Եվրոպական կենտրոնական բանկ

Եվրոպական կենտրոնական բանկ (անգլ.՝ European Central Bank), եվրագոտու Կենտրոնական բանկն է: Շտաբ-գրասենյակը գտնվում է Գերմանիայի Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում։ Նրա ղեկավար մարմինների մեջ մտնում են ԵՄ անդամ բոլոր պետությունների ներկայացուցիչները։ Բանկն ամբողջությամբ անկախ է ԵՄ մյուս մարմիններից։

Եվրոպական կենտրոնական բանկ
Տեսակ	կենտրոնական բանկ և Եվրոպական միության հաստատություն
Երկիր	Գերմանիա
Կազմված է	Executive Board of the European Central Bank?
Անվանված է	Եվրոպա
Հիմնադրված է	հունիսի 1, 1998
Նախորդ	European Monetary Institute?
Իրադարձություններ	European Central Bank 2014 data breach?
Պաշտոնական կայք

Բանկի գլխավոր գործառույթներն են`

• եվրագոտու դրամավարկային քաղաքականության մշակումն ու իրականացումը,
• եվրահամակարգի պաշտոնական (ոսկեարժութային) պահուստների կառավարումը,
• եվրոյի թողարկումը,
• առանցքային տոկոսադրույքների որոշումը,
• ԵԿԲ-ի գլխավոր նպատակը եվրագոտում գնային կայունության պահպանումն է (եվրագոտում սպառողական գների ներդաշնակեցված ինդեքսի տարեկան աճը չպետք է գերազանցի 2 %-ը):

Կենտրոնական բանկերի եվրահամակարգը բաղկացած է ԵԿԲ-ից և Եվրամիության բոլոր երկրների ազգային կենտրոնական բանկերից: Եվրոպական կենտրոնական բանկի հիմնական պաշտոնական նպատակն է պահպանել գների կայունությունը եվրագոտում: Նրա խնդիրն է նաև մշակել և իրականացնել Դրամավարկային քաղաքականություն եվրագոտում, իրականացնել միջազգային արժութային գործառնություններ, պահպանել անդամ պետությունների արտարժույթի պաշտոնական պահուստները և կառավարել դրանք, նպաստել վճարային համակարգի սահուն գործունեությանը: Եվրոյի ներդրումից հետո ստեղծվել է Եվրահամակարգը (Eurosystem), որը ներառում է ԵԿԲ-ն և եվրագոտու երկրների ազգային կենտրոնական բանկերը: Այսինքն՝ Կենտրոնական բանկերի եվրոպական համակարգն ավելի լայն է, քան Եվրահամակարգը։

ԵԿԲ-ի ղեկավար մարմիններ

ԵԿԲ ղեկավար մարմինները կազմված են վարչության (Executive Board) և կառավարիչների խորհրդից (Governing Council), որը ներառում է եվրագոտու երկրների ազգային Կենտրոնական բանկերի տնօրինության և կառավարիչների անդամներին: Հիմնարկը ղեկավարում է Եվրոպական կենտրոնական բանկի նախագահը, որն ընտրվում է 8 տարի ժամկետով:

Ներկայումս վարչության կազմում ընդգրկված է վեց մարդ, այդ թվում՝ ԵԿԲ-ի նախագահը և ԵԿԲ-ի փոխնախագահը: Թեկնածություններն առաջարկվում են կառավարիչների խորհրդի կողմից, հավանության են արժանանում Եվրոպական խորհրդարանի և եվրագոտու մեջ մտնող պետությունների ղեկավարների կողմից:

• Քրիստին Լագարդը (Christine Madeleine Odette Lagarde) ԵԿԲ նախագահ,
• Վիտոր Կոնստանցիո (Vítor Constâncio), փոխնախագահ,
• Փիթեր Պրայետ (Peter Praet), վարչության անդամ,
• Սաբինա Լաուտենշլեգեր (Sabine Lautenschläger), խորհրդի անդամ,
• Իվ Մերշ (Yves Mersch), վարչության անդամ,
• Բենուա Կերե (Benoît Cururé), վարչության անդամ:

