Հայաստանի ազգային հերոս

Հայաստանի ազգային հերոս, Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն կոչում։ Հիմնադրվել է 1994 թվականի մարտի 29-ին ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից ընդունված, 1994 թվականի ապրիլի 22-ին ՀՀ Նախագահի կողմից ստորագրված և 1994 թվականի մայիսի 8-ին ուժի մեջ մտած ««Հայաստանի ազգային հերոս» Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն կոչման մասին» ՀՀ օրենքով (օրենքն ուժը կորցրել է 2014 թվականի օգոստոսի 9-ին)։ Վերասահմանվել է 2014 թվականի հունիսի 21-ին ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից ընդունված, 2014 թվականի հուլիսի 18-ին ՀՀ Նախագահի կողմից ստորագրված և 2014 թվականի օգոստոսի 9-ին ուժի մեջ մտած «Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների մասին» ՀՀ օրենքով։

Հայաստանի ազգային հերոս
Երկիր	Հայաստան
Տեսակ	պատվավոր կոչում
Պարգևատրող	Հայաստանի Նախագահ
Կարգավիճակ	տրվում է
Վիճակագրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ	ապրիլի 22, 1994
Պարգևատրման քանակը	27
Հերթականություն
Ավագ պարգև	չկա
Կրտսեր պարգև	Փառքի շքանշան
National Hero of Armenia Վիքիպահեստում

Հայրենիքի շքանշանի վկայական

Կոչման կարգավիճակը

«Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչումը շնորհվում է երկրի պաշտպանության, իրավակարգի ամրապնդման բնագավառներում, ինչպես նաև ազգային նշանակալի արժեքների ստեղծման գործում Հայաստանին մատուցած համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար։

Համաձայն Հայաստանի Սահմանադրության 55-րդ հոդվածի 16-րդ կետի՝ կոչումը շնորհում է Հայաստանի Նախագահը։ Պարգևատրման վերաբերյալ Նախագահը հրապարակում է հրամանագիր։

«Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչման արժանացած անձանց հանձնվում է Հայրենիքի շքանշան, որը կրում են կրծքի ձախ կողմում։

Կոչում ստացողները

1994-2003 թվականներ

1994 թվականին ընդունված մայր օրենքի համաձայն «Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչումը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին։

2003-2014 թվականներ

2003 թվականի նոյեմբերի 6-ին օրենքում կատարվեց լրացում, ըստ որի «Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչումը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին, օտարերկրյա քաղաքացիներին և քաղաքացիություն չունեցող անձանց։

Ներկայումս

2014 թվականի սահմանումը վերաձևակերպվեց։ Ըստ այդմ՝ Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն կոչումը շնորհվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի չհանդիսացող անձանց։

«Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչմանն արժանացած զոհված անձի ընտանիքն օգտվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված արտոնություններից։

Կոչման շնորհման միջնորդությունը

1994 թվականին ընդունված մայր օրենքի համաձայն 1993-2003 թվականներին «Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագույն կոչում շնորհելու միջնորդությունը հարուցվում էր Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահության, Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից։ 2003 թվականի նոյեմբերի 6-ին օրենքում կատարված փոփոխությամբ այդ դրույթը ճանաչվեց ուժը կորցրած։

2014 թվականի օգոստոսի 9-ից Հանրապետության Նախագահը կոչումը կարող է շնորհել ինչպես անձնական նախաձեռնությամբ, այնպես էլ շնորհման վերաբերյալ պաշտոնատար անձանց միջնորդությունների հիման վրա։

Բարձրագույն կոչում շնորհելու հարցը քննարկվում է Ազգային անվտանգության խորհրդի նիստում։

Ամենամսյա պարգևավճարը

Հայաստանի Կառավարության 2014 թվականի մարտի 6-ի որոշմամբ սահմանվել է, որ Հայաստանի պաշտպանության ժամանակ, ինչպես նաև ծառայողական կամ պաշտոնեական պարտականությունները կատարելիս զոհված՝ հետմահու «Հայաստանի ազգային հերոս» Հայաստանի բարձրագույն կոչում ստացած անձի ընտանիքին տրվում է պարգևավճար՝ 250.000 դրամի չափով։

Կոչման շնորհման վիճակագրությունը

Կոչումը շնորհվել է 27 անձի, որոնցից 26-ն ազգությամբ հայ են, մեկը՝ ռուս։

Հերոսներից 13-ին կոչումը շնորհվել է հետմահու։

Ըստ տարեթվերի կոչումը շնորհվել է.

