Բալթիմոր
Բալթիմոր (անգլ.՝ Baltimore), Միացյալ Նահանգների Մերիլենդ նահանգի խոշորագույն և ԱՄՆ-ում բնակչության թվով 30-րդ խոշորագույն քաղաքը։ Այն հիմնադրվել է Մերիլենդի սահմանադրությամբ որպես անկախ քաղաք 1729 թվականին։ 2017 թվականի դրությամբ 611.648 բնակչությամբ, այն ԱՄՆ-ի խոշորագույն անկախ քաղաքն է։ 2017 թվականի դրությամբ Բալթիմոր մետրոպոլային տարածքի բնակչությունը կազմում էր 2,808 միլիոն մարդ, ինչը նրան դարձնում է 20-րդ խոշորագույն մետրոպոլիտենային տարածքը երկրում[4]։ Բալթիմորը տեղակայված է Վաշինգտոն ԿՇ-ից 60 կմ հյուսիս արևելք։
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| անգլ.՝ Baltimore City | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  ԱՄՆ | ||
| Հիմնադրված է | 1729[1] թ. | ||
| Մակերես | 238,411179 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 10±1 մետր | ||
| Բնակչություն | ▼585 708 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[2] | ||
| Ժամային գոտի | EDT?, UTC-5, UTC−4 և Ամերիկա/Նյու Յորք | ||
| Հեռախոսային կոդ | 410[3], 443[3] և 667[3] | ||
| Փոստային դասիչ | 21244, 21268, 21270, 21201, 21204, 21208, 21211, 21217, 21219, 21221, 21224, 21227, 21229, 21233, 21237, 21240, 21250, 21252, 21265, 21273, 21283, 21287 և 21297 | ||
| Պաշտոնական կայք | baltimorecity.gov(անգլ.) | ||
| |||
Բալթիմորում է գտնվում Միջատլանտյան տարածաշրջանի երկրորդ խոշորագույն նավահանգիստը[5]։ Քաղաքի նավահանգիստը ժամանակին եղել է երկրորդ խոշորագույն արտագաղթյալներ ընդունող նավահանգիստը ԱՄՆ-ում, որտեղ ժամանում էին Եվրոպայից։ Բացի այդ Բալթիմորը եղել է խոշորագույն թեթև արդյունաբերական կենտրոններից մեկը[6]։ Թեթև արդյունաբերության, ծանր արդյունաբերության և երկաթգծային արդյունաբերության վերակազմավորման արդյունքում Բալթիմորի տնտեսությունը արագորեն փոխվեց ծառայությունների վրա հիմնված տնտեսության։ Ջոն Հոպքինսի հիվանդանոցը (հիմնադրված 1889 թվականին) և Ջոն Հոփքինսի համալսարանը (հիմնադրված 1876 թվականին) քաղաքի գլխավոր աշխտատատեղերն են[7]։
Հարյուրավոր տարանջատված թաղամասերի պատճառով քաղաքը կոչում են «թաղամասերի քաղաք»։ Քաղաքի նշանավոր գործիչներից են գրողներ Էդգար Ալլան Պո, Էդիթ Համլիթոնը, Ֆրեդերիկ Դուգլասը, Օգդեն Նեշը և Հենրի Լուիս Մենքենը, ջազ երաժիշտ Էբի Բլեյքը, երգիչ Բիլլի Հոլիդեյը, կինոգործիչներ Ջոն Ուոտերսը և Բերրի Լևինսոնը։ Անգլո-ամերիկյան պատերազմի ժամանակ Ֆրենսիս Սքոտ Քին գրել է «ԱՄՆ-ի հիմն»-ի բառերը Բալթիմորում։ Նրա բանաստեղության հիման վրա գրվեց երգ և 1931 թվականին դարձավ ԱՄՆ-ի ազգային օրհներգը[8]։
Բալթիմորում մեկ շնչին ընկնող հուշարձաններն ավելի շատ են քան ԱՄՆ-ի որևէ քաղաքում[9] Քաղաքի շինությունների մոտ երրորդ մասը (ավելի քան 65,000) համարվում են պատմական, ինչը շատ է ԱՄՆ-ի մյուս քաղաքներից յուրաքանչյուրից[10][11]։
Կլիմա խմբագրել
| Բալթիմորի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °F (°C) | 77 (25) |
84 (29) |
97 (36) |
98 (37) |
100 (38) |
106 (41) |
108 (42) |
106 (41) |
102 (39) |
95 (35) |
87 (31) |
85 (29) |
108 (42) |
| Միջին բարձր °F (°C) | 43.7 (6.5) |
46.8 (8.2) |
55.2 (12.9) |
66.8 (19.3) |
75.9 (24.4) |
85.4 (29.7) |
90.1 (32.3) |
87.3 (30.7) |
80.4 (26.9) |
