Վիքիպեդիա

Եվրոյով վճարումների միասնական տարածք

(Վերահղված է Եվրո վճարումների միասնական տարածքից)

Եվրոյով վճարումների միասնական տարածք (SEPA), Եվրոպական միության վճարումների ինտեգրման նախաձեռնությունն է՝ ուղղված եվրոյով արտահայտված բանկային փոխանցումների պարզեցմանը։ 2020 թվականի դրությամբ SEPA-ում կար 36 անդամ[1], որը բաղկացած էր Եվրամիության 27 անդամ երկրներից, Եվրոպական ազատ առևտրի ասոցիացիայի չորս անդամ երկրներից (Իսլանդիա, Լիխտենշտեյն, Նորվեգիա և Շվեյցարիա) և Միացյալ Թագավորություն[1][2][3]։ Որոշ միկրոպետություններ մասնակցում են տեխնիկական սխեմաներին՝ Անդորրան[4], Մոնակոն, Սան Մարինոն և Վատիկանը[2]։

SEPA-ն ծածկում է հիմնականում սովորական բանկային փոխանցումները։ Վճարման եղանակները, որոնք ունեն լրացուցիչ կամընտիր գործառույթներ կամ ծառայություններ, ինչպիսիք են բջջային հեռախոսը կամ խելացի քարտով վճարային համակարգերը, ուղղակիորեն չեն ծածկվում[5]։ Այնուամենայնիվ, SEPA ակնթարթային վճարման սխեման հեշտացնում է վճարային ապրանքները նաև խելացի սարքերում[6]։

Եվրո վճարումների միասնական տարածք

Նպատակներ խմբագրել

SEPA-ի նպատակն է բարելավել միջսահմանային վճարումների արդյունավետությունը և եվրո վճարումների նախկինում մասնատված ազգային շուկաները վերածել միասնական ներքին շուկայի։ SEPA-ն հաճախորդներին հնարավորություն է տալիս անկանխիկ եվրո վճարումներ կատարել տարածքի ցանկացած կետում գտնվող ցանկացած հաշվի վրա՝ օգտագործելով մեկ բանկային հաշիվ և վճարային գործիքների մեկ փաթեթ[7]։ Մարդիկ, ովքեր ունեն բանկային հաշիվ եվրոգոտու երկրում, կարող են օգտագործել այն աշխատավարձեր ստանալու և վճարումներ կատարելու համար ամբողջ եվրոգոտու տարածքում, օրինակ՝ երբ նրանք աշխատանքի են անցնում նոր երկրում։

Ծրագիրը ներառում է ընդհանուր ֆինանսական գործիքների, ստանդարտների, ընթացակարգերի և ենթակառուցվածքների մշակում, որը թույլ կտա մասշտաբի տնտեսում։ Սա, իր հերթին, պետք է նվազեցնի եվրոպական տնտեսության վրա կապիտալի տեղափոխման ընդհանուր արժեքը տարածաշրջանում (գնահատվում է որպես ընդհանուր ՀՆԱ-ի 2-3%-ը)[8]։

SEPA-ն չի ծածկում եվրոյից բացի այլ արժույթով վճարումները։ Սա նշանակում է, որ եվրոն չօգտագործող SEPA երկրներում ներքին վճարումները կշարունակեն օգտագործել տեղական սխեմաները, սակայն միջսահմանային վճարումները կօգտագործեն SEPA-ն և եվրոն եվրոգոտու երկրների հետ բարձր մակարդակով։

Սկանդինավյան երկրները (բացի Ֆինլանդիայից) չեն օգտագործում եվրոն և չեն պատրաստվում եվրո ընդունել։ Այս չորս երկրները (Շվեդիա, Դանիա, Նորվեգիա և Իսլանդիա) 2017-2019 թվականների ընթացքում նախաձեռնություններ են սկսել միմյանց միջև ավելի պարզ, արագ և էժան միջսահմանային վճարումների համար։

Սխեմաներ խմբագրել

SEPA-ի կողմից տրամադրվող տարբեր գործառույթները բաժանված են առանձին վճարային սխեմաների։

