Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կղզի (այլ կիրառումներ)

Կղզի, բոլոր չորս կողմերից ջրով շրջապատված ցամաքի կտոր։ Կղզիներն առաջանում են երկրակազմական պրոցեսների ընթացքում։ Կան պետություններ, որոնք կազմված են բացառապես կղզիներից (Ինդոնեզիա, Ֆիլիպիններ և այլն)։ Երկրագնդի ամենամեծ կղզին Գրենլանդիան է՝ 2.1 միլիոն կմ² տարածքով։

Կիպրոս կղզին
Խաղաղ օվկիանոսի ամենամեծ կղզիները

Տեսակներ խմբագրել

Տարբերակումը մայրցամաքներից խմբագրել

Չկա կոնկրետ չափանիշ, որով կարելի է առանձնացնել կղզին մայրցամաքից կամ էլ կղզյակից։

Երկրաբանական առումով լայնորեն ընդունված տարբերություն կա կղզիների և մայրցամաքների միջև։ Կղզին ջրով շրջապատված հողատարածք է։ Մայրցամաքները նույնպես շրջապատված են ջրով, բայց քանի որ դրանք շատ մեծ են, դրանք կղզիներ չեն համարվում։

Մայրցամաքային կղզիներ խմբագրել

Մայրցամաքային կղզիները պարզապես մայրցամաքի չընկղմված մասեր են, որոնք ամբողջությամբ շրջապատված են ջրով։

Օվկիանոսային կղզիներ խմբագրել

Օվկիանոսային կղզիները կղզիներ են, որոնք չեն ընկած մայրցամաքների վրա։ Մեծամասնությունը հրաբխային ծագում ունի։ Մի քանի օվկիանոսային կղզիներ, որոնք հրաբխային չեն, տեկտոնական ծագում ունեն։

30 000 կմ²-ից մեծ տարածք ունեցող կղզիներ խմբագրել

Կղզու անուն Տարածք (կմ²) Երկիր
1 Գրենլանդիա 2 175 600   Դանիա
2 Նոր Գվինեա 790 000   Ինդոնեզիա և   Պապուա Նոր Գվինեա
3 Կալիմանտան (Բորնեո) 737 500   Բրունեյ,   Ինդոնեզիա,   Մալայզիա
4 Մադագասկար 587 041   Մադագասկար
5 Բաֆինի երկիր 507 451   Կանադա
6 Սումատրա 425 000   Ինդոնեզիա
7 Հոնսյու 227 414   Ճապոնիա
8 Մեծ Բրիտանիա 229 946   Միացյալ Թագավորություն
9 Վիկտորիա 217 291   Կանադա
10 Էլսմիր 196 236   Կանադա
11 Սուլավեսի (կղզի) 174 600   Ինդոնեզիա
12 Հարավային կղզի 150 737   Նոր Զելանդիա
13 Ճավա 126 700   Ինդոնեզիա
14 Հյուսիսային կղզի 114 050   Նոր Զելանդիա
15 Նյուֆաունդլենդ 108 860   Կանադա
16 Կուբա 105 007   Կուբա
17 Լուսոն 104 688   Ֆիլիպիններ
18 Իսլանդիա 102 828   Իսլանդիա
19 Մինդանաո 94 630   Ֆիլիպիններ
20 Իռլանդիա 84 406   Միացյալ Թագավորություն և   Իռլանդիա
21 Հոկայդո 78 073   Ճապոնիա
22 Սախալին 76 400   Ռուսաստան
23 Հայիթի 74 700   Հայիթի և   Դոմինիկյան Հանրապետություն
24 Բանքս 70 028   Կանադա
25 Շրի Լանկա 65 268   Շրի Լանկա
26 Թասմանիա 60 637   Ավստրալիա
27 Դևոն 55 247   Կանադա
28 Հյուսիսային կղզի, Նոր Երկիր 48 904   Ռուսաստան
29 Հրո Երկիր 47 992   Արգենտինա և   Չիլի
30 Ալեքսանդր I-ի երկիր 43 200   Անտարկտիդա
31 Աքսել Հեյբերգ 43 178   Կանադա
32 Մելվիլ 42 149   Կանադա
33 Սաութհեմփթոն 41 214   Կանադա
34 Մարաժո 40 100   Բրազիլիա
35 Շպիցբերգեն 39 044   Նորվեգիա
36 Կյուսյու 36 555   Ճապոնիա
37 Նոր Բրիտանիա 36 514   Պապուա Նոր Գվինեա
38 Թայվան 35 801   Չինաստանի Հանրապետություն
39 Հայնան 33 572   Չինաստան
40 Ուելսի արքայազնի կղզի 33 339   Կանադա
41 Հարավային կղզի 33 275   Ռուսաստան
42 Վանկուվեր 31 285   Կանադա
43 Թիմոր 30 777   Արևելյան Թիմոր և   Ինդոնեզիա
  Ընթերցե՛ք «կղզի» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 487