Կառավարիչների խորհուրդը կազմված է ԵԿԲ տնօրինության անդամներից և եվրագոտու երկրների ազգային Կենտրոնական բանկերի կառավարիչներից։ Ձայնի իրավունք ունեն միայն կառավարիչների խորհրդի անդամները, որոնք ներկա են անձամբ կամ մասնակցում են հեռուստակոնֆերանսին: Կառավարիչների խորհրդի անդամը կարող է նշանակել փոխարինող, եթե երկար ժամանակ հնարավորություն չունի ներկա գտնվել նիստերին:

Քվեարկության համար պահանջվում է խորհրդի անդամների 2/3-ի ներկայությունը, սակայն կարող է հավաքվել ԵԿԲ արտակարգ նիստ, որի համար չի սահմանվում ներկաների նվազագույն քանակ:

Որոշումներն ընդունվում են ձայների մեծամասնությամբ, ձայների հավասարության դեպքում նախագահի ձայնն ավելի մեծ կշիռ ունի։ Կապիտալի հետ կապված հարցերի լուծումը, շահույթի բաշխումը որոշվում է քվեարկությամբ, ձայների կշիռը հավասար է ԵԿԲ կանոնադրական կապիտալում ազգային բանկերի մասնաբաժիններին:

Կառավարիչների խորհուրդը որոշում է Տնտեսական և արժութային միության դրամավարկային քաղաքականությունը, սահմանում է տոկոսադրույքները և կառավարում է Կենտրոնական բանկերի եվրոպական համակարգի պաշտոնական պահուստները: Տնօրինությունը կառավարիչների խորհրդի որոշումները դարձնում է Ազգային կենտրոնական բանկերին ուղղված հրահանգներ: Եվրոյի թողարկումը արտոնելու բացառիկ իրավունք ունի ԵԿԲ-ի կառավարիչների խորհուրդը, կարող են թողարկել ԵԿԲ-ն և Ազգային կենտրոնական բանկերը:

ԵԿԲ-ի դրամավարկային քաղաքականություն

ԵԿԲ-ն կարգավորում է դրամական պաշարների բաշխումը ֆինանսական հաստատությունների, պետության և ընկերությունների միջև: Դրա համար օգտագործվում են ավանդական գործիքներ՝ բաց շուկայում գործարքներ, ամենօրյա փոխառություններ և ավանդներ, նվազագույն պարտադիր պահուստների նորմատիվներ։ Ազգային դրամավարկային համակարգերից տարբերությունն այն է, որ ԵԿԲ-ն ողջ դրամավարկային քաղաքականությունն իրականացվում է ապակենտրոնացված հիմունքներով: ԵԿԲ-ն որոշումներ է կայացնում և սահմանում դրանց իրականացման կանոնները: Գործնական գործողությունները կատարվում են Ազգային Կենտրոնական բանկի կողմից` ԵԿԲ-ի խստագույն հրահանգների համաձայն:

Կենտրոնական բանկերի եվրոպական համակարգն օգտագործում է չորս տեսակի գործառնություններ բաց շուկայում: Դրանցից գլխավորը հիմնականը վերաֆինանսավորման գործառնություններն են (main refinancing operations-MRO): Դրանց միջոցով փոխանցվում է Կենտրոնական բանկերի եվրոպական համակարգին բանկային հանրությանը հատկացվող միջոցների մեծ մասը: Իրացվելիությունը տրամադրվում է մեկ շաբաթվա ժամանակահատվածի ընթացքում` ստանդարտ պայմաններում անցկացվող մրցույթների միջոցով: Մրցույթի սկզբում հայտարարվում է այս շաբաթվա մրցույթի համար նվազագույն դրույքաչափ: Առևտրային բանկերը դիմումներ են կատարում հիմնադրամների համար, և դրանցից յուրաքանչյուրը նշում է դրա համար ընդունելի դրույքաչափ, որը չի կարող ցածր լինել ուղենիշային դրույքաչափից:

