Կոկտեյլ

Կոկտեյլ (անգլ.՝ cocktail), մի քանի բաղադրատարրերի միախառնումից ստացվող խմիչք: Կոկտեյլները լինում են ալկոհոլային (ալկոհոլային խմիչք պարունակող մեկ կամ մի քանի բաղադրիչներ) և ոչ ալկոհոլային:

Կոկտեյլ
Mixed drinks.jpg
Ենթատեսակըմպելիք
Mixed drinks Վիքիպահեստում
«Մանհեթեն» կոկտեյլ պատրաստելու բաղադրիչներ

Երեկույթները, որոնց ժամանակ կոկտեյլ են խմում, անվանում են «կոկտեյլային»: Նման երեկույթները տարածված են դիվանագիտական և էլիտային միջավայրում[1] և նկարագրված են գեղարվեստական գրականության մեջ:

ՍտուգաբանությունԽմբագրել

Բառի ստուգաբանությունը միանշանակ չէ, գոյություն ունի ծագման ավելի քան 20 հնարավոր վարկած: Լայն տարածում ունեն մի քանի պատմություններ, որոնք բառի ծագումը դիտարկում են ժողովրդական ստուգաբանության տեսանկյունից:

Օքսֆորդի անգլերեն բառարանը cocktail բառի ծագումը դիտարկում է «խառնած ըմպելիք» նշանակությամբ, կապում է ԱՄՆ-ի հետ և բառի՝ այդ իմաստով առաջին հիշատակությունը նշագրում է 1803 թվականում[2], սակայն հնարավոր է նաև, որ այդ բառը ամերիկյան ծագում չունի:

Հնարավոր է՝ ծագում է ֆր.՝ coquetier բառից՝ նշանակում է «պատվանդան ձվի համար», ինչը կապվում է 1800 թվականին Նոր Օռլեանում տեղի ունեցած «Սազերակ» կոկտեյլի հայտնագործմամբ:

Մեկ այլ վարկածի համաձայն՝ ծագում է ֆր.՝ coquetel բառից, որը Բորդոյի ամրոցներում վաղուց տարածում ունեցող խառնած ըմպելիք է, որը հեղափոխության ժամանակ ֆրանսիացի սպաների կողմից ներմուծվեց Ամերիկա:

Դիտարկվում է նաև ծագումը անգլ.՝ cock tail բառից, ինչը նշանակում է «աքաղաղի պոչ»: Այս վարկածի համաձայն՝ ըմպելիքը հայտնի է XVII դարից, պատրաստվել է «Էլ» (Cock ale) գարեջրի և աքաղաղի արգանակի հիման վրա: Cock tail և cock ale հավանական վարկածները բացատրվում են աքաղաղի փետուրի օգտագործմամբ, ինչը կոկտեյլը կապում է աքլորակռիվների հետ (հավանաբար այդ ըմպելիքը խմելով՝ նշում էին այն աքաղաղի հաղթանակը, որն ավելի շատ փետուր էր ունենում աքլորակռվից հետո)[3][4]:

Ալկոհոլային կոկտեյլներԽմբագրել

 
Կոկտեյլների պատրաստման համր անհրաժեշտ գործիքների հավաքածու: (1, 2) բոստոնյան հարիչ, (6) սթրեյներ, (7) ֆայն-սթեյներ, զտիչ, (5) ջիգեր, (4) մադլեր, (8) ցիտրուսի համար նախատեսված ձեռքի ճզմիչ, (3) կոճակով բարի գդալ, (14) բարի փոքր գդալ և այլն:

Ալկոհոլային կոկտեյլ՝ կոկտեյլ, որի բաղադրության մեջ մտնում է ալկոհոլային խմիչքների մեկ կամ մի քանի տեսակ: Որպես կանոն՝ ալկոհոլային կոկտեյլները պատրաստվում են բարում՝ արհեստավարժ բարմենի կողմից:

Ալկոհոլային խմիչքների շարքում առանձնացնում են 3 մեծ խմբեր, չնայած նման տարանջատումը չի հանդիսանում սպառիչ, և շատ կոկտեյլներ կարող են չներառվել այս խմբերից և ոչ մեկում.

  • Ապերատիվներ (ֆր.՝ apéritif, լատ.՝ aperīre «բացել»)՝ որպես կանոն՝ ավելի թունդ կոկտեյլներ են, որոնք ավանդաբար խմում են ուտելուց առաջ՝ ախորժակը լավացնելու համար:
  • Կոկտեյլ-դիժեստիվներ (լատ.՝ digestivus՝ «մարսողությանը խթանող միջոց»)՝ կոկտեյլներ, որոնք խմում են ուտելու ժամանակ կամ ուտելուց հետո, որպես կանոն՝ քաղցր կամ թթու:
  • Լոնգ դրինք (անգլ.՝ long drink՝ «երկար ըմպելիք»՝ էարմացնող կոկտեյլներ, որոնք մատուցվում են մեծ չափաբաժիններով և որպես կանոն՝ սառույցով:

Գոյություն ունեն ինչպես ավանդական կոկտեյլների բազմաթիվ տեսակներ (պունշ և ֆլիպ կոկտեյլները հայտնի են XVII դարից), այնպես էլ ոչ վաղ անցյալում հայտնի դարձած կամ առանձին խմբում ընդգրկված կոկտեյլներ՝ պունշ, ֆլիպ, հայբոլ, քոբլեր, քոլինզ, ջուլեպ, կոկտեյլ սաուեր, շերտավոր կոկտեյլներ, էգգ-նոգ և այլն: Ժամանակի ընթացքում կոկտեյլների բաղադրությունը կարող է փոխվել. էգգ-նոգը ֆլիպից տարբերվում է սերուցքի ավելացմամբ, բայց վերջին տասնամյակներին սերուցքը մտել է նաև ֆլիպների շարքին դասակարգվող կոկտեյլների բաղադրության մեջ:

Բացի կոնկրետ տեսակներից, կոկտեյլները կարող են դասակարգվել ըստ հիմնական ալկոհոլային ըմպելիքի (կոկտեյլներ՝ օղու, ջինի, վիսկիի, բրենդիի, տեկիլայի, ռոմի, լիկյորի, գինու, փրփրուն գինու, ինչպես նաև գարեջրի հիման վրա):

ԲաղադրությունԽմբագրել

Ալկոհոլային կոկտեյլները մեծ մասամբ պատրաստում են թունդ ալկոհոլային խմիչքների՝ ջինի, վիսկիի կամ ռոմի հիման վրա, վերջին շրջանում մեծ տարածում են գտել օղու և տեկիլայի հիման վրա պատրաստված կոկտեյլները։ 1833 թվականից պահպանված բաղադրատոմսը, որի վրա գրված է «կոկտեյլ», առաջարկում է ջրի հետ խառնել ցանկացած թունդ ըմպելիք (բրենդի, ջին, ռոմ)՝ 1-ը 2-ի հարաբերակցությամբ, ավելացնել շաքարավազ և մշկընկույզ։

Ավելի քիչ տարածում ունեն գինու կամ գարեջրի հիման վրա պատրաստված կոկտեյլները։ Բացի դրանից, որպես բաղադրիչ՝ կիրառվում են տարատեսակ լիկյորներ, հյութեր, կաթ (կամ սերուցք) և համային հավելումներ՝ մեղր, համեմունքներ, սոուսներ և այլն։

Ի տարբերություն այլ խառնած ըմպելիքների՝ կոկտեյլների բաղադրատոմսերում ընդունված չէ նշել բաղադրատարրերի հստակ քանակը։ Ներկայացվում են միայն հիմնական մասերի չափաբաժինները (½,¼,¾ և այլն)։ Մեկ գավաթ կոկտեյլի ծավալը, որպես կանոն, չի գերազանցում 75-100 մլ֊ը (սա չի վերաբերում լոնգ դրինքին)։

Պատրաստման եղանակներԽմբագրել

 
«B-52» կոկտեյլի պատրաստում

Կախված այն հանգամանքից, թե որքան հեշտ են միմյանց խառնվում կոկտեյլի բաղադրիչները, պատրաստման համար ամենահաճախը կիրառում են հետևյալ եղանակները[5]:

  • Շեյքերի մեջ խառնում (անգլ.՝ shake)։
  • Խառնում բլենդերի մեջ (blend)։
  • Պատրաստում գավաթի մեջ, որի մեջ էլ խառնվում է (stir)։
  • Անմիջապես գավաթի մեջ պատրաստում (build in glass)։

Առանձին բաղադրիչների մշակում․

  • Կոկտեյլի ֆիլտրացում (strain)
  • Կոկտեյլի կրկնակի ֆիլտրում․ այն դեպքում, երբ կոկտեյլը շեյքերում խառնելիս միրգ է ավելացվել (double strain)
  • Մադլերի կիրառում (muddle)։

Հաճախ կոկտեյլով գավաթները զարդարում են ցիտրուսի կտորներով և այլն։ Ըմպելիս հաճախ օգտվում են ծղոտից։

ՊատկերասրահԽմբագրել

ԳրականությունԽմբագրել

Արտաքին հղումներԽմբագրել

  1. ↑ ru — «Работа посла — не сплошь приёмы и коктейли»(չաշխատող հղում)
  2. ↑ «cocktail, n. and adj.»։ Oxford University Press։ Վերցված է 2015-05-20 
  3. ↑ Robert M. Gorrell Etymologysts at Play // Watch Your Language. — 1994. — С. 47-48.
  4. ↑ Gordon N. Messing How the cocktail was christened // Historical and Comparative Linguistics / Mohammad A. Jazayery. — Linguistic and Literary Studies. — Walter de Gruyter, 1978. — С. 147-154.
  5. ↑ Фёдор Евсевский Глава 3. Искусство коктейля // Библия бармена. — 3-е издание. — М.: Евробукс, 2014. — С. 46—61. — 416 с. — ISBN 978-5-904332-10-5
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կոկտեյլ&oldid=7645623» էջից