SEPA վարկային փոխանցումը (SCT) թույլ է տալիս դրամական միջոցների փոխանցում մեկ բանկային հաշվից մյուսը։ SEPA-ի քլիրինգի կանոնները պահանջում են, որ աշխատանքային օրվա վերջնակետից առաջ կատարված վճարումները մուտքագրվեն ստացողի հաշվին մինչև հաջորդ աշխատանքային օրը։

SEPA ակնթարթային վարկային փոխանցում (SCT Inst), որը նաև կոչվում է SEPA ակնթարթային վճարում[9], նախատեսում է վճարատիրոջ ակնթարթային վարկավորում, որի ուշացումը տասը վայրկյանից պակաս է սկզբնական շրջանում, բացառիկ դեպքերում՝ առավելագույնը քսան վայրկյան[10]։ Այս սխեման գործարկվել է 2017 թվականի նոյեմբերին և այն ժամանակ գործում էր եվրոգոտու ութ երկրների վերջնական հաճախորդների համար, և ակնկալվում է, որ շուտով հասանելի կլինի եվրոգոտու երկրների մեծ մասում և հնարավոր բոլոր SEPA երկրներում[11]։

Ուղղակի դեբետավորման գործառույթն ապահովվում է երկու առանձին սխեմաներով։ Հիմնական սխեման՝ Core SDD-ն, հիմնականում ուղղված է սպառողներին և գործարկվել է 2009 թվականի նոյեմբերի 2-ին[12]։ SEPA վճարումներ առաջարկող բանկերը պարտավոր են մասնակցել այս սխեմային[13]։ Երկրորդ սխեման՝ B2B SDD, ուղղված է բիզնես օգտագործողներին։ SEPA վճարումներ առաջարկող բանկերը պարտավոր չեն մասնակցել այս սխեմային (մասնակցությունը պարտադիր չէ)[13]։ Core SDD-ի հետ կապված տարբերություններ[13]՝

  • Այն պահանջում է բանկին մանդատ ներկայացնել ինչպես պարտատիրոջ, այնպես էլ պարտապանի կողմից։
  • Այն թույլ չի տալիս պարտապանին իր բանկից գումարի վերադարձ պահանջել իր հաշվի դեբետագրումից հետո։

Ծածկույթ խմբագրել

SEPA-ն բաղկացած է 36 երկրներից[3][14]։

Երկրի բոլոր մասերը սովորաբար SEPA-ի մաս են կազմում։ Այնուամենայնիվ, հետևյալ երկրներն ունեն հատուկ տարածքներ, որոնք չեն մտնում SEPA-ի մեջ՝

Եվրոն օգտագործող իրավասություններ, որոնք SEPA-ում չեն՝ Ակրոտիրի և Դեկելիա, Ֆրանսիայի հարավային և անտարկտիկական հողեր, Կոսովո և Մոնտենեգրո[17]։

Եվրոպայում այն իրավասությունները, որոնք պաշտոնապես չեն պատկանում SEPA-ին, սովորաբար օգտագործում են SEPA սխեմաները, այնուհանդերձ, միջազգային եվրո վճարումների համար, հատկապես եվրոգոտում կամ եվրագոտուց դուրս բացառություններով, ինչպիսիք են՝ գանձվող վճարները և պահանջվող BIC-ը։

