Վիքիպեդիա

Ղազարոս Սարյան

հայ երաժշտության ուսուցիչ, կոմպոզիտոր

Ղազարոս Մարտիրոսի Սարյան (1920 սեպտեմբերի 30, Դոնի Ռոստով - մայիսի 27 1998, Երևան, Հայաստան), հայ կոմպոզիտոր, մանկավարժ:

Ղազարոս Սարյան
SARYAN.tif
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել է1920 սեպտեմբերի 30 Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան Ռուսաստան
Նոր Նախիջևան, Q4398509?, Դոնի զորքի մարզ
ԵրկիրFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ
Flag of Armenia.svg Հայաստան
Մահացել է1998, մայիսի 27 Հայաստան
Երևան, Հայաստան
Ժանրերդասական երաժշտություն
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, մանկավարժ
ԱշխատավայրԵրևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
ԿրթությունՄոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա, Ռուսաստանի Գնեսինների անվան երաժշտության ակադեմիա և Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միություն
ՊարգևներԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան, Կարմիր Աստղի շքանշան, «Պատվո նշան» շքանշան, «Մարտական ծառայությունների» մեդալ և Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան
Ghazaros Saryan Վիքիպահեստում

Սովետահայ կոմպոզիտոր և մանկավարժ, Մարտիրոս Սարյանի որդին։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ղազարոս (Լազար) Սարյանը ծնվել է 1920 թվականին սեպտեմբերի 30-ին՝ Դոնի Ռոստովի Նոր Նախիջևան քաղաքում, մեծանուն նկարիչ Մարտիրոս Սարյանի ընտանիքում։ Փոքր տարիքից ապագա կոմպոզիտորը լսել է հայկական ժողովրդական երգեր իր մոր՝ Լուսիկ Աղայան-Սարյանի և քեռու Մուշեղ Աղայանի կատարմամբ, ապա երեք տարեկանից միացել նրանց երգեցողությանը։ Իր նախնական երաժշտական կրթությունը կոմպոզիտորը ստացել է Երևանի կոնսերվատորիային կից շնորհալի երեխաների խմբում: Նրա համադասարանցիներն են եղել Առնո Բաբաջանյանը, Էդվարդ Միրզոյանը, Ալեքսանդր Հարությունյանը: Դպրոցական տարիքից սկսված նրանց ընկերությունը շարունակվել է ողջ կյանքում, դառնալով «Հայկական Հզոր խմբակի» պատմություն։ Իր կրթությունը Ղազարոս Սարյանը շարունակել է Երևանի կոնսերվատորիայում կոմպոզիտորներ Վարդգես Տալյանի և Սարգիս Բարխուդարյանի ղեկավարությամբ, ապա 1934-1938 թվականներին՝ Մոսկվայի Գնեսինների անվան երաժշտական ուսումնարանում, Վ. Շեբոլինի դասարանում։

1939 թվականին զորակոչվել է Խորհրդային բանակ, 1941–1945 թվականներին դարձել է Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից։ Այստեղ էլ որպես հրետանա-գնդացրային № 7 զորագնդի լեյտենանտ նրան անվանել են Լազար՝ իր անվան ռուսերեն տարբերակով։ Արժանացել է «Մարտական վասակների համար» և «Մարտական Կարմիր դրոշ» մեդալների և Կարմիր աստղ շքանշանի: Նաև ղեկավարել է զորագնդի ինքնագործունեությունը, բայան նվագել, գրել երգել։

Պատերազմի ավարտից հետո Ղ.Սարյանն ընդունվել է Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիա, ուր ուսանել է Դմիտրի Կաբալևսկու, Դմիտրի Շոստակովիչի, Ա. Ալեքսանդրովի կոմպոզիցիայի մասնագիտական դասարաններում։ 1950 թվականին, ավարտելով Մոսկվայի կոնսերվատորիան, երիտասարդ կոմպոզիտորը վերադարձել է Հայաստան և նույն թվականից սկզբում դասավանդել Երևանի կոնսերվատորիայում՝ գործիքագիտություն, ապա և մասնագիտական կոմպոզիցիա։

