Բորդո
| Ուշադրություն, այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով այդ աղբյուրներին հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Բորդո (այլ կիրառումներ)
Բորդո (ֆր.՝ Bordeaux), Ֆրանսիայի խոշոր քաղաքներից է, գտնվում է երկրի հարավարևմտյան մասում, Ատլանտյան օվկիանոսից մոտ 60 կմ հեռավորության վրա։ Բորդոն Ակվիտանիա պատմական մարզի և ժամանակակից Ժիրոնդա մարզի վարչական կենտրոնն է[1].: Քաղաքի միջով է անցնում Ֆրանսիայի ամենամեծ գետերից մեկը՝ Գարոնան։ Բորդոյի քաղաքային բնակչության թվաքանակըը 2007 թվականի տվյալներով 235.178 էր, իսկ ագլոմերացիայինը՝ մեկ միլիոնից ավել։ Քաղաքը աշխարհին հայտնի է գինուէ աշխարհում ամենագլխավորը համարվող Vinexpo տոնավաճառով[2]. հենց Բորդոյի շուրջն են գտնվում աշխարհի ամենաթանկարժեք գինու՝ Բորդոյի շատոները։ Բորդոն պատմական Գիենայի մայրաքաղաքն էր, քաղաքն ունի հարուստ պատմամշակութային ժառանգություն։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն քաղաքի մի մասը, ավելի կոնկրետ "Լուսնի նավահանգիստը" ճանաչել է որպես համամարդկային ժառանգություն[3]։
| Շրջկենտրոն | |||
|---|---|---|---|
| Բորդո | |||
| ֆր.՝ Bordeaux | |||
| |||
 | |||
| Կոորդինատներ: 44°50′19″ հս․ լ. 0°34′42″ ամ. ե. / 44.83861° հս․. լ. 0.57833° ավ. ե. | |||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||
| Մարզ | Ակվիտանիա | ||
| Շրջան | Ժիրոնդա | ||
| Քաղաքապետ | Ալեն Ժյուպէ(Alain Juppé) | ||
| Հիմնադրված է | մ.թ.ա. 5-րդ դար թ. | ||
| Մակերես | 49,36 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 6 մետր | ||
| Բնակչություն | 235 178 մարդ (2007) | ||
| Խտություն | 4 765 մարդ/կմ² | ||
| Տեղաբնականուն | բորդոցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Հեռախոսային կոդ | +33(5) | ||
| Փոստային ինդեքսներ | 33000, 33100, 33200, 33300, 33800 | ||
| Ավտոմոբիլային կոդ | 33 | ||
| Պաշտոնական կայք | bordeaux.fr (ֆր.) | ||
| |||
.svg)
ՊատմությունԽմբագրել
Բուրդիգալա - ԲորդոԽմբագրել
Քաղաքը հիմնվել է Ֆրանսիայի հյուսիսից եկած կելտերի կողմից Ք. . ա․ երրորդ դարում։ Մ. թ. ա 56 թվականին Կրեսուսը գրավում է Բուրդիգալան (Burdigala), և արդեն առաջին դարից քաղաքը արագորեն հռոմեացվում ու զարգանում է շնորհիվ գինու առևտրի։ Բորդոցիները դառնում են գինեգործ, Գարոնաի ափերում մշակելով Ալբանիայից բերված բուտուրիկա կոչվող խաղողի տեսակը։ Հենց այդ ժամանակներում քաղաքը քիչ-քիչ ուրբանիզացվում է, գծվում են փողոցներ, կառուցվում են կամուրջներ, տաճարներ, թատրոններ և այլն, Բուրդիգալան ստանում է քաղաքական ինքնուրույնություն։ Ավելին, Վասպիեն կայսեր շնորհիվ Բորդոն դառնում է Ակվիտանիայի մայրաքաղաքը, Սենտ (Saintes) քաղաքի պոխարեն։ Զարգանում է կրթությունը, մշակույթը։ Յոթերորդ դարում քառուցվում են Սուրբ-Ռեմի (St-Rémi), Սուրբ-Պետրոս (St-Pierre), Սուրբ-Սիմոն (St-Siméon) եկեղեցիները։
Անգլիական ԲորդոԽմբագրել
1154 թվականին Ալենոր Ակվիտանացու ամուսին Հենրի Պլանագենետը դառնում է Անգլիայի թագավոր, Բորդոն ունենալով սերտ կապեր հարստանում ու ավելի է զարգանում՝ վաճառելով իր գինին անգլիացիներին, քաղակը ավելի ու ավելի է մեծանուն, կառուցվում են նոր բնակավայրեր Բորդոյի շուրջ, Բորդոն ապրում է իր առաջին Ոսկե դարը։ Սակայն հարյուրամյա պատերազմից հետո Բորդոն անցնում է Ֆրանսիային, քաղաքը պարսպապատվում ու մեկուսացվում է արտաքին աշխարհից։