Գանձումներ խմբագրել

SEPA-ն երաշխավորում է, որ եվրոյով վճարումները ստացվում են երաշխավորված ժամկետում, և բանկերին չի թույլատրվում որևէ պահումներ կատարել փոխանցված գումարից, որը սահմանվել է 2001 թվականին[18]։ Բանկերը և վճարային հաստատությունները դեռևս ունեն եվրոյի փոխանցումների համար իրենց նախընտրած վարկային փոխանցման վճար գանձելու տարբերակ, եթե այն գանձվում է ԵՏՄ բոլոր մասնակիցներից, բանկերից կամ վճարային հաստատություններից՝ տեղական կամ արտասահմանյան[19]։ Սա վերաբերում է այն երկրներին, որոնք չեն օգտագործում եվրո, որտեղ սպառողների կողմից եվրոյով ներքին փոխանցումները հազվադեպ են, և այս նահանգներում կարող են գանձվել եվրոյի փոխանցումների համար ուռճացված վճարներ։ Շվեդիան և Դանիան օրենսդրորեն հաստատել են, որ եվրոյի փոխանցումները գանձվում են նույնքան, ինչ փոխանցումները իրենց արժույթով, որն ունի եվրոյի բանկոմատից անվճար կանխիկացման էֆեկտ, բայց բանկոմատից հանելու համար գանձվում է ԵՄ-ում օգտագործվող այլ արժույթներով։

924/2009 (ԵՀ) կանոնակարգում (Միջսահմանային վճարումների կանոնակարգ) Եվրոպական խորհրդարանը հանձնարարել է, որ ԵՄ անդամ երկրների միջև եվրոյով (մինչև 50,000 եվրո) անդրսահմանային վճարումների համար գանձումները նույնն են, ինչ անդամ պետության ներսում համապատասխան վճարումների համար[20][21]։ Այնուամենայնիվ, ԵՄ կանոնակարգը չի տարածվում SEPA-ի բոլոր երկրների վրա։ Ամենաէական տարբերությունը Շվեյցարիայի ընդգրկվածությունն է SEPA-ում, բայց ոչ ԵՄ-ին։ Նույն գնի կանոնը կիրառվում է նույնիսկ այն դեպքում, եթե գործարքն ուղարկվում է որպես միջազգային գործարք՝ SEPA գործարքի փոխարեն (տարածված մինչև 2008 թվականը, կամ եթե որևէ ներգրավված բանկ չի աջակցում SEPA գործարքները)։ 924/2009 կանոնակարգը չի կարգավորում արժույթի փոխարկման համար գանձումները, ուստի ոչ եվրո գործարքների համար գանձումները դեռ կարող են կիրառվել (եթե դա արգելված չէ ազգային օրենսդրությամբ)[22]։

Պատմություն խմբագրել

SEPA-ի ստեղծման գործում կար երկու հիմնաքար՝

  • Վարկային փոխանցումների համաեվրոպական վճարային գործիքները սկսվել են 2008 թվականի հունվարի 28-ին, ուղղակի դեբետները և դեբետային քարտերը հասանելի են դարձել 2009 թվականի նոյեմբերին[12]։
  • Ակնկալվում էր, որ մինչև 2010 թվականի վերջը բոլոր նախկին ազգային վճարային ենթակառուցվածքները և վճարային պրոցեսորները կլինեն լիակատար մրցակցության մեջ՝ համախմբման և մասշտաբի տնտեսման միջոցով արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։

Ուղղակի դեբետների դեպքում առաջին նշաձողը բաց թողնվեց Եվրոպական խորհրդարանում թույլատրող օրենսդրության (Վճարային ծառայությունների դիրեկտիվ կամ PSD) կիրառման հետաձգման պատճառով։ Ուղղակի դեբետները հասանելի դարձան 2009 թվականի նոյեմբերին, ինչը ժամանակի առումով ճնշում գործադրեց երկրորդ նշաձողի վրա[23]։

Եվրոպական հանձնաժողովը ստեղծել է իրավական հիմքը PSD-ի միջոցով։ Վճարային գործիքների առևտրային և տեխնիկական շրջանակները մշակվել են Եվրոպական վճարումների խորհրդի (EPC) կողմից, որը կազմված է եվրոպական բանկերից։ EPC-ն պարտավորվել է տրամադրել երեք համաեվրոպական վճարային գործիքներ.

