Տավուշի մարզի բերդերի և ամրոցների ցանկ
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
(Վերահղված է Տավուշի մարզի ամրոցների և բերդերի ցանկից)
Ստորև ներկայացվում է Տավուշի մարզի բերդերի և ամրոցների ցանկը[1][2][3][4][5][6][7][8]
# | Պատկեր | Անուն | Կառուցման տարեթիվ | Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից | Լրացուցիչ տվյալներ |
---|---|---|---|---|---|
1 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ, 10-13 դդ. | Իջևան քաղաքից 14-15 կմ հվ-ամ, «Աղջկա բերդ» ամրոցից 2 կմ աե, ձորի պռնկին | ||
2 | Ամրոց | 13-17 դդ. | Իջևան քաղաքից 10 կմ ամ, Իջևան-Դիլիջան խճուղու ձախակողմյան անմատչելի ժայռերի վրա, «Մոլլա Ղայա» վայրում | Փոքր, ավերված։ | |
3 | ![]() |
Ամրոց «Աղջկա բերդ» | 13-17 դդ. | Իջևան քաղաքից 16 կմ հվ-ամ, անտառապատ սարի գագաթին | Այլ անվանում` «Կըզ-Կալա»։ |
4 | Ամրոց «Մանթաշ» («Աշոտ Երկաթի բերդ») | 10-13 դդ. | Իջևան քաղաքից 10 կմ հվ-ամ, Աղստև գետի աջափնյա լեռնագագաթին | Այլ անվանում` «Կարա-Կալա»։ | |
5 | ![]() |
Ամրոց «Բերդ» | Ք.ա.1 հզ | Բերդ քաղաքի հվ-աե եզրին, զբոսայգու տարածքում | Պահպանվել են մնացորդները։ |
6 | Ամրոց «Տավուշ» | 10-14 դդ. | Բերդ քաղաքի հվ-աե եզրին, Տավուշ գետի աջ ափին | ||
7 | Ամրոց «Բերդի քար» | Ք.ա. 2-1 հզ, միջնադար | Դիլիջան քաղաք, Հաղարծնի վանքից 2 կմ ամ, երկու ձորերի միջև, բլրի վրա, «Բոխուտ թումբ» վայրում | Ավերված, պահպանվել են պարիսպների հիմքերը։ | |
8 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Նոյեմբերյան քաղաքի հս եզրին, «Թբի Ղաշ» վայրում | ||
9 | Ամրոց «Բերդատեղ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Նոյեմբերյան քաղաքից 2 կմ հս-աե, ժայռոտ բարձունքին | ||
10 | Ամրոց | Բրոնզե դար | Այրում քաղաք, երկաթուղու կայարանից 3 կմ հվ-ամ | 1962 թվականին պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել են բրոնզե դարի մշակույթի մնացորդներ՝ բրոնզե 49 հատ՝ մարդկանց, բորենու, եզան, ձիու արձանիկներ, որոնք վերաբերում են Ք. ա. 10-7-րդ դարերին։ | |
11 | Ամրոց «Բերդատեղ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Աղավնավանք գյուղից 2 կմ հս-աե, ժայռոտ բարձունքի վրա | ||
12 | Ամրոց «Բերդաքար» | Ք.ա. 2-1 հզ | Աղավնավանք գյուղի հս եզրին, կլոր ժայռի վրա | ||
13 | Ամրոց «Բերդաքար» | 12-13 դդ. | Աճարկուտ գյուղից 10 կմ հվ-ամ | Կարծիք կա, որ Մահկանաբերդն է։ | |
14 | Աշտարակ | 18 դ. | Այգեհովիտ գյուղից 3 կմ հս | Կիսավեր։ | |
15 | Ամրոց «Աղջկաբերդ» | 10-13 դդ. | Այգեձոր գյուղից 3.5 կմ հվ-ամ, «Աղջկաքար» ժայռի գագաթին | Այլ անվանում` «Կըզ-Կալա»։ | |