68.8 (20.4) |
57.6 (14.2) |
48.0 (8.9) |
67.2 (19.6) |
| Միջին օրական °F (°C) | 36.9 (2.7) |
39.4 (4.1) |
46.9 (8.3) |
57.5 (14.2) |
67.0 (19.4) |
76.6 (24.8) |
81.5 (27.5) |
79.1 (26.2) |
72.5 (22.5) |
60.7 (15.9) |
50.1 (10.1) |
41.3 (5.2) |
59.1 (15.1) |
| Միջին ցածր °F (°C) | 30.0 (−1.1) |
31.9 (−0.1) |
38.7 (3.7) |
48.2 (9) |
58.0 (14.4) |
67.7 (19.8) |
72.9 (22.7) |
71.0 (21.7) |
64.5 (18.1) |
52.6 (11.4) |
42.6 (5.9) |
34.6 (1.4) |
51.1 (10.6) |
| Ռեկորդային ցածր °F (°C) | −4 (−20) |
−3 (−19) |
12 (−11) |
21 (−6) |
36 (2) |
48 (9) |
58 (14) |
52 (11) |
40 (4) |
30 (−1) |
16 (−9) |
6 (−14) |
−4 (−20) |
| Տեղումներ դյույմ (մմ) | 3.07 (78) |
2.75 (69.9) |
3.93 (99.8) |
3.55 (90.2) |
3.39 (86.1) |
3.36 (85.3) |
4.71 (119.6) |
4.35 (110.5) |
4.49 (114) |
3.49 (88.6) |
2.98 (75.7) |
3.66 (93) |
43,73 (1110,7) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in) | 9.9 | 9.7 | 10.7 | 11.0 | 11.3 | 10.7 | 10.6 | 9.5 | 8.5 | 8.5 | 8.1 | 10.2 | 118.7 |
| աղբյուր: NOAA[12][13] | |||||||||||||
| Բալթիմորի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °F (°C) | 79 (26) |
83 (28) |
90 (32) |
94 (34) |
98 (37) |
105 (41) |
107 (42) |
105 (41) |
101 (38) |
98 (37) |
86 (30) |
77 (25) |
107 (42) |
| Միջին բարձր °F (°C) | 43.2 (6.2) |
46.4 (8) |
54.8 (12.7) |
66.5 (19.2) |
75.5 (24.2) |
84.4 (29.1) |
88.8 (31.6) |
86.5 (30.3) |
79.7 (26.5) |
68.3 (20.2) |
57.3 (14.1) |
47.5 (8.6) |
66.6 (19.2) |
| Միջին օրական °F (°C) | 34.3 (1.3) |
36.6 (2.6) |
44.3 (6.8) |
55.0 (12.8) |
64.4 (18) |
73.5 (23.1) |
78.3 (25.7) |
76.2 (24.6) |
69.2 (20.7) |
57.4 (14.1) |
46.9 (8.3) |
38.6 (3.7) |
56.2 (13.4) |
| Միջին ցածր °F (°C) | 25.4 (−3.7) |
26.9 (−2.8) |
33.9 (1.1) |
43.6 (6.4) |
53.3 (11.8) |
62.6 (17) |
67.7 (19.8) |
65.8 (18.8) |
58.8 (14.9) |
46.5 (8.1) |
36.5 (2.5) |
29.6 (−1.3) |
45.9 (7.7) |
| Ռեկորդային ցածր °F (°C) | −7 (−22) |
−7 (−22) |
4 (−16) |
15 (−9) |
32 (0) |
40 (4) |
50 (10) |
45 (7) |
35 (2) |
25 (−4) |
12 (−11) |
−3 (−19) |
−7 (−22) |
| Տեղումներ դյույմ (մմ) | 3.08 (78.2) |
2.90 (73.7) |
4.01 (101.9) |
3.39 (86.1) |
3.85 (97.8) |
3.98 (101.1) |
4.48 (113.8) |
4.09 (103.9) |
4.44 (112.8) |
3.94 (100.1) |
3.13 (79.5) |
3.71 (94.2) |
45 (1143) |
| Ձյան տեղումներ դյույմ (սմ) | 6.4 (16.3) |
7.5 (19.1) |
2.8 (7.1) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.1 (0.3) |
2.5 (6.4) |
19.3 (49) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in) | 10.1 | 9.3 | 11.0 | 11.2 | 11.9 | 11.3 | 10.4 | 9.6 | 9.1 | 8.6 | 8.5 | 10.3 | 121.3 |
| Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 0.1 in) | 2.8 | 2.9 | 1.5 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.2 | 1.5 | 9.0 |
| % խոնավություն | 63.2 | 61.3 | 59.2 | 58.9 | 66.1 | 68.4 | 69.1 | 71.1 | 71.3 | 69.5 | 66.5 | 65.5 | 65.8 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 155.4 | 164.0 | 215.0 | 230.7 | 254.5 | 277.3 | 290.1 | 264.4 | 221.8 | 205.5 | 158.5 | 144.5 | 2581,7 |
