Վիքիպեդիա

Ֆիզիկական գրավչություն

{{Բազմապատիկ պատկերներ 

| գոտի = right
| ուղղություն = horizontal

| պատկեր1 = Venus de Milo Louvre Ma399 n4.jpg
| լայնություն1 = 180
| նկարագրություն1 = [[Գրավչություն  ասելով հասկանում ենք,,»[1][2][3]։ Սակայն փորձագետներից մեկը պնդում էր, որ նրա «գրեթե մատրոնական ներկայացումը» պետք է փոխանցեր «տպավորիչ արտաքինն», այլ ոչ թե «իդեալական կանացի գեղեցկությունը»[4]։

| պատկեր2 = Adonis Mazarin Louvre MR239.jpg
| լայնություն2 = 150
| նկարագրություն2 = Ադոնիսը վերականգնվել և լրացվել է Ֆրանսուա Դյուկենուայի կողմից, և նախկինում գտնվում էր Կարդինալ Մազարինիի հավաքածուում (Լուվրի թանգարան)

}}

Իշտար՝ Միջագետքի սեռական սիրո և պատերազմի աստվածուհի։ Աստվածուհին միշտ կապված է սեռականության, սիրո և պտղաբերության հետ[5][6][7]։
Սի Շի (西施)՝ ծնված մ․թ․ա․ 506 թվականին, եղել է Հին Չինաստանի չորս գեղեցկություններից մեկը[8]։

Ֆիզիկական գրավչություն, աստիճան, ըստ որի մարդու ֆիզիկական հատկանիշները համարվում են էսթետիկորեն հաճելի կամ գեղեցիկ։ Այս տերմինը հաճախ ենթադրում է սեռական գրավչություն կամ ցանկալիություն, սակայն կարող է տարբեր լինել ինչպես մեկից, այնպես էլ մյուսից։ Գոյություն ունեն բազմաթիվ գործոններ, որոնք ազդում են անձի՝ մյուսի կողմից ձգողության վրա, և դրանցից են նաև ֆիզիկական ասպեկտները։ Ֆիզիկական գրավչությունն ինքնին ներառում է համընդհանուր հասկացություններ, որոնք տարածված են բոլոր մարդկային մշակույթների համար, ինչպիսիք են դեմքի համաչափությունը[9], հասարակամշակութային կախյալ ատրիբուտները և անհատական նախասիրությունները, որոնք յուրահատուկ են կոնկրետ անհատի համար[10]։

Շատ դեպքերում մարդիկ ենթագիտակցորեն ֆիզիկապես գրավիչ մարդկանց վերագրում են դրական հատկանիշներ, ինչպիսիք են ընդունակությունները և ազնվությունը[11]։ Միացյալ Նահանգներում և Միացյալ Թագավորությունում կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ տղամարդկանց ինտելեկտի և ֆիզիկական գրավչության միջև կապն ավելի ուժեղ է, քան կանանց[12]։ Էվոլյուցիոն հոգեբանները փորձել են պատասխանել այն հարցին, թե ինչու ֆիզիկապես ավելի գրավիչ անհատները միջինում նույնպես ավելի խելացի են, և առաջ են քաշել այն գաղափարը, որ ինչպես ընդհանուր ինտելեկտը, այնպես էլ ֆիզիկական գրավչությունը կարող են լինել գենետիկ հարմարվածության հիմքում ընկած ցուցիչներ[12]։ Մարդու ֆիզիկական բնութագրերը կարող են ազդարարել պտղաբերության և առողջության մասին[13], իսկ վիճակագրական մոդելավորման հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ ֆիզիկական առողջության ասպեկտները, ներառյալ մարմնի ճարպը և արյան ճնշումը, նույնպես ազդում են դիտորդների կողմից առողջության ընկալման վրա[14]։ Այս գործոնների նկատմամբ ուշադիր վերաբերմունքը մեծացնում է վերարտադրողական հաջողությունը[15]։

Տղամարդիկ, միջին հաշվով, հակված են ուշադրություն դարձնել այն կանանց վրա, ովքեր ունեն երիտասարդ տեսք և այնպիսի հատկություններ, ինչպիսիք են համաչափ դեմքը, լի կուրծքը, լի շուրթերը և գոտկատեղի և ազդրի ցածր հարաբերակցությունը[16]։ Կանայք, միջին հաշվով, հակված են ուշադրություն դարձնել այն տղամարդկանց վրա, ովքեր բարձր են իրենց հասակից և ցուցադրում են բարձր աստիճանի դեմքի համաչափություն, արական դեմքի երկձևություն, մարմնի վերին մասի ուժ, լայն ուսեր, համեմատաբար նեղ գոտկատեղ և «V»-աձև իրան[17][18][19]։

Ընդհանուր առնչվող գործոններ խմբագրել

 
Մաներիստական շարժումը չէր վախենում չափազանցնել մարմնի համամասնությունները գրավիչ համարվող էֆեկտ ստանալու համար, Յունոնան որմնախորշում՝ փորագրված Յակոպո Կարալիոյի կողմից, հավանաբար, Ռոսո Ֆիորենտինոյի նկարը, 1526 թվական։

Որպես կանոն, ֆիզիկական գրավչությունը կարելի է դիտարկել տարբեր տեսանկյուններից։ Սակայն, դրա հետ մեկտեղ ունիվերսալ ընկալումն ընդհանուր է բոլոր մարդկային մշակույթների, մշակութային և հասարակական տեսակետների, ինչպես նաև անհատական սուբյեկտիվ նախասիրությունների համար։ Գրավչության ընկալումը կարող է զգալի ազդեցություն ունենալ այն բանի վրա, թե ինչպես են մարդիկ գնահատվում զբաղվածության կամ հասարակական հնարավորությունների, ընկերության, սեռական վարքի և ամուսնության տեսանկյունից[20]։

Որոշ ֆիզիկական հատկություններ գրավիչ են ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց մոտ, հատկապես մարմնի[21] և դեմքի համաչափությունը[22], չնայած, ըստ հակառակը պնդող ենթադրություններից մեկի, կատարյալ համաչափության առումով «բացարձակ անթերի լինելը» կարող է «անհանգստացություն» առաջացնել[23]։ Համաչափությունը կարող է էվոլյուցիոն առումով օգտակար լինել որպես առողջության նշան, քանի որ անհամաչափությունն «ազդանշան է տալիս անցյալի հիվանդությունների կամ վնասվածքների մասին»[24]։ Մի հետազոտություն ցույց է տվել, որ մարդիկ կարող են «գնահատել գեղեցկությունը ենթագիտակցական մակարդակում»՝ տեսնելով պատկերի միայն մի նշույլը մեկ հարյուրերորդ վայրկյանի ընթացքում[24]։ Այլ կարևոր գործոններ են երիտասարդությունը, մաշկի պարզությունը և նրբությունը, ինչպես նաև «պայծառ գույնը» աչքերում և մազերում։ Սակայն կան բազմաթիվ տարբերություններ կախված սեռից։

1921 թվականին քոլեջի ուսանողների հաշվետվությունների ուսումնասիրությունն անձի այն հատկանիշների մասին, որոնք գրավչություն և վանում են առաջացնում, պնդում էր, որ ստատիկ հատկանիշները, ինչպիսիք են դիմագծերի գեղեցկությունը կամ տգեղությունը, զբաղեցնում են այնպիսի ֆիզիկական տարրերի խմբերին ենթակա դիրքը, ինչպիսիք են արտահայտիչ վարքը, քնքուշ բնավորությունը, նրբագեղությունը, ազնվական կեցվածքը, հասարակական ձեռքբերումները և անձնական սովորությունները[25]։

Գրեմերը և նրա գործընկերներն առանձնացրել են գեղեցկության ութ «սյուներ»՝ երիտասարդություն, համաչափություն, միջինություն (անգլ.՝ averageness), սեռական հորմոնների մարկերներ, մարմնի հոտ, շարժումներ, մաշկի գույն և մազերի հյուսվածք[26]։ Սամոայում գեր մարմինն ավանդաբար ընդունելի կամ գրավիչ էր համարվում[27]։

Գրավչության ընկալման նեյրոնային կորելատներ խմբագրել

Գրավչության ընկալման հետ կապված ուղեղի ակտիվացումների ուսումնասիրությունների մեծ մասում մասնակիցներին ցույց են տալիս տարբեր անձանց լուսանկարներ և թույլ է տալիս նրանց գնահատել այդ անձանց գրավչությունը։ Նման հետազոտությունները հետևողականորեն ցույց են տալիս, որ ուղեծրային կեղևի որոշակի հատվածներում ակտիվությունը մեծանում է անձանց գրավչության աճով[28][29][30][31][32]։ Այս նեյրոնային արձագանքը մեկնաբանվել է որպես արձագանք գրավչության բնույթը պարգևատրելու համար, քանի որ միջին ուղեծրային կեղևում ակտիվացման նման աճը կարելի է դիտարկել նաև ի պատասխան ժպտացող դեմքերին[33] և բարոյական լավ արարքների մասին հայտարարություններին[30][32]։ Երկու սեռերի համասեռականներն այդ հետազոտությունների մեծ մասում չեն գնահատվել, սակայն մեկ հետազոտության տվյալները, որը ներառել է և հետերոսեքսուալ,և հոմոսեքսուալ տղամարդկանց և կանանց, ցույց են տալիս, որ ուղեղային ակտիվության վերոհիշյալ բարձրացումներից մի քանիսը սահմանափակվում են այն սեռի անձանց պատկերներով, որոնց նկատմամբ փորձարկվողները սեռական հակվածություն ունեն[34]։

Ինչ վերաբերում է գրավիչ մարմինների ընկալման հետ կապված ուղեղի ակտիվացմանը, ապա հետերոսեքսուալ մասնակիցների մասնակցությամբ մեկ ուսումնասիրությունը ենթադրում է, որ միջուկի և առջևի գոտկատեղի կեղևի մեջ ակտիվությունն աճում է գրավչության աճի հետ[35]։

Տղամարդկային գրավչություն խմբագրել

Կանանց, որպես կանոն, ավելի շատ գրավում են համեմատաբար նեղ գոտկատեղ, V-աձև իրանով և լայն ուսերով տղամարդիկ։ Կանայք նաև հակված են ավելի մեծ ներգրավվածություն ունենալ այն տղամարդկանց նկատմամբ, ովքեր բարձր են իրենց հասակից և ցուցադրում են դեմքի համաչափության բարձր աստիճան, ինչպես նաև տղամարդկային դեմքի համեմատաբար երկձևություն[17][36]։ Կանայք, անկախ սեռական կողմնորոշումից, որպես կանոն, ավելի քիչ են հետաքրքրվում զուգընկերոջ ֆիզիկական գրավչությամբ, քան տղամարդիկ[37]։

Սեռական երկձևություն խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Սեռական երկձևություն

Տղամարդկանց և կանանց անատոմիական նշանների միջև տարբերության աստիճանը կոչվում է սեռական երկձևություն[17][36][38][39][40]։ Այս տարբերությունը հաստատում է սեռական որդու հիպոթեզը, որը պնդում է, որ էվոլյուցիոն կերպով կանանց ձեռնտու է ընտրել պոտենցիալ հայրերին[41], որոնք ավելի շատ գենետիկորեն գրավիչ են, այլ ոչ թե առավել լավ դաստիարակողներ են[42]։ Սակայն տղամարդկանց դեմքն ուշադիր դիտարկելու կանանց հակվածությունը, ըստ երևույթին, կախված է ոչ թե նրանց առնականությունից (մասկուլինություն), այլ կանանց մոտ տեստոստերոնի մակարդակի ընդհանուր բարձրացումից[43]։

Ենթադրվում է, որ դիմագծերի առնականությունը լավ առողջության հուսալի նշան է։ Առնական տեսք ունեցող տղամարդիկ ավելի հակված են բարձր կարգավիճակի հասնելու[44]։ Սակայն դեմքի գրավիչ հատկանիշների և առողջության միջև հարաբերակցությունը կասկածի տակ է դրվել[45]։ Տեղեկացվել է, որ սոցիալ-մշակութային գործոնները, ինչպիսիք են ինքնագիտակցվող գրավչությունը, կարգավիճակը հարաբերություններում և գենդերային կոնֆորմացիայի աստիճանը, որոշակի դեր են կատարում տղամարդկանց նկատմամբ կանանց նախապատվությունների մեջ[46]։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կանայք, ովքեր իրենց ֆիզիկապես գրավիչ են համարում, ավելի հաճախ են տղամարդկանց ընտրում դեմքի երկձևությամբ, քան այն կանայք, որոնք իրենց ֆիզիկապես գրավիչ են համարում[47]։ Տղամարդկանց մոտ դեմքի առնականությունը զգալիորեն փոխկապակցված է դեմքի համաչափության հետ՝ ենթադրություն է հնչել, որ երկուսն էլ զարգացման կայունության և գենետիկ առողջության ազդանշան են[48]։ Ուսումնասիրություններից մեկը կասկածի տակ է դրել տղամարդկանց ֆիզիկական գրավչության մեջ դեմքի առնականության կարևորությունը՝ պնդելով, որ եթե ընկալվող առողջությունը, որը հաշվի է առնվում դեմքի առնականության մեջ, հաշվի չի առնվում, այն քիչ է ազդում ֆիզիկական գրավչության վրա[49]։ Միջտարածաշրջանային հետազոտության ընթացքում, որին մասնակցել են քսանից երեսուն տարեկան 4794 կանայք, հայտնաբերվել է երկրների միջև կանանց «առնականության նախապատվության» միջին տարբերությունը[50]։

Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ նույն գենետիկական գործոնները առաջացնում են դեմքի առնականություն ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց մոտ, այնպես որ ավելի առնական դեմքով տղամարդը, ամենայն հավանականությամբ, ավելի առնական դեմքով քույր կունենա, քանի որ եղբայրներն ու քույրերը ընդհանուր գեներ ունեն։ Ուսումնասիրությունը նաև ցույց է տվել, որ թեև կանանց դեմքերը, որոնք ավելի կանացի էին, գնահատվել են որպես ավելի գրավիչ, կին հարցվողների համար ոչ մի կապ չի եղել տղամարդկանց դեմքի առնականության և նրանց դեմքի գրավչության միջև։ Հիմնվելով այդ եզրակացությունների վրա՝ գիտնականները հանգել են այն եզրակացության, որ եթե կինը բազմանա ավելի առնական դեմքով տղամարդու հետ, ապա նրա դուստրերը նույնպես կժառանգեն ավելի առնական դեմքը, ինչը նրանց պակաս գրավիչ կդարձնի։ Հետազոտության արդյունքում եզրակացվել է, որ պետք է գոյություն ունենան նաև այլ գործոններ, որոնք նպաստում են արական սեռի անձանց գենետիկային, որպեսզի փոխհատուցեն իրենց վերարտադրողական անբավարարությունը «առողջության», «պտղաբերության» և «դեմքի գրավչության» տեսանկյունից, երբ այդ նույն գենետիկան առկա է կանանց մոտ։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ արական սեռի անձանց համար «ընտրական առավելությունը» պետք է «տեղի ունենար (կամ տեղի է ունեցել)» ինչ-որ գործոնի պատճառով, որը ուղղակիորեն կապված չէր տղամարդու գրավչության կանանց ընկալման հետ[51]։