16 | Ամրոց «Երգեվանք» («Երգեվանից բերդ») | 10-13 դդ. | Այգեձոր գյուղից 1 կմ ամ, բարձր լեռան գագաթին | ||
17 | Ամրոց «Խազնաքար» | 10-12 դդ. | Այգեձոր գյուղից 1.5 կմ ամ | ||
18 | Ամրոց «Կարմիր Արեգունի» | Վաղ միջնադար | Այգեձոր գյուղից 3 կմ աե 1.5 կմ հս-աե, լեռան գագաթին | ||
19 | Ամրոց | մ.թ.ա. 2-1 հզ | Աչաջուր գյուղի աե եզրին | ||
20 | Ամրոց | 10-14 դդ. | Աչաջուր գյուղից 3 կմ հս-ամ, «Սրբանեսի յալ» դաշտամասում, անտառապատ լեռան գագաթին | ||
21 | Ամրոց «Բարձրաբերդ» | մ.թ.ա. 1 հզ | Աչաջուր գյուղից 25 կմ ամ, Լուսաձոր գետի ձախ ափին, յայլաներ տանող դաշտային ճանապարհների խաչմերուկում (Աչաջրի, Սևքարի, Սարիգյուղի) | ||
22 | Ամրոց | մ.թ.ա. 1 հզ | Արծվաբերդ գյուղից 2 կմ հս, «Սեպրիկ» ամրոցից 0.5 կմ հս, «Բերդակ» վայրում | ||
23 | Ամրոց «Սեպրիկ» | ուշ բրոնզի դար | Արծվաբերդ գյուղից 1.5 կմ ամ | Պահպանվել են պատերի ստորին երկու շարքերը։ | |
24 | ![]() |
Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Արճիս գյուղի հս եզրին, հս-ից հվ ձգվող լեռնաճյուղի վերջավորության վրա | Ավերված։ |
25 | Ամրոց Արճիս» | Ք.ա. 2-1 հզ | Արճիս գյուղից 1 կմ հվ, Դեբեդ գետին զուգահեռ բարձունքի վրա | ||
26 | Ամրոց «Բերդատեղ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Արճիս գյուղից 2 կմ աե | ||
27 | Ամրոց «Բաղանիս» | Ք.ա. 2-1 հզ | Բաղանիս գյուղից 1 կմ հվ-ամ, Ոսկեպար տանող ճանապարհի ձախ եզրին, կլոր բլրի վրա | ||
28 | Ամրոց | Ք.ա. 1 հզ | Բարեկամավան գյուղի հս-աե մասում | ||
29 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Բերդավան գյուղից 1 կմ աե, քարհանքի մոտ, բլրի աե մասում | Ավերված, պահպանվել են պարսպի որոշ հատվածներ աե և ամ մասերում։ | |
30 | Ամրոց «Ձիթհանքի» | Ք.ա. 2-1 հզ | Բերդավան գյուղից 2 կմ հս-աե, բարձունքի վրա | ||
31 | ![]() |
Ամրոց «Ղալինջաքար» | 17-18 դդ. | Բերդավան գյուղից 1 կմ աե, Կողբաջուր գետակի աջ կողմում, եռանկյունաձև բլրակի վրա | Վերանորոգվել է 1983-1986 թթ.: |
32 | Ամրոց «Բուդուրի քար» | Ք.ա. 4-3 հզ | Գանձաքար գյուղից 2 կմ աե, համանուն լեռան գագաթին | ||
33 | Ամրոց «Հակոբ բեկի խաչ» («Թանիկ») | անտիկ շրջան – միջնադար | Գանձաքար գյուղի հվ-աե կողմում, «Թանիկներ» հանդամասում, բլրի վրա | Ավերված։ | |
34 | Ամրոց «Սանգար» | Ք.ա. 8-7 դդ. | Ենոքավան գյուղից 16 կմ հվ-ամ, Գետահովիտ գետի աջ ափին, «Օկոն» ամրոցից 8 կմ հվ-ամ, գյուղի յայլայի մոտ, «Սանգյառ» վայրում | ||
35 | Ամրոց «Աստղի բլուր» («Աստղաբլուր») | Ք.ա. 1 հզ | Ենոքավան գյուղի հս-աե եզրին | ||