• 1994 թվական՝ 3,
• 1996 թվական՝ 7,
• 1999 թվական՝ 2,
• 2004 թվական՝ 2,
• 2008 թվական՝ 1,
• 2017 թվական՝ 2 անձ,
• 2020 թվական՝ 6 անձ,
• 2021 թվական՝ 4 անձ։

Հայաստանի ազգային հերոսները

Հ/հ	Անուն	Զբաղեցրած պաշտոնը կոչման շնորհման օրվա դրությամբ	Շնորհման ամսաթիվը	Ծննդյան օրը	Ծննդավայրը	Մահվան օրը	Մահվան վայրը	Հիմնավորումը
1	Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Վազգեն Ա Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց	Կաթողիկոս Ամենայն Հայոց	24.07.1994	20.09 1908	Բուխարեստ, Ռումինիա	18.08 1994	Էջմիածին, Հայաստան	Ազգային և հոգևոր արժեքների պահպանման և բազմապատկման գործում բացառիկ ծառայությունների համար
2	Վիկտոր Համբարձումյան	Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատվավոր պրեզիդենտ	14.10.1994	19.09 1908	Թիֆլիս, Թիֆլիսի նահանգ, Ռուսական կայսրություն	12.08 1996	Բյուրական, Հայաստան	Համաշխարհային նշանակության գիտական արժեքների ստեղծման, գիտության կազմակերպման բնագավառում մատուցած բացառիկ ծառայությունների և ազգանպաստ հասարակական գործունեության համար
3	Ալեք Մանուկյան	Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության ցկյանս նախագահ	14.10.1994	28.06 1901	Զմյուռնիա, Օսմանյան կայսրություն	10.07 1996	Դետրոյտ, Միչիգան նահանգ, ԱՄՆ	Համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների, բազմամյա ազգանվեր ու հայրենանվեր գործունեության համար
4	Մոնթե Չառլզի Մելքոնյան		20.09.1996 (հետմահու)	25.11 1957	Վայսելիա, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ	12.06 1993	Աղդամ, Արցախ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
5	Ջիվան Զավենի Աբրահամյան		20.09.1996 (հետմահու)	06.07 1961	Երևան, Հայկական ԽՍՀ	26.07 1991	Վերիշեն, ՀՀ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
6	Վիտյա Վորոշի Այվազյան		20.09.1996 (հետմահու)	31.12 1955	գ. Սպանդարյան, Հայկական ԽՍՀ	29.08 1990	Երևան, ՀՀ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
7	Մովսես Գևորգի Գորգիսյան		20.09.1996 (հետմահու)	03.12 1961	Երևան, Հայկական ԽՍՀ	19.01 1990	գ.Երասխավան, Հայկական ԽՍՀ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
8	Թաթուլ Ժորժիկի Կրպեյան		20.09.1996 (հետմահու)	21.04 1965	գ. Արեգ, Հայկական ԽՍՀ	30.04 1991	Գետաշեն, ՀՀ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
9	Գեղազնիկ Արմենակի Միքայելյան		20.09.1996 (հետմահու)	16.11 1951	գ.Լեռնարոտ, Հայկական ԽՍՀ	29.08 1990	Երևան, ՀՀ	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
10	Յուրա Վաղարշակի Պողոսյան		20.09.1996 (հետմահու)	08.04.1961	գ. Կոտովո, Վոլգոգրադի մարզ	1992	Ասկերան - Նախիջևանիկ սահմանային գիծ -	Հայրենիքի պաշտպանության գործում համազգային նշանակություն ունեցող բացառիկ ծառայությունների համար
11	Կարեն Սերոբի Դեմիրճյան	ՀՀ ԱԺ նախագահ	27.12.1999 (հետմահու)	17.04 1932	Երևան, Հայկական ԽՍՀ	27.10 1999	Երևան, ՀՀ
12	Վազգեն Զավենի Սարգսյան	ՀՀ վարչապետ	27.12.1999 (հետմահու)	05.03 1959	գ. Արարատ, Արարարտի շրջան, Հայկական ԽՍՀ	27.10 1999	Երևան, ՀՀ
13	Շառլ Ազնավուր	Ֆրանսահայ շանսոնիե	27.05. 2004	22.05 1924	Փարիզ, Ֆրանսիա	01.10.2018		Աշխարհին Հայաստանի ներկայացման գործում և երկրի առջև ունեցած բացառիկ ծառայությունների համար, ինչպես նաև ծննդյան 80-ամյակի առթիվ
14	Քըրք Քըրքորյան	Ամերիկահայ գործարար, միլիարդատեր, բարերար	27.05.2004	06.06 1917	Ֆրեզնո, Կալիֆորնիա նահանգ, ԱՄՆ	16.06 2015	Լոս Անջելես, ԱՄՆ	Համազգային նշանակության բացառիկ ծառայությունների, Հայաստանի շենացմանն ու բարգավաճմանն ուղղված գործունեության համար
15	Նիկոլայ Ռիժկով	Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի նախագահ, Դաշնության խորհրդի անդամ	6.12.2008	28.09 1929	գ. Դիլեևկա, Ուկրաինական ԽՍՀ			1988 թվականին Հայաստանում տեղի ունեցած աղետալի երկրաշարժից հետո կատարված վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպման գործում ներդրած ծանրակշիռ անձնական ավանդի, դժվարին պահերին հայ ժողովրդին ցուցաբերած բարոյական բացառիկ աջակցության համար
