Մանհեթեն

Մանհեթեն; անգլ.՝ Manhattan
	Դրոշ ;
	; ;
Երկիր	ԱՄՆ
Կարգավիճակ	բորո
Մտնում է	Նյու Յորք
ԲԾՄ	85 մետր
Բնակչություն (2014)	1․636․268
Խտություն	27,672.6
Տարածք	87,5 կմ²
Հիմնադրված է	1624 թ. թ.
Սահմանակցում է	Բրոնքս շրջան, Քուինս, Բրուքլին, Weehawken և Ռիչմոնդ շրջան
Ժամային գոտի	հյուսիսամերիկյան ժամային գոտի
Հեռախոսային կոդ	212, 646 և 917
Անվանված է	Manhattan Island
	Կոորդինատներ: 40°43′42.000000098792″ հս․ լ. 73°59′39.000000101196″ ամ. ե. / 40.72833333336077288° հս․. լ. 73.99416666669478104° ավ. ե.
	Manhattan Borough President

Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Մանհեթեն (այլ կիրառումներ)

Մանհետտեն (անգլ.՝ Manhattan, Manhattan), ԱՄՆ-ի Նյու Յորք նահանգի 62 վարչական միավորներից մեկը։ Նյու Յորք քաղաքի պատմական կենտրոնն է և նրա հինգ վարչական միավորներից (բորո) մեկը։ Բացի Մանհեթեն կղզուց, բորոն ներառում է նաև մի քանի ոչ մեծ կղզիներ՝ Ռուզվելտի կղզին, Ռենդալի և Ուորդի կղզիները, Էլլիս կղզին, Լիբերթի կղզին, Նահանգապետների կղզին, ինչպես նաև երկու շատ փոքր կղզիներ՝ Բելմոնթ Այլենդը և Միլ Ռոք կղզիները։

Նյու Յորք շրջանի մակերեսը, որի մեջ մտնում է Մանհեթենը, կազմում է 59,47 կմ²։ Մանհեթեն կղզու տարածքը կազմում է 58,8 կմ²։ Բնակչությունը 2014 թվականի դրությամբ կազմում է 1,636,268 մարդ^[1]^[2]^[3]։

Մանհեթենը ԱՄՆ-ի ամենափոքր և ամենախիտ բնակեցված շրջաններից մեկն է։ Շրջկենտրոնը Նյու Յորք Սիթի բնակավայրն է։ Կազմավորվել է 1683 թվականին։

Մանհեթենում են գտնվում ամենաբարձր երկնաքերերը, որոնցից են Էմփայր Սթեյթ Բիլդինգը, Քրայսլեր Բիլդինգը, Վուլվորթ Բիլդինգը, ՄետԼայֆ Թաուերը, Ուոլ-սթրիթ 40-ը, Ռոքֆելերյան կենտրոնը^[4]։

Բովանդակություն

ԱնվանումԽմբագրել

Անվան ծագումնաբանությունԽմբագրել

Մանհեթեն անվանումը ի հայտ է եկել մանա-հաթա բառից, որը ալգոնկինյան լեզուներից մեկից թարգմանաբար նշանակում է «ժայռոտ կամ փոքր կղզի»^[5]։ Առաջին անգամ այն հիշատակվել է Ռոբերտ Ժուեի (ֆր.՝ Robert Juet) օրագրում, որը 1609 թվականի հոկտեմբերի 2-ից «Կիսալուսին» կոչվող զբոսանավի սպա էր^[6]։

Քարտեզի վրա 1610 թվականից «Մանա-հաթա» բառը հիշատակվում է երկու անգամ՝ հնդկացիների կողմից Մանահաթա այստեղ կոչվել էր ցեղ, որը բնակվում էր գետաբերանի մոտ, որը հետագայում կոչվել է Հուդզոն։ 1625 թվականին Վեստ-Ինդիական կազմակերպության տնօրեն Յոհաննես դե Լատը (հոլ.՝ Johannes de Laet) իր «Նոր Աշխարհ» գրքում այդ գետը անվանել է «Մանահաթա», իսկ նույն գրքի 1630 թվականի հրատարակչության մեջ նա գրում է Մանհաթաս կղզու մասին։

ԱշխարհագրությունԽմբագրել

Մանհեթեն կղզին գտնվում է Ափփեր Նյու Յորք Բեյ ծովախորշի մեջ Հուդզոն գետի մեջ թափվելու վայրից ոչ հեռու։ Մայրցամաքից, որտեղ գտնվում է Բրոնքս շրջանը, հյուսիս-արևելքում Մանհեթենը բաժանվում է Հարլեմ գետով, Լոնգ Այլենդ կղզուց արևելքում և հարավ-արևելքում՝ Իսթ Ռիվեր նեղուցով։