  • Վարկային փոխանցումներ՝ SCT – SEPA վարկային փոխանցում
  • Ուղղակի դեբետներ՝ SDD – SEPA Direct Debit (SDD – SEPA ուղղակի դեբետ)։ Բանկերը սկսել են այս ծառայությունն առաջարկել 2009 թվականի նոյեմբերի 2-ից[12]
  • Քարտեր՝ SEPA Cards Framework (SEPA քարտերի շրջանակ)

SEPA-ի մաքրման համար վերջնական ավտոմատացված ուղղակի վճարումների մշակում ապահովելու համար EPC-ն պարտավորվել է տրամադրել ISO 20022-ի տեխնիկական վավերացման ենթաբազմություններ։ Մինչդեռ բանկից բանկ հաղորդագրությունները (pacs) պարտադիր են օգտագործման համար, հաճախորդից բանկ վճարումների սկզբնավորման (PAIN) հաղորդագրությունների տեսակները՝ ոչ։ Այնուամենայնիվ, դրանք խստորեն խորհուրդ են տրվում։ Քանի որ մեկնաբանության տեղ կա, ակնկալվում է, որ մի քանի PAIN բնութագրեր կհրապարակվեն SEPA երկրներում։

SEPA-ի զարգացմամբ շահագրգռված են նաև ձեռնարկությունները, առևտրականները, սպառողները և կառավարությունները։ Կորպորատիվ գանձապահների եվրոպական ասոցիացիաները (EACT), TWIST-ը, Եվրոպական կենտրոնական բանկը, Եվրոպական հանձնաժողովը, Եվրոպական վճարային խորհուրդը, Եվրոպական ավտոմատացված քլիրինգի ասոցիացիան (EACHA), վճարումների պրոցեսորները և համաեվրոպական բանկային ասոցիացիաները, Եվրոպական բանկային ֆեդերացիա (EBF), Կոոպերատիվ բանկերի եվրոպական ասոցիացիան (EACB) և Եվրոպական խնայբանկերի խումբը (ESBG) – ակտիվ դեր են խաղում SEPA-ի կողմից մատուցվող ծառայությունների սահմանման գործում։

2008 թվականի հունվարից բանկերը հաճախորդներին տեղափոխում են նոր վճարային գործիքների։ Ակնկալվում էր, որ մինչև 2010 թվականը մեծամասնությունը կլինի SEPA-ի շրջանակներում։ Արդյունքում, SEPA-ի ողջ տարածքում (ոչ միայն եվրոգոտու) բանկերը պետք է ներդրումներ կատարեն տեխնոլոգիաների մեջ, որոնք կարող են աջակցել SEPA վճարային գործիքներին։

SEPA-ի մաքսազերծումը հիմնված է Միջազգային բանկային հաշվի համարների (IBAN) վրա։ Ներքին եվրոյով գործարքներն իրականացվում են IBAN-ի միջոցով։ Ավելի վաղ ազգային նշանակման սխեմաները վերացվել են մինչև 2014 թվականի փետրվարը՝ ապահովելով նոր վճարային գործիքների միատեսակ հասանելիություն։ 2016 թվականի փետրվարից Եվրոգոտու վճարային համակարգի օգտվողներն այլևս չեն պահանջում BIC տեսակավորման տեղեկատվություն SEPA գործարքների համար. այն ավտոմատ կերպով ստացվում է IBAN-ից SEPA-ի տարածքում գտնվող բոլոր բանկերի համար։

SCT Inst անունով ակնթարթային 24/7/365 վճարման սխեման գործարկվել է 2017 թվականի նոյեմբերի 21-ին, որը թույլ է տալիս ակնթարթային վճարումներ կատարել օրը 24 ժամ և տարին 365 օր[24]։ Մասնակից բանկերը կզբաղվեն օգտատիրոջ միջերեսով և անվտանգությամբ, ինչպես գործող SEPA վճարումների դեպքում։ Օրինակ՝ վեբ կայքեր և բջջային հավելվածներ[25]։