| Տոկոս հնարավոր արևի լույս | 51 | 54 | 58 | 58 | 57 | 62 | 64 | 62 | 59 | 59 | 52 | 49 | 58 |
| աղբյուր: NOAA[13][14][15] | |||||||||||||
Քույր քաղաքներ խմբագրել
Բալթիմորի քույր քաղաքներն են՝
Ալեքսանդրիա (արաբ․՝ لإسكندريه), Եգիպտոս
Աշկելոն (եբրայերեն՝ אשקלון), Իսրայել
Բրեմերխաֆեն (գերմ.՝ Bremerhaven), Գերմանիա
Ջենովա (իտալ.՝ Genova), Իտալիա
Կավասակի (ճապ.՝ 川崎市), Ճապոնիա- Լուքսոր (արաբ․՝ لأقصر), Եգիպտոս
Օդեսա (ուկրաիներեն՝ Одеса), Ուկրաինա
Պիրեյ (հուն․՝ Πειραιάς, անգլ.՝ Pireaus), Հունաստան
Ռոտերդամ (հոլ.՝ Rotterdam), Նիդեռլանդներ
Սյամին (չինարեն՝ 厦门市), Չինաստան
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Geographic Names Information System
- ↑ 2020 United States Census / United States Census Bureau
- ↑ 3,0 3,1 3,2 https://www.nationalnanpa.com/area_code_maps/display.html?md
- ↑ «Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals: 2010-2017» (CSV)։ 2017 Population Estimates։ United States Census Bureau, Population Division։ March 2016։ Վերցված է March 23, 2017
- ↑ Hughes Joseph R. (November 16, 2006)։ «Inland port gives Baltimore strategic shipping advantages»։ The Washington Examiner։ Վերցված է February 12, 2017
- ↑ «Baltimore Heritage Area»։ Maryland Historical Trust։ Jeffrey P. Buchheit (Director, Baltimore Heritage Area)։ Maryland Department of Planning։ February 11, 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից February 2, 2012-ին։ Վերցված է December 30, 2011
- ↑ «Major Employers | Baltimore Development Corporation»։ Baltimoredevelopment.com։ Արխիվացված է օրիգինալից July 25, 2010-ին։ Վերցված է July 8, 2013
- ↑ «About Baltimore»։ Baltimore.org։ Արխիվացված է օրիգինալից July 25, 2013-ին։ Վերցված է July 8, 2013
- ↑ Gibbons Mike (October 21, 2011)։ «Monumental City Welcomes Number Five»։ Babe Ruth Birthplace Foundation։ Վերցված է February 6, 2016
- ↑ Sherman Natalie (March 14, 2015)։ «Historic districts proliferate as city considers changes»։ The Baltimore Sun։ Արխիվացված օրիգինալից July 11, 2017-ին
- ↑ «Building on Baltimore's History: The Partnership for Building Reuse»։ Preservation Green Lab, National Trust for Historic Preservation and the Urban Land Institute Baltimore։ November 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից October 10, 2017-ին։ Վերցված է July 11, 2017
- ↑ «Station: MD SCI CTR Baltimore, MD»։ U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991–2020)։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է May 24, 2021
- ↑ 13,0 13,1 «NowData – NOAA Online Weather Data»։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է May 24, 2021
- ↑ «Station: Baltimore Wash INTL AP, MD»։ U.S. Climate Normals 2020: U.S. Monthly Climate Normals (1991–2020)։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է May 24, 2021
- ↑ «WMO Climate Normals for BALTIMORE/BALTO-WASH, MD 1961–1990»։ National Oceanic and Atmospheric Administration։ Վերցված է May 24, 2021
Արտաքին հղումներ խմբագրել
|
Բալթիմոր Վիքիպահեստում |
|---|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 232)։ 
|