Մանհեթեն կղզու չափսերն են՝ 21 կմ երկարություն և 3,7 կմ լայնություն ամենալայն հատվածում, մակերեսը՝ 58,8 կմ²։ Մանհեթեն բորոն ունի 87,5 կմ² մակերես, որոնցից 59,5 կմ²-ին՝ ցամաք է, 28,0 կմ²-ին կամ 32%-ը՝ ջրային տարածություն։

ԿլիմաԽմբագրել

Մանհեթենը գտնվում է խոնավ մերձարևադարձային կլիմայական գոտում (Կյոպենի կլիմաների դասակարգում)^[7]^[8]։ Կղզային դիրքի շնորհիվ, Մանհեթենում ջերմաստիճանը ձմռանը ավելի բարենպաստ է, քան մոտակա շրջաններում, որոնք ավելի հեռու են ափից։ Տարեկան թափվում է 63,5-88,9 սմ ձյուն^[9]։ Գարունը և աշունը Մանհեթենում մեղմ է, ամառը բավականին շոգ է և խոնավ։ 32 °C և ավելի բարձր ջերմաստիճամբ շոգ օրերի թիվը սեզոնին հասնում է 18-25-ի։

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ «New York County (Manhattan Borough), New York State & County QuickFacts»։ U.S. Census Bureau։ Վերցված է ապրիլի 5, 2015
↑ «Census»։ United States Census page 36
↑ Campbell Gibson։ «Population of the 100 largest cities and other urban places in the United States: 1790 to 1990»։ United States Bureau of the Census
↑ «Buildings in New York City»։ Council on Tall Buildings and Urban Habitat։ Վերցված է հունիսի 8, 2011
↑ Holloway, Marguerite (մայիսի 16, 2004)։ «Urban tactics; I'll Take Mannahatta»։ The New York Times։ Վերցված է հունիսի 30, 2009 "He could envision what Henry Hudson saw in 1609 as he sailed along Mannahatta, which in the Lenape dialect most likely meant island of many hills."
↑ Juet Robert (2006) [1625]։ Juet's Journal of Hudson's 1609 Voyage, from the 1625 Edition of Purchas His Pilgrimes։ The New York Times։ Translated by Brea Barthel (The New Netherland Museum)։ էջ 16
↑ Peel, M. C.; Finlayson, B. L.; McMahon, T. A։ «World Map of Köppen-Geiger climate classification»։ The University of Melbourne։ Վերցված է ապրիլի 26, 2013
↑ «New York Polonia Polish Portal in New York»։ NewYorkPolonia.com։ Վերցված է ապրիլի 26, 2013
↑ «New York, NY»։ NOAA։ Վերցված է դեկտեմբերի 31, 2012

ԱղբյուրներԽմբագրել

Oliver A. Rink. Holland on the Hudson։ An Economic and Social History of Dutch New York.— Ithaca, NY։ Cornell, 1986.— ISBN 0-8014-1866-6
Տվյալներ ԱՄՆ վիճակագրության բյուրոյի կայքում։ 2000 Census Special Tabulation. New York City Department of City Planning (Dec. 2005)

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մանհեթեն կատեգորիայում։

[ManhattanQuickFacts-1] «New York County (Manhattan Borough), New York State & County QuickFacts»։ U.S. Census Bureau։ Վերցված է ապրիլի 5, 2015

[2] «Census»։ United States Census page 36

[3] Campbell Gibson։ «Population of the 100 largest cities and other urban places in the United States: 1790 to 1990»։ United States Bureau of the Census

[4] «Buildings in New York City»։ Council on Tall Buildings and Urban Habitat։ Վերցված է հունիսի 8, 2011

[Mannahatta-5] Holloway, Marguerite (մայիսի 16, 2004)։ «Urban tactics; I'll Take Mannahatta»։ The New York Times։ Վերցված է հունիսի 30, 2009 "He could envision what Henry Hudson saw in 1609 as he sailed along Mannahatta, which in the Lenape dialect most likely meant island of many hills."

[6] Juet Robert (2006) [1625]։ Juet's Journal of Hudson's 1609 Voyage, from the 1625 Edition of Purchas His Pilgrimes։ The New York Times։ Translated by Brea Barthel (The New Netherland Museum)։ էջ 16

[Peel,_M._C.;_Finlayson,_B._L.;_McMahon,_T._A-7] Peel, M. C.; Finlayson, B. L.; McMahon, T. A։ «World Map of Köppen-Geiger climate classification»։ The University of Melbourne։ Վերցված է ապրիլի 26, 2013

[newyorkpolonia.com-8] «New York Polonia Polish Portal in New York»։ NewYorkPolonia.com։ Վերցված է ապրիլի 26, 2013

[National_Weather_Service_Climate-9] «New York, NY»։ NOAA։ Վերցված է դեկտեմբերի 31, 2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]