16	Էդուարդո Էռնեկյան	Արգենտինահայ գործարար	21.09.2017	04.12 1932	Բուենոս Այրես, Արգենտինա			Հայաստանի շենացմանն ու բարգավաճմանն ուղղված գործունեության համար
17	Հովհաննես Չեքիջյան	Հայ դիրիժոր	30.12.2017	23.12 1928	Ստամբուլ, Թուրքիա			Հայաստանն աշխարհին ներկայացնելու ազգանվեր գործում դրսևորած անմնացորդ նվիրումի, մշակույթի բնագավառում ներդրած անձնական մեծ ավանդի, ինչպես նաեւ հայ ժողովրդին մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար։
18	Ռուբեն Սանամյան	Հայ զինծառայող	18.08.2020	22.09 1976	Դիլիջան, Հայաստան			2020 թվականի հուլիսի տավուշյան մարտերում ցուցաբերած ռազմական կարևոր դերի համար։
19	Հրայր Հովակիմյան	Հայ սրտային վիրաբույժ	27.08.2020	13.05 1953	Հալեպ, Սիրիա			Առողջապահության զարգացման գործում Հայաստանի Հանրապետությանը մատուցած բացառիկ ծառայությունների, սրտի բարդ վիրահատություններ իրականացնող նորարարական բժշկական կենտրոն ստեղծելու և մեծաթիվ նոր մասնագետներ պատրաստելու, բազմաթիվ մարդկային կյանքեր փրկելու և երկարամյա անձնուրաց աշխատանքի համար։
20	Վահագն Ասատրյան	ՀՀ ԶՈՒ սպա	15.10.2020	18.01 1977	գ. Քասախ, Հայկական ԽՍՀ	12.10 2020	Արցախ, Հադրութ	Հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների, մարտական գործողությունների ընթացքում ցուցաբերած անձնուրացության և անմնացորդ նվիրումի համար։
21	Տիրան Խաչատրյան	ՀՀ ԶՈՒ սպա	22.10.2020	20.07.1971	գ. Պռոշյան, ՀԽՍՀ			Հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների, մարտական գործողությունների ընթացքում ցուցաբերած անձնուրացության և անմնացորդ նվիրումի համար։
22	Անդրանիկ Փիլոյան	ՀՀ ԶՈՒ սպա	22.10.2020	14.08.1962	Ք. Մասիս, Հայաստան			Հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների, մարտական գործողությունների ընթացքում ցուցաբերած անձնուրացության և անմնացորդ նվիրումի համար։
23	Գարեգին Պողոսյան	ՀՀ ԶՈՒ սպա	22.10.2020	23.02.1982				Հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների, մարտական գործողությունների ընթացքում ցուցաբերած անձնուրացության և անմնացորդ նվիրումի համար։
24	Թաթուլ Ղազարյան	ՀՀ ԶՈՒ գնդապետ	27․01․2021 (հետմահու)	1978	Սևքար, ՀԽՍՀ	19․10․2020	Արցախ	Հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների, մարտական գործողությունների ընթացքում ցուցաբերած անձնվիրության և արիության համար։
25	Հրաչյա Անդրեասյան	ՀՀ ԶՈՒ գեներալ-լեյտենանտ	27․01․2021 (հետմահու)	29․01․1932	Կրասնոդար, Հյուսիսկովկասյան երկրամաս, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ	9․11․1999	Մոսկվա, Ռուսաստան	Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի ստեղծման և կայացման, հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար։
26	Գուրգեն Դալիբալթայան ‎	ՀՀ ԶՈՒ գեներալ-գնդապետ	27․01․2021 (հետմահու)	5․06․1926	Նինոծմինդա, Սամցխե-Ջավախքի մարզ, Վրացական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ	1․09.2015	Երևան, Հայաստան	Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի ստեղծման և կայացման, հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար։
27	Արկադի Տեր֊Թադևոսյան	ՀՀ ԶՈւ գեներալ֊մայոր	08.04.2021 (հետմահու)	22.05.1939	Վրացական ԽՍՀ, Թբիլիսի ԽՍՀՄ	31.03.2021	Երևան, Հայաստան	Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի ստեղծման և կայացման, հայրենիքի պաշտպանության և անվտանգության ապահովման գործում մատուցած բացառիկ ծառայությունների համար։

Արտաքին հղումներ

• Հայրենիքի շքանշան
• «Հայաստանի ազգային հերոս» Արխիվացված 2014-03-06 Wayback Machine Հայկական Հանրագիտարան
• «Ովքեր են Հայաստանի Ազգային հերոսները» 168 Ժամ
• «Հայաստանի ազգային հերոսներ» Տեսանյութ