Հովհաննես Չեքիջյան
Չեքիջյան Հովհաննես Հարությունի (դեկտեմբերի 23, 1928, Ստամբուլ, Թուրքիա), խորհրդային երգչախմբային դիրիժոր, կոմպոզիտոր, մանկավարժ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, ԽՍՀՄ (1975) և Հայկական ԽՍՀ (1971) պետական մրցանակների դափնեկիր, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր (1982), ԽՍՀՄ ԳԽ 10-րդ և ՀԽՍՀ ԳԽ 9-րդ գումարումների պատգամավոր, Հայաստանի ազգային հերոս (2017)[2]։
| Հովհաննես Չեքիջյան | |
|---|---|
 Հայաստանի պետական ակադեմիական երգչախմբի հյուրախաղերը Գյումրիում, 30.03.2017 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 23, 1928 (95 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Ստամբուլ, Թուրքիա |
| Քաղաքացիություն |  Թուրքիա,  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Մասնագիտություն | դիրիժոր, կոմպոզիտոր, քաղաքական գործիչ, խմբավար և երաժշտության ուսուցիչ |
| Աշխատավայր | Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Կայք | tchekidjian.am |
 Hovhannes Chekijyan Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելՀովհաննես Չեքիջյանը ծնվել է 1928 թվականի դեկտեմբերի 23-ին Կոստանդնուպոլսում (ներկայում՝ Ստամբուլ, Թուրքիա)։ 1934-1941 թվականներին սովորել է Վիեննայի Մխիթարյան դպրոցի՝ Կոստանդնուպոլսի մասնաճյուղում, 1941-1947 թվականներին՝ Saint Michel ֆրանսիական քոլեջում, 1944-1951 թվականներին՝ Ստամբուլի կոնսերվատորիայում, 1947-1951 թվականներին Վիեննայի ուսումնարանի Ստամբուլի մասնաճյուղում, 1951-1953 թվականներին՝ Փարիզի «Ecole normale de Musique» կոնսերվատորիայում, որտեղ աշակերտել է Ժոն Ֆուրնեին, ինչպես նաև քիմիայի ինստիտուտում, որտեղ ստացել է ինժեներ-քիմիկոսի որակավորում։ 1958-1961 թվականներին եղել է Ստամբուլի կոնսերվատորիայի ասպիրանտ։
1946-1960 թվականներին (1951-1954 ընդմիջմամբ) Ստամբուլի պետական երգչախմբի գլխավոր դիրիժորի տեղակալն էր, միաժամանակ 1958-1961 թվականներին եղել է Ստամբուլի օպերայի երաժշտական ղեկավարը[3]։
1961 թվականից ապրում է Հայաստանում, այդ թվականից էլ եղել է ՀԽՍՀ պետական ակադեմիական երգչախմբի գլխավոր դիրիժորը։ Նրա ղեկավարությամբ կոլեկտիվը մեծ վարպետությամբ կատարել է դասական և ժամանակակից հայ կոմպոզիտորների ստեղծագործությունները, հայկական ժողովրդական երգեր, օպերաներից հատվածներ։ Ղեկավարել է նաև սիմֆոնիկ համերգներ, ելույթ է ունեցել ԽՍՀՄ խոշորագույն նվագախմբերի հետ։ Հյուրախաղերով հանդես է եկել արտասահմանում։ Հեղինակ է երաժշտական ստեղծագործությունների, այդ թվում և «Գարնանային անուրջներ», «Տոնական ձոն» վոկալ-սիմֆոնիկ պոեմների։ 1973-1977 թվականներին դասավանդել է Երևանի Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանում, 1975 թվականից Երևանի կոնսերվատորիայում (1982 թվականից պրոֆեսոր է)։
Պարգևներ, մրցանակներ
խմբագրել- ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, 1967
- ՀԽՍՀ պետական մրցանակ, 1970
- ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1975
- ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, 1978
- ԽՍՀՄ «Ժողովուրդների բարեկամություն» շքանշան, 1980
- Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության «Մեսրոպ Մաշտոց» մեդալ, 1992
- Մովսես Խորենացու մեդալ, 1997
- Հայ եկեղեցու «Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ» մեդալների, 1999
- Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի «Ոսկե խաչ», 2009
- Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան, 2010[4]
- Մաղաքիա Պատրիարք Օրմանյանի անվան ոսկե շքանշան[5]
- «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշան, 2017[6]
- «Հայաստանի ազգային հերոս»[2], 2017
Գրականություն
խմբագրել- Դավթյան Ս., Հովհաննես Չեքիջյան, արվեստագետն ու քաղաքացին, Երևան, 2000։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՀՐԱՄԱՆԱԳԻՐԸՀ. Հ. ՉԵՔԻՋՅԱՆԻՆ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԵՐՈՍ» ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ԿՈՉՈՒՄ ՇՆՈՐՀԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
- ↑ 2,0 2,1 «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ». president.am. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 13-ին.
- ↑ Հայկական Սովետական Հանրագիտարան
- ↑ Հայաստանի շքանշանով և մեդալներով պարգևատրելու մասին
- ↑ One, Studio. «Մաեստրո Չեքիջյանը Ստամբուլում պարգևատրվել է Օրմանյանի ոսկե շքանշանով». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 15-ին.
- ↑ «Հայաստանի Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Նախագահ». president.am. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Չեքիջյան» հոդվածին։ |