Հիմնական ամսաթվերը խմբագրել

1957 Հռոմի պայմանագրով ստեղծվում է Եվրոպական համայնքը։
1992 Մաստրիխտի պայմանագիրը ստեղծում է եվրո։
1999 Եվրոյի՝ որպես էլեկտրոնային արժույթի ներդրում, ներառյալ մեծ արժեքի փոխանցումների համար RTGS համակարգի TARGET ներդրումը։
2000 Լիսաբոնի ռազմավարություն. հանդիպումը ստեղծում է Եվրոպական ֆինանսական ծառայությունների գործողությունների ծրագիր։
2001 ԵՀ կանոնակարգ 2560/2001-ը ներդաշնակեցնում է եվրոյով անդրսահմանային և ներքին գործարքների համար վճարները[19]։
2002 Եվրո թղթադրամների և մետաղադրամների ներդրում։
2003 Առաջին համաեվրոպական ավտոմատացված քլիրինգային գրասենյակը (PE-ACH) գործարկվում է։ ԵՀ կանոնակարգ 2560/2001 ուժի մեջ է մտնում մինչև 12500 եվրո գործարքների դեպքում։
2006 ԵՀ կանոնակարգ 2560/2001-ը բարձրացնում է եվրոյով նույն գնով գործարքները մինչև 50,000 եվրո։
2008 SEPA համաեվրոպական վճարային գործիքները գործարկվում են (ներքին գործիքներին զուգահեռ) հունվարի 28-ից[26]։
2009 Վճարային ծառայությունների դիրեկտիվը (PSD) ազգային օրենքներում ուժի մեջ է մտել մինչև նոյեմբեր։
2010 SEPA վճարումները դառնում են էլեկտրոնային վճարումների գերիշխող ձև։
2011 SEPA վճարումները փոխարինում են ազգային վճարումներին եվրոգոտում։
2014 Օգոստոսի 1. Եվրո վճարումների միասնական տարածքը (SEPA) լիովին գործարկվում է եվրոգոտու բոլոր երկրներում[27]։
2016 2016 թվականի հոկտեմբերի 31-ից ի վեր ոչ եվրո երկրներում վճարային ծառայություններ մատուցողները (PSP) կարող են միայն եվրոյով վճարումներ հավաքել՝ օգտագործելով SEPA ընթացակարգերը։ Ոչ եվրո սխեմաները, ինչպիսին է Մեծ Բրիտանիայի Direct Debit-ը, շարունակվում են մնալ առանց փոփոխության[28]։
2017 2017 թվականի նոյեմբերի 21-ից հասանելի են դառնում մինչև 15,000 եվրոյի ակնթարթային SEPA վճարումները 10 վայրկյանի ընթացքում (կամընտիր մասնակցություն PSP-ների համար)[29]։
2019 2019 թվականի մարտի 1-ին Անդորրան և Վատիկանը միանում են SEPA-ին։
2021 2021 թվականի հունվարի 1-ին Միացյալ Թագավորությունը դուրս է գալիս ԵՄ-ից, բայց մնում է SEPA վճարային սխեմաներում՝ ենթակա տարբեր կանոնների[16]։

Ընդունում խմբագրել

2014 թվականի օգոստոսի դրությամբ վարկային փոխանցումների 99,4%-ը, ուղղակի դեբետի 99,9%-ը և քարտով վճարումների 79,2%-ը տեղափոխվել են եվրոյի գոտու SEPA[30]։