36 | Ամրոց «Բերդատեղ» | Ք.ա. 6-4 դդ. | Ենոքավան գյուղից 8 կմ հս-ամ | ||
37 | Ամրոց «Թխկուտ ձոր» | Ք.ա. 1 հզ | Ենոքավան գյուղից 4.5 կմ աե, Գետահովիտ գետի աջ ափին | ||
38 | Ամրոց «Կոթաքար» | Ք.ա. 2-1 հզ | Ենոքավան գյուղից 2 կմ ամ | ||
39 | Ամրոց «Օկոն» | Ք.ա. 2-1 հզ | Ենոքավան գյուղից 25 կմ ամ, Գետահովիտ գետի ձախ ափին | ||
40 | Ամրոց «Կածարեթ» | 10 դ. | Թովուզ գյուղի հվ-ամ մասում, ժայռի գլխին | ՊԳ-ում` գյուղի հս-ամ եզրին։ | |
41 | Ամրոց | Ք.ա. 2 հզ | Իծաքար գյուղի հս եզրին, բլրագագաթին | ||
42 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Լճկաձոր գյուղից 2.5 կմ հս-աե, Այրում-Բագրատաշեն ճանապարհի աջակողմյան բարձունքի վրա, «Փոքր Շահլամ» վայրում | ||
43 | Ամրոց | Ք.ա. 3 հզ | Լճկաձոր գյուղի հս-ամ մասում, «Շահլամ» վայրում, սարի գագաթին | ||
44 | Ամրոց | Ք.ա. 1 հզ | Լճկաձոր գյուղից 1 կմ հս-աե | ||
45 | Ամրոց «Շոռաղբյուր» | Ք.ա. 1 հզ | Կոթի գյուղից 5 կմ աե | ||
46 | Ամրոց | 8-10 դդ. | Կողբ գյուղից 8 կմ հվ-ամ, «Տվարաեղցի» գյուղատեղիից 2 կմ հվ-ամ, «Բերդատեղ» վայրում | Ավերված։ | |
47 | Ամրոց «Բերդակ» («Բերդաթաղ», «Պարսպի մնացորդներ») | Ք.ա. 2-1 հզ | Կողբ գյուղից 1.5 կմ հվ-աե | ||
48 | Ամրոց «Դուրգանաձոր» | Ք.ա. 2-1 հզ | Կողբ գյուղից 6 -7 կմ հվ-աե գտնվող «Պատաշար» ամրոցից 2 կմ աե, նույնանուն կիրճում | ||
49 | Ամրոց «Զիկատար» | Ք.ա. 2-1 հզ | Կողբ գյուղից 5 կմ ամ, բարձր բլրի վրա | ||
50 | Ամրոց «Կոզմա» | Ք.ա. 2-1 հզ | Կողբ գյուղից 10 կմ ամ, «Կոզմանի դաշտ» վայրում, բարձր բլրի վրա | ||
51 | Ամրոց «Կոնդոխավանք» | Ք.ա. 2-1 հզ | Կողբ գյուղից 13 կմ հվ-ամ | ||
52 | Ամրոց «Պատաշար» | Ք.ա. 1 հզ | Կողբ գյուղից 6 -7 կմ հվ-աե | ||
53 | Ամրոց | Ք.ա. 3-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 4 կմ հվ-աե, Հաղարծին տանող ճանապարհից աջ, անտառում | ||
54 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 1 կմ աե, Քսնաջրի աջ ափին, հրվանդանի վրա | ||
55 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 3 կմ հս-աե, Քսնաջրի աջ ափին | ||
56 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 3 կմ հս-ամ, Բերդաաքարից 0.3 կմ ամ, գոմերի մոտ, բլրի վրա | ||
57 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 3 կմ հս-ամ, Բերդաքարից հվ | ||
58 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 3.5 կմ հս, բլրի վրա | ||
59 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 3.5 կմ հս-աե, Քսնաջրի աջ ափին, Աբեղաքար լեռան հվ ստորոտին | ||
60 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 4 կմ հս-աե, Քսնաջրի ձախ ափին | ||
