային քաղաքակրթության մեջ ներդրում կատարելու ենթադրյալ բացակայությամբ ՝ գլոբալ տեսանկյունից կենտրոնանալով բացառապես ազգային ցուցանիշների և դասակարգման վրա, զարգացման նկատմամբ ուշադրության բացակայության հիմքում ընկած վիճակագրությունը և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի (UNDP) բանաձևի փոփոխությունները կարող են մարդկային ներուժի զարգացման երկրների դասակարգման մեջ հանգեցնել լուրջ սխալ դասակարգումների ՝ «ցածր», «միջին», «բարձր» կամ «շատ բարձր» դասակարգումների մեջ[29]։

Տվյալների սխալի աղբյուրըԽմբագրել

Տնտեսագետներ Հենդրիկ Վոլֆը, Հովարդ Չոնգը և Մաքսիմիլիան Աուֆհամմեր քննարկել է ՄՆԶԻ-ն տվյալների սխալի տեսանկյունից առողջապահության, կրթության և եկամուտների վիճակագրության մեջ, որը օգտագործվում է ստեղծելու ՄՆԶԻ-ն։ Նրանք տարբերակում են սխալների մի քանի տեսակներ՝ տվյալների թարմացում, բանաձևերի ստուգում և շեմերի սխալ գնահատումը, որի պատճառով հնարավոր է, որ որոշ երկրների զարգացման սխալ դասակարգման մեջ են, քանի որ տվյալներում կարող են լինել շատ սխալներ։ Շատ հեղինակներ պնդում են, որ անհրաժեշտ է զերծ մնալ երկրների դասակրգմանը ըստ կատեգորիաների, քանի որ շեմերը ընտրված են պատահականորեն, և կարող են ազդակ հանդիսանալ պաշտոնական տվյալների զեկույցում ռազմավարական գործողություններիր կատարել, և ունենալ պոտենցիալ մոլորեցնելու քաղաքակն գործիչներին, ներդրողներին, բարեգործական կազմակերպություններին և հասարակությանը, ով օգտագործում է ՄՆԶԻ-ն ամբողջապես։ [29]