1955-1956 թվականներին Ղազարոս Սարյանը Հայաստանի կոմպոզիտորների միության նախագահն էր, իսկ 1960-1986 թվականներին՝ Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի ռեկտորը։ Նրա գործունեությունն առանձնացել է պրոֆեսիոնալիզմի, ազգայինի, համաշխարհային ստեղծագործական նոր հայտնությունների ներդրման սկզբունքներով։ Իսկ 1986 թվից մինչև կյանքի ավարտը՝ 1998, եղել է ստեղծագործական ամբիոնի վարիչ։ Նրա ստեղծագործական դասարանում իրենց մասնագիտական կրթությունն են ստացել այսօր լայն ճանաչում ստացած կոմպոզիտորներ Տիգրան Մանսուրյանը, Ռուբեն Ալթունյանը, Ռուբեն Սարգսյանը, Ստեփան Լուսիկյանը, Վարդան Աճեմյանը, Արմենուհի Կարապետյանը և այլք։

1963-1967 թվականներին Ղազարոս Սարյանը, ստանձնելով առաջին տնօրենի պաշտոնը, ղեկավարել է Մարտիրոս Սարյանի տուն-թանգարանի կառուցման և առաջին ցուցադրության կազմակերպման աշխատանքները։

Կոչումներ և պարգևներԽմբագրել

 

Հիմնական ստեղծագործություններԽմբագրել

Սիմֆոնիկ՝

  • «Թեմա վարիացիաներով» (1947),
  • «Սիմֆոնիկ պոեմ» (1950),
  • «Խաղաղության օրը» վոկալ–սիմֆոնիկ սյուիտը (1953),
  • «Սիմֆոնիկ պատկերներ» (1955), ,
  • «Ադաջիո և պար» լարայինների համար (1957),
  • «Հանդիսավոր նախերգանք» (1957),
  • «Սերենադ»(1959),
  • «Հայաստան» սիմֆոնիկ պաննո(1968),
  • Կոնցերտ ջութակի և նվագախմբի համար (1973),
  • Սիմֆոնիա (1980),
  • «Պասսակալյա» սիմֆոնիկ նվագախմբի համար (1997),
  • «Անդանտե և Պրեստո» ջութակի և կամերային նվագախմբի համար (1997)։

Կամերային, գործիքային ստեղծագործություններ՝

  • Թավջութակի և դաշնամուրի սոնատ (1948),
  • 1-ին լարային կվարտետ (1949),
  • Լիրիկական երգեր (1950-ական),
  • «Արիա և տոկատ» ջութակի և դաշնամուրի համար (1965),
  • Դաշնամուրային պիես «Պար» (1955),
  • Դաշնամուրային պիես «Պապիկի ժամացույց» (1970),
  • 2–րդ լարային կվարտետ (1986),
  • Թավջութակի և դաշնամուրի 2–րդ սոնատ (1989),
  • Դաշնամուրային 3 պոստլյուդ (1990),

Կինոերաժշտություն, գեղարվեստական ֆիլմեր՝

  • «Մանրուք» (1954),
  • «Հովազաձորի գերիները» (1956),
  • «Նրա երազանքը» (1957),
  • «Առաջին սիրո երգը» (Ա. Բաբաջանյանի համահեղինակությամբ, 1958),
  • «01–99» (1959)։
Կինոերաժշտություն, վավերագրական ֆիլմ՝
  • «Մարտիրոս Սարյան» (1965)։

ԸնտանիքԽմբագրել

ՀիշատակԽմբագրել

 
Ղազարոս Սարյանի հուշատախտակը Դիլիջանի կոմպոզիտորների ստեղծագործական տանը

Ղազարոս Սարյանի անվամբ են կոչվում՝

ԳրականությունԽմբագրել

  • Берко М. «Лазарь Сарьян». (Творческий портрет), Е., 1994 ,
  • «Ղազարոս Սարյանը և նրա ժամանակը» (ժողովածու, կազմել է Ա. Սարյանը), Երևան, «Կոմիտաս», 2013:
  • Հայրապետյան Ս.Ս. Հայոց մեծերը, Տաղանդավոր եղբայրներ, հայր և որդիներ, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչոթյուն, 2013
  • Սովետական Հայաստանի երաժշտությունը 1973 թ. Երևան

ՁայնագրություններԽմբագրել

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ղազարոս_Սարյան&oldid=6739012» էջից