Չինաստանում 447 գեյերի հետազոտության մեջ հետազոտողները հայտարարել են, որ ակտիվները գերադասում են ֆեմինացված տղամարդկանց դեմքերը, պասսիվները՝ մասկուլինացված տղամարդկանց դեմքերը, իսկ ունիվերսալները նախապատվությունը չեն տալիս ոչ ֆեմինացված, ոչ մասկուլինացված տղամարդկանց դեմքերին[52]։

Հին չինական գրականության մեջ ենթադրվում էր, որ կատարյալ տղամարդն ունի «վարդագույն շուրթեր, փայլող սպիտակ ատամներ» և «հասպիսի նման դեմք»[53][54]։

Միջին անգլերեն գրականության մեջ գեղեցիկ մարդը պետք է ունենա երկար, լայն և ուժեղ դեմք։

Օրթոգնատիզմ խմբագրել

Ուսումնասիրությունը, որն օգտագործել է չինացի, մալայացի և հնդկացի դատողներին, ցույց է տվել, որ օրթոգնատիզմով չինացի տղամարդիկ, որոնց բերանը հարթ է և գտնվում է դեմքի մնացած մասի հետ նույն գծի վրա, ճանաչվել են առավել գրավիչ, իսկ չինացի տղամարդիկ՝ դուրս ցցվող ստորին ծնոտով, ճանաչվել են պակաս գրավիչ։

Համաչափություն խմբագրել

Համաչափ դեմքերը և մարմինները կարող են լավ ժառանգականության նշաններ լինել կանանց համար, ովքեր ձգտում են առողջ սերունդ ստեղծել։ Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ կանանց ավելի քիչ են գրավում ոչ համաչափ դեմքերով տղամարդիք[55], իսկ համաչափ դեմքերը հարաբերակցում են երկարատև մտավոր աշխատունակության հետ և վկայում են[56], որ տղամարդը ենթարկվել է «ավելի քիչ գենետիկ և բնապահպանական խանգարումների, ինչպիսիք են հիվանդությունները, տոքսինները, թերսնումը կամ գենետիկական մուտացիաներն» իր կյանքի ընթացքում[55]։ Քանի որ համաչափության ձեռքբերումը դժվար խնդիր է[57], որը պահանջում է միլիարդավոր բջիջների բազմացում զուգահեռ կառուցվածքի պահպանման ժամանակ, համաչափության ձեռքբերումը գենետիկ առողջության տեսանելի ազդանշան է[58][59][60]։

Մարմնի հոտ խմբագրել

«Կրկնակի կույր» ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ կանայք նախընտրում են այն տղամարդկանց հոտը, ովքեր գնահատվում են որպես գրավիչ՝ դեմքի առումով[61]։ Օրինակ, ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց, ավելի շատ գրավում է այն անհատների բնական հոտը, որոնք միաձայն գնահատվել են որպես արտաքնապես գրավիչ[62][63]։ Բացի այդ, այն նաև ցույց է տվել, որ կանայք նախապատվությունը տալիս են ավելի համաչափ դեմքերով տղամարդկանց հոտին, և որ դա առավել արտահայտվում է իրենց դաշտանային ցիկլի ամենաթեժ շրջանում[63]։ Տղամարդկանց մարմնի հոտը նաև կախված է նրանց սննդակարգից, ընդ որում կանայք նախապատվությունը տալիս են մարմնի արական հոտին, որը կապված է մրգերի, բանջարեղենի և սպիտակուցների սննդակարգում բարձր պարունակության, ինչպես նաև ածխաջրերի իջեցված պարունակության հետ[64]։

Երիտասարդություն խմբագրել

2010 թվականի OkCupid-ի ուսումնասիրությունը, որը կատարվել է տղամարդկանց և կանանց ծանոթությունների կայքի 200,000 օգտատերերի մասնակցությամբ, ցույց է տվել, որ կանայք բաց են ինչպես տարիքով ավելի մեծ, այնպես էլ ավելի երիտասարդ տղամարդկանց հետ հարաբերությունների համար։ Նրանք ավելի մեծ պոտենցիալ ծանոթությունների շրջանակ ունեն, քան մինչև 26 տարեկան տղամարդիկ։ Կանայք 20 տարեկանում՝ «դրամատիկ փոփոխություններ» ապրելով, սկսում են անձնական հաղորդագրություններ ուղարկել ավելի տարիքով տղամարդկանց։ 29 տարեկանում նրանք դառնում են «ավելի բաց տարեց տղամարդկանց համար»[65]։

Հռոմեացիների համար հատկապես «մորուքի բացակայությունը» և «երիտասարդ հարթ մարմինները» հրաշալի էին համարվում ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց համար[66]։ Հույների և հռոմեացիների համար տղաների ամենացանկալի հատկանիշներն են եղել նրանց «երիտասարդությունը» և «մազազրկությունը»[66]։ Այսօր տղամարդկանց և կանանց վերաբերմունքը տղամարդկանց գեղեցկության նկատմամբ փոխվել է։ Օրինակ, տղամարդկանց մարմնի վրա մազերը կարող են նույնիսկ ավելի նախընտրելի լինել։

1984 թվականի ուսումնասիրությունը պարզել է, որ գեյերը, ընդհանուր առմամբ, որպես կատարյալ տարբերակ՝ նախընտրում են նույն տարիքի զուգընկերների։ Ուսումնասիրությունը պարզել է, որ ավելի կանացի տղամարդիկ հակված են ընտրել համեմատաբար տարեց տղամարդկանց, իսկ ավելի առնական տղամարդիկ՝ համեմատաբար երիտասարդ տղամարդկանց, քան իրենք[67]։

Գոտկատեղի և կրծքավանդակի հարաբերակցություն խմբագրել

Բարակ իրանով, լայն ուսերով և մկանային կրծքավանդակով մարմնակազմությունը հաճախ գրավիչ է ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց համար[68]։ Հետագա հետազոտությունները ցույց են տվել, որ զուգընկերոջ ընտրության ժամանակ այն հատկանիշները, որոնք փնտրում են կանայք՝ ավելի բարձր սոցիալական կարգավիճակն է, որը ցուցադրվում է գերիշխանությամբ, ռեսուրսներով և պաշտպանությամբ[69]։ Տղամարդկանց առողջության ցուցանիշը (ֆիզիկական գրավչության նպաստող գործոն) հանդիսանում է մարմնի ճարպի բաշխման բնույթը, որը դասակարգվում է որպես մարմնի և որովայնի վերին մասում բաշխված ավելի շատ ճարպ և սովորաբար կոչվում է «V-ձև»[69]։ Երբ տղամարդկանց խնդրել են գնահատել իրենց սեռի այլ ներկայացուցիչներին, և հետերոսեքսուալ, և հոմոսեքսուալ մարդիկ պատասխանել են, որ գոտկատեղի և կրծքավանդակի ցածր հարաբերակցությունը (ԳԿՀ) առավել գրավիչ է այլ տղամարդկանց համար։ Գեյերը ավելի ցածր ԳԿՀ են նախընտրել, քան հետերոսեքսուալ տղամարդիկ[70]։

Այլ հետազոտողներ հայտնաբերել են, որ Գոտկատեղի և կրծքավանդակի հարաբերակցությունը տղամարդկանց գրավչության ամենամեծ որոշիչ գործոնն է, իսկ մարմնի զանգվածի ինդեքսը և գոտկատեղի հարաբերակցությունը ոչ այնքան կարևոր են[71]։

Կանայք հիմնականում կենտրոնանում են գոտկատեղի և կրծքավանդակի կամ, ավելի կոնկրետ, ուսերի և գոտկատեղի հարաբերակցության վրա։ Սա նման է իրան ի ազդրի հարաբերակցությանը (ԳԱՀ), որը տղամարդիկ են նախընտրում։ Կնոջ աչքերում տղամարդու մարմնի հիմնական պատկերը ներառում է լայն ուսեր, կրծքավանդակ և բարակ իրան[72]։ Ուսումնասիրությունները նաև ցույց են տվել, որ տղամարդիկ քոլեջում ավելի են գոհ իրենց մարմնից, քան կանայք քոլեջում։ Հետազոտությունը նաև ցույց է տվել, որ երբ քոլեջի ուսանողուհիների շրջանում գոտկատեղի հարաբերակցությունը բարձրանում էր, նրանց մարմնից բավարարվածությունը նվազում էր[73][74]։

Հոգեբաններ Վիրեն Սվամին և Մարտին Ջ. Թովին համեմատել են Մեծ Բրիտանիայի և Մալայզիայի միջև տարբեր մշակույթներում տղամարդկանց գրավչության նկատմամբ կանանց նախապատվությունները։ Նրանք հայտնաբերել են, որ կանայք ավելի մեծ նշանակություն են տալիս ԳԿՀ-ին (և, հետևաբար, մարմնի ձևին) Մեծ Բրիտանիայի և Մալայզիայի քաղաքային շրջաններում, իսկ գյուղական վայրերում կանայք ավելի մեծ նշանակություն են տալիս ՄԶԻ-ին (հետևաբար, մարմնի քաշին և չափին)։ Ինչպես ԳԿՀ-ն, այնպես էլ ՄԶԻ-ն ցույց են տալիս տղամարդկանց կարգավիճակը և սերունդ ապահովելու ունակությունը, ինչպես նշում է էվոլյուցիոն տեսությունը[75][76]։

Հարթ որովայն խմբագրել

1982 թվականի ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ տղամարդկանց չափից շատ դուրս ցցվող փորը«ամենաքիչ գրավիչ» հատկանիշն է[77]։

Միջին անգլերեն գրականության մեջ գեղեցիկ տղամարդը պետք է հարթ որովայն ունենա։

Մկաններ խմբագրել

Տե՛ս նաև՝ Բոդիբիլդինգ

Տղամարդկանց մարմինները, որոնք պատկերված են տղամարդկանց համար նախատեսված ամսագրերում, ավելի մկանային են, քան տղամարդկանց մարմինները, որոնք պատկերված են կանանց համար նախատեսված ամսագրերում։ Դրանից ոմանք եզրակացրել են, որ տղամարդիկ ավելի մկանային տղամարդկային մարմինն են ընկալում որպես իդեալական, ի տարբերություն կնոջ կողմից ընկալվող տղամարդու իդեալական մարմնին, որն ավելի քիչ մկանային է, քան այն, ինչ տղամարդիկ ընկալում են որպես կատարյալ[78]։ Դա տեղի է ունենում ներքին հեղինակության պատճառով, որն ապահովվում է մկանային աճով, և աճող մկանների համար ներսեռական մրցակցության պատճառով[78]։ Տղամարդիկ իրենց մկանների գրավչությունն ընկալում են այն բանով, թե որքան մոտ են իրենց մարմինները հիշեցնում «մկանոտ մարդուն»[79]։ «Մկանոտ մարդու» այս իդեալը բնութագրվում է մեծ մկանոտ ձեռքերով, հատկապես բիցեպսիայով, մեծ մկանային կրծքով, գոտկատեղով և լայն ուսերով[79]։ Ավստրալիայի համալսարանի ուսանողների շրջանում տղամարդկանց մարմնի կազմը, որը ճանաչվել է առավել գրավիչ (12,16 կգ ճարպ, 63,27 կգ մկաններ), համապատասխանում էր այն կազմին, որն ընկալվում էր որպես առավել առողջ[80]։

Match.com-wum հայտարարված պրոֆիլային նախասիրությունների ուսումնասիրության ժամանակ գեյերի ավելի բարձր տոկոսը, քան լեսբուհիների, ընտրել են իրենց իդեալական զուգընկերոջ մարմնի տեսակը որպես «սպորտային և ձգված», ի տարբերություն «միջին» կամ «ավելորդ քաշի» մյուս երկու տարբերակների[81]։

Հին չինական գրականության մեջ, օրինակ «Արևմտյան պալատի վեպում», պատկերված է տղամարդկության տեսակ, որը կոչվում է «գիտական տղամարդկություն», որտեղ «կատարյալ տղամարդ սիրեկանը» «թույլ, խոցելի, կանացի և մանկամիտ» է[53]։

Միջին անգլերեն գրականության մեջ գեղեցիկ մարդը սովորաբար ունի հաստ, լայն ուսեր, քառակուսի և մկանային կրծքավանդակ, մկանային մեջք, ուժեղ կողքեր, բարակ իրան, և հսկայական մկաններով ձեռքեր և ոտքեր։

Սեռական օրգաններ խմբագրել

2006 թվականին 25,594 հետերոսեքսուալ տղամարդկանց շրջանում անցկացված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ իրենց առնանդամը մեծ համարող տղամարդիկ ավելի բավարարված են եղել իրենց արտաքինով[82]։

2014 թվականի ուսումնասիրությունը քննադատել է նախորդ ուսումնասիրությունները, որոնք հիմնված էին այն փաստի վրա, որ վերջիններս ապավինում էին պատկերների վրա և օգտագործում էին այնպիսի տերմիններ, ինչպիսիք են «փոքր», «միջին» և «մեծ» բառերը, երբ հարցնում էին կանանց նախասիրությունների մասին։ Նոր հետազոտությունում օգտագործվել են 4 դյույմ (10 սմ) երկարությամբ և 2,5 դյույմ (6․4 սմ) շրջանագծով առնանդամի 3D մոդելից մինչև 8,5 դյույմ (22 սմ) երկարությամբ և 7 դյույմ (18 սմ) շրջագծով առնանդամներ, ինչը թույլ է տվել կանանց «դիտարկել և մշակել» դրանք։ Պարզվել է, որ կանայք գերագնահատել են առնանդամի փաստացի չափը, որի հետ նրանք փորձարկել են, երբ նրանց հարցնում էին նախկին հետազոտության ընթացքում։ Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ կանայք միջինում նախընտրում են 6,5 դյույմ (17 սմ) երկարություն ունեցող առնանդամը ինչպես երկարաժամկետ, այնպես էլ մեկանգամյա զուկընկերների համար։ Ավելի մեծ առնանդամները նախընտրելի են եղել միանգամյա զուգընկերների հետ[83]։

Ոտքերի և մարմնի հարաբերակցությունը խմբագրել

 
Երկու տղամարդկային կազմվածքների այս պատկերը ոտքերի և մարմնի հարաբերակցության (ՈՄՀ) պատկերի ռեմեյքն է, որն օգտագործվել է մեկ այլ հետազոտության ժամանակ (2006 թվականին)՝ պարզելու համար, թե որ ՈՄՀ-ն է առավել գրավիչ ինչպես տղամարդկանց, այդպես էլ կանանց համար։ Ամենացածր ՈՄՀ-ով և առավել կարճ ոտքերով կազմվածքն (ձախից) արժանացել է գրավչության բարձրագույն միջին գնահատականներին, այն ժամանակ, երբ ամենաբարձր ՈՄՀ-ով և առավել երկար ոտքերով կազմվածքն (աջից) ավելի ցածր գնատահականներ է ստացել բրիտանացի տղամարդկանց և կանանց կողմից։

Հասակ և ուղիղ կեցվածք խմբագրել

Կանանց սեռական ցանկությունը տղամարդկանց նկատմամբ կարող է որոշվել տղամարդու հասակով[84]։ EHarmony ծանոթությունների կայքում կանայք հանդիպում են միայն ավելի բարձրահասակ տղամարդկանց հետ՝ համեմատաբար ավելի ցածրահասակ տղամարդկանց հանդիպած կանանց բողոքների պատճառով[85]։