Ավանդաբար, ԵԿԲ վերաֆինանսավորման բոլոր ստանդարտ գործողություններն իրականացվում են բազմակի փոխարժեքով կամ այսպես կոչված ամերիկյան տենդերի տեսքով: Յուրաքանչյուր առևտրային բանկ կարող է ներկայացնել երկու կամ ավելի դիմում ՝ տարբեր գումարներով և տարբեր դրույքաչափերով: Մասնակիցները չգիտեն ներկայացված բոլոր հայտերի ծավալը: Յուրաքանչյուր հատուկ մրցույթի վերաֆինանսավորման ծավալը որոշվում է ԵԿԲ-ի կողմից: Հայտերի գոհունակությունն անցնում է վերևից ներքև՝ բարձր առաջարկներից ցածր: Հայտերի մի մասը՝ նվազագույն դրույքաչափերով, չի բավարարվում: 2008 թվականի կեսերից, համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի և եվրագոտում իրացվելիության պակասի պատճառով, ԵԿԲ - ն անցել է ֆիքսված տոկոսադրույքով վերաֆինանսավորման գործողություններին՝ հայտերի լիարժեք բավարարմամբ:

Երկարաժամկետ վերաֆինանսավորման գործառնություններ (long-term refinancing operations — LTRO) - հակադարձ իրացվելիության գործարքներ: Անցկացվում են ամսական մեկ անգամ, մարման ժամկետը երեք ամիս է, նպատակը գործընկերներին լրացուցիչ և երկարաժամկետ անվտանգություն ապահովելն է:

Ճշգրիտ կարգավորման գործառնություններն (fine tuning operations) իրականացվում են անկանոն կերպով, որքան անհրաժեշտ է՝ իրացվելիության հանկարծակի տատանումների հետևանքները մեղմելու համար:

Կառուցվածքային գործառնություններ (structural operations), պարտքերի սերտիֆիկատների, հակադարձ և կանխիկ գործարքների թողարկում:Նպատակը ֆինանսական ոլորտում ԵՄ կառուցվածքային դիրքի ճշգրտումն է:

Վերաֆինանսավորման գործառնություններում (MRO, LTRO) կենտրոնական բանկերը առևտրային բանկերին վարկ են տրամադրում արժեթղթերի դիմաց: Դրամարկղային գործառույթներում և կառուցվածքային գործառնություններում օգտագործվում են ոչ միայն վերադարձի գործարքները (վարկերը), այլև ուղղակի գործարքները արժեթղթերի վաճառքի համար: Ըստ այդմ, դրամական միջոցների հոսքը կարող է ընթանալ ինչպես կենտրոնական բանկերից դեպի առևտրային, այնպես էլ հակառակ ուղղությամբ:

Օրական փոխատվություններն ու ավանդները (եվրագոտում դրանք պաշտոնապես կոչվում են «standing facilities» - «մշտական գործիքներ») թույլ են տալիս եվրագոտու ֆինանսական ինստիտուտներին կառավարել իրացվելիությունը աշխատանքային օրվա վերջում, երբ միջբանկային շուկան փակվում է: Օրական վարկի շնորհիվ բանկը կարող է կատարել վճարում `սեփական բավարար միջոցների բացակայության դեպքում: Օրական ավանդը հնարավորություն է տալիս ժամանակավորապես տոկոսով ազատ միջոցներ ներդնել: Մինչճգնաժամային շրջանում (1999-2007) օրական ավանդների տոկոսադրույքը սովորաբար 1 տոկոսային կետով ցածր էր հիմնական վերաֆինանսավորման գործարքների տոկոսադրույքից, իսկ օրական վարկերի տոկոսադրույքը՝ 1 տոկոսային կետով բարձր: Նշված երկու սակագները համապատասխանաբար ծառայում են որպես գիշերային շուկայի փոխարժեքի ցածր և վերին սահման:

Պարտադիր պահուստների նորմը եվրագոտում որոշվում է ԵԿԲ որոշմամբ: Ըստ ԵԿԲ-ի կանոնների՝ պարտադիր պահուստավորման նորմատիվը պետք է կատարվի միջին հաշվետու ժամանակահատվածում (maintenance period), չորս շաբաթ տևողությամբ:

Գրականություն

• Кетти Лин Дейтрейдинг на рынке Forex. Стратегии извлечения прибыли = Day Trading the Currency Market: Technical and Fundamental Strategies to Profit from Market Swings. — М.: Альпина Паблишер, 2012. — 240 с. — ISBN 978-5-9614-1326-7

Արտաքին հղումներ

• Сайт ЕЦБ
• Устав ЕЦБ