ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա

(Վերահղված է Չեմպիոնների Լիգաից)


ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա (անգլ.՝ UEFA Champions League, սովորաբար՝ Չեմպիոնների Լիգա), ֆուտբոլային, ակումբային ամենամյա առաջնություն, որն անց է կացվում Եվրոպայում։ Կազմակերպիչն է ՈՒԵՖԱ-ն։ Անց է կացվում սկսած 1992 թվականից։ Փոխարինել է «Եվրոպական չեմպիոնների գավաթ»-ին (կամ, պարզապես, Եվրոպական Գավաթ, անգլ.՝ European Champion Clubs' Cup, անց է կացվել 1955-1992

ՈՒԵՖԱ Չեմպիոնների Լիգա
UEFA Champions League
Երկիր Եվրոպա
Ֆուտբոլային ասոցիացիա ՈՒԵՖԱ
Հիմնվել է 1955 (1992 թ.-ից ներկա կառուցվածքով)
Ակումբների քանակ 32 (խմբային փուլ)
76 (ընդհանուր)
Gold medal blank.svg Ներկայիս չեմպիոն Իսպանիա Ռեալ Մադրիդ (14)
Ամենատիտղոսավոր թիմ Իսպանիա Ռեալ Մադրիդ (14)
Պաշտոնական կայք www.uefa.com

Ամենապատվավոր առաջնությունն է եվրոպական ֆուտբոլային ակումբների համար և պատվավորներից մեկը ամբողջ աշխարհում։

Առաջնության հաղթող են դարձել 22 ակումբ։ Ամենաշատ հաղթանականեր ունի Ռեալ Մադրիդ ակումբը (14 հաղթանակ)։

ՊատմությունԽմբագրել

ՁևաչափԽմբագրել

Ընդհանուր մրցաշրջանին մասնակցում են 77 ակումբներ ՈՒԵՖԱ անդամ 54 երկրներից (բացառությամբ Լիխտենշտայնի, քանի որ չունի ազգային առաջնություն[1][2])։ Անդամ երկրները բաժանվում են 4 հիմնական խմբերի, որոնք բաշխվում են՝ համաձայն ՈՒԵՖԱ կողմից հաշվարկվող գործակիցների[3]։

  • Անդամ երկրներ, որոնք գործակիցների դասակարգմամբ գտնվում են 1-3 տեղերում, մասնակցում են չորսական ակումբներով։
  • Անդամ երկրներ, որոնք գործակիցների դասակարգմամբ գտնվում են 4-6 տեղերում, մասնակցում են երեքական ակումբներով։
  • Անդամ երկրներ, որոնք գործակիցների դասակարգմամբ գտնվում են 7-15 տեղերում, մասնակցում են երկուական ակումբներով։
  • Անդամ երկրներ, որոնք գործակիցների դասակարգմամբ գտնվում են 16-54 տեղերում, մասնակցում են մեկական ակումբներով։

Մասնակիցների տեղաբաշխումը ըստ փուլերիԽմբագրել

Ակումբներ, որոնք սկսում են այս փուլից Ակումբներ, որոնք հաղթահարել են նախորդ փուլը
Առաջին որակավորման փուլ
(4 ակումբ)
  • 4 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 50–54 տեղը (բացառությամբ Ջիբրալթարի) զբաղեցրած անդամ երկրների չեմպիոններ
Երկրորդ որակավորման փուլ
(34 ակումբ)
  • 32 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 17–49 տեղը (բացառությամբ Լիխտենշտայնի) զբաղեցրած անդամ երկրների չեմպիոններ
  • 2 հաղթողներ առաջին որակավորման փուլից
Երրորդ որակավորման փուլ Չեմպիոններ
(20 ակումբ)
  • 3 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 14–16 տեղը զբաղեցրած անդամ երկրների չեմպիոններ
  • 17 Երկրորդ որակավորման փուլի հաղթողներ
Ոչ-չեմպիոններ
(10 ակումբ)
  • 9 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 7–15 տեղը զբաղեցրած անդամ երկրների փոխչեմպիոններ
  • 1 ակումբ, որը հանդիսանում է 6-րդ տեղը զբաղեցրած անդամ երկրի երրորդ մրցանակակիր
Փլեյ-օֆֆ փուլ Չեմպիոններ
(10 ակումբ)
  • 10 երրորդ որակավորման փուլի հաղթող
ոչ չեմպիոններ
(10 ակումբ)
  • 2 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 4 և 5 տեղերը զբաղեցրած անդամ երրորդ մրցանակակիր
  • 3 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 1-3 տեղը զբաղեցրած անդամ չորրորդ մրցանակակիր
  • 5 երրորդ որակավորման փուլում հաղթած ոչ-չեմպիոններ
Խմբային փուլ
(32 ակումբ)
  • 13 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 1–13 տեղը զբաղեցրած անդամ երկրների չեմպիոններ
  • 6 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 1–6 տեղը զբաղեցրած անդամ երկրների փոխչեմպիոններ
  • 3 ակումբներ, որոնք հանդիսանում են 1–3 տեղը զբաղեցրած անդամ երկրների երրորդ մրցանակակիրներ
  • 5 Չեմպիոնների փլեյ-օֆֆ փուլի հաղթողներ
  • 5 Ոչ-չեմպիոնների փլեյ-օֆֆ փուլի հաղթողներ
1/8 եզրափակիչ
(16 ակումբ)
  • 8 Խմբերի հաղթողներ
  • 8 Խմբերի երկրորդ տեղ գրավածներ

ՄրցանակԽմբագրել

Եվրոպական Չեմպիոնների Գավաթը հանձնվում է ամեն տարի Չեմպիոնների Լիգայում հաղթանակած ակումբին, ընդ որում վերջինս իրավունք ունի այն պահել իր մոտ 10 ամիս։ Որպես հուշ ակումբը ստանում է Գավաթի փոքրացված պատճենը (ոչ ավելին, քան 80%-ով փոքրացված)։ Չեմպիոնների Լիգայում 3 անգամ անընդմեջ կամ 5 անգամ հաղթելուց հետո ակումբը իրավունք ունի Գավաթը (իրական չափերի պատճենը) ընդմիշտ պահել իր մոտ։ Առայժմ միայն վեց ակումբներ ունեն այդ իրավունքը. Ռեալ Մադրիդ, Միլան, Լիվերպուլ, Բավարիա, Այաքս և Բարսելոնա։

Գավաթն ունի 74 սմ բարձրություն, կշռում է 11 կգ։ Պատրաստված է արծաթից։ Նախագծել է շվեյցարացի ոսկերիչ Յուրգ Շտադելմանը Բեռն քաղաքից։ Առաջին գավաթը հանձնվել է 1966 թվականին, Ռեալ Մադրիդ ակումբին, և արժեցել է 10 հազար շվեյցարական ֆրանկ։

Բացի գավաթից, Լիգայի եզրափակիչի մասնակիցներին հանձնվում են նաև մեդալներ. 40 ոսկե մեդալ՝ հաղթողներին, 40 արծաթե մեդալ՝ պարտվողներին[4]։

ՊարգևատրումԽմբագրել

ՈւԵՖԱ-ն պարգևատրում է Չեմպիոնների Լիգա անցած յուրաքանչյուր ակումբին 3-ական միլիոն եվրո գումարով, ինչպես նաև 2.4 միլիոն եվրո՝ խմբային փուլում մասնակցելու համար։ Խմբային փուլում յուրաքանչյուր հաղթանակի համար ակումբները ստանում են 600-ական հազար եվրո։ 1/4 եզրափակչի յուրաքանչյուր մասնակցին վճարվում է 2.5 միլիոն եվրո, կիսաեզրափակչի մասնակցին՝ 3մլն եվրո, եզրափակիչի մասնակիցներից յուրաքանչյուրին՝ 4-ական միլիոն եվրո և հաղթողին՝ 7 միլիոն եվրո պարգևավճար։

ՎիճակագրությունԽմբագրել

ՀաղթողներԽմբագրել

ՊատմությունԽմբագրել

Սեզոն Հաղթող Երկիր
1955–56 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1956–57 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1957–58 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1958–59 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1959–60 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1960-61 Բենֆիկա   Պորտուգալիա
1961-62 Բենֆիկա   Պորտուգալիա
1962-63 Միլան   Իտալիա
1963-64 Ինտեր Միլան   Իտալիա
1964-65 Ինտեր Միլան   Իտալիա
1965-66 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1966-67 Սելտիկ   Շոտլանդիա
1967-68 Մանչեսթեր Յունայթեդ   Անգլիա
1968-69 Միլան   Իտալիա
1969-70 Ֆեյենորդ   Նիդերլանդներ
1970-71 Այաքս   Նիդերլանդներ
1971-72 Այաքս   Նիդերլանդներ
1972-73 Այաքս   Նիդերլանդներ
1973-74 Բավարիա Մյունխեն   Գերմանիա
1974-75 Բավարիա Մյունխեն   Գերմանիա
1975-76 Բավարիա Մյունխեն   Գերմանիա
1976-77 Լիվերպուլ   Անգլիա
1977-78 Լիվերպուլ   Անգլիա
1978-79 Նոթինգհեմ Ֆորեստ   Անգլիա
1979-80 Նոթինգհեմ Ֆորեստ   Անգլիա
1980-81 Լիվերպուլ   Անգլիա
1981-82 Աստոն Վիլլա   Անգլիա
1982-83 Համբուրգ   Գերմանիա
1983-84 Լիվերպուլ   Անգլիա
1984-85 Յուվենտուս   Իտալիա
1985-86 Ստյաուա   Ռումինիա
1986-87 Պորտու   Պորտուգալիա
1987-88 ՊՍՎ Էյնդհովեն   Նիդերլանդներ
1988-89 Միլան   Իտալիա
1989-90 Միլան   Իտալիա
1990-91 Ցրվենա Զվեզդա   Հարավսլավիա
Սեզոն Հաղթող Երկիր
1991-92 Բարսելոնա   Իսպանիա
1992-93 Օլիմպիկ Մարսել   Ֆրանսիա
1993-94 Միլան   Իտալիա
1994-95 Այաքս   Նիդերլանդներ
1995-96 Յուվենտուս   Իտալիա
1996-97 Բորուսսիա Դորտմունդ   Գերմանիա
1997-98 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
1998-99 Մանչեսթեր Յունայթեդ   Անգլիա
1999-00 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2000-01 Բավարիա Մյունխեն   Գերմանիա
2001-02 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2002-03 Միլան   Իտալիա
2003-04 Պորտու   Պորտուգալիա
2004-05 Լիվերպուլ   Անգլիա
2005-06 Բարսելոնա   Իսպանիա
2006-07 Միլան   Իտալիա
2007-08 Մանչեսթեր Յունայթեդ   Անգլիա
2008-09 Բարսելոնա   Իսպանիա
2009-10 Ինտեր Միլան   Իտալիա
2010-11 Բարսելոնա   Իսպանիա
2011-12 Չելսի   Անգլիա
2012-13 Բավարիա Մյունխեն   Գերմանիա
2013-14 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2014-15 Բարսելոնա   Իսպանիա
2015-16 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2016-17 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2017-18 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա
2018-19 Լիվերպուլ   Անգլիա
2019-20 Բավարիա   Գերմանիա
2020-21 Չելսի   Անգլիա
2021-22 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա

Ամենաշատ հանդիպումներ անցկացրած ակումբներըԽմբագրել

2022 թվականի Հոկտեմբերի 27-ի դրությամբ։

Տեղ Հաղթող Երկիր Խաղեր Գոլ
1 Ռեալ Մադրիդ   Իսպանիա 469 1031
2 Բավարիա   Գերմանիա 377 798
3 Բարսելոնա   Իսպանիա 338 663
4 Յուվենտուս   Իտալիա 300 478
5 Մանչեսթեր Յունայթեդ   Անգլիա 293 533
6 Բենֆիկա   Պորտուգալիա 281 451
7 Պորտու   Պորտուգալիա 266 393
8 Միլան   Իտալիա 260 428
9 Դինամո Կիեվ   Ուկրաինա 255 351
10 Այաքս   Նիդերլանդներ 246 393

Ամենաշատ հանդիպումներ անցկացրած ֆուտբոլիստներԽմբագրել

2023 թվականի Մարտի 3-ի դրությամբ։

Տեղ երկիր Խաղացող Խաղեր Րոպե
1   Պորտուգալիա  Կրիշտիանու Ռոնալդու 187 16189
2   Իսպանիա Իկեր Կասիլյաս 181 16267
3   Արգենտինա Լիոնել Մեսսի 163 13584
4   Իսպանիա  Չավի Էռնանդես 157 11851
5   Ուելս  Ռայան Գիգզ 151 11089
6   Ֆրանսիա Կարիմ Բենզեմա 148 10787
7   Իսպանիա  Ռաուլ Գոնսալես 144 12179
8   Գերմանիա Թոմաս Մյուլեր 142 9854
9   Իտալիա Պաոլո Մալդինի 139 11932
10   Իսպանիա  Սերխիո Ռամոս 137 12121
11   Գերմանիա Թոնի Կրոս 137 10787
12   Գերմանիա Մանուել Նոյեր 133 12120
13   Իսպանիա Անդրես Ինիեստա 132 9398
14   Իտալիա  Ջանլուիջի Բուֆֆոն 132 12000
15   Իսպանիա Կլարենս Զեեդորֆ 131 10014

(Թավատառով նշված են այն ֆուտբոլիստները, ովքեր դեռևս չեն ավարտել իրենց կարիերան)

ՌմբարկուներԽմբագրել

2023 թվականի Մարտի 15-ի դրությամբ

Տեղ Երկիր Խաղացող Գոլեր Միջինը

խաղում

1   Պորտուգալիա Կրիշտիանու Ռոնալդու 141 0,76
2   Արգենտինա Լիոնել Մեսսի[5] 129 0,80
3   Լեհաստան Ռոբերտ Լևանդովսկի 91 0,82
4   Ֆրանսիա Կարիմ Բենզեմա 89 0,58
5   Իսպանիա Ռաուլ 71 0,50
6   Նիդերլանդներ Ռուդ վան Նիստելռոյ[6] 60 0,77
7   Ուկրաինա Անդրեյ Շևչենկո[7] 59 0,48
8   Գերմանիա Թոմաս Մյուլեր 53 0,39
9   Ֆրանսիա Թիերի Անրի[8] 51 0,45
10   Շվեդիա Զլատան Իբրահիմովիչ 49 0,40

Չեմպիոնների լիգայի լավագույն ռմբարկուները (ներառյալ որակավորման խաղերում խփած գնդակները)[9]
(Թավատառով նշված են այն ֆուտբոլիստները, որոնք դեռևս չեն ավարտել իրենց կարիերան)

Արտաքին ՀղումներԽմբագրել

  1. «Gibraltar set to be new kids on the Rock as Uefa votes on its future»։ The Guardian։ 23 մայիս 2013 (անգլ.)
  2. «UEFA Welcome Gibraltar To Europe’s Football Family As 54th Member»։ insidefutbol.com։ 24 մայիս 2013 (անգլ.)
  3. «2013-14 Չեմպիոնների Լիգայի կանոններ» (PDF)։ Nyon: ՈՒԵՖԱ։ մարտ 2013։ Վերցված է 1 մայիս 2013  (անգլ.)
  4. http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/Regulations/competitions/Regulations/01/79/68/69/1796869_DOWNLOAD.pdf
  5. «Статистика Лионеля Месси на сайте УЕФА»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 16-ին։ Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 27 
  6. «Статистика Руда ван Нистелроя на сайте УЕФА»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 3-ին։ Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 27 
  7. «Статистика Андрея Шевченко на сайте УЕФА»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 3-ին։ Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 27 
  8. «Статистика Тьерри Анри на сайте УЕФА»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 27-ին։ Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 27 
  9. http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/EuroExperience/competitions/Publications/02/14/56/70/2145670_DOWNLOAD.pdf

ԱղբյուրներԽմբագրել

|}