Այլ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ հետերոսեքսուալ կանայք հաճախ նախընտրում են ավելի բարձրահասակ տղամարդկանց, քան իրենք, այլ ոչ թե միջինից ավելի բարձր հասակ ունեցողներին։ Մինչ կանայք սովորաբար ցանկանում են, որ տղամարդիկ առնվազն իրենց հետ նույն հասակի լինեն, կամ ավելի բարձր, մի քանի այլ գործոններ նույնպես որոշում են տղամարդկային գրավչությունը, և «տղամարդն-ավելի-բարձր-պետք-է-լինի» նորմը ունիվերսալ չէ[86]։ Օրինակ, առավել բարձր կանայք ավելի հակված են չհետևել «տղամարդն-ավելի-բարձր-պետք-է-լինի» նորմին, քան ցածրահասակ կանայք[87]։ Բացի այդ, Սասեքսի համալսարանի պրոֆեսոր Ադամ Էյր-Ուոքերը հայտարարել է, որ առայժմ ոչ մի ապացույց չկա, որ այդ նախապատվությունները էվոլյուցիոն նախապատվություններ են, այլ ոչ թե պարզապես մշակութային[88]։ Այնուամենայնիվ, ընկալվող գրավչության մշակութային նախապատվություններն ավելի բարձր տղամարդկանց համար հզոր են և հաստատվում են բազմաթիվ հետազոտություններով։ Stulp-ի կողմից անցկացված մեկ այլ ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ «կանայք, ամենայն հավանականությամբ, կընտրեն ՁԳԱՀ կրողին, ով 25 սմ-ով բարձր է իրենցից»[89]։

Բացի այդ, կանայք, կարծես, ավելի ընկալունակ են ուղիղ կեցվածքին, քան տղամարդիկ, թեև երկուսն էլ նախընտրում են դա որպես գեղեցկության տարր[90]։ Մեկ ուսումնասիրության համաձայն (Yee N., 2002), գեյերը, որոնք իրենց նույնականացնում են որպես «միայն ակտիվներ», սովորաբար նախընտրում են ավելի ցածրահասակ տղամարդկանց, իսկ գեյերը, որոնք իրենց նույնականացնում են որպես «միայն պասսիվներ»՝ ավելի բարձրահասակ տղամարդկանց[91]։

Միջին անգլերենի գրականության սիրավեպերում «կատարյալ» տղամարդկանց հերոսները բարձրահասակ են, և «քաջ» տղամարդկանց ճնշող մեծամասնությունը նույնպես բարձրահասակ է։

Մազոտություն խմբագրել

ԱՄՆ-ում, Նոր Զելանդիայում և Չինաստանում անցկացված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ կանանց կողմից առանց մարմնի մազերի (կրծքի և որովայնի) տղամարդիկ գնահատվում են որպես առավել գրավիչ, և որ գրավչության վարկանիշները նվազում են մազերի ծածկույթի ավելացման հետ մեկտեղ[92][93]։ Մեկ այլ ուսումնասիրությունը, սակայն, ցույց է տվել, որ տղամարդկանց մարմնի վրա մազերի չափավոր քանակն առավել գրավիչ է եղել բրիտանացի և շրիլանկացի կանանց համար[94]։ Բացի այդ, մազոտության աստիճանը և գոտկատեղի և ուսերի 0.6 հարաբերակցությունը հաճախ նախընտրելի են մկանային մարմնակազմության հետ համատեղ[94]։

Ֆինն կանանց մասնակցությամբ հետազոտության ժամանակ մազոտ հայրերով կանայք ավելի հաճախ նախընտրում էին մազոտ տղամարդկանց՝ ենթադրելով, որ մազոտ տղամարդկանց նախապատվությունը կամ գենետիկայի, կամ իմպրինտինգի արդյունք է[95]։

Մեկ այլ ուսումնասիրության մեջ (Yee N., 2002) հաղորդվում է, որ գեյ տղամարդիկ, որոնք նույնականացնում են իրենց որպես «միայն ակտիվներ», նախընտրում են ավելի քիչ մազոտ տղամարդկանց, իսկ նրանք, որոնք նույնականացնում են իրենց որպես «միայն պասսիվներ», նախընտրում են ավելի մազոտ տղամարդկանց[91]։

Մաշկի գույն խմբագրել

Երկար ժամանակ դրսում ֆիզիկական աշխատանք կատարած մարդկանց մոտ արևի ազդեցության պատճառով մաշկը ձեռք է բերել ավելի մուգ երանգ։ Որպես հետևանք, կապ է առաջացել մուգ մաշկի և ստորին դասի հասարակության միջև։ «Ժամանակի ընթացքում հասարակությունն այդ գունավոր տարբերություններին տարբեր իմաստներ է հաղորդել։ Այդ թվում ենթադրություններ մարդու ռասայի, սոցիալ-տնտեսական դասի, ինտելեկտի և ֆիզիկական գրավչության մասին»[96]։

2011 թվականին հրապարակված գիտական աշխատության մեջ, որը հիմնված է լայնածավալ էմպիրիկ հետազոտությունների վրա, պարզվել է, որ մաշկի գույնը, ինչպես նաև երանգը, ընդհանուր առմամբ, նախընտրելի են, քանի որ դրանք հանդես են գալիս որպես լավ առողջության ցուցանիշներ։ Ավելի կոնկրետ, ենթադրվում է, որ այդ ցուցանիշները հաղորդում են պոտենցիալ զուգընկերներին, որ դիտորդը ունի ուժեղ կամ լավ գեներ, որոնք կարող են պայքարել հիվանդության դեմ[97]։

Ավելի ուշ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ ավելի կարմիր և դեղին մաշկի երանգները[98], որոնք արտացոլում են թթվածնով հարուստ արյունը[99], կարոտինոիդները և ավելի փոքր չափով մելանինի պիգմենտների մակարդակը, ինչպես նաև մրգերի և բանջարեղենի մաքուր սպառումը[100], կարծես ավելի առողջ և, հետևաբար, ավելի գրավիչ են[101]։

Կանացի գրավչություն խմբագրել

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ հետերոսեքսուալ տղամարդկանց, որպես կանոն, գրավում են մարմնի համաչափությամբ[102] երիտասարդ[103] և գեղեցիկ կանայք[104]։ Այս «կանոնը» նվազեցնելու փոխարեն, արդիականությունը միայն ուժեղացրել է այն շետադրումը, որը տղամարդիկ դնում են կանանց տեսքի վրա[105]։ Էվոլյուցիոն հոգեբանները նման ձգողությունը կապում են ենթադրվող զուգընկերոջ մոտ պտղաբերության պոտենցիալի գնահատման հետ[103]։

Դեմքի առանձնահատկություններ խմբագրել

Ընդհանուր խմբագրել

Տե՛ս նաև՝ Սիրունատեսություն
 
Տորոնտոյի համալսարանում անցկացված ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Ջեսիկա Ալբայի դեմքի համամասնությունները մոտ էին բոլոր կանանց պրոֆիլների միջին արժեքին[106]։
 
Նամիե Ամուրոն ճապոնական նորաձևությանը ոգեշնչել է փոքր դեմքերով, ինչը ստիպել է ճապոնական կանանց կոսմետիկ միջոցներ գնել, ինչպիսիք են դիմակները և քսուքներ, որպեսզի նրանք ստանան նույն փոքրիկ դեմքը, ինչ նա ունի[107]:

Հետազոտողները փորձել են պարզել, թե դեմքի որ հատկանիշներն են փոխանցում գրավչությունը։ Այն ցույց է տվել, որ դեմքի համաչափությունը գրավիչ է համարվում կանանց համար[108][109], իսկ տղամարդիկ նախընտրում են լի շուրթեր[110], բարձր ճակատ, լայն դեմք, փոքր կզակ, փոքր քիթ, կարճ և նեղ ծնոտ, բարձր այտեր[56][111], մաքուր և հարթ մաշկ և լայն բաց աչքեր[103]։ Դեմքի ձևը «ինչպես է այդ բոլորը միասին նայվում» տեսանկյունից, գեղեցկության կարևոր որոշիչ գործոն է[112]։ Տորոնտոյի համալսարանի հետազոտությունը կոռելյացիա է հայտնաբերել դեմքի չափումների և գրավչության միջև։ Հետազոտողները տարբերակել են աչքերի, ինչպես նաև աչքերի և բերանի միջև հեռավորությունը, նույն կնոջ դեմքի տարբեր նկարներում և գնահատել դրանք։ Նրանք պարզել են, որ եղել են կատարյալ համամասնությունները ընկալվում են որպես գրավիչ (տես լուսանկարը)[106]։ Այս համամասնությունները (46% և 36%) մոտ էին բոլոր կանանց պրոֆիլների միջին ցուցանիշին[106]։ Իրենց աչքերում խիտ մուգ օղակներով կանայք նույնպես ավելի գրավիչ են համարվել։ Բացատրությունն այն է, որ քանի որ օղակը ձգտում է անհետանալ տարիքի և բժշկական խնդիրների հետ, նշանավոր լիմբալ օղակը երիտասարդության տպավորություն է թողնում[113]։

Պարսկական գրականության մեջ ասվում է, որ գեղեցիկ կանանց քիթը նման է պնդուկին[114]։ Միջին դարերում արաբական հասարակության մեջ կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկը կանանց մոտ ուղիղ և բարակ քթի առկայությունն էր[115]։ Հրեական ռաբբիական գրականության մեջ ռաբբիները բարակ քիթը համարում էին կանանց քթի կատարյալ տեսակ[116]։ Ճապոնիայում Էդո շրջանում կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկն այն էր, որ կանայք ունեն բարձր, ուղիղ քիթ, որը չպետք է «չափազանց բարակ» լինի։

Քրոսմշակութային ուսումնասիրության ընթացքում պարզվել է, որ կանանց ավելի նեոտենիզացված (այսինքն՝ երիտասարդ) դեմքերն առավել գրավիչ են տղամարդկանց համար, մինչդեռ քիչ չսիրված նեոտենիզացված դեմքերը պակաս գրավիչ են նարնց համար՝ անկախ կանանց փաստացի տարիքից[117]։ Գեղեցկության մրցույթները հաղթած իտալացի կանանց հետազոտության ընթացքում պարզվել է, որ նրանց դեմքերն ավելի շատ «մանկական» հատկություններ են ունեցել, քան որպես «նորմալ» չափանիշ օգտագործված կանանց մոտ[118]։

Մեկ այլ խոշոր հետազոտության արդյունքում պարզվել է, որ 18-45 տարեկան հետերոսեքսուալ տղամարդիկ բոլոր 28 երկրներում նախընտրել են 18-24 տարեկան կովկասյան կանանց լուսանկարները, որոնց դեմքերը ֆեմինացված են եղել հոգեմորֆային ծրագրային ապահովման միջոցով, այլ ոչ թե 18-24 տարեկան կովկասյան կանանց դեմքերը, որոնք մասկուլինացվել են այդ նույն ապահովման միջոցով, սակայն երկրների միջև եղել են նախապատվություններ կանացիության նկատմամբ։ Որքան բարձր է երկրի ազգային առողջության ցուցանիշը, այնքան ֆեմինացված դեմքերն ավելի նախընտրելի են, քան մասկուլինացվածները։ Հարցված երկրների շարքում Ճապոնիան ամենաբարձր նախապատվություններն է ունեցել կանացիության նկատմամբ, իսկ Նեպալն՝ ամենացածըր[119]։

Մայքլ Ռ. Քանինգեմը Լուիսվիլի համալսարանի հոգեբանության ֆակուլտետից՝ օգտագործելով մի խումբ արևելաասիացի, իսպանացի և սպիտակամորթ դատողների, հայտնաբերել է․ որ ասիացի, իսպանացի և սպիտակամորթ այն կանանց դեմքերն են ճանաչվել են առավել գրավիչ, ովքեր ունեցել են «նորածնի մեծ աչքեր, աչքերի միջև առավել մեծ հեռավորություն և փոքր քիթ», և նրա հետազոտությունը հանգեցրել է այն բանին, որ «մեծ աչքերը» գրավչության առավել արդյունավետ ազդանշաններներից մեկն են։ Քանինգեմը նաև ասել է, որ «փայլող» մազերը կարող են խոսել «նործնի կենսունակության» մասին։ Օգտագործելով մի խումբ սևամորթներին և սպիտակամորթներին որպես դատողների, Քանինգեմը հայտնաբերել է, որ առավել նեոտիզացված դեմքերով անձինք ընկալվում էին որպես ավելի բարձր «կանացիություն» և «հաղորդասիրություն» ունեցողներ։ Եվ ընդհակառակը՝ այն մարդիկ, որոնց դեմքերը «նեոտենիայում ցածր էին», առավել «վախկոտ» են համարվել։ Քանինգեմը նշել է ասիացի և սպիտակամորթ դատողների նախասիրությունների «տարբերությունը», ընդ որում, ասիացի դատողները նախապատվությունը տվել են «պակաս հասուն դեմքերով» և ավելի փոքր բերանով կանանց, քան սպիտակամորթ դատողները։ Վերլուծելով իր հետազոտության արդյունքները, Քանինգեմը եկել է այն եզրակացության, որ «բնածին հատկությունների նախապատվությունը կարող է ցույց տալ նվազագույն միջմշակութային փոփոխականություն» գրավչության գնահատականների տեսանկյունից, և մեկ այլ ուսումնասիրության մեջ Քանինգեմը եկել է այն եզրակացության, որ գրավիչ անձի հատկանիշների վերաբերյալ մեծ համաձայնություն կա[120][121]։

Դեմքերի միջինացման համակարգչային թեստերի օգնությամբ ցուցադրվել է, որ միջինացված դեմքերով կանայք ավելի գրավիչ են համարվում[122][123]։ Հնարավոր է, որ դա պայմանավորված է այն բանով, որ միջին գործառույթներն ավելի սովորական են և, հետևաբար, ավելի հարմար[108]։

Իր «Սպիտակ ստեր. Ռասա և սպիտակության առասպել» (անգլ.՝ White Lies: Race and the Myth of Whiteness) գրքում մեկնաբանելով սպիտակության գերակշռությունը գեղեցկության ենթադրյալ իդեալներում, Մորիս Բերգերը պնդում է, որ ամերիկյան փորձարկվողների հետ անցկացված հետազոտության մեջ իդեալականացված դեմքի սխեմատիկ պատկերն ունեցել է «ուղիղ մազեր», «բաց գույնի մաշկ», «նուշանման աչքեր», «բարակ աղեղաձև հոնքեր», «երկար բարակ քիթ, փոքրիկ քթանցքներ» և «մեծ բերան և բարակ շուրթեր»[124], թեև հետազոտության հեղինակը պնդում էր, որ դրա արդյունքները համաձայնեցվել են այլ ցեղերի վրա ստացված արդյունքների հետ։ «Գեղեցկուհիների սպիտակ օձիքներ» հոդվածում գիտնական Լի Ցզեյուն ասում է, որ գեղեցկության չափանիշը ինչպես կամայական, այնպես էլ սեռական է։ Ենթադրվում է, որ բաց գույնի մաշկով և համաչափ դիմագծերով կանայք շատ գեղեցիկ են»։ Նա ասում է, որ այդ բոլոր պայմանները սոցիալապես կառուցված են և ստիպում են մարդկանց փոխել իրենց՝ այդ չափանիշներին համապատասխանելու համար[125]։

Մի հոգեբան ենթադրում է, որ կան կանացի գեղեցկության երկու հակադիր սկզբունքներ՝ գրավչություն և նոսրություն։ Այնպես որ, միջին համաչփ դիմագծերը մեկ տեսակի իդեալ են, իսկ անսովոր, առանձնացող հատկանիշները՝ այլ[126]։ Տորոնտոյի համալսարանի անցկացրած ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ դեմքի առավել գրավիչ չափերը նրանք են, որոնք հանդիպում են միջին կանանց դեմքին։ Սակայն Տորոնտոյի համալսարանի այս կոնկրետ ուսումնասիրության մեջ միայն սպիտակ կանայք էին դիտարկվում[127]։