Պաշտոնական առաջընթացի հաշվետվությունը հրապարակվել է 2013 թվականի մարտին[31]։

2010 թվականի հոկտեմբերին Եվրոպական կենտրոնական բանկը հրապարակեց իր յոթերորդ առաջընթացի զեկույցը SEPA-ի վերաբերյալ[32]։ Եվրոպական կենտրոնական բանկը SEPA-ն դիտարկում է որպես եվրոյի օգտագործման և հասունության զարգացման կարևոր տարր։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 Bank, European Central (2020 թ․ հունվարի 21). «SEPA». European Central Bank.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Extension of the geographical scope of SEPA schemes in March 2019». European Payments Council.
  3. ↑ 3,0 3,1 «List of SEPA countries {Updated 2020 version}». B2B Pay powered by Barclays. 2015 թ․ դեկտեմբերի 7.
  4. ↑ «Andorra becomes a member of the Single euro payments area (SEPA) • All PYRENEES · France, Spain, Andorra». 2018 թ․ հունիսի 23.
  5. ↑ REGULATION (EU) No 260/2012 (article 1 point 3)
  6. ↑ Bank, European Central (2023 թ․ մարտի 24). «Instant payments (section "For consumers")». Euro Retail Payments Board (ERPB).
  7. ↑ «Solution: SEPA, the single euro payments area». European Central Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 28-ին.
  8. ↑ «Agreement reached on cross-border banking». RTÉ News. 2007 թ․ մարտի 27. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 28-ին.
  9. ↑ Groenfeldt, Tom. «Payments Are Moving To Real-Time Around The World, The U.S. Plays Catch-Up». Forbes (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. «The use of credit cards isn't as prevalent in Europe where retailers are using the SEPA instant payment scheme.»
  10. ↑ «Introduction». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 13-ին.
  11. ↑ «Launch of the SEPA Instant Credit Transfer scheme» (PDF).
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 EUROPA – Press Releases – Single Euro Payments Area (SEPA): cross-border direct debits now a reality EUROPA (European Union), 3 November 2009; Retrieved 4 February 2011
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «Difference between SEPA Core and B2B». 2013 թ․ մարտի 1.
  14. ↑ «SEPA IBAN and countries». narvi.com. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  15. ↑ «Comunicato della Sala Stampa della Santa Sede». press.vatican.va.
  16. ↑ 16,0 16,1 «Brexit from 1 January 2021 onwards: get ready for the end of the transition period». European Payments Council. 2020 թ․ հուլիսի 14. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «The Boundaries of SEPA-land» (PDF). Skandinaviska Enskilda Banken. 2013 թ․ ապրիլի 9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 26-ին.
  18. ↑ Single Euro Payments Area (SEPA) – frequently asked questions. Brussels, 31 July 2014.
  19. ↑ 19,0 19,1 Regulation (EC) No 2560/2001 of the European Parliament and the Council of the European Union EUR-Lex, 19 December 2001
  20. ↑ Cross-border payments in euro: Regulation on equality of charges, European Commission European Commission, 19 September 2013
  21. ↑ Regulation (EC) No 924/2009 of the European Parliament and of the Council of 16 September 2009 on cross-border payments in the Community and repealing Regulation (EC) No 2560/2001 EUR-Lex, 9 October 2009
  22. ↑ Regulation (EC) No 924/2009 ... Frequently Asked Questions (FAQ) (see point 9)
  23. ↑ «Joint statement by the European Commission and the European Central Bank welcoming the European Parliament's adoption of the Payment Services Directive». Europa (web portal) (Press release). European Union. 2007 թ․ ապրիլի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  24. ↑ «Successful go-live for EBA CLEARING's instant payment system RT1». ebaclearing.eu. 2017 թ․ նոյեմբերի 21. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  25. ↑ Bank, European Central (2023 թ․ մարտի 24). «Instant payments». Euro Retail Payments Board (ERPB).
  26. ↑ «Single Euro Payments Area kicks in, EU – European Information on Financial Services». EurActiv.com. 2008 թ․ հունվարի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
  27. ↑ Vice-President Michel Barnier welcomes major milestone for the internal payments market with the migration to SEPA (Single Euro Payments Area). Brussels, 1 August 2014.
  28. ↑ «Migrating to the Single Euro Payments Area: key facts». European Central Bank. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  29. ↑ «Launch of the SEPA Instant Credit Transfer scheme» (PDF). European Payments Council. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 9-ին.
  30. ↑ ECB. Key figures: SEPA indicators at a glance (euro area).
  31. ↑ «Quantitative indicators» (PDF). European Central Bank. March 2013. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 26-ին.
  32. ↑ «Single Euro Payments Area Seventh Progress Report: Beyond Theory into Practice» (PDF). European Central Bank. October 2010. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 26-ին.
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվրոյով վճարումների միասնական տարածք» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվրոյով_վճարումների_միասնական_տարածք&oldid=9406361» էջից