ՎերածնունդԽմբագրել
XVII դարում քանդվում է Շարտրոնի պատնեշ պարիսպը, Բորդոն վերածնվում է։ Շնորհիվ անդրծովյան առևտրի՝ Բորդոն դառնում է թագավորության ամենակարևոր նավահանգիստը։ Քաղաքը նոր տեսք է ստանում, կառուցվում է Թագավորական Հրապարակը ( այժմյան Պլաս-դը լա-Բուրսը)։
Բորդոյի թաղամասերըԽմբագրել
- Լը Լակ (Le Lac) «Լիճը» գտնվում է քաղաքի հյուսիսում Բորդո լճի շուրջ, Լճից հարավ ընկած մասը գործարար է, իսկ հյուսիսային մասում է գտնվում Բորդոյի անտառը, վելոդրոմը, ցուցահանդես-տոնավաճառական կենտրոնը, հյուրանոցային կենտրոնը, քեմպինգը, ադմինիստրատիվ որոշ բյուրոներ և այլն։
Հենց այս թաղամասում է կառուցվելու Բորդոյի նոր ֆուտբոլի դաշտը։
- Բակալան (Bacalan), քաղաքի հյուսիսում արդյունաբերական, նավահանգստային թաղամաս է, այստեղ են գտնվում քաղաքի գլխավոր պահեստները, հանգարները։
- Գրան-Պարկ (Grand-Parc), բարձրահարկ շենքերով բնակելի թաղամաս է։
- Շարտրոն (Chartrons), նախկինում օտարերկրա գինեգործ, վաճառականների թաղամասն էր, հարուստ պատմական անցյալով, այօր հայտնի է իր հնավաճառներով, այստեղ է գտնվում Բորդոյի ժամանակակակից մշակույթի թանգարանը վերջինիս շենքը նախկինում պահեստ էր։
- Բաստիդ (Bastide) Գարոնայի աջափնյակն է
- Կենտրոն, (Centre), "Վոսկե եռանկյուն" (Triangle d'or). Կենտրոնի մի մասն է, այստեղ են գտնվում աշխարհահռչակ ֆրանսիական, իտալական նորաձևության բուտիկները։
- Մերիադեկ (Mériadeck), քաղաքի ադմինիստրատիվ կենտրոնն է, այստեղ է գտնվում մարզպետարանը, դեպարտամենտի բյուրոները, կենտրոնական գրադարանը, կենտրոնական ոստիկանատունը, ինչպես նաև քաղաքային սահադաշտը, և "Մերիադեկ" առևտրի կենտրոնը։
- Սեն-Միշել (Saint-Michel) քաղաքի հին թաղամասերից է, այսօր համարվում է ամենաբազմազգ թաղամասը, բնակչության զգալի մասը Հյուսիսային Աֆրիկայից, Իսպանիայից, Պորտուգալիայից գաղթողներ են։
- Սեն-Ժան (Saint-Jean) Այստեղ է գտնվում Բորդոյի կենտրոնական երկաթգծի կայարանը։
- Սեն-Պիեր (Saint-Pierre) Քաղաքի ամենահին թաղամասն է, այստեղ են Բորդոյի ամենասիրված ռեստորանները, սրճարանները, պատմական հին կոթողները, եկեղեցիները և այլն։
Քույր քաղաքներԽմբագրել
Բրիստոլ (Միացյալ Թագավորություն, 1947-ից)
Լիմա (Պերու, 1957-ից)
Քվեբեկ (Կանադա, 1962-ից)
Մյունխեն (Գերմանիա, 1964-ից)
ԱՄՆ Լոս Անջելես (ԱՄՆ, 1968-ից)
Պորտու (Պորտուգալիա, 1987-ից)
Ֆուկուոկա (Ճապոնիա, 1982-ից)
Մադրիդ (Իսպանիա, 1984-ից)
Աշդոդ (Իսրայել, 1984-ից)
Կասաբլանկա (Մարոկկո, 1988-ից)
Սանկտ Պետերբուրգ (Ռուսաստան, 1992-ից)
Ռիգա (Լատվիա, 1993-ից)
Կրակով (Լեհաստան, 1993-ից)
Վուհան (Չինաստան, 1998-ից)- Բիլբաո (Իսպանիա, 2000-ից)
Օրան (Ալժիր, 2003-ից)
ԾանոթագրություններԽմբագրել
- ↑ Бордо (город) // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.
- ↑ «Archived copy»։ Արխիվացված է օրիգինալից 6 July 2009-ին։ Վերցված է 20 August 2010
- ↑ «In pictures: New World Heritage sites»։ BBC News։ 28 June 2007։ Վերցված է 5 May 2009