Ուսումնասիրությունը, որը օգտագործել է չինացի, մալայացի և հնդկացի դատողներին ցույց է տվել, որ օրթոգնատիզմով չինացի կանայք, որոնց բերանը հարթ է և դեմքի մնացած մասի հետ նույն գծի վրա է, ճանաչվել են առավել գրավիչ, իսկ այն չինացի կիանայք, դուրս քաշվող ստորին ծնոտով, ճանաչվել են պակաս գրավիչ[128]։

2011 թվականին Ուիլկինսի, Չանի և Կայզերի կողմից անցկացված ուսումնասիրությունը պարզել է ընկալվող կանացիության և գրավչության միջև հարաբերակցությունը, այսինքն՝ կանանց դեմքերը, որոնք համարվում էին ավելի կանացի, գնահատվել են ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց կողմից՝ որպես ավելի գրավիչ[129]։

Պարսկական գրականության մեջ կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկն այն է, որ կանայք ունենան լիալուսնի նման դեմքեր[114][130][131]։

Միջնադարյան արաբական հասարակության մեջ կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկն այն էր, որ կանայք «լիալուսնի նման կլոր» դեմքեր ունենան[115]։

Ճապոնիայում Էդո շրջանում կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկն այն էր, որ կանայք երկար ու նեղ (ձվաձև) դեմքեր ունենան։

Հրեական ռաբբիական գրականության մեջ ռաբբիները լի շրթունքները համարում էին կանանց համար շրթունքների կատարյալ տեսակ[116]։

Պատմականորեն, չինական 7 ճապոնական գրականությունների մեջ ենթադրվում էր, որ կանացի իդեալը ներառում է փոքրիկ շրթունքներ[132]։ Կանայք մինչ օրս էլ հետևում են այդ իդեալին[133][134]։

Դասական պարսկական գրականությունը, գեղանկարչությունը և մանրանկարչությունը կատարյալ կանանց պատկերել են այնպիսի հատկություններով, ինչպիսիք են երկար սև գանգուր մազերը, փոքր բերանը, երկար հոնքերը, մեծ նուշանման աչքերը, փոքր քիթը[135]։

Աչքեր խմբագրել

Արևելյան Ասիայի կոսմետիկ վիրաբուժության բլեֆարոպլաստիկայի ընթացակարգի օգնությամբ ասիաի կանայք կարող են ընդմիշտ փոխել իրենց կոպի կառուցվածքը։ Որոշ մարդիկ պնդում են, որ այս փոփոխությունը կատարվում է Արևմտյան կառուցվածքին նմանվելու համար[136], այն ժամանակ, երբ ուրիշները ասում են, որ դա անվում է ասիական բնական կրկնակի կոպերի ձև կրկնելու համար[137]։

Հետազոտությունը, որը ուսումնասիրել է, թե արդյոք չինական ծագում ունեցող կանանց կոպի ծալքը ավելի գրավիչ է դարձնում, օգտագործելով չինացի երիտասարդ կանանց աչքի ֆոտոմանիպուլյացված լուսանկարները, ցույց է տվել, որ «վերին կոպի միջին ծալքը» համարվում էր երկու սեռերի բոլոր երեք խմբերի համար առավել գրավիչ՝ սպիտակամորթերի, չինացիների և թայվանական քաղաքացիների միասին որպես առաջին խումբ, և թայվանական և չինական ամերիկացիների միասին որպես երկրորդ խումբ։ Նմանապես, երկու սեռերի բոլոր երեք խմբերը հայտնաբերել են, որ աչքի կոպի ծալքի բացակայությունն առնվազն գրավիչ է չինացի կանանց համար[138]։

16-րդ դարի վերջում ճապոնացիները համարել են, որ էպիկանտուսը գեղեցիկ է[139]։

Հետազոտությունը, որին մասնակցել են ռուս, ամերիկացի, բրազիլացի, աչե և հիվի դատողներ, ցույց է տվել, որ տղամարդկանց և կանանց միջև միակ ուժեղ տարբերությունը կանանց դեմքի բարձրության վերաբերյալ ավելի լայն աչքեր են եղել, և հենց այդ գիծն է մշտապես կանխատեսել կանանց գրավչության վարկանիշները[140]։

Միջնադարյան արաբական հասարակության մեջ կանացի գեղեցկության իդեալի բաղադրիչներից մեկը կնոջ մուգ սև աչքերի առկայությունն էր, մեծ ու երկար՝ նուշի տեսքով։ Բացի այդ, աչքերը պետք է լինեին փայլուն, իսկ թարթիչները՝ երկար[115]։

1823 թվականին գրված աղբյուրն ասում է, որ կանացի գեղեցկության պարսկական իդեալի բաղադրիչներից մեկն այն էր, որ կանայք սև գույնի մեծ աչքեր ունենան[114]։ Պարսկական գրականության մեջ ասում են, որ գեղեցիկ կանանց աչքերը նուշի ձև ունեն[130]։

Չինարենով «աչքի փայլուն ծիածանները և փայլուն ատամներն» (չինարեն՝ 明眸皓齒) արտահայտությունը օգտագործվում է գեղեցիկ կնոջը նկարագրելու համար, ով «պարզ աչքեր» և «սպիտակ ատամներ» ունի։

Երիտասարդություն խմբագրել

Տե՛ս նաև՝ Տարիքային անհամամասնություն սեռական հարաբերություններում

Քրոսմշակութային տվյալները ցույց են տալիս, որ կանանց վերարտադրողական հաջողությունը կապված է իրենց երիտասարդության և ֆիզիկական գրավչության հետ[141], օրինակ, նախարդյունաբերական սաամներում, որտեղ վերարտադրողական առումով ամենահաջողակ կանայք 15 տարի ավելի երիտասարդ էին, քան իրենց տղամարդիկ[142]։

37 մշակույթներ ընդգրկող մեկ այլ ուսումնասիրություն ցույց է տվել, որ միջին հաշվով կինը 2,5 տարի ավելի երիտասարդ էր, քան իր տղամարդ զուգընկերը, ընդ որում, Նիգերիայի և Զամբիայի միջև տարիքային տարբերությունը չափազանց ցածր էր՝ 6,5-ից մինչև 7,5 տարի։ Երբ տղամարդիկ ծերանում են, նրանք ձգտում են զուգընկեր գտնել, որը ավելի երիտասարդ կլինի[103]։ 50 տարեկանից բարձր արական սեռի eHarmony's-ի հաճախորդների 25%-ը խնդրում է, որ իրենց համապատասխանեն միայն 40 տարեկանից ցածր կանայք[85]: 2010 թվականի OkCupid-ի հետազոտությունը, որն անցկացվել է 200․000 օգտատերերի շրջանում, ցույց է տվել, որ կանանց ցանկալիությունը իրենց տղամարդ օգտատերերի համար հասնում է առավելագույն մակարդակին 21 տարեկանում և միջինից ցածր է ընկնում 31 տարեկան բոլոր կանանց համար։ 26 տարեկան հասակից հետո տղամարդիկ կայքում ավելի մեծ պոտենցիալ ծանոթությունների շրջանակ ունեն, քան կանայք, իսկ 48 տարեկանում նրանց այդ շրջանակը դառնում է գրեթե կրկնակի ավել։ Միջին 31-ամյա արական սեռի օգտվողը փնտրում է 22-ից 35 տարեկան կանանց, իսկ միջին 42-ամյա տղամարդը՝ 27-ից 45 տարեկան կանանց։ Տարիքային շեղումն էլ ավելի է արտահայտվում այլ օգտատերերի հաղորդագրություններում․ միջին 30-ամյա տղամարդը գրում է դեռահաս աղջիկներին այնքան հաճախ, որքան իր տարիքի կանանց, բայց հիմնականում անտեսում է այն կանանց, որոնք մի քանի տարով ավելի մեծ են, քան ինքը։ Բացի 10% կազմող ամենագեղեցիկ և 10% կազմող պակաս գեղեցիկ կանանց, այնուամենայնիվ, կանանց գրավչությունը չի փոխվում 18 և 40 տարեկանների միջև, բայց եթե ծայրահեղությունները չեն բացառվում, ապա «Անկասկած, երիտասարդ [կանայք] ավելի ֆիզիկապես գրավիչ են, քանի որ շատ առումներով գեղեցկությունն ու երիտասարդությունն անքակտելի են։ Ահա թե ինչու ամսագրերում հայտնվող մոդելների մեծ մասը դեռահասներ են[143]։

Ֆերոմոններն (որոշվում են կանանց հորմոնալ մարկերներով) արտացոլում են կանանց պտղաբերությունը և միջին վերարտադրողական արժեքը[144]։ Քանի որ մարդիկ ծերանում են, էստրոգենի արտադրության հարաբերակցությունը անդրոգենի նկատմամբ փոխվում է և հանգեցնում է այն բանին, որ կանանց դեմքերը կարծես ավելի ու ավելի մասկուլինային են դառնում (այսպիսով, կարծես ավելի քիչ «գրավիչ»)[144]։ Միացյալ Նահանգներում մի փոքր (n=148) ուսումնասիրություն է անցկացվել՝ ներգրավելով համալսարաններից մեկի արական սեռի ուսանողներին, որի համաձայն, իդեալական կնոջ համար արտահայտված միջին տարիքը, կազմել է 16․87 տարեկան, իսկ կարճ սեռական հարաբերության համար միջին իդեալական տարիքը՝ 17․76 տարեկան։ Այնուամենայնիվ, ուսումնասիրությունը սահմանում է այն շրջանակը, ըստ որի «երիտասարդ աղջիկների հետ սեռական տաբուները» միտումնավոր նվազում են և փոխում են իրենց նմուշը, հեռացնելով 30 տարեկանից բարձր ցանկացած մասնակցի, և պահպանելով մասնակցի 19․83 միջին տարիքը[145]։ Առնանդամի ուռուցքի ուսումնասիրության ժամանակ պարզվել է, որ տղամարդիկ առավել գրգռվում են երիտասարդ չափահաս կանանց լուսանկարներից[146]։

Կանանց պտղաբերության ազդանշանները հաճախ ընկալվում են որպես երիտասարդության ազդանշաններ։ Էվոլյուցիոն հեռանկարը ենթադրում է այն գաղափարը, որ երբ խոսքը վերաբերում է սեռական բազմացմանը, տղամարդկանց համար անհրաժեշտ նվազագույն ծնողական ներդրումները հնարավորություն և ցանկություն են առաջացնում պարզապես «հնարավորինս շատ» վերարտադրել։ Հետևաբար, միանգամայն տրամաբանական է, որ տղամարդկանց կանանց մեջ գրավում են այնպիսի հատկություններ, որոնք ցույց են տալիս նրանց երիտասարդությունը և, հետևաբար, պտղաբերությունը[147]։ Նրանց հնարավորությունները վերարտադրողական հաջողության հասնելու շատ ավելի բարձր են, քան, եթե նրանք ընտրեն մեկին, ով ավելի տարեց, և, հետևաբար, ավելի քիչ պտղաբեր է։

Սա կարող է բացատրել, թե ինչու է պայքարը գրավչության տարիքային անկման հետ կանանց մոտ տեղի է ունենում ավելի երիտասարդ տարիքում, քան տղամարդկանց մոտ։ Օրինակ, մարմնի վրա մազերի հեռացումը ավելի շատ կանայք են անում[148]։ Սա կարելի է բացատրել այն բանով, որ ծերացումը հանգեցնում է տեստոստերոնի մակարդակի բարձրացմանը և, հետևաբար, մարմնի մազերի աճին։ Սափրվելը վերադարձնում է մարդու տեսքը ավելի երիտասարդ փուլում, և թեև դա կարող է լինել ոչ այնքան ազնիվ ազդանշան, տղամարդիկ կարող են մեկնաբանել որպես պտղաբերության աճող արժեքի ազդանշան։ Հետազոտությունները հաստատում են դա՝ ցույց տալով, որ մազազրկությունը տղամարդկանց համար սեքսուալ գրավիչ է համարվում[149]։

Կրծքեր խմբագրել

Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ հետերոսեքսուալ տղամարդկանց մեծ մասը հաճույք է ստանում կնոջ կրծքին նայելիս[150], նախապատվությունը տալով՝ մեծ, պինդ կրծքին[151]։ Այնուամենայնիվ, բրիտանացի ուսանողների հակասական ուսումնասիրությունը պարզել է, որ երիտասարդ տղամարդիկ նախընտրում են կանանց փոքրիկ կրծքերը[152]։ Փոքր կրծքերի հետ կապված նախնըտրությունը կապված է երիտասարդության հետ։ Մշակութային առումով, մեկ այլ ուսումնասիրություն պարզել է «բարձր փոփոխականության» մասին՝ կապված կրծքի իդեալական չափի հետ[152]։ Բրիտանացի որոշ հետազոտողներ ենթադրում են, որ արևմտյան հասարակություններում նախապատվությունը տրվում է չափերով ավելի մեծ կրծքերին, քանի որ ավելի մեծ կրծքով կանայք ունեն էստրադիոլ և պրոգեստերոն հորմոնների ավելի շատ քանակ, որոնք երկուսն էլ նպաստում են պտղաբերությանը[153]։

Ուսումնասիրություններըը ցույց են տվել, որ տղամարդիկ գերադասում են սիմետրիկ կրծքեր[102][154]։ Կրծքագեղձի սիմետրիան կարող է հատկապես զգայուն լինել զարգացման խանգարման համար, իսկ կրծքերի համար սիմետրիայի տարբերությունները մեծ են մարմնի այլ մասերի համեմատ։ Կանայք, ովքեր ունեն ավելի շատ սիմետրիկ կրծքեր, հակված են ավելի շատ երեխաներ ունենալու[155]։

Պատմական գրականությունը հաճախ ներառում է անհատական առանձնահատկություններ կամ սեռ, որն ավելի ցանկալի է համարվում։ Սրանք հաճախ կոնվենցիայի առարկա են դարձել և դրանք պետք է զգուշությամբ մեկնաբանել։ Միջնադարում արաբական հասարակության մեջ կանանց գեղեցկության իդեալական բաղկացուցիչ մասը կանանց փոքր կրծքեր ունենալն է եղել[115]։ Պարսկական գրականության մեջ գեղեցիկ կանանց մոտ կրծքագեղձերը նռան կամ կիտրոնի նման են[114]։ Չինական «Թանկարժեք քարի գաղտնիքները» գրքում վեց դինաստիայի կանայք համարվել են գեղեցիկ, քանի որ ունեցել են պինդ կրծքեր[156]։ Սանկրիտյան գրականությունում հաճախ նշվել է, որ գեղեցիկ կանանց կուրծն այնքան մեծ է, որ նրանք հաճախ նեղվում են իրենց քաշից[157]։ Միջնադարի անգլիական գրականության մեջ գեղեցիկ կանայք պետք է ունենան փոքր կրծքեր, որոնք կլոր են՝ խնձորի կամ տանձի նման։

Հետույք խմբագրել

 
Այս լուսանկարը հանդիսանում է որոշակի հետազոտական լուսանկարի ռեմեյք, որտեղ Հարավային Աֆրիկայի, Բրիտանական Կովկասի և Բրիտանական Աֆրիկայի տղամարդիկ նշել են, թե հետույքի և կրծքի ինչպիսի կազմվածքն է ավելի գեղեցիկ՝ սևամորթ և սպիտակամորթ կանանց համար: Այս լուսանկարում սևամորթ կանանց կերպարների միայն երկու տարերակն է ցույց տալիս: Ձախ կողմում ներգրավվածությունը գրավել է առավելագույն միջին գրավչությունը՝ Հարավային Աֆրիկայի տղամարդկանց կողմից, մինչդեռ միջին չափի ցուցանիշը ստացել է ամենաբարձր վարկանիշները ինչպես բրիտանացի աֆրիկացիներից, այնպես էլ բրիտանական կովկասցիների կողմից: Աջ կողմում գտնվող կազմվածքը որևէ խմբում չի ստացել բարձր մակարդակի գրավչության միջին մակարդակ[158]:

Ռուտգերի համալսարանի մարդաբանության ամբիոնի Մարդու էվոլյուցիայի ուսումնասիրության կենտրոնի կենսաբանական և մարդաբան Հելեն Է. Ֆիշերն ասում է, որ՝ «հնարավոր է, որ մսոտ, կլորացված հետույքը ... գրգռում են տղամարդկանց հետույքից սեռական գործողությունների կատարման ժամանակ»[159] Վերջերս կատարված ուսումնասիրության ընթացքում, օգտագործելով 3D մոդելներ և աչքի հետևելու տեխնոլոգիա, Ֆիշերի պահանջը փորձարկվել է և ցույց է տրվել, որ կնոջ մեծ հետույքը շատ գրավիչ են ընկալում այլ մարդիկ, և գրավում են ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց հայացքը[160][161]։ Միչիգանի համալսարանի Բնական ռեսուրսների և շրջակա միջավայրի հետազոտող Բոբի Լուն ասել է, որ իգական սեռի «հետույքներն առաջացել են իգական սեռի համատեքստում, որոնք պայքարում են հզոր ռեսուրսները վերահսկող տղամարդկանց ուշադրության և ծնողական նվիրվածության համար», որպես «ճարպային պաշարների ազնիվ դրսևորում», որը չպետք է շփոթել հյուսվածքի մեկ այլ տիպի հետ[162], չնայած որ Թիմ Քերոնը, որը Բնակչության կենսաբանության կենտրոնի և Վայրի բնության ձկների և պահպանման կենսաբանության ամբիոնի պրոֆեսոր է, Կալիֆոռնիա նահանգի Դեյվիս քաղաքում, մերժել է այդ փաստը որպես անհրաժեշտ եզրակացություն՝ հայտարարելով, որ այդ կին այդ ճարպային կուտակումները բարելավում են «կնոջ անհատական պատրաստվածությունը»՝ անկախ սեռական ընտրությունից[162]։

1995 թվականին անցկացված ուսումնասիրության արդյունքում սևակամորթ տղամարդիկ ավելի շատ են օգտագործել «մեծ» բառը՝ գրավիչ կնոջ հետույքը նկարագրելու համար՝ քան սպիտակամորթները[163]

Մարմնի զանգված խմբագրել

Մարմնի զանգվածի ինդեքսը գեղեցկության ընկալման կարևոր որոշում է[164]։ Թեև արևմտյան իդեալը նիհար կնոջ համար է, սակայն որոշ մշակույթներ գերադասում են աննկատ կանանց[165][166], հետո փաստարկվել է, որ այդ գրավչությանը որոշակի մարմնի զանգվածների համար` պարզապես մշակութային առարկա է[166]։ Համաչափ մարմնի ձգողությունն ազդում է նաև ճիշտ կեցվածքի վրա[167]։ Աշխարհի առավել մանրակրկիտ ուսումնասիրված մշակույթներից 300-ի մեջ համեմատած մարմնի զանգվածային նախապատվությունները համեմատող մեկ միջմշակութային հետազոտությունը ցույց են տվել, որ մշակույթների 81%-ը գերադասում է կանանց մարմնի այն չափը, որը անգլերենով նկարագրվելու է որպես «թմբլիկ»[168]։

Սննդի ազդեցության առկայությունը, որի մարմնի չափի գրավչության որոշիչ է, կարող է ունենալ էվոլյուցիոն պատճառներ։ Սննդի բացակայություն ունեցող հասարակությունները գերադասում են կանանց մարմնի ավելի մեծ չափը, քան այն հասարակությունները, որոնք շատ սնունդ ունեն։ Արևմտյան հասարակության մեջ սոված տղամարդիկ գերադասում են կանանց ավելի մեծ չափսեր, քան նրանք, որոնք սոված չեն[169]։

Մարմնի զանգվածն ավելացնում են ճարպը և մկանները և ավելի վաղ կատարված ուսումնասիրությունները կենտրոնացել են մարմնի կազմի վրա։ Ավստրալիայի համալսարանական ուսանողների շրջանում հայտնաբերվել է, որ կանանց համար առավել գրավիչ մարմնի կազմը (10.31 կգ ճարպ, 42,45 կգ մկաններ) ցածր յուղայնություն ունենալու մեջ է, քան թե առավել առողջ և առողջության սահմաններից ցածր երևացող կազմը[80]։

ԱՄՆ-ում կանայք գերագնահատում են տղամարդու գերադասությունը ամուսնության շրջանում նիհարությունից։ Մի ուսումնասիրության ժամանակ ամերիկացի կանանց խնդրել են ընտրել, թե որն է իրենց իդեալական կազմվածքը և որն է իրենց կարծիքով տղամարդկանց համար առավել գրավիչ կառուցվածքը։ Երկու ընտրության համար կանայք միջինից ավելի նեղ էին ընտրում։ Երբ ամերիկացի տղամարդիկ ինքնուրույն խնդրեցին ընտրել իրենց համար առավել գրավիչ կնոջ կազմվածք, տղամարդիկ ընտրեցին միջին կազմվածքի ցուցանիշները։ Սա ցույց է տալիս, որ կանայք կարող են մոլորության մեջ լինել, թե տղամարդիկ գերադասում են ինչքան նիհար լինեն կանայք[166]։ Ոմանք ենթադրում են, որ նիհարությունը գեղեցկության չափանշի ձև է, որով կանայք միմյանց դատում են[126] և որ նիհարությունը հեղինակավոր է համարվում այլ կանանց ներսում գենդերային գնահատականների համար։ Լրագրողը ենթադրում է, որ կանանց շրջանում նիհարությունը գնահատվում է որպես «անկախության, ուժի և նվաճման նշան»[126]։ Ոմանք կարծում են, որ նորաձևության արդյունաբերությունը նիհար հասկացությունը գրավիչ լինելու համար է[170]։

Արևելյան ասիացիները պատմականորեն նախընտրել են կանանց, որոնց մարմինները փոքր հատկություններ են ունեցել։ Օրինակ՝ Չինաստանի պատմության գարնանային և աշնանայի ժամանակահատվածում՝ կանայք ուզում էին բարակ մարմին ունենալ, որպեսզի գրավիչ լինեն չինական կայսեր համար։ Ավելի ուշ Թանգի դինաստիայի ժամանակ, մարմնի ավելի քիչ նիհար տեսակը համարվեց առավել գրավիչ չինացի կանանց համար[171]։ Միջնադարի Արաբական հասարակության մեջ կանանց գեղեցկության իդեալական բաղադրիչն այն էր, որ կանայք պետք է նիհար լինեն՝ «ձեռնափայտի» կամ «ճյուղի» նման[115]։ Չինաստանի վեց դինաստիաների ժամանակաշրջանի «Թանկարժեք քարի գաղտնիքները» չինական տեքստում իդեալական կինը նկարագրվել է որպես «արտահայտված ոսկորներով»[156]։

Վիկտորիանական դարաշրջանում, վիկտորիանական իդեալներին հավատարիմ կանայք, ակնկալվում էր, որ կսահմանափակեն իրենց սննդի օգտագործումը՝ իդեալական նիհարության հասնելու համար[172]։ Միջին անգլիական գրականության մեջ գեղեցիկ են համարվել «բարակ» կանայք։

Գոտկատեղի և ազդրի հարաբերակցություն խմբագրել

Հիմնական հոդված՝ Գոտկատեղի և ազդրի հարաբերակցություն
 
Գոտկատեղի և ազդրի հարաբերակցության չափումը․ Նիհար մարդու (ձախից) իրանը կարող է չափվել ամենանեղ վայրում, իսկ ուռուցիկ իրան ունեցող մարդու (աջից) մոտ այն կարող է չափվել պորտից մոտ մեկ դյույմ բարձր[173]: Ազդրը չափվում է ձախ կողմում գտնվող ամենալայն մասում և աջ կողմում գտնվող մեծ մասում:

Ցույց է տրվել, որ ԳԱՀ-ի ցուցանիշը, որը հավասար է կանանց համար 0.7-ին, խիստ փոխկապակցված է ընդհանուր առողջության և պտղաբերության հետ։ 0.7 զոնայի միջակայքում գտնվող կանայք ունեն էստրոգենի օպտիմալ մակարդակ և ավելի քիչ են ենթակա այնպիսի լուրջ հիվանդությունների, ինչպիսիք են շաքարախտը, սրտի հիվանդությունը և ձվարանների քաղցկեղը[174]։ Այն կանանց մոտ, ովքեր ԳԱՀ-ի ավելի բարձր մակարդակ ունեն, հղիության հաճախությունն ավելի ցածր է, քան նրանց, որոնց մոտ այդ ցուցանիշն ավելի ցածր է (0․70-․79)՝ անկախ նրանց ՄԶԻ-ից[175][176]։ Կանանց գոտկատեղի և ազդրի հարաբերակցությունն (ԳԱՀ) առաջարկվել է էվոլյուցիոն հոգեբանների կողմից որպես տղամարդկանց կողմից կանանց ընտրության համար կարևոր բաղադրիչ, քանի որ համարվում է, որ այն կարևոր ազդանշան է կնոջ վերարտադրողական արժեքի վերաբերյալ[177]։

Թե տղամարդիկ, և թե կանայք կարծում են, որ գոտկատեղի և ազդրի ցածր հարաբերակցությամբ կանայք ավելի գրավիչ են[178]։ Էթնիկ խմբերը տարբերվում են ԳԱՀ-ի կատարյալ ցուցանիշի վերաբերյալ իրենց կարծիքներով[179]․ Չինաստանում այն կազմում է 0․6[180], Հարավային Ամերիկայի և Աֆրիկայի տարբեր մասերում՝ 0․8-ից մինչև 0․9[181][182][183]։ Նույնպես նշվում են նախասիրություններ, որոնք հիմնված են էթնիկ պատկանելիության վրա, այլ ոչ թե ազգության[184][185]։ Հետազոտություններից մեկի արդյունքում պարզել է, որ մաչիգենգաները՝ առանձին ապրող հարավամերիկյան էթնիկ խումբը, նախընտրում է բարձր՝ 0.9 ԳԱՀ-ով կանանց[186]։ Ավելի ծանր կանանց տրվող նախապատվությունը մեկնաբանվել է որպես պատկանելիություն այն հասարակություններին, որտեղ ճարպակալման վտանգ չկա[187]։

Չինարենում «ուռենու իրան» (չինարեն՝ 柳腰) արտահայտությունն օգտագործվում է գեղեցիկ կնոջ նկարագրման համար, նշելով նրա իրանը որպես բարակ, ինչպես ուռենու ճյուղը[156]։

Վիկտորյական դարաշրջանում բարակ գոտկատեղը համարվում էր գեղեցիկ կնոջ գլխավոր առանձնահատկությունը[172]։

Հասակ խմբագրել

Շատ տղամարդիկ հակված են ավելի բարձրահասակ լինել, քան իրենց զուգընկերները։ Պարզվել է, որ արևմտյան հասարակություններում տղամարդկանց մեծամասնությունը նախընտրում է ավելի ցածրահասակ կանանց[188]։ Սակայն, հասակը շատ ավելի կարևոր գործոն է կանանց համար, երբ նրանք տղամարդ են ընտրում, քան տղամարդկանց համար, երբ նրանք կին են են ընտրում։ Տղամարդիկ հակված են ավելի բարձրահասակ կանանց քիչ գրավիչ համարել[189], իսկ մարդիկ համարում են հետերոսեքսուալ զույգերը, որտեղ կինն ավելի բարձրահասակ է, ավելի քիչ իդեալական[189][190]։ Սակայն, այլ էթնիկ խմբերում, ինչպիսին է օրինակ հաձան, ուսումնասիրությունը պարզել է, որ հասակը կարևոր չէ զուգընկերոջ ընտրության հարցում։

Միջին անգլերեն գրականության մեջ «բարձր հասակը» կատարյալ գեղեցիկ կնոջ բնութագիրներից մեկն է[191]։

Ոտքի չափ խմբագրել

Որոշ ուսումնասիրությունների համաձայն, տղամարդկանց մեծ մասը նախընտրում է փոքր ոտքերով կանանց[192][193], օրինակ, Հին Չինաստանում այդ պատճառով կիրառվում էր ոտքերի երիզակապումը[194]։

Հրեական ռաբբիական գրականության մեջ ռաբբիները փոքրիկ ոտքերը համարում էին կանանց ոտքերի իդեալական տեսակ։

Մազեր խմբագրել

Պարզվել է, որ տղամարդիկ նախընտրում են երկար մազերով կանանց[103][195][196]։ Էվոլյուցիոն հոգեբանությունը դա բացատրում է այն բանով, որ հանքանյութերի և վիտամինների թերսնումը և պակասը հանգեցնում են մազերի կորստի կամ դրանց փոփոխության։ Այսպիսով, մազերը ցույց են տալիս առողջության և սնուցումը վերջին 2-3 տարիների ընթացքում։ Փայլուն մազերը հաճախ միջմշակութային նախապատվություն են համարվում[197]։

Սեռական օրգաններ խմբագրել

Տարբեր մշակույթների տվյալները վկայում են այն մասին, որ հետերոսեքսուալ տղամարդիկ հակված են կանանց սեռական օրգանների տեսքը սեռականորեն գրավիչ համարել[198]։

Շարժման մոդելներ խմբագրել

Այն, թե ինչպես է մարդը շարժվում, կարող է ցույց տալ նրա առողջությունը և նույնիսկ տարիքը և ազդել գրավչության վրա[197]։ Հետազոտությունը, որն արտացոլում էր 700 մարդու հայացքները և ներառում էր քայլող մարդկանց անիմացիոն պատկերները, ցույց է տվել, որ կանանց ֆիզիկական գրավչությունը աճել է մոտ 50 տոկոսով, երբ նրանք քայլում էին, ճոճելով ազդրերը։ Նմանապես, տղամարդկանց ընկալելի գրավչությունը կրկնապատկվում էր, երբ նրանք շարժվում էին ազատությամբ իրենց ուսերին հատվածում[199]։

Մաշկի գույն և փայլ խմբագրել

Ավելի բաց գույնի մաշկով կանանց նախապատվությունը փաստագրվել է բազմաթիվ մշակույթներում[200][201]։ 2010 թվականի հետազոտությունը ցույց է տվել, որ Նոր Զելանդիայում և Կալիֆոռնիայում նախապատվությունը տրվում է բաց գույնի մաշկ ունեցող կանանց[202]։ Աֆրիկայի և Ասիայի որոշ մասերում լայն տարածում ունի մաշկի սպիտակեցումը[203]։ Սակայն այդ նախապատվության ունիվերսալությունը կասկածի տակ է դրվել Կամերունում Բիկոսո ցեղի տղամարդկանց շրջանում 2006 թվականին անցկացված հետազոտության ընթացքում, որը չի բացահայտել ոչ ավելի բաց, ոչ ավելի մուգ գույնի մաշկ ունեցող կանանց վերաբերյալ հետևողական նախապատվությունը[204]։ Գրավչության և մաշկի գույնի կապը կարող է նաև անցնել էթնիկ պատկանելության և նախորդ փորձի հետևանքով[205]։

Մաշկի գույնի նախասիրությունները կարող են փոփոխվել ժամանակի ընթացքում, ինչպես Արևմտյան մշակույթում, որտեղ դաբաղած մաշկը նախկինում կապված էր ցածր դասի ձեռքի աշխատանքի հետ, բայց 20-րդ դարի կեսից այն սովորաբար համարվում էր ավելի գրավիչ և առողջ, քան նախկինում և այժմ այն նորաձև է դարձել[206][207][208][209][210]։

Մաշկի փայլը կարող է ազդել գեղեցկության և ֆիզիկական գրավչության ընկալման վրա[211][212]։

Հնարավոր գենդերային տարբերություններ նախասիրություններում խմբագրել

Ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց համար, ըստ երևույթին, գոյություն ունեն գրավչության համընդհանուր չափանիշներ մշակույթների և էթնիկ խմբերի միջև[213][214]։ Երկարաժամկետ հարաբերությունների քննարկման ժամանակ որոշ հետազոտություններ ցույց են տվել, որ տղամարդիկ ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում զուգընկերոջ ֆիզիկական գրավչությանը, քան կանայք[215][216][217][218][219]։ Մյուս կողմից, որոշ ուսումնասիրություններ բացահայտել են տղամարդկանց և կանանց միջև աննշան տարբերությունները քաշի առումով, որ նրանք շեշտը դնում են ֆիզիկական հատկանիշների վրա, երբ ընտրում են կողակից կարճաժամկետ հարաբերությունների համար[220][221][222][223] մասնավորապես, նրանց թաքնված, այլ ոչ թե հստակ արտահայտված նախապատվությունների նկատմամբ[224]։ Այլ ուսումնասիրությունները շարունակում են սեռական տարբերություններ գտնել երկարաժամկետ հարաբերությունների համար[222][225][226][227]։ Կա նաև մեկ ուսումնասիրություն, որը ենթադրում է, որ միայն տղամարդիկ, ոչ թե կանայք, ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում մարմնական գրավչությանը, համեմատած երկարաժամկետ զուգընկերոջ համեմատ կարճաժամկետ զուգընկեր գտնելու անձի գրավչության հետ[228]։

 
Բանգլադեշի հարսնացուն ցույց է տալիս հարսանեկան օրվա իր գեղեցիկ տեսքը

Որոշ էվոլյուցիոն հոգեբաններ, այդ թվում՝ Դեյվիդ Բուսը, պնդում էին, որ հարաբերությունների այս երկարաժամկետ տարբերությունը կարող է հետևանք լինել այն բանի, որ մարդկանց նախնիները ընտրել են զուգընկերներ՝ երկրորդական սեռական նշանների հիման վրա, ինչպես նաև հարմարվողականության ընդհանուր ցուցանիշների հիման վրա, որոնք թույլ են տվել ավելի մեծ վերարտադրողական հաջողության հասնել այդ գործընկերների ավելի բարձր պտղաբերության արդյունքում[217][229]։ Նշվում է, որ կանանց պտղաբերության առավել նկատելի ցուցանիշը երիտասարդությունն է[230][231][232], մինչ տղամարդու բնավորության գծերը, որոնք նպաստում են վերարտադրողական հաջողությանը, վստահված անձինք են նրա ռեսուրսները կուտակելու և դրանք պաշտպանելու ունակությունը[232]։

Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ կանայք ավելի շատ ուշադրություն են դարձնում ֆիզիկական հատկանիշներին, քան ուղղակի տղամարդկանց վաստակած գումարին կամ պոտենցիալ նվիրվածությունը[233], այդ թվում շատ կանանց դուր եկ գալիս մկանուտ տղամարդիկ[234][235]։ Բացի այդ, կանայք տարբեր կերպ են ընկալում ֆիզիկական գրավչությունը, ուշադրություն դարձնելով ինչպես անհատական առանձնահատկություններին, այնպես էլ ամբողջ դեմքի գեղագիտական ազդեցությանը[236]։ 2003 թվականին այս ոլորտում կատարված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ հետերոսեքսուալ կանայք մոտավորապես նույն կերպ են գրգռվում, երբ նայում են տղամարդկանց կամ կանանց։ Հետերոսեքսուալ տղամարդիկ գրգռվում են միայն կանանց կողմից։ Այս ուսումնասիրությունը հաստատել է փորձարկվողների սեռական գրգռումը գրանցելով[237][238][239][240]։ Հատկանշական է, որ նույն հետազոտության մեջ հաղորդվում էր կանանց մոտ կենդանիների զուգավորման ժամանակ գրգռման մասին։

Գլոբալիզացիան և արևմտյան գեղեցկության իդեալները տարածվել են և ավելի տարածված են դարձել ասիական հասարակություններում, որտեղ հարսնացուները զբաղցում են իրենց սանրվածքով և դիմահարդարմամբ ժամերով, որպեսզի «իրենց անհատական հատկանիշներով առօրյա կանանց վերածեն երեք ժամվա ընթացքում ընդհանուր նման գեղեցկուհիների»։ Հարսնացուները այդպես են անում, որպեսզի դառնան սոցիալակեպ կառուցված գեղեցկուհիներ[241][242]։

Անձանց նմանությունը և ռասայական նախապատվություններ խմբագրել

Որոշ հետազոտություններ ցույց են տվել, որ մարդկանց սովորաբար գրավում են այն մարդիկ, որոնք արտաքնապես նման ենք իրենց[243] և նրանք սովորաբար գնահատում են այն անձանց, որոնք իրենց էթնիկ կամ ռասայական խմբի հատկանիշները ցույց են տալիս որպես ավելի գրավիչ։ Թեև տղամարդիկ և կանայք օգտագործում են «մանկական դեմքի նմանությունը» իրենց գրավչության գնահատականների սահմաններում, մեկ ուսումնասիրության մեջ կանանց մեծ մասը (37% n = 30) հայտնաբերել են հիպոթետիկ երեխաներ, որոնց դեմքերը «ինքնամորֆներ» են՝ որպես տղամարդկանց համեմատ առավել գրավիչ (30% n = 23)[244]: Որքան ավելի շատ է դատված մարդը նման դատվող մարդու, այնքան ավելի շատ է նրան դուր գալիս դատվածը։ Սակայն այդ ազդեցությունը կարելի է հակադարձել[245]։ Դա կարող է կախված լինել օգտագործվող միջոցից (սուբյեկտիվ գնահատականները կարող են տարբերվել այն բանից, թե ինչպես է մարդն իրականում արձագանքում) և իրավիճակային գործոններից։ Մինչդեռ տղամարդիկ սովորաբար նախընտրում են կանանց, որոնց դեմքը հիշեցնում է իրենց սեփական, այդ ազդեցությունը կարող է հակառակ լինել սթրեսի ժամանակ, երբ նախապատվությունը տրվում է անհոգ կանանց[246][247][248][249][250][251]։

Հասարակական էֆեկտներ խմբագրել

Ֆիզիկական գրավչության ընկալումը նպաստում է այս գրավչության վրա հիմնված ընդհանրացված ենթադրությունների ձևավորմանը։ Մարդիկ կարծում են, որ երբ ինչ-որ մեկը ֆիզիկապես գեղեցիկ է, ապա նա ունի շատ այլ դրական հատկություններ, որոնք գրավիչ մարդուն ավելի հաճելի են դարձնում[15]։ Սա կոչվում է Հալո էֆեկտ, որը նույնպես հայտնի է որպես «գեղեցիկը-լավ-է» էֆեկտ[15]։ Տարբեր մշակույթներում այն, ինչ գեղեցիկ է, համարվում է լավ, գրավիչ մարդիկ համարվում են ավելի էքստրավերտ, հայտնի և երջանիկ։ Սա կարող է հանգեցնել ինքնաիրացման մարգարեության, քանի որ երիտասարդ տարիքում գրավիչ մարդիկ ավելի շատ ուշադրություն են ստանում, որն օգնում է նրանց զարգացնել այդ հատկանիշները[252][253]։ Նույն հետազոտության մեջ հայտնաբերվել է, որ գեղեցիկ մարդիկ ընդհանուր առմամբ ավելի երջանիկ են, քան պակաս գեղեցիկ կամ հասարակ մարդիկ, հնարավոր է, այն պատճառով, որ այդ ելքային անձնական հատկանիշները կապված են երջանկության հետ, կամ, հնարավոր է, այն պատճառով, որ գեղեցկությունը հանգեցրել է տնտեսական օգուտների ավելացմանը, որոնք մասամբ բացատրում են երջանկության ավելացումը[112]։ Մեկ այլ ուսումնասիրության մեջ, որը փորձարկում է Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարանից 56 կանանց և 17 տղամարդկանց առաջին տպավորությունները, ֆիզիկապես գրավիչ մարդկանց անձնային հատկանիշները համարվել են ավելի դրական և ավելի ճշգրիտ, քան նրանց, ովքեր ավելի քիչ ֆիզիկապես գրավիչ էին։ Բացատրվել է, որ մարդիկ ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում նրանց, ում նրանք համարում են ֆիզիկապես գեղեցիկ կամ գրավիչ, և այդպիսով ընկալում են գրավիչ մարդկանց ավելի մեծ տարբերակիչ ճշգրտությամբ։ Ուսումնասիրությունը ենթադրում է, որ այս ճշգրտությունը սուբյեկտիվ է յուրաքանչյուր դիտորդի աչքի համար[254]։ Վիսկոնսինի Լոնգիտյուդային հետազոտության վերջին արդյունքները հաստատել են հոգեբանական բարեկեցության և գրավչության միջև դրական կապը (ավելի բարձր դեմքի գրավչություն՝ ավելի ցածր մարմնի զանգվածի ինդեքս), ինչպես նաև հայտնաբերել են լրացուցիչ բացասական ասոցիացիա խանգարումների/դեպրեսիայի հետ։ Նույնիսկ այն դեպքում, երբ այլ փոփոխականների հետ կապերը և խառնաշփոթը չեն կարող վերացվել, այս ուսումնասիրության մեջ գրավչության էֆեկտները նույնն էին, ինչ մյուս ժողովրդագրական փոփոխականների համար[255]։

Զարգացած արևմտյան հասարակություններում կանանց մասին սովորաբար դատում են իրենց արտաքինով, այլ ոչ թե այլ հատկանիշներով, և կանանց գեղեցկությամբ զբաղվելու անհրաժեշտությունը շատ ավելի բարձր է, քան տղամարդկանց։ Գեղեցկության վերաբերյալ աշխատանքը սահմանվում է որպես «գեղեցկության տարբեր պրակտիկաներ, որոնք մարդիկ կատարում են իրենց կամ ուրիշների վրա, սոցիալական հիերարխիայից որոշակի օգուտներ քաղելու համար»[256]։ «Գեղեցիկ» լինելը նշանակում է ստանալ անհատական, սոցիալական և ինստիտուցիոնալ առավելություններ[256]։ Թեև մարքեթոլոգները սկսել են կողմնորոշվել «մետրո-սեքսուալ» տղամարդկանց վրա և նրանց համար հիգիենիկ և կոսմետիկ միջոցներ արտադրել, նրանց վրա դրված սպասումները ավելի քիչ են, քան կանանց[257]։ Ժամանակը և գումարը, որ անհրաժեշտ է տղամարդուն նույն լավ խնամված տեսքին հասնելու համար, շատ ավելի ցածր է։ Նույնիսկ այն տարածաշրջաններում, որտեղ տղամարդկանց նույնպես կարելի է հանդիպել կոսմետիկ աշխատանքների կատարելիս, ինչպիսիք են սանրվածքը/ոճավորումը, ապրանքների և ծառայությունների գների տարբերությունը խեղաթյուրվում է։ Այս ֆենոմենը կոչվում է «վարդագույն հարկ» (անգլ.՝ pink tax)[258][259]։

Սակայն, գրավչությունը տատանվում է կախված հասարակությունից։ Հին Չինաստանում կիրառվում էր պրակտիկա, որի ընթացքում երիտասարդ աղջիկներն ավելի փոքր չափսի կոշիկ էին կրում՝ ոտքերի նորմալ աճը կանխելու համար, պատճառելով կանանց գրավիչ «լոտոսի քայլվածք»։ Անգլիայում կանայք սովորաբար հագնում էին սեղմիրաններ, որոնք խիստ նեղացնում էին իրենց շնչառությունը և վնասում կենսական կարևոր ներքին օրգանները, որպեսզի հասնեն գոտկատեղի և ազդրի չափազանցված ցածր հարաբերակցության տեսողական էֆեկտին։

Մարդիկ դատողություններ են անում ֆիզիկական գրավչության մասին՝ հիմնվելով ոչ միայն այն բանի վրա, ինչ տեսնում են, այլ նաև այն բանի վրա, ինչ գիտեն մարդու մասին։ Մասնավորապես, գեղեցկության ընկալումը ճկուն է այնքանով, որ մարդու անձնական հատկանիշների մասին տեղեկատվությունը կարող է ազդել այլ անձի ֆիզիկական գեղեցկության գնահատման վրա։ 2007 թվականի հետազոտության ընթացքում մասնակիցները ստացել են առաջին կարգի լուսանկարներ գրավչության գնահատման համար։ Ուշադրությունը շեղող որոշ մաթեմատիկական խնդիրներ լուծելուց հետո մասնակիցները կրկին տեսել են լուսանկարները, բայց արդեն մարդու ինքնության մասին տեղեկություններով։ Երբ մասնակիցներն իմանում էին, որ մարդն ունի դրական անձնային հատկանիշներ (օրինակ՝ խելացի, ուրախ, բարի), այդ մարդն ընկալվում էր որպես ավելի ֆիզիկապես գրավիչ[260]։ Եվ հակառակը, բացասական անձնական հատկանիշներով (օրինակ՝ նյութապաշտական, կոպիտ, անհուսալի) մարդը համարվում էր ֆիզիկապես պակաս գրավիչ։ Դա ճիշտ էր ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց համար։ Բացի այդ՝ մարդը կարող է ընկալվել որպես ավելի գրավիչ, եթե նա դիտարկվում է որպես ընկերների խմբի մի մաս, այլ ոչ թե միայնակ է, ըստ մեկ այլ ուսումնասիրության[261]։

Ֆիզիկական գրավչությունը կարող է տարբեր հետևանքներ կամ էֆեկտներ ունենալ։ Լոնդոնի Գիլդհոլի համալսարանի անցկացրած հարցումը 11 հազար մարդու շրջանում ցույց է տվել, որ նրանք, ովքեր սուբյեկտիվորեն իրենց ֆիզիկապես գրավիչ են անվանում, ավելի շատ եկամուտ են ստանում, քան նրանք, ովքեր իրենց պակաս գրավիչ են համարում։ Մարդիկ, ովքեր իրենց պակաս գրավիչ էին համարում, միջինը 13% պակաս էին վաստակում, քան նրանք, ովքեր իրենց ավելի գրավիչ էին համարում։ Տղամարդկանց արտաքինի և եկամտի միջև հարաբերակցության վերաբերյալ հետագա հետազոտությունների համաձայն, անգրավչության համար պատիժն ավելի մեծ է, քան գրավչության առավելությունները[262]։ Մեկ այլ ուսումնասիրությունը ենթադրում է, որ ֆիզիկապես ավելի գրավիչ մարդիկ ավելի հաճախ են միջին հաշվով ստանում զգալիորեն բարձր աշխատավարձ։ Գրավչությամբ պայմանավորված եկամուտների տարբերությունները տղամարդկանց համար շատ ավելի արտահայտված էին, քան կանանց համար և տեղի էին ունենում եկամուտների բոլոր տիրույթներում[263]։

Կարևոր է նշել, որ այլ գործոններ, ինչպիսիք են ինքնավստահությունը, կարող են բացատրել կամ ազդել այս եզրակացությունների վրա, քանի որ դրանք հիմնված են ինքնաբավության վրա, այլ ոչ թե որևէ օբյեկտիվ չափանիշների վրա։ Այնուամենայնիվ, քանի որ ինքնավստահությունը և մարդու ինքնագնահատականը մեծապես որոշվում են այն բանով, թե ինչպես են նրանց հասունացման ժամանակ ընկալում հասակակիցները, նույնիսկ այդ նկատառումները ենթադրում են ֆիզիկական արտաքինի զգալի դերը։ Մի գրող ենթադրություն է հայտնել, որ «կանանց գեղեցկության անհասանելի իդեալների տարածման հետևանքով առաջացած տառապանքները», հնարավոր է, կապված են դեպրեսիայի դեպքերի քանակի աճի հետ[264]։

Շատերը պնդում են, որ որոշակի առավելություններ, ընդհանուր առմամբ, գալիս են նրանց, ովքեր ընկալվում են որպես ավելի գրավիչ, այդ թվում՝ ավելի լավ աշխատանքի և առաջխաղացման հնարավորություն, իշխանությունների և իրավական համակարգի կողմից ավելի լավ վերաբերմունք, ռոմանտիկ և պլատոնիկ զուգընկերների ավելի մեծ ընտրություն, և, հետևաբար, ավելի մեծ ազդեցություն հարաբերությունների մեջ և ամուսնություն առավել ունևոր մարդու հետ[112][252][253][265]։ Նրանց, ովքեր գրավիչ են, վերաբերվում և գնահատում են ավելի դրական, քան նրանց, ովքեր համարվում են ոչ այդքան գրավիչ, նույնիսկ նրանք, ովքեր ճանաչում են վերջիններիս։ Բացի այդ, գրավիչ մարդիկ իրենց ավելի դրական են պահում, քան նրանք, ովքեր գրավիչ չեն[266]։ Մեկ այլ ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ ուսուցիչները հակված են ակնկալել, որ գրավիչ երեխաները կլինեն ավելի խելացի և ավելի հավանական է, որ հետագայում առաջընթաց կունենան դպրոցում։ Նրանք նաև կարծում են, որ այդ ուսանողները ավելի հայտնի են լինելու[267]։ Ընտրողներն ընտրում են քաղաքական թեկնածուների, որոնք ավելի գրավիչ են, այլ ոչ թե նրանց, ովքեր պակաս գրավիչ են[268]։ Տղամարդիկ և կանայք ֆիզիկական գրավչությունը օգտագործում են անձի «լավ» լինելու ցուցանիշ[269]։ 1946 թվականին Սոլոման Աշը հորինել է Անձի իմպլիցիտային տեսությունը, որը նշանակում է, որ մեկ հատկանիշի առկայությունը ձգտում է ենթադրել այլ հատկանիշների գոյությունը։ Սա նաև հայտնի է որպես հալո էֆեկտ։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ նրանք, ովքեր ֆիզիկապես գրավիչ են, համարվում են ավելի սոցիալապես ցանկալի անձեր և ավելի լավ կյանք են վարում ընդհանուր առմամբ[11]։ Սա նաև հայտնի է որպես «գեղեցիկը-լավ-է էֆեկտ»։ Խտրականությունը կամ նախապաշարմունքը այլ մարդկանց նկատմամբ, իրենց արտաքին տեսքի հիման վրա, երբեմն կոչվում է լուքիզմ։

Որոշ հետազոտողներ գալիս են այն եզրակացության, որ տղամարդկանց և կանանց միջև սեռական վարքագծի առումով փոքր տարբերություն կա[270]։ Այլ հետազոտողներ համաձայն չեն[271]։ Սիմետրիկ տղամարդիկ և կանայք հակված են ավելի վաղ տարիքում սեռական հարաբերություններ, ավելի շատ սեռական զուգընկերներ, ավելի հետաքրքիր սեռական կյանք և ավելի շատ պատահական կապեր ունենալ։ Նրանք նաև հակված են անհավատարմության և ավելի հաճախ են բացահայտ հարաբերություններ ունենում։ Բացի այդ, նրանք առավել մեծ վերարտադրողական հաջողությունն ունեն։ Հետևաբար, նրանց ֆիզիկական հատկանիշները, ամենայն հավանականությամբ, պետք է ժառանգեն ապագա սերունդները[272][273][274][275]։

Ֆիզիկական գրավչության բարձրացման մասին հոգ տանելը ստիպել է, որ շատ մարդիկ այլընտրանքային տարբերակների դիմեն, ինչպիսին է օրինակ պլաստիկ (կոսմետիկ) վիրաբուժությունը։ Սա հանգեցրել է գիտնականներին, որոնք աշխատում են այնպիսի հարակից առարկաների հետ, ինչպիսիք են համակարգչային վիզուալիզացիան և մաթեմատիկան, հետազոտություն առաջարկել դեմքի հատկանիշների միջև հեռավորությունը փոխելու համար, որպեսզի դեմքը ավելի մոտ լինի իդեալական անձի «գրավչության համաձայնեցված չափանիշներին», օգտագործելով ալգորիթմներ, որոնց օգնությամբ կստեղծվի այլընտրանք, որը դեռ հիշեցնելու է ներկայիս դեմքը[276]։ Ուսումնասիրություններից մեկը ցույց է տվել, որ պլաստիկ վիրաբուժությունը որպես «եկամուտը բարձրացնելու» եղանակ, «ոչ շահութաբեր է դրամական իմաստով»[112]։ Որոշ հետազոտություններ ցույց են տալիս, որ ֆիզիկական գրավչութան ազդեցությունը երջանկության վրա այդքան էլ ուժեղ չէ[277]։

Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «People: Just Deserts». Time. 1945 թ․ մայիսի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին. «... "the most perfect all-over beauty of all time." Runner-up: the Venus de Milo.»
  2. ↑ «Says Venus de Milo was not a Flapper; Osteopath Says She Was Neurasthenic, as Her Stomach Was Not in Proper Place» (PDF). The New York Times. 1922 թ․ ապրիլի 29. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին. «Venus de Milo ... That lady of renowned beauty...»
  3. ↑ CBS News Staff (2011 թ․ օգոստոսի 5). «Venus». CBS News. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 5-ին. «The classical vision of beauty exemplified in Greek art, such as the 2nd century B.C. Venus de Milo (a.k.a. Aphrodite of Milos), was an ideal carried through millennia, laying the basis for much of Western art's depictions of the human form.»
  4. ↑ Kousser R (2005). «Creating the Past: The Vénus de Milo and the Hellenistic Reception of Classical Greece». American Journal of Archaeology. 109 (2): 227–250. doi:10.3764/aja.109.2.227.
  5. ↑ Wilkinson P (1998). Illustrated Dictionary of Mythology.
  6. ↑ Day J (2004). «Does the Old Testament Refer to Sacred Prostitution and Did It Actual Exist in Ancient Israel?». In McCarthy C, Healey JF (eds.). Biblical and Near Eastern Essays: Studies in Honour of Kevin J. Cathcart. Cromwell Press. էջեր 2–21. ISBN 978-0-8264-6690-7.
  7. ↑ Singh NK (1997). Divine Prostitution. New Dehli: APH Publishing. էջեր 4–6. ISBN 978-81-7024-821-7.
  8. ↑ Perkins D (2013 թ․ նոյեմբերի 19). Encyclopedia of China: History and Culture. Routledge. էջ 581. ISBN 978-1135935627.
  9. ↑ Grammer K, Thornhill R (1994 թ․ հոկտեմբեր). «Human (Homo sapiens) facial attractiveness and sexual selection: the role of symmetry and averageness». Journal of Comparative Psychology. 108 (3): 233–42. doi:10.1037/0735-7036.108.3.233. PMID 7924253. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 4-ին.
  10. ↑ Zeigler-Hill V, L M Welling L, Shackelford TK (2015). Evolutionary Perspectives on Social Psychology. United States: Springer Science+Business Media. էջ 329. ISBN 978-3-319-12697-5. «...why, despite broad agreement, we see a wide variety of personal preferences.»{{cite book}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  11. ↑ 11,0 11,1 Dion K, Berscheid E, Walster E (1972 թ․ դեկտեմբեր). «What is beautiful is good». Journal of Personality and Social Psychology. 24 (3): 285–90. CiteSeerX 10.1.1.521.9955. doi:10.1037/h0033731. PMID 4655540.
  12. ↑ 12,0 12,1 Kanazawa S (2011). «Intelligence and physical attractiveness». Intelligence. 39 (1): 7–14. doi:10.1016/j.intell.2010.11.003.
  13. ↑ Stephen ID, Tan KW (2015). «Healthy body, healthy face? Evolutionary approaches to health perception.». In Sheppard E, Haque S (eds.). Culture and Cognition: A Collection of Critical Essays. Peter Lang International Publishers.
  14. ↑ Stephen ID, Hiew V, Coetzee V, Tiddeman BP, Perrett DI (2017). «Facial Shape Analysis Identifies Valid Cues to Aspects of Physiological Health in Caucasian, Asian, and African Populations». Frontiers in Psychology (English). 8: 1883. doi:10.3389/fpsyg.2017.01883. PMC 5670498. PMID 29163270.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Barelds-Dijkstra P, Barelds DP (2008 թ․ մարտ). «Positive illusions about one's partner's physical attractiveness». Body Images. 5 (1): 99–108. doi:10.1016/j.bodyim.2007.07.004. PMID 18405868.
  16. ↑ Nettle D (2002 թ․ սեպտեմբեր). «Women's height, reproductive success and the evolution of sexual dimorphism in modern humans» (PDF). Proceedings. Biological Sciences. 269 (1503): 1919–23. doi:10.1098/rspb.2002.2111. PMC 1691114. PMID 12350254.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Glassenberg AN, Feinberg DR, Jones BC, Little AC, Debruine LM (2010 թ․ դեկտեմբեր). «Sex-dimorphic face shape preference in heterosexual and homosexual men and women». Archives of Sexual Behavior. 39 (6): 1289–96. doi:10.1007/s10508-009-9559-6. PMID 19830539.
  18. ↑ Sell A, Lukazsweski AW, Townsley M (2017 թ․ դեկտեմբեր). «Cues of upper body strength account for most of the variance in men's bodily attractiveness». Proceedings. Biological Sciences. 284 (1869): 20171819. doi:10.1098/rspb.2017.1819. PMC 5745404. PMID 29237852.
  19. ↑ Mautz BS, Wong BB, Peters RA, Jennions MD (2013 թ․ ապրիլ). «Penis size interacts with body shape and height to influence male attractiveness». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 110 (17): 6925–30. doi:10.1073/pnas.1219361110. PMC 3637716. PMID 23569234.
  20. ↑ Lorenz K (2005). «Do Pretty People Earn More?». www.CNN.com.
  21. ↑ Dammann G (2008 թ․ օգոստոսի 20). «Rules of attraction». The Guardian. London. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «scientists from Brunel University have revealed that physical attraction is all down to bodily symmetry.»
  22. ↑ Willett E (2008 թ․ հոկտեմբերի 29). «A person's face can say a lot: Helen's face is said to have launched a thousand ships, while Medusa's could turn men to stone. And even today we talk about individuals with 'a face that can stop a clock.'». The Leader-Post (Regina). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «"people preferentially mate with, date, associate with, employ, and even vote for physically attractive individuals." ... Symmetry is one trait we find attractive (but only if the face is right-side up: your symmetric face will, alas, do nothing to help you attract a mate if you constantly stand on your head.»
  23. ↑ Burkeman O (2010 թ․ ապրիլի 24). «This column will change your life: The beauty in imperfection». The Guardian. London. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «Absolute flawlessness, it's long been observed, is disturbing. It offers no point of connection, and may help explain the "uncanny valley" effect, where almost-lifelike robots trigger revulsion in humans. ...»
  24. ↑ 24,0 24,1 McKeen S (2006 թ․ փետրվարի 10). «A beauty fix plumps up psyche and overall health». The Edmonton Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «Evolution taught us to lust after symmetry – a nicely balanced body and face – because asymmetry signals past illness or injury. We therefore define beauty quite elegantly, right down to the most ideal ratio of hips to breasts and upper lip to lower lip. Singh says one study showed that people were able to gauge beauty at a subliminal level, when shown pictures for a mere one-hundredth of a second. Another study showed babies prefer pretty faces.»
  25. ↑ Perrin FA (1921 թ․ հունիս). «Physical Attractiveness and Repulsiveness». Journal of Experimental Psychology. 4 (3): 203–217. doi:10.1037/h0071949.
  26. ↑ Grammer K, Sainani KL (2015 թ․ հոկտեմբեր). «Q&A: Karl Grammer. Innate attractions». Nature. 526 (7572): S11. doi:10.1038/526S11a. PMID 26444367.
  27. ↑ Brewis, Alexandra A. (2011). Obesity: Cultural and Biocultural Perspectives. New Brunswick, New Jersey & London: Rutgers University Press. p. 132. Google Books link.
  28. ↑ Winston JS, O'Doherty J, Kilner JM, Perrett DI, Dolan RJ (2007 թ․ հունվար). «Brain systems for assessing facial attractiveness». Neuropsychologia. The Perception of Emotion and Social Cues in Faces. 45 (1): 195–206. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2006.05.009. hdl:21.11116/0000-0001-9F80-B. PMID 16828125.
  29. ↑ Vartanian O, Goel V, Lam E, Fisher M, Granic J (2013). «Middle temporal gyrus encodes individual differences in perceived facial attractiveness». Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. 7 (1): 38–47. doi:10.1037/a0031591.
  30. ↑ 30,0 30,1 Wang T, Mo L, Mo C, Tan LH, Cant JS, Zhong L, Cupchik G (2015 թ․ հունիս). «Is moral beauty different from facial beauty? Evidence from an fMRI study». Social Cognitive and Affective Neuroscience. 10 (6): 814–823. doi:10.1093/scan/nsu123. PMC 4448025. PMID 25298010.
  31. ↑ Tsukiura T, Cabeza R (2011 թ․ հունվար). «Remembering beauty: roles of orbitofrontal and hippocampal regions in successful memory encoding of attractive faces». NeuroImage. 54 (1): 653–660. doi:10.1016/j.neuroimage.2010.07.046. PMC 2962707. PMID 20659568.
  32. ↑ 32,0 32,1 Tsukiura T, Cabeza R (2011 թ․ հունվար). «Shared brain activity for aesthetic and moral judgments: implications for the Beauty-is-Good stereotype». Social Cognitive and Affective Neuroscience. 6 (1): 138–148. doi:10.1093/scan/nsq025. PMC 3023089. PMID 20231177.
  33. ↑ O'Doherty J, Winston J, Critchley H, Perrett D, Burt DM, Dolan RJ (2003 թ․ հունվարի 1). «Beauty in a smile: the role of medial orbitofrontal cortex in facial attractiveness». Neuropsychologia. 41 (2): 147–155. doi:10.1016/s0028-3932(02)00145-8. hdl:21.11116/0000-0001-A0A6-E. PMID 12459213.
  34. ↑ Kranz F, Ishai A (2006 թ․ հունվար). «Face perception is modulated by sexual preference». Current Biology. 16 (1): 63–68. doi:10.1016/j.cub.2005.10.070. PMID 16401423.
  35. ↑ Martín-Loeches M, Hernández-Tamames JA, Martín A, Urrutia M (2014 թ․ սեպտեմբեր). «Beauty and ugliness in the bodies and faces of others: an fMRI study of person esthetic judgement». Neuroscience. 277: 486–497. doi:10.1016/j.neuroscience.2014.07.040. PMID 25086316.
  36. ↑ 36,0 36,1 Perrett DI, Lee KJ, Penton-Voak I, Rowland D, Yoshikawa S, Burt DM, Henzi SP, Castles DL, Akamatsu S (1998 թ․ օգոստոս). «Effects of sexual dimorphism on facial attractiveness». Nature. 394 (6696): 884–7. Bibcode:1998Natur.394..884P. doi:10.1038/29772. PMID 9732869.
  37. ↑ Bailey & Gaulin & Agyei & Gladue, J.M. & S & Y & B.A (1994). «Effects of gender and sexual orientation on evolutionary relevant aspects of human mating psychology». Journal of Personality and Social Psychology. 66 (6): 1081–1093. doi:10.1037/0022-3514.66.6.1081. PMID 8046578.
  38. ↑ Rhodes G (2006). «The evolutionary psychology of facial beauty». Annual Review of Psychology. 57 (1): 199–226. doi:10.1146/annurev.psych.57.102904.190208. PMID 16318594.
  39. ↑ «Women's choice of men goes in cycles». BBC News. 1999 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  40. ↑ Penton-Voak IS, Perrett DI (2000 թ․ հունվար). «Female preference for male faces changes cyclically: Further evidence». Evol Hum Behav. 21 (1): 39–48. doi:10.1016/S1090-5138(99)00033-1.
  41. ↑ Dawkins R (1999). The selfish gene. Oxford: Oxford Univ. Press. ISBN 978-0-19-286092-7.
  42. ↑ Kruger DJ, Fisher M, Jobling I (2003 թ․ սեպտեմբեր). «Proper and dark heroes as DADS and CADS». Human Nature. 14 (3): 305–317. doi:10.1007/s12110-003-1008-y. PMID 26190212.
  43. ↑ Wang H, Hahn AC, Fisher CI, DeBruine LM, Jones BC (2014 թ․ դեկտեմբեր). «Women's hormone levels modulate the motivational salience of facial attractiveness and sexual dimorphism» (PDF). Psychoneuroendocrinology. 50: 246–51. doi:10.1016/j.psyneuen.2014.08.022. PMID 25244638.
  44. ↑ Fink B, Neave N, Seydel H (2007). «Male facial appearance signals physical strength to women». American Journal of Human Biology. 19 (1): 82–7. doi:10.1002/ajhb.20583. PMID 17160983.
  45. ↑ Rhodes G, Chan J, Zebrowitz LA, Simmons LW (2003 թ․ օգոստոս). «Does sexual dimorphism in human faces signal health?». Proceedings. Biological Sciences. 270 Suppl 1 (Suppl 1): S93–5. doi:10.1098/rsbl.2003.0023. PMC 1698019. PMID 12952647.
  46. ↑ Cellerino A (2003). «Psychobiology of facial attractiveness». Journal of Endocrinological Investigation. 26 (3 Suppl): 45–8. PMID 12834020.
  47. ↑ Little AC, Burt DM, Penton-Voak IS, Perrett DI (2001 թ․ հունվար). «Self-perceived attractiveness influences human female preferences for sexual dimorphism and symmetry in male faces». Proceedings. Biological Sciences. 268 (1462): 39–44. doi:10.1098/rspb.2000.1327. PMC 1087598. PMID 12123296.
  48. ↑ Gangestad SW, Thornhill R (2003 թ․ հուլիս). «Facial masculinity and fluctuating asymmetry». Evol Hum Behav. 24 (4): 231–241. doi:10.1016/S1090-5138(03)00017-5.
  49. ↑ Scott IM, Pound N, Stephen ID, Clark AP, Penton-Voak IS (2010 թ․ հոկտեմբեր). «Does masculinity matter? The contribution of masculine face shape to male attractiveness in humans». PLOS One. 5 (10): e13585. Bibcode:2010PLoSO...513585S. doi:10.1371/journal.pone.0013585. PMC 2965103. PMID 21048972.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  50. ↑ DeBruine LM, Jones BC, Crawford JR, Welling LL, Little AC (2010 թ․ օգոստոս). «The health of a nation predicts their mate preferences: cross-cultural variation in women's preferences for masculinized male faces». Proceedings. Biological Sciences. 277 (1692): 2405–10. doi:10.1098/rspb.2009.2184. PMC 2894896. PMID 20236978.
  51. ↑ Lee AJ, Mitchem DG, Wright MJ, Martin NG, Keller MC, Zietsch BP (2014 թ․ փետրվար). «Genetic factors that increase male facial masculinity decrease facial attractiveness of female relatives». Psychological Science. 25 (2): 476–84. doi:10.1177/0956797613510724. PMC 4205959. PMID 24379153.
  52. ↑ Zheng L, Hart TA, Zheng Y (2013 թ․ հոկտեմբեր). «Attraction to male facial masculinity in gay men in China: relationship to intercourse preference positions and sociosexual behavior». Archives of Sexual Behavior. 42 (7): 1223–32. doi:10.1007/s10508-012-0057-x. PMID 23440561.
  53. ↑ 53,0 53,1 Song G, Hird D (2013). Men and Masculinities in Contemporary China. Brill Publishers. էջ 92. ISBN 978-90-04-26491-5.
  54. ↑ Song G (2004). The Fragile Scholar: Power and Masculinity in Chinese Culture. Hong Kong University Press. էջ 126. ISBN 978-962-209-620-2.
  55. ↑ 55,0 55,1 Penke L, Bates TC, Gow AJ, Pattie A, Starr JM, Jones BC, Perrett DI, Deary IJ (2009 թ․ նոյեմբեր). «Symmetric faces are a sign of successful cognitive aging». Evolution and Human Behavior. 30 (6): 429–437. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2009.06.001. {{cite journal}}: Unknown parameter |lay-url= ignored (օգնություն); Unknown parameter |laysource= ignored (օգնություն)
  56. ↑ 56,0 56,1 Feng C (2002 թ․ դեկտեմբերի 6). «Looking Good: The Psychology and Biology of Beauty». Stanford University. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 20-ին.
  57. ↑ Thornhill R, Gangestad SW, Comer R (1995). «Human female orgasm and mate fluctuating asymmetry». Animal Behaviour. 50 (6): 1601–15. doi:10.1016/0003-3472(95)80014-X.
  58. ↑ Radford T (2005 թ․ օգոստոսի 17). «How women dream of symmetrical men». The Guardian. London. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 19-ին. «The research once again confirms a hypothesis that beauty is not merely in the eye of the beholder: it is an indicator of genetic fitness. From a choice of computer-generated faces, volunteers routinely choose the most symmetrical as the most attractive. Physical symmetry is interpreted as a sign of good inheritance. And therefore, the theory goes, women in a position to conceive would be more attracted to someone more likely to engender the healthiest offspring.»
  59. ↑ Zebrowitz L, Rhodes G (2004). «Sensitivity to "Bad Genes" and the Anomalous Face Overgeneralization Effect: Cue Validity, Cute Utilization, and Accuracy in Judging Intelligence and Health» (PDF). Journal of Nonverbal Behavior. 28 (3): 167–185. doi:10.1023/B:JONB.0000039648.30935.1b. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 4-ին.
  60. ↑ Little AC, Jones BC, Waitt C, Tiddeman BP, Feinberg DR, Perrett DI, Apicella CL, Marlowe FW (2008 թ․ մայիս). Reimchen T (ed.). «Symmetry is related to sexual dimorphism in faces: data across culture and species». PLOS One. 3 (5): e2106. Bibcode:2008PLoSO...3.2106L. doi:10.1371/journal.pone.0002106. PMC 2329856. PMID 18461131.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  61. ↑ Haselton MG, Gangestad SW (2006 թ․ ապրիլ). «Conditional expression of women's desires and men's mate guarding across the ovulatory cycle». Hormones and Behavior. 49 (4): 509–18. doi:10.1016/j.yhbeh.2005.10.006. PMID 16403409.
  62. ↑ Rikowski A, Grammer K (1999 թ․ մայիս). «Human body odour, symmetry and attractiveness». Proceedings. Biological Sciences. 266 (1422): 869–74. doi:10.1098/rspb.1999.0717. PMC 1689917. PMID 10380676.
  63. ↑ 63,0 63,1 Gangestad SW, Thornhill R (1998 թ․ մայիս). «Menstrual cycle variation in women's preferences for the scent of symmetrical men». Proceedings. Biological Sciences. 265 (1399): 927–33. doi:10.1098/rspb.1998.0380. PMC 1689051. PMID 9633114.
  64. ↑ Zuniga A, Stevenson RJ, Mahmut MK, Stephen ID (2017 թ․ հունվար). «Diet quality and the attractiveness of male body odor». Evolution and Human Behavior. 38 (1): 136–143. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2016.08.002.
  65. ↑ Antfolk J, Salo B, Alanko K, Bergen E, Corander J, Sandnabba NK, Santtila P (2015). «Women's and men's sexual preferences and activities with respect to the partner's age: evidence for female choice». Evolution & Human Behavior. 36 (1): 73–79. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2014.09.003.
  66. ↑ 66,0 66,1 Williams CA (1999). Roman homosexuality: ideologies of masculinity in classical antiquity. USA: Oxford University Press.
  67. ↑ Boyden T, Carroll JS, Maier RA (1984). «Similarity and Attraction in Homosexual Males: The Effects of Age and Masculinity-Femininity». Sex Roles. 10 (11/12): 939–948. doi:10.1007/BF00288516.
  68. ↑ Horvath T (1981 թ․ փետրվար). «Physical attractiveness: the influence of selected torso parameters». Archives of Sexual Behavior. 10 (1): 21–4. doi:10.1007/BF01542671. PMID 7212994.
  69. ↑ 69,0 69,1 Braun MF, Bryan A (2006). «Female waist-to-hip and male waist-to-shoulder ratios as determinants of romantic partner desirability». Journal of Social and Personal Relationships. 23 (5): 805–819. doi:10.1177/0265407506068264.
  70. ↑ Swami V, Tovée MJ (2008). «The Muscular Male: A Comparison of the Physical Attractiveness Preferences of Gay and Heterosexual Men». International Journal of Men's Health. 7 (1): 59–71. doi:10.3149/jmh.0701.59.
  71. ↑ Fan J, Dai W, Liu F, Wu J (2005 թ․ փետրվար). «Visual perception of male body attractiveness». Proceedings. Biological Sciences. 272 (1560): 219–26. doi:10.1098/rspb.2004.2922. PMC 1634963. PMID 15705545.
  72. ↑ Appleton, I. (n.d.). Getting more female attention. Retrieved from http://www.sosuave.com/quick2/tip408.htm
  73. ↑ Catikkas F (2011). «Physical correlates of college students' body image satisfaction levels». Social Behavior and Personality. 39 (4): 497–502. doi:10.2224/sbp.2011.39.4.497.
  74. ↑ Furnham A, Tan T, McManus C (1997). «Waist-to-hip ratio and preferences for body shape: A replication and extension» (PDF). Personality and Individual Differences. 22 (4): 539–549. doi:10.1016/S0191-8869(96)00241-3. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 28-ին.
  75. ↑ Swami V, Tovee MJ (2005 թ․ դեկտեմբեր). «Male physical attractiveness in Britain and Malaysia: A cross-cultural study». Body Image. 2 (4): 383–393. doi:10.1016/j.bodyim.2005.08.001. PMID 18089203.
  76. ↑ Singh D (1995). «Female judgment of male attractiveness and desirability for relationships: Role of waist-to-hip ratio and financial status». Journal of Personality and Social Psychology. 69 (6): 1089–1101. doi:10.1037/0022-3514.69.6.1089.
  77. ↑ Dececco J, Wright L (2013). The Bear Book: Readings in the History and Evolution of a Gay Male Subculture. New York, NY: Routledge. էջ 120. ISBN 978-1-56023-890-4.
  78. ↑ 78,0 78,1 Frederick DA, Fessler DM, Haselton MG (2005 թ․ մարտ). «Do representations of male muscularity differ in men's and women's magazines?». Body Image. 2 (1): 81–86. doi:10.1016/j.bodyim.2004.12.002. PMID 18089177.
  79. ↑ 79,0 79,1 Johnston JR (2001). The American body in context: An anthology. USA: Scholarly Resources, Inc.
  80. ↑ 80,0 80,1 Brierley ME, Brooks KR, Mond J, Stevenson RJ, Stephen ID (2016 թ․ հունիսի 3). «The Body and the Beautiful: Health, Attractiveness and Body Composition in Men's and Women's Bodies». PLOS One. 11 (6): e0156722. Bibcode:2016PLoSO..1156722B. doi:10.1371/journal.pone.0156722. PMC 4892674. PMID 27257677.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  81. ↑ Latinsky A (2012). «Public presentation of gendered bodies: A look at gay and lesbian online dating profiles». Sociation Today. 10 (2).
  82. ↑ Drummond MJ, Filiault SM (2007). «The long and the short of it: Gay men's perceptions of penis size». Gay & Lesbian Issues and Psychology Review. 3 (2): 121–129.
  83. ↑ Rettner R. «For One Night Stands, Girth Matters». LiveScience. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  84. ↑ Pierce, C.A. 1996; Cunningham, M.R. 1990; Pawlowski B, Dunbar RI, Lipowicz A 2000.
  85. ↑ 85,0 85,1 Reitman V (2004 թ․ ապրիլի 26). «We clicked». Los Angeles Times. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 3-ին.
  86. ↑ Sear R, Marlowe FW (2009 թ․ հոկտեմբեր). «How universal are human mate choices? Size does not matter when Hadza foragers are choosing a mate». Biology Letters. 5 (5): 606–9. doi:10.1098/rsbl.2009.0342. PMC 2781963. PMID 19570778.
  87. ↑ Courtiol A, Raymond M, Godelle B, Ferdy JB (2010 թ․ օգոստոս). «Mate choice and human stature: homogamy as a unified framework for understanding mating preferences». Evolution; International Journal of Organic Evolution. 64 (8): 2189–203. doi:10.1111/j.1558-5646.2010.00985.x. PMID 20199563.
  88. ↑ Tall men 'top husband stakes'. BBC News. Retrieved October 15, 2009.
  89. ↑ Stulp G, Buunk A, Kurzban R (2013). «The height of choosiness: mutual mate choice for stature results in suboptimal pair formation for both sexes». Animal Behaviour. 86 (1): 37–46. doi:10.1016/j.anbehav.2013.03.038. hdl:11370/66f4623c-20b8-46a0-9542-04c78c7ec6b5.
  90. ↑ Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջեր 38–40. ISBN 978-0-465-07750-2.
  91. ↑ 91,0 91,1 Yee, N. (2002). Beyond Tops and Bottoms Correlations between Sex-Role Preference and Physical Preferences for Partners among Gay Men
  92. ↑ Dixson BJ, Dixson AF, Bishop PJ, Parish A