2010 թվականին ՄԱԿԶԾ-ն արձագանքեց քննադատություններին և թարմացրեց դասակարգման շեմերը որպես ցածր, միջին և բարձր մարդկային ներուժի զարգացվածություն ունեցող երկրներ։ The Economist-ի մեկնաբանությանը ի պատասխան վաղ 2011 թվականին, Մարդկային ներուժի զարգացման զեկույցի գրասենյակը նշոց, որ նրանց համակարգված վերանայում են ՄՆԶԻճի հաշվման մեթոդները, և շարունակաբար վերանայում են մարդկային ներուժի զարգացման շեմերը[30] to a 6 January 2011 article in the magazine[31]։ 2013 թվականին Սալվատոր Մոնրին և Ալեսսանդրո Սպավենտան նշեց, որ ՀՆԱ և ՄՆԶԻ-ի մրցույթում, մոռացվում է, որ երկուսն էլ արտաքին ինդիկատորներ են, որոնք առաջնահերթություն են տալիս տարբեր չափանիշների, որոնց հիման վրա նախապատվությունը տալու է սոցիալական բարեկեցության չափմանը։ Ավելի մեծ հարց է առաջանում, թե հնարավոր է արդյոք քաղաքականության ուշադրության կենտրոնացումը տեղափոխել մրցակցային պարադիգմաների միջև տեղի ունեցած ճակատամարտից դեպի բնակչությունից ուղղակիորեն բարեկեցության մասին տեղեկատվություն ստանալու մեխանիզմի[32]։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 «Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ էջեր 22–25։ Վերցված է դեկտեմբերի 9, 2019  Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «UNDP2019» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  2. A. Stanton Elizabeth (February 2007)։ «The Human Development Index: A History»։ PERI Working Papers: 14–15։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 28, 2019-ին։ Վերցված է փետրվարի 28, 2019 
  3. «Human Development Index»։ Economic Times։ Արխիվացված է օրիգինալից դեկտեմբերի 1, 2017-ին։ Վերցված է նոյեմբերի 29, 2017 
  4. 4,0 4,1 «The Human Development concept»։ UNDP։ 2010։ Արխիվացված է օրիգինալից ապրիլի 15, 2012-ին։ Վերցված է հուլիսի 29, 2011 
  5. The Courier (անգլերեն)։ Commission of the European Communities։ 1994 
  6. «What is Human Development»։ UNDP։ 2017։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 27, 2017-ին։ Վերցված է հոկտեմբերի 27, 2017։ «... human development approach, developed by the economist Mahbub Ul Haq ...'» 
  7. «Human Development Report 2010»։ UNDP։ նոյեմբերի 4, 2010։ Արխիվացված է օրիգինալից դեկտեմբերի 22, 2015-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 15, 2015 
  8. «Technical notes»։ UNDP։ 2013։ Արխիվացված է օրիգինալից հունիսի 16, 2015-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 15, 2015 
  9. «Human Development Report 2010»։ UNDP։ նոյեմբերի 4, 2010։ Արխիվացված է օրիգինալից դեկտեմբերի 22, 2015-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 15, 2015 
  10. «Technical notes»։ UNDP։ 2013։ Արխիվացված է օրիգինալից հունիսի 16, 2015-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 15, 2015 
  11. «New method of calculation of Human Development Index (HDI)»։ India Study Channel (անգլերեն)։ 2011-06-01։ Արխիվացված է օրիգինալից նոյեմբերի 10, 2017-ին։ Վերցված է 2017-11-19 
  12. Mean years of schooling (of adults) (years) is a calculation of the average number of years of education received by people ages 25 and older in their lifetime based on education attainment levels of the population converted into years of schooling based on theoretical duration of each level of education attended. Source: Barro R. J., Lee J.-W. (2010)։ «A New Data Set of Educational Attainment in the World, 1950–2010»։ NBER Working Paper No. 15902։ doi:10.3386/w15902։ Արխիվացված է օրիգինալից օգոստոսի 7, 2011-ին։ Վերցված է հուլիսի 29, 2011 
  13. «Human Development Indices and Indicators – 2018 Statistical Update»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ էջեր 22–25։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 22, 2017-ին։ Վերցված է սեպտեմբերի 14, 2018 
  14. «Human Development Report 2018 – "Human Development Indices and Indicators"»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ էջեր 30–33։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 22, 2017-ին։ Վերցված է սեպտեմբերի 14, 2018 
  15. «Human Development Report 2016»։ United Nations Development Programme։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 27, 2017-ին։ Վերցված է հուլիսի 12, 2017 
  16. 17,0 17,1 17,2 17,3 «Human Development Report 2016—'Human Development for everyone'»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 27, 2017-ին։ Վերցված է մարտի 21, 2017 
  17. «Report»։ hdr.undp.org։ 2016։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 27, 2017-ին։ Վերցված է մարտի 22, 2017 
  18. 19,0 19,1 «Statistics»։ hdr.undp.org։ 2015։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 19, 2016-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 20, 2015 
  19. 20,0 20,1 The UN does not calculate the HDI of Macau. The government of Macau calculates its own HDI.Macau in Figures, 2015 Archived 23 September 2015 at the Wayback Machine.
  20. 21,0 21,1 Taiwan's government calculated its HDI to be 0.882, based on 2010 new methodology of UNDP. «2011中華民國人類發展指數 (HDI)» (Chinese)։ Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, R.O.C.։ 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 20, 2014-ին։ Վերցված է նոյեմբերի 21, 2011 
  21. 22,0 22,1 22,2 22,3 «Human Development Report 2015—'Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience'»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 19, 2016-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 14, 2015 
  22. 23,0 23,1 The UN does not calculate the HDI of Macau. The government of Macau calculates its own HDI. Macau in Figures, 2016 Archived 11 October 2016 at the Wayback Machine.
  23. 24,0 24,1 The UN does not recognize the Republic of China (Taiwan) as a sovereign state. The HDI report does not include Taiwan as part of the People's Republic of China when calculating China's figures. Taiwan's government calculated its HDI to be 0.882, based on 2010 new methodology of UNDP. «2011中華民國人類發展指數 (HDI)» (Chinese)։ Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan, R.O.C.։ 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 20, 2014-ին։ Վերցված է նոյեմբերի 21, 2011 
  24. 25,0 25,1 25,2 25,3 «Data»։ hdr.undp.org։ 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 18, 2015-ին։ Վերցված է հուլիսի 25, 2014 
  25. 26,0 26,1 26,2 26,3 «Human Development Report 2014—'Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience'»։ HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme։ Արխիվացված է օրիգինալից հուլիսի 27, 2014-ին։ Վերցված է հուլիսի 25, 2014 
  26. Hastings David A. (2009)։ «Filling Gaps in the Human Development Index»։ United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, Working Paper WP/09/02։ Արխիվացված է օրիգինալից ապրիլի 30, 2011-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 1, 2009 
  27. Hastings David A. (2011)։ «A "Classic" Human Development Index with 232 Countries»։ HumanSecurityIndex.org։ Արխիվացված է օրիգինալից մայիսի 3, 2011-ին։ Վերցված է մարտի 9, 2011  ինֆորմացիան կապված չէ տվյալների հետ
  28. 29,0 29,1 Wolff Hendrik, Chong Howard, Auffhammer Maximilian (2011)։ «Classification, Detection and Consequences of Data Error: Evidence from the Human Development Index»։ Economic Journal 121 (553): 843–870։ doi:10.1111/j.1468-0297.2010.02408.x 
  29. «UNDP Human Development Report Office's comments»։ The Economist։ January 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 11, 2011-ին։ Վերցված է հունվարի 12, 2011 
  30. «The Economist (pages 60–61 in the issue of Jan 8, 2011)»։ հունվարի 6, 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից հունվարի 13, 2011-ին։ Վերցված է հունվարի 12, 2011 
  31. Monni Salvatore, Spaventa Alessandro (2013)։ «Beyond Gdp and HDI: Shifting the focus from Paradigms to Politics»։ Development 56 (2): 227–231։ doi:10.1057/dev.2013.30