61 | Ամրոց | 17-18 դդ. | Հաղարծին գյուղից 2 կմ ամ Հաղարծնի վանական համալիրից 2 կմ ամ, Խզնաքարում | ||
62 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղարծին գյուղից 6 կմ հս-ամ, Բերդաքար սարի գագաթին | ||
63 | Ամրոց «Խրամաբերդ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Հաղթանակ գյուղից 1.5 կմ հս, «Սանգյառ» վայրում | Պահպանվել են պարսպի չնչին մնացորդներ։ | |
64 | Ամրոց | Միջնադար | Հովք գյուղի հվ-ամ կողմում | ||
65 | Ամրոց «Կրեխանց բլուր» | Ք.ա. 2 հզ | Մովսեսգյուղ գյուղի հս-ամ եզրին | ||
66 | Ամրոց «Դաշտի» | Ք.ա. 1 հզ | Նավուր գյուղից 3 կմ հվ-ամ, Նավուր – Ճամբարակ ճանապարհից ձախ | ||
67 | Ամրոց «Կեռ քար» | Ք.ա. 1 հզ | Նավուր գյուղից 7 կմ ամ | ||
68 | Ամրոց «Սըռտներ» | 6-4 դդ. | Նավուր գյուղից 6 կմ աե | ||
69 | Ամրոց «Տանձուտ» | Ք.ա. 1 հզ 1-ին կես | Նավուր գյուղից 5 կմ հվ, բլրի վրա | ||
70 | Ամրոց «Ցից քար» («Բերդի գլուխ») | Ք.ա. 1 հզ | Նավուր գյուղի հվ մասում | ||
71 | Ամրոց «Քարի գլուխ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Նավուր գյուղից 4 կմ հս-ամ, Նավուր - Իջևան ճանապարհի ձախ կողմում | ||
72 | ![]() |
Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Նորաշեն գյուղից 1 կմ հվ-ամ, «Մասմալյար» («Մասմալլու») վայրում | Պատերը պահպանվել են 2 մ բարձրությամբ։ |
73 | Ամրոց «Արծվաբերդ» | Ք.ա. 1 հզ | Նորաշեն գյուղից 30 կմ հվ, «Սև լեռ» ամրոցից ամառային արոտավայրեր տանող ճանապարհի 10-րդ կմ-ի վրա | ||
74 | Ամրոց «Ձորաբերդ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Նորաշեն գյուղից 12 կմ հվ, սար տանող ճանապարհի աջ կողմում, «Չխուրի թալա» վայրում | ||
75 | Ամրոց «Նորաշեն» | Ք.ա. 7-5 դդ. | Նորաշեն և Վերին Կարմիրաղբյուր գյուղերի միջև | ||
76 | Ամրոց «Սև լեռ» | Ք.ա. 2 հզ | Նորաշեն գյուղից 20 կմ հվ, ամառային արոտավայրեր տանող ճանապարհից ձախ, բարձր սարի գագաթին | ||
77 | ![]() |
Պիլոր պատ (կամ Պիլուր պիթ) ամրոց-դամբարանաբլուր | Ք.ա. 2 հզ | Նորաշեն գյուղի հվ եզրին | |
78 | ![]() |
Ամրոց | 6-7 դդ. | Ոսկեպար գյուղի եզրին, «Աշտարակ» վայրում | |
79 | Ամրոց | 10-13 դդ. | Ոսկեպար գյուղից 6 կմ ամ, «Բերդաշեն» վայրում | Կիսավեր է, կա թյուր կարծիք, որ պատմական Գագա բերդն է։ | |
80 | Ամրոց | 10-14 դդ. | Ոսկեպար գյուղից 3 կմ հվ-ամ | Հայտնի է «Ջորու Կամուրջ» անվամբ։ | |
81 | Ամրոց «Կոռաբերդ» | 10-13 դդ. | Ոսկեպար գյուղից 3 կմ հս | Կիսավեր։ | |
82 | Ամրոց «Շաքարաբերդ» | Ք.ա. 2-1 հզ | Ոսկեպար գյուղից մոտ 8 կմ ամ՝ Ոսկեպար գետի հոսանքով դեպի վեր | Այլ անվանում` «Շաքարաբերդ»։ | |
83 | Ամրոց «Ազատավան» («Բերդաղ») | Ք.ա. 2-1 հզ | Ոսկեվան գյուղից 1.5 կմ հս, «Ազատավան» անասնապահական ֆերմայի մոտ, եռանկյունաձև հրվանդանի վրա | Այլ անվանում` «Շաքարաբերդ»։ | |
84 | Ամրոց | Ք.ա. 1 հզ | Չինարի գյուղից 1.5 կմ հս, «Ազատավան» անասնապահական ֆերմայի մոտ, եռանկյունաձև հրվանդանի վրա | Այլ անվանում` «Շաքարաբերդ»։ | |
85 | Ամրոց | Ք.ա. 1 հզ | Չինչին գյուղից 1 կմ հս-ամ, «Սղնախ» վայրում | ||
86 | Ամրոց «Բերդաքար» | Ք.ա. 6-4 դդ. | Չինչին գյուղից 1.5 կմ հս-ամ, ժայռոտ հրվանդանի վրա, «Սղնախ» վայրում | ||
87 | Ամրոց «Տավրի պաշ» («Թովրի պաշ») | Ք.ա. 6-5 դդ. | Չորաթան գյուղից 1 կմ հս-աե, «Ներքին շեն» անասնապահական ձմեռանոցներից 1 կմ հս-աե, Ախնջի գետի ափին | ||
88 | Ամրոց «Օձաքար» | 10-16 դդ. | Չորաթան գյուղից 1. 5 կմ ամ, «Օձաքար» («Ցից քար») ժայռի գագաթին | Կիսավեր։ | |
89 | Ամրոց «Արամի բլուր» | Ք.ա. 1 հզ | Ջուջևան գյուղի աե կողմում, Նոյեմբերյան - Իջևան խճուղուց ձախ, «Պոպլոզ» ամրոցի դիմաց | Տարածքի վրա կառուցվել են անասնագոմեր։ | |
90 | Ամրոց «Պոլոզ քար» | Ք.ա. 1 հզ | Ջուջևան գյուղի հվ եզրին, բարձր բլրի վրա | Ավերված։ | |
91 | Ամրոց | Ք.ա. 2-1 հզ | Սևքար գյուղից 3 կմ հվ-աե, Իջևան - Նոյեմբերյան ճանապարհի աջ կողմում, «Չալի յալ» բլրի վրա | ||
92 | Ամրոց «Կարմիր քար» | 13 դ. | Վազաշեն գյուղից 6 կմ աե, ժայռի գագաթին | ||
93 | Ամրոց «Բախրիխաչ» («Բխըրխաչ») | Ք.ա. 1 հզ | Վերին Ծաղկավան գյուղից 1 կմ հվ, Հախում գետի աջ ափին, գյուղի գոմերի դիմաց, բլրի վրա | ||
94 | Ամրոց «Բերդաքար» | Ք.ա. 6-5 դդ. | Վերին Ծաղկավան գյուղից 5 կմ հվ-ամ | ||
95 | Ամրոց «Կալքար» | Ք.ա. 6-4 դդ. | Վերին Ծաղկավան գյուղից 4 կմ հվ-ամ, Հախում գետի ձախ ափին, Շխմուրադի վանքի մոտ, բարձր բլրի վրա | ||
96 | Ամրոց «Սև-սև քարերի բլուր» | Ք.ա. 6-5 դդ. | Վերին Ծաղկավան գյուղից 2.5 կմ հվ-ամ, «Կալքար» ամրոցից 2 կմ հս, Հախում գետի ձախ ափին, անտառի մեջ | ||
97 | Ամրոց «Սև-սև քարերի թախտ» | Ք.ա. 6-4 դդ. | Վերին Ծաղկավան գյուղից 2 կմ հվ-ամ, Հախում գետի ձախ ափին, «Սև-սև քարերի բլուր» ամրոցից 0.5 կմ աե, անտառի մեջ |
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 628, 29 մայիսի 2002 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 754-Ն, 17 հունիսի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1793, 24 դեկտեմբերի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 49, 29 հունվարի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 2322-Ն, 29 դեկտեմբերի 2005 թ․
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան