Լուիզա Բուրժուա

Լուիզա Բուրժուա; ֆր.՝ Louise Joséphine Bourgeois
Ծնվել է	դեկտեմբերի 25, 1911[…]
Ծննդավայր	Փարիզ
Մահացել է	մայիսի 31, 2010[…] (98 տարեկան)
Վախճանի վայրը	Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[…]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա և ԱՄՆ
Կրթություն	Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց (1938), Նյու Յորքի արվեստի ուսանողական լիգա, Ժյուլիանի ակադեմիա (1938), Լիցեյ Ֆենելոնա (1927), Գրան–Շոմիե ակադեմիա (1938), Փարիզի համալսարան (1935), Լուվրի դպրոց և Atelier 17?
Ուսուցիչ	Paul Colin?
Ստեղծագործություն(ներ)	Maman?, The Welcoming Hands? և Spider?
Ոճ	աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմ, ֆեմինիստական արվեստ, մոդեռնիզմ, սյուրռեալիզմ և abject art?
Ժանր	Ասամբլյաժ, ֆիգուրատիվիզմ և աբստրակցիոնիզմ
Մասնագիտություն	քանդակագործ, վիզուալ արտիստ, նկարչուհի, նկարազարդող, ակնագործ, լուսանկարիչ, գծանկարիչ, ինստալյացիոն արտիստ, փորագրիչ, performance artist, գծանկարիչ, գծագրող, նկարիչ-փորագրող և արվեստագետ
Աշխատավայր	Բրուքլինի քոլեջ
Ամուսին	Robert Goldwater?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Կայսերական մրցանակ Կանանց փառքի ազգային սրահ Վոլֆի մրցանակ արվեստի բնագավառում Կանանց ասամբլեայի մրցանակ արվեստում նվաճումների համար Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ Գրեյթ իմիգրանտս և Պատվավոր դոկտոր
Անդամություն	Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և ԱՄՆ աբստրակտ նկարիչներ
	Louise Bourgeois Վիքիպահեստում

Լուիզա Բուրժուա (ֆր.՝ Louise Bourgeois, դեկտեմբերի 25, 1911(1911-12-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ^[4]^[5] - մայիսի 31, 2010(2010-05-31)^[6]^[1]^[7]^[…], Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[8]^[9]^[10]^[…]), ֆրանսիական ծագմամբ ամերիկացի քանդակագործ, նկարիչ և գրաֆիկական նկարիչ։

Կրթություն խմբագրել

1921—1927 թվականներ - Ֆենելոնի ճեմարան, Փարիզ։
1932—1935 թվականներ - Նա մաթեմատիկա է սովորել Փարիզի Սորբոն քաղաքում։
1935—1936 թվականներ - Լուվրի բարձրագույն դպրոց, Փարիզ։
1936—1937 թվականներ - Ռոջեր Բիսյեի դասարան` Ռանսոնի ակադեմիայում։
1936—1937 թվականներ - Էսպագնատի ակադեմիա
1936—1938 թվականներ - Գեղարվեստի դպրոց, Փարիզ (Devambez and Colarossi):
1937—1938 թվականներ - Գրանդ Շոմյերի ակադեմիա, Փարիզ (Օտօն Ֆրիեզի և Ռոբեր Վլերիկի դասարանները)։
1938 թվական - Ժյուլիանայի ակադեմիա, Փարիզ։
1938 թվական - Սկանդինավիայի ակադեմիա (Շարլ Դեսպիոյի դասարան)։

Կենսագրություն խմբագրել

Լուիզա Բուրժուան ծնվել է 1911 թվականի դեկտեմբերի 25-ին։ Նրա մանկությունն ու պատանեկությունն անցել են Օբուսոնում։ Ծնողներն ունեին գոբելենների վերականգնման արտադրամաս։ Այս վաղ տարիներին Լուիզա Բուրժուան ականատես է եղել իր հոր դավաճանությանը իրենց տանն ապրող անգլիացի կառավարչուհու հետ։ Այս իրադարձությունները, 1932 թվականին մոր մահը, ինքնասպանության փորձը և հոր հետ բարդ փոխհարաբերությունները թողեցին խորը հուզական վերքեր, որոնցից Բուրժուան փորձեց ազատվել ապագայում` ստեղծագործական օգնությամբ^[22]։ Օրագրերը, որոնք նա պահում էր 1923 թվականից, խոսում են զայրույթի, մեղքի և վախի զգացումների մասին, որոնք մաս-մաս պատռեցին Լուիզա Բուրժուային։ Բուրժուայի խորհրդանշական հարուստ աշխատանքը խորը անձնական բնույթ ունի, այն չի կարելի դիտարկել նրա կյանքի պատմությունից անջատ։

1932 թվականին Բուրժուան ընդունվել է Սորբոն^[23], որտեղ ուսումնասիրել է մաթեմատիկա, իսկ 1936 թվականին նա արվեստի պատմություն է ուսումնասիրել Լուվրի դպրոցում և Գեղարվեստի դպրոցում, օժանդակել Ֆերնանդ Լեգերին, հետաքրքրվել ձախ գաղափարներով (կոմունիզմ), սյուրռեալիզմով և կոնստրուկտիվիզմով^[22]։ Հետո նա մի քանի անգամ այցելել է Խորհրդային Միություն^[23]։ 1938 թվականին նա ամուսնացել է պարզունակ արվեստի փորձագետ, ամերիկացի արվեստաբան Ռոբերտ Գոլդուոթերի հետ, ով 1957 թվականին դարձել է Նյու Յորքի Պրիմիտիվ արվեստի թանգարանի առաջին տնօրենը։ 1939 թվականին նա և իր ամուսինը տեղափոխվել են Նյու Յորք։

Ամերիկայում նա դիմել է քանդակագործությանը։ 1947 թվականին Բուրժուան փայտից պատրաստել է առաջին ուղղահայաց քանդակը, իսկ արդեն 1949 թվականին անց է կացվել նրա քանդակների առաջին ցուցահանդեսը։ 1951 թվականին մահացել է նկարչի հայրը։ Լուիզա Բուրժուան ստացել է Ամերիկայի քաղաքացիություն։ 1960 թվականից Բուրժուան սկսել է կանոնավոր դասավանդել։ 1966 թվականից դարձել է ֆեմինիստական շարժման անդամ։ 1967 թվականին Բուրժուան իր քանդակների մեջ սկսել է օգտագործել մարմար և բրոնզ։ 1972 թվականից ի վեր նկարիչը պարբերաբար այցելել է Իտալիա։ 1973 թվականին մահացել է Բուրժուայի ամուսինը՝ Ռոբերտ Գոլդուոթերը։ 1977 թվականին նկարիչը Յեյլի համալսարանից ստացել է կերպարվեստի պատվավոր դոկտորի կոչում։ 1980 թվականին նա Բրուքլինում մեծ ստուդիա է գնել։ 1982 թվականին Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի թանգարանում տեղի է ունեցել նկարչի առաջին հետահայացը։ 1985 թվականին Ֆրանսիայում տեղի է ունեցել նկարչի առաջին անհատական ցուցահանդեսը։ 1992 թվականին Բուրժուան ցույց է տվել առաջին քանդակագործական միջավայրը։ 1993 թվականին նա ներկայացրել է ԱՄՆ-ը Վենետիկի բիենալեում։ 2001-2002 թվականներին Էրմիտաժում տեղի էունեցել Բուրժուայի (քանդակներ, առարկաներ և վիմագրեր) աշխատանքների ցուցահանդեսը։

Բուրժուան մահացել է 2010 թվականի մայիսի 31-ին, Նյու Յորքում՝ 98 տարեկան հասակում։

Ստեղծագործական կյանք խմբագրել

Լուիզա Բուրժուայի աշխատանքները հաճախ անվանում են ժամանակակից արվեստի հանրագիտարան, քանի որ այն արտացոլում է քսաներորդ դարի արվեստի բոլոր հիմնական ուղղությունները՝ կուբիզմը, ֆուտուրիզմը, սյուրռեալիզմը, կոնստրուկտիվիզմը և աբստրակցիոնիզմը։ Նրա աշխատանքները վերացական են, իրատեսական և ֆանտազմագորիկ, պատրաստված են տարբեր ձևերով և նյութերով, ինչպիսիք են փայտը, մարմարը, բրոնզը, գիպսը, լատեքսը և տարբեր գործվածքներ։

Ստեղծագործական կարիերայի սկզբում Բուրժուան զբաղվում էր գրաֆիկայով և նկարչությամբ։ Հետպատերազմյան իրավիճակի արտացոլումը կարելի է գտնել նկարչի մի շարք հիշարժան աշխատանքներում, որոնք ցուցադրվել են նրա առաջին անհատական ցուցահանդեսում։ «Femme Maison» (1945-1947) և «Fallen Women (Femme Maison)» (1946-1947) սերիալներում Բուրժուան օգտագործել է սյուրռեալիստական տեխնիկա՝ միաձուլելով տարբեր առարկաներ՝ կանացի մարմինը և տներին նման կառույցներ։ Այս աշխատանքները վկայում են նկարչի դերի` որպես ռահվիրա այն սերնդի կանանց շրջանում, որոնք կոտրեցին բազմաթիվ արգելքներ այն ժամանակի տղամարդկային գեղարվեստական շրջանակներում։ Ավելին, ավելի խոր մակարդակի վրա այս աշխատանքներն արտահայտում էին հիասթափության և անզորության զգացում ֆաշիզմի և պատերազմի կործանարար սպառնալիքի առջև։

1940-ականներին Բուրժուան իր ուշադրությունը կենտրոնացնում է քանդակագործության վրա, որի համար այժմ նա ճանաչվել է որպես քսաներորդ դարի առաջատար վարպետներից մեկը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Միացյալ Նահանգներ ներգաղթած եվրոպացի սյուրռեալիստ նկարիչների հոսքը զգալիորեն ազդել է բուրժուականների վրա։ Սկզբնական շրջանում բուրժուական քանդակները բաղկացած էին վերացական և օրգանական ձևերի խմբերից, որոնք հաճախ փորագրված էին փայտին։ 1960-ականներին նա սկսում է օգտագործել լատեքս, բրոնզ և քար, իսկ աշխատանքներն ավելի են մեծանում՝ նկատի ունենալով նրա աշխատանքի հիմնական թեման՝ մանկության տրավմատիկ փորձը։

1960-ականների վերջին ավարտվում է հետպատերազմյան վերելքը, և Բուրժուան ականատես է լինում հեղափոխական պայքարի նոր ալիքի (1968-1975) և մի շարք բռնապետությունների փլուզման։ Նա պատրաստ չէր այս նոր ժամանակաշրջանին և անդրադառնում է ինքնության քաղաքականությանը։ ԱՄՆ-ում հետպատերազմյան շրջանում և սառը պատերազմի ժամանակ իրեն տարանջատելով սոցիալիզմից և ձախ գաղափարներից՝ Բուրժուան անդրադարձել է գենդերային խնդիրների վրա հիմնված «այլընտրանքային» քաղաքականությանը։ Այս ժամանակաշրջանի բնորոշ աշխատանքներն են Sleep II (1967) և Fillette (1968), որոնք ներկայացնում են տղամարդկանց սեռական օրգանները բացատրությունները։

Այս ժամանակաշրջանի վերջին ամենանշանակալից աշխատանքներից մեկը՝ «Հոր կործանումը» («Destruction of the Father», 1974), իրենից ներկայացնում է քարանձավի նման մի կառույց, որտեղ քարերին նմանվող ֆիգուրները շրջապատում են զոհասեղանը, որի վրա ցրված են մարմնի մասերը (այդ թվում՝ մսի խանութում գնված իսկական գառան կտորները)։ Սա շատ տագնապալի աշխատանք է, որը հիշեցնում է Բուրժուայի սիրված նկարիչներից մեկի՝ իսպանացի Ֆրանցիսկո Գոյայի աշխատանքը։

1982 թվականին Բուրժուան «Artforum»-ի համար գրել է տեքստ, որը կոչվում է «Child Abuse» («Երեխաների չարաշահումը»), որտեղ նա սահմանել է իր գեղարվեստական հասկացությունները գրեթե ամբողջությամբ մանկական տրամվաների շրջանակներում։ Այս ժամանակաշրջանի նկարազարդումը Femme Maison-ի մարմարյա քանդակն է (1983), նստած կին գործիչ, որի գլուխը շենք է հիշեցնում։ 1994 թվականին ստեղծված Femme Maison-ում կին գործիչը մեջքի վրա ընկած է՝ առանց զենքի, գլուխը միաձուլված դեպի մի տուն, որն ունի փոքր դուռ։

1980-ականներին Բուրժուայի աշխատանքը դառնում է աճող հետաքրքրության առարկա։ Մի կողմից, ակադեմիական տարբեր շրջանակներ ողջունում էին նրան՝ կապված էկզիստենցիալիզմի և ֆեմինիզմի հետ։ Մյուս կողմից, երիտասարդ նկարիչները հետաքրքրված էին նրա կյանքով և գործով` իր ստեղծագործական անկախության, տարբեր ոճերի օգտագործման, արվեստի պատմության և սոցիալական խնդիրների նկատմամբ զգայունության պատճառով։

1990-ականներին Բուրժուայի ստեղծագործություններում նոր ժամանակաշրջան է գրանցվել՝ «բջիջները»։ Աշխատանքի անվանումը «Dangerous Passageway» («Վտանգավոր ճանապարհ») խոսում է ինքն իր համար։ Երկար հատվածը, բանտի նման, քայլում է խցերի երկայնքով ՝ անցյալի պատկերներով և խոշտանգումների սարքերով։ Cell (Choisy)-ում (1990-1993) վանդակում կա մեծ գիլյոտինի տակ գտնվող տան մարմարե քանդակ, որը հիշեցնում է մղձավանջային տեսարան։

Ավելի ուշ կատարված աշխատանքները (ավարտվել է 1990 թվականին)։ Օրինակ, Couple IV (1997) ներկայացնում է հին մոդայիկ ցուցափեղկ, ինչպիսիք են, որ կարելի է տեսնել գավառական թանգարաններում, որը պարունակում է երկու անգլուխ լաթի կերպարներ, ասես փորձում են սիրել։

Լուիզա Բուրժուան ստեղծել է իր հատուկ խորհրդանշական բառապաշարը, որում անձնական փորձառություններն ու ֆանտազիաները բետոնապատվում են արտահայտիչ պատկերների։ Օրինակ, սարդ օգտագործելը ոչ թե արախնոֆոբիայի (սարդերից վախ) նշան է, այլ ավելի շուտ փաթաթող ու համբերատար մոր նշան։ Նույն կերպ, կարի ասեղները ագրեսիվ խորհրդանիշներ չեն, բայց դրանք օգտագործվում են կորուստների վերականգնումը ներկայացնելու համար։ Տները պատկերված են ոչ թե որպես ապաստարան, այլ որպես խուց կամ վանդակ, որտեղ կա ինքն իրեն կորցնելու վտանգ։

Բուրժուայի «Սարդերը» լայնորեն հայտնի են՝ հսկայական սարդերի մետաղական քանդակներ։ 1999 թվականին նկարչուհին «Ոսկե առյուծ» է ստացել Վենետիկի 48-րդ բիենալեում։

Ճանաչում խմբագրել

Պատվո լեգեոնի շքանշան (2008)
Ավստրիական «Գիտության և արվեստի համար» պատվո կրծքանշան (2005)
Գայլերի արվեստի մրցանակ (2002-2003)
Կայսերական Ճապոնիայի մրցանակ (1999)
ԱՄՆ-ի ազգային մեդալ արվեստի բնագավառում (1997):

Անհատական ցուցահանդեսներ (1990-2009) խմբագրել


2009 Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Վաշինգտոն 2008 «Diana + Actaeon, Der Verbotene Blick auf die Nacktheit», Museum Kunst Palast,Դյուսելդորֆ 2008 «Լուիզա Բուրժուա»,Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Լոս Անջելես 2008 Museo Nazionale di Capodimonte, Նեապոլ 2008 La Rivière Gentille,Պատկերասրահ Hauser & Wirth, Ցյուրիխ 2008 «Recent Drawings», Inverleith House, Էդինբուրգ 2007 «Լուիզա Բուրժուա», Marlborough Gallery, Լոնդոն 2007 Լուիզա Բուրժուայի հետահայացքները, Tate Modern, Musée National d’art moderne, Պոմպիդու կենտրոն, Музей Гуггенхайма,Նյու Յորք, Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Լոս Անջելես, The Hirshhorn Museum,Վաշինգտոն 2007 Լուիզա Բուրժուայի նոր աշխատանքները, Hauser & Wirth 2007 «Բուրժուան ՝ Բոստոնում»,Ժամանակակից արվեստի ինստիտուտ, Բոստոն 2007 «Լուիզա Բուրժուա», Christine König Galerie, Վենա 2007 «Լուիզա Բուրժուա абстракция», Kukje Gallery, Սեուլ 2007 «Լուիզա Բուրժուա», Storm King Art Center,Նյու Յորք 2007 «Լուիզա Բուրժուա Crouching Spider», Ֆիլադելֆիայի արվեստի թանգարան, Ֆիլադելֆիա 2007 «Լուիզա Բուրժուա The Woven Child, 2007 «Fugue», Kunstmuseum Bern, Graphisches Kabinett, Բեռն 2006 «Լուիզա Բուրժուա», Christine Bader, Լուգանո 2006 «Works on Paper from the 1940s and 1950s», Peter Blum 2006 [1]Roni Horn, Hauser & Wirth,Ցյուրիխ 2006 Goya Contemporary, Բալթիմոր 2006 Galerie Lelong, Փարիզ 2006 Greg Kucera Gallery, Սիեթլ 2006 Walters Art Museum, Բալթիմոր 2006 Kunsthalle Bielefeld, Բիլեֆելդ 2006 Butler Gallery, Կիլկեննի 2005 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 2005 Kunsthalle Wien, Վենա 2005 Gallery Paule Anglim, Սան Ֆրանցիսկո 2005 Neue Galerie im Höhmannhaus, Օգսբուրգ 2005 Galleri Stefan Andersson, Ումեո 2005 Sublimation, Hauser & Wirth, Լոնդոն 2005 Museum of Contemporary Art,Սևեռային Մայամի 2005 Wifredo Lam Centre, Հավանա 2005 Kukje Gallery, Սեուլ 2004 Կարստեն Գրև, Փարիզ 2004 Cheim & Read պատկերասրահ, Նյու-Յորք 2004 Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Մալագա 2004 Դարոսի հավաքածու, Ցյուրիխ 2004 Akira Ikeda պատկերասրահ Muranchi, Յոկոսուկա 2004 Fruitmarket պատկերասրահ, Էդինբուրգ 2004 Փիթեր Բլում, Նյու-Յորք 2004 Ստեֆան Անդերսոն պատկերասրահ, Ումեո 2004 Գալերի Շեֆել, Բադ Հոմբուրգ 2003 Զիգմունդ Ֆրեյդի թանգարան, Վենա 2003 Ասպենի արվեստի թանգարան, Ասպեն 2003 Zacheta արվեստի պատկերասրահ, Վարշավա 2003 Paule Anglim պատկերասրահ, Սան-Ֆրանցիսկո 2003 Akademie der Künste, Բեռլին 2003 Լուիզիանայի ժամանակակից Կունստի թանգարան, Հումլեբեկ 2003 Xavier Hufkens պատկերասրահ, Բրյուսել 2003 Շիրայիշի ժամանակակից արվեստ, Տոկիո 2003 Արվեստների Դիա կենտրոն, Բեկոն, Նյու-Յորք 2003 Ֆրեդերիկ Մեյջերի այգիները և քանդակների պուրակը, Գրանդ Ռապիդս, Միչիգան 2003 Գալերի Կարստեն Գրև, Կելն 2003 Ուիթնիի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու-Յորք 2003 Իռլանդիայի ժամանակակից արվեստի թանգարան, Դուբլին 2003 Սպիտակ խորանարդի պատկերասրահ, Լոնդոն 2002 Հելսինկի քաղաքի արվեստի թանգարան, Հելսինկի 2002 Palais de Tokyo, Փարիզ 2002 Գալերիա Սոլեդադ Լորենցո, Մադրիդ 2002 Գալերի Կարստեն Գրև, Միլան 2002 Kukje պատկերասրահ, Սեուլ 2002 Գեղարվեստի աշխատանքային կենտրոն, Մասսաչուսեց 2002 Playhouse Square’s Star Plaza, Կլիվլենդ 2002 Ace պատկերասրահ, Համիլտոն 2002 Կուլտուրհուսեթ, Ստոկհոլմ 2002 Beaumontpublic + Königbloc, Լյուքսեմբուրգ 2002 Ars TEOR / éTica Fundacion, Սան Խոսե 2002 Museet for Samtidskunst, Օսլո 2002 և Վիրտ, 2002 Կյունստհաուս Բրեգենց, Բրեգենց; Bunkier Sztuki ժամանակակից արվեստի պատկերասրահ, Կրակով; Akademie der Künste, Բեռլին 2002 Կրաններտի արվեստի թանգարան, Շամպեյն Մեդիսոնի արվեստի կենտրոն, Մադիսոն 2002 Դեյվիդ Ֆլորիդա պատկերասրահ, Ասպեն 2001 Գալերի Կարստեն Գրև, Փարիզ 2001 C&M a8vestne8, Նյու-Յորք 2001 Cheim & Read պատկերասրահ, Նյու-Յորք 2001 Բիլբաո Գուգենհայմի թանգարան, Բիլբաո 2001 Akademie der bildenden Künste, Վիեննա 2001 Կյունստրաում Ինսբրուկ, Ինսբրուկ 2001 Էրմիտաժի պետական թանգարան, Սանկտ-Պետերբուրգ 2001 Փիթեր Բլյում, Նյու-Յորք 2001 Ռոքֆելլերի կենտրոն / Հանրային արվեստի ֆոնդ, Նյու-Յորք 2001 Գալերի Ֆանեման, Բեռլին 2001 Miriam and Ira D. Wallach արվեստի պատկերասրահ, Կոլումբիայի համալսարան, Նյու-Յորք 2001 Ամերիկայի արվեստի թանգարան, Գիվերնի 2001 Ուիլյամս քոլեջի արվեստի թանգարան, Ուիլիամսթոուն 2000 Հաուզեր և Վիրտ Ցյուրիխ, Ցյուրիխ 2000 Գալերիա Կարստեն Գրև, Միլան 2000 Գալերի Լելոնգ, Փարիզ 2000 Կապպատոսի պատկերասրահը Աթենքում, Աթենք 2000 Ժամանակակից արվեստի ազգային թանգարան, Կյունկի-դո / ԿՍ 2000 Թեյթ Մոդեռն, Լոնդոն 2000 Grafiska Sallskapet, Ստոկհոլմ, Norrköpings Konstmuseum, Norrköping 2000 Գյոտեբորգի արվեստի թանգարան, Գյոտեբորգ 2000 Jardin des Tuileries, Փարիզ 1999 Մինեապոլիսի արվեստի ինստիտուտ, Միննեապոլիս 1999 Գալերի Լելոնգ, Նյու-Յորք 1999 Վեքսների տեսողական արվեստի կենտրոն, Կոլումբուս 1999 Ռեմբա պատկերասրահ, Արևմտյան Հոլիվուդ 1999 Կտոր եզակի, Փարիզ 1999 Ազգային թանգարան, Սոֆիայի արվեստի կենտրոն, Մադրիդ 1999 Կյունստալլե Բիլեֆելդ, Բիլեֆելդ 1999 Jaffe-Friede & Strauss պատկերասրահ, Հոպկինսի կենտրոն, Դարթմաուֆ քոլեջ, Հաննովեր 1999 Մայերի արվեստի թանգարան, Ռենդոլֆ-Մակոն Կանանց Քոլեջ, Լինչբուրգ 1999 Գալերի Կարստեն Գրև, Կելն 1999 Galerie Paula Böttcher, Берлин 1999 Գալերի Սեյց-ֆոն Վերդեր, Բեռլին 1999 Էռնստ-թանգարան, Բուդապեշտ 1998 Օձի պատկերասրահ, Լոնդոն 1998 Բելեմի արվեստի կենտրոն, Լիսաբոն 1998 Բարբարա Կրակովի պատկերասրահ, Բոստոն 1998 Wood Street պատկերասրահ, Պիտսբուրգ 1998 Օնտարիոյի արվեստի պատկերասրահ, Տորոնտո 1998 Ուիթնիի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու-Յորք 1998 Գալերի Լարս Բոհման, Ստոկհոլմ 1998 Մալմո Կոնստալ, Մալմե 1998 Espace Saint-François, Լոզանա 1998 Կոնտեմպորայնի արվեստի թանգարան, Բորդո 1998 Հյուսիսային Կարոլինայի արվեստի թանգարան, Ռեյլի 1998 Օնտարիոյի արվեստի պատկերասրահ, Տորոնտո 1998 Լոտոսի ակումբ, Նյու-Յորք 1997 Չիկագոյի արվեստի ակումբ, Չիկագո 1997 Խավիեր Հաֆկենսի պատկերասրահ, Բրյուսել 1997 Պրադայի հիմնադրամ, Միլան 1997 Ռոնա Հոֆմանի պատկերասրահ, Չիկագո 1997 Cheim & Read պատկերասրահ, Նյու-Յորք 1997 Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Ցինցիննատի 1997 Լուսավոր արվեստի կենտրոն, Ռիո-դե-Ժանեյրո 1997 Marion Locks Gallery, Ֆիլադելֆիա 1997 Բրազիլիայի արվեստի կենտրոն, Ռիո-դե-Ժանեյրո 1997 Գալերի Կարստեն Գրև, Փարիզ 1997 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 1997 Բրուքլինի երաժշտական ակադեմիա, Բրուքլին 1997 Ռոբերտ Միլլերի պատկերասրահ, Նյու Յորք 1997 Յոկոհամայի արվեստի թանգարան, Յոկոհամա 1996 Հաուսեր և Վիրտ, Ցյուրիխ 1996 Գալերի Սոլեդադ Լորենցո, Մադրիդ 1996 Համալսարանական արվեստի թանգարան, Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերկլի 1996 Նկարչական կենտրոն, Նյու Յորք 1996 Քեմբրիջի Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ցուցակագրության արվեստի ցուցակ 1996 Տորոնտոյի Օնտարիոյի արվեստի պատկերասրահ 1996 Fundacão Cultural de Curitaba/Museu da Gravura, Կուրիտաբա 1996 Պատկերասրահ Պոլ Անգլիմ, Սան Ֆրանցիսկո 1996 Ville de Choisy, Service municipal d’arts plastiques, Choisy le Roi 1996 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 1996 Դեյխտորհալեն, Համբուրգ 1996 Musée d'art ժամանակակից Մոնրեալի, Մոնրեալ 1996 Baumgartner Galleries, Վաշինգտոն 1996 Ռուպերտին, Զալցբուրգ 1996 Սամուել Լալլօուզի գալերի, Մոնրեալ 1996 Պատկերասրահ Josedoff / Harry Jack Grey Centre, Հարթֆորդի համալսարան, Ուեսթֆորդ 1996 Centro Andaluz de Arte Contemporaneo, Սևիլիա 1996 Rufina Tamayo, Մեխիկո 1996 ORIEL, Ուելսի գեղարվեստական խորհրդի պատկերասրահ, Ֆրիարի, Քարդիֆ 1996 Bonnefanten թանգարան, Մաաստրիխտ 1995 Museo del Arte Contemporanéo, Մոնտերեյ 1995 Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Օքսֆորդ 1995 Բարբարա Մաթես պատկերասրահ, Նյու Յորք 1995 Վիկտորիայի ազգային պատկերասրահ, Մելբուռն 1995 Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Սիդնեյ 1995 Galerie Piece եզակի, Փարիզ 1995 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 1995 Գալերի Կարստեն Գրև, Փարիզ 1995 Galeria Rudolfinum, Պրահա 1995 Théâtre du Vieux Colombier, Փարիզ 1995 Ուոլքեր Հիլլի արվեստի կենտրոն, Սեուլ 1995 Mitsubishi-Jisho Artium, Ֆուկուոկա 1995 École Nationale des Beaux-Art de Bourges, Բուրգես 1995 Կենտրոն Պոմպիդու, Փարիզ 1995 Հելսինկիի արվեստի քաղաքային թանգարան, Հելսինկի 1995 Musée du Dessin et de l’Estampe Originale, Գրավելին 1995 Ազգային Գրադարան, Փարիզ 1994 «Հիշողության տեղանքը», Արվեստի կորկորան պատկերասրահ, Վաշինգտոն 1994 Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Նյու-Յորք 1994 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 1994 Գալերի Կարստեն Գրև, Միլան 1994 Kestner-Gesellschaft, Հանովեր 1994 Արխիվներ ամերիկյան արվեստի, Նյու-Յորք 1994 Մարիոն Լօքս Գալերի, Ֆիլադելֆիա 1994 Փիթեր Բլյում, Նյու-Յորք 1994 Գալերիա Կարստեն Գրև, Միլան 1994 Գալերի Էսփեյս, Ամստերդամ 1994 Սենթ Լուիսի արվեստի թանգարան, Սենթ Լուիս 1994 Նելսոն-Աթկինսի արվեստի թանգարան, Կանզաս 1994 Բրուքլինի արվեստի թանգարան, Բրուքլին 1993 Վենետիկի բիենալեի ամերիկյան տաղավար 1993 Ջինի Ուիլյամս ընտանիքի հիմնադրամ, Դենվեր 1993 Գալերի Ռամիս Բարկետ, Մոնտերեյ 1993 Լաուրա Քարփենթերի պայծառ արվեստը, Սանտա Ֆե 1993 Ջայն Ուեյներ պատկերասրահ, Տոպեկա 1993 Լինդա Քաթքարթ պատկերասրահ, Սանտա Մոնիկա 1992 Գալերիա Կարստեն Գրև, Փարիզ 1992 Արվեստի ազգային պատկերասրահ, Արևելյան թև, Վաշինգտոն 1992 Բարբարա Կրակովի պատկերասրահ, Բոստոն 1992 Գործվածքների արհեստանոց, Ֆիլադելֆիա 1992 Երկրորդ հարկ, Ռեյկյավիկ 1992 Միլուոկիի արվեստի թանգարան, Միլուոկի 1992 Իդեսա Հենդելեսի արվեստի հիմնադրամ, Տորոնտո 1992 Փարիշ արվեստի թանգարան, Սաութհեմփթոն 1991 Գալերի Լելոնգ, Ցյուրիխ 1991 Kunstmuseum Bern, Բեռն 1991 Կրյոլեր-Մյուլլերի թանգարան, Օթերլո 1991 Ռոբերտ Միլլերի պատկերասրահ, Նյու Յորք 1991 Իդեսա Հենդելեսի արվեստի հիմնադրամ, Տորոնտո 1990 Գալերի Կարստեն Գրև, Քյոլն 1990 Բարբարա Գրոս Գալերի, Մյունխեն 1990 Թեյփի հիմնադրամ, Բարսելոնա 1990 Գալերի Կրինցինգեր, Վիեննա 1990 Լինդա Քաթքարթ պատկերասրահ, Սանտա Մոնիկա 1990 Ջինի Ուիլյամս պատկերասրահ, Դենվեր 1990 Մոնիկա Սպրյութ Գալերի, Քյոլն 1990 Riverside Studios, Լոնդոն 1990 Städtische Galerie im Lenbachhaus, Մյունխեն 1990 Ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Լիոն 1990 Կարստեն Շուբերտ, Լոնդոն

Հանրային հավաքածուներ խմբագրել

Ավստրալիայի ազգային պատկերասրահ, Կանբերա
Փարիզի Ազգային գրադարան, Փարիզ
Բրիտանական թանգարան, Լոնդոն
Կարնեգի թանգարան, Պիտտսբուրգ
Քլիվլենդի արվեստի թանգարան, Քլիվլենդ
Կորկորանի արվեստի պատկերասրահ, Վաշինգտոն
Դենվերի արվեստի թանգարան, Դենվեր
Grafische Sammlung Albertina, Վիեննա
Հիրշհորնի թանգարան և քանդակների պարտեզ, Վաշինգտոն
Կրյոլեր-Մյուլլերի թանգարան, Օթերլո

Բազելի արվեստի թանգարան, Բազել
Kunstmuseum Bern, Բեռն
Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն արվեստի թանգարան
Moderna Museet, Ստոկհոլմ
Լյուդվիգի թանգարան, Քյոլն
Ժամանակակից արվեստի թանգարան, Նյու Յորք
Թանգարան ժամանակակից Կյունստ, Վիեննա
Մոնրեալի ժամանակակից արվեստի թանգարան, Մոնրեալ
Ժամանակակից ազգային արվեստի կենտրոն, Ջորջ Պոմպիդուի կենտրոն, Փարիզ

Արվեստի ազգային պատկերասրահ, Վաշինգտոն
Կանադայի ազգային պատկերասրահ, Օտտավա
Ֆիլադելֆիայի արվեստի թանգարան, Ֆիլադելֆիա
Ռեյնա Սոֆիա, Մադրիդ
Սողոմոն Ռ. Գուգենհայմի թանգարան, Նյու Յորք
Թեյթ հավաքածու, Լոնդոն
Ուֆցի թանգարան, Ֆլորենցիա
Ուոլքեր արվեստի կենտրոն, Մինեապոլիս
Ուիթնի ամերիկյան արվեստի թանգարան, Նյու Յորք

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Louise Bourgeois (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Louise Bourgeois — 2008.
↑ ^4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 Encyclopædia Britannica
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 https://en.isabart.org/person/30869
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Louise Bourgeois, Influential Sculptor, Dies at 98 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2010. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 Louise Bourgeois // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2017. — ISBN 978-0-19-977378-7 — doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00024626
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Muchnic S. Louise Bourgeois dies at 98; revered artist’s work was a ‘form of psychoanalysis’ - Los Angeles Times // Los Angeles Times — LA: 2010. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Louise Bourgeois (1911–2010) - Artforum International // Artforum — NYC: 2010. — ISSN 1086-7058; 0004-3532
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 Peltz J. Sculptor Louise Bourgeois dies at 98 — Today, 2010.
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ http://atelier17.christinaweyl.com/artist-biographies/louise-bourgeois/
↑ Artsy — 2009.
↑ https://www.tate.org.uk/art/art-terms/a/abject-art
↑ Doornbusch E. Louise Bourgeois // hedendaagsesieraden.nl — 2018.
↑ Louise Bourgeois — National Endowment for the Arts.
↑ https://www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en
↑ Louise Bourgeois — National Women's Hall of Fame.
↑ https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2009-great-immigrants/
↑ https://www.nyu.edu/about/news-publications/news/2005/may/louise_bourgeois_receives.html
↑ http://americanabstractartists.org/current-members/past/
↑ ^22,0 ^22,1 Ъ-Газета. Война отцам
↑ ^23,0 ^23,1 Банадальер А. Луиз Буржуа: Коллекционер пространств и воспоминаний Արխիվացված 2013-02-24 Wayback Machine // artpages.org.ua. — 2010. — 3 марта.

Գրականություն խմբագրել

Краусс Р. Луиз Буржуа: Портрет художника в образе fillette// Краусс Р. Холостяки. — М.: Прогресс-Традиция, 2004. — С. 38-52.
Туркина О. Луиз Буржуа: Ящик Пандоры. СПб.: «Борей-Арт», 2001, 90 с. ISBN 5-7187-0355-8

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ռուսերեն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիզա Բուրժուա» հոդվածին։

[_8278b48c0c966275-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_a1758cefc5aefd49-2] 2,0 ^2,1 Louise Bourgeois (նիդերլ.)

[_e125d40c3efeee23-3] 3,0 ^3,1 Louise Bourgeois — 2008.

[_5f205ca46fefbf67-4] 4,00 ^4,01 ^4,02 ^4,03 ^4,04 ^4,05 ^4,06 ^4,07 ^4,08 ^4,09 Encyclopædia Britannica

[_64cb7b87df1c7cd7-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 https://en.isabart.org/person/30869

[_436be331d78a78a1-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Louise Bourgeois, Influential Sculptor, Dies at 98 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2010. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X

[_d5106dbf8d69a865-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 Louise Bourgeois // Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2017. — ISBN 978-0-19-977378-7 — doi:10.1093/BENZ/9780199773787.ARTICLE.B00024626

[_ece8b4e671566854-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Muchnic S. Louise Bourgeois dies at 98; revered artist’s work was a ‘form of psychoanalysis’ - Los Angeles Times // Los Angeles Times — LA: 2010. — ISSN 0458-3035; 2165-1736

[_d35729b470039316-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Louise Bourgeois (1911–2010) - Artforum International // Artforum — NYC: 2010. — ISSN 1086-7058; 0004-3532

[_c0aca6a3e0e1c416-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 Peltz J. Sculptor Louise Bourgeois dies at 98 — Today, 2010.

[_3dc16b36f2b7567d-11] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_a77c196294e6e1f7-12] ttp://atelier17.christinaweyl.com/artist-biographies/louise-bourgeois/

[_5a12fae8ef35fb22-13] Artsy — 2009.

[_9280ce92b83133f3-14] ttps://www.tate.org.uk/art/art-terms/a/abject-art

[_e6fab4667f6b9a7f-15] Doornbusch E. Louise Bourgeois // hedendaagsesieraden.nl — 2018.

[_a98731f2c2195489-16] Louise Bourgeois — National Endowment for the Arts.

[_eafc840b9e7058ff-17] ttps://www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en

[_55cadea79d56bb8c-18] Louise Bourgeois — National Women's Hall of Fame.

[_bc26eeafa8a03d17-19] ttps://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2009-great-immigrants/

[_f4ea935c8f70d143-20] ttps://www.nyu.edu/about/news-publications/news/2005/may/louise_bourgeois_receives.html

[_cca2660c44324833-21] ttp://americanabstractartists.org/current-members/past/

[Война_отцам-22] 22,0 ^22,1 Ъ-Газета. Война отцам

[Луиз_Буржуа:_Коллекционер_пространств_и_воспоминаний-23] 23,0 ^23,1 Банадальер А. Луиз Буржуа: Коллекционер пространств и воспоминаний Արխիվացված 2013-02-24 Wayback Machine // artpages.org.ua. — 2010. — 3 марта.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Լուիզա Բուրժուա ֆր.՝ Louise Joséphine Bourgeois

Ծնվել է	դեկտեմբերի 25, 1911(1911-12-25)^[1]^[2]^[3]^[…]
Ծննդավայր	Փարիզ^[4]^[5]
Մահացել է	մայիսի 31, 2010(2010-05-31)^[6]^[1]^[7]^[…] (98 տարեկան)
Վախճանի վայրը	Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[8]^[9]^[10]^[…]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա և ԱՄՆ^[11]
Կրթություն	Փարիզի Գեղեցիկ արվեստների ազգային բարձրագույն դպրոց (1938), Նյու Յորքի արվեստի ուսանողական լիգա, Ժյուլիանի ակադեմիա (1938), Լիցեյ Ֆենելոնա (1927), Գրան–Շոմիե ակադեմիա (1938), Փարիզի համալսարան (1935), Լուվրի դպրոց և Atelier 17?^[12]
Ուսուցիչ	Paul Colin?
Ստեղծագործություն(ներ)	Maman?, The Welcoming Hands? և Spider?
Ոճ	աբստրակտ էքսպրեսիոնիզմ^[4], ֆեմինիստական արվեստ^[13]^[4], մոդեռնիզմ, սյուրռեալիզմ^[4] և abject art?^[14]^[4]
Ժանր	Ասամբլյաժ^[4], ֆիգուրատիվիզմ^[4] և աբստրակցիոնիզմ^[4]
Մասնագիտություն	քանդակագործ, վիզուալ արտիստ, նկարչուհի, նկարազարդող, ակնագործ, լուսանկարիչ, գծանկարիչ, ինստալյացիոն արտիստ, փորագրիչ, performance artist, գծանկարիչ, գծագրող, նկարիչ-փորագրող և արվեստագետ
Աշխատավայր	Բրուքլինի քոլեջ
Ամուսին	Robert Goldwater?^[15]
Պարգևներ և մրցանակներ	^[16] Կայսերական մրցանակ ^[17] Կանանց փառքի ազգային սրահ ^[18] Վոլֆի մրցանակ արվեստի բնագավառում Կանանց ասամբլեայի մրցանակ արվեստում նվաճումների համար Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ Գրեյթ իմիգրանտս ^[19] և Պատվավոր դոկտոր ^[20]
Անդամություն	Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և ԱՄՆ աբստրակտ նկարիչներ^[21]
Louise Bourgeois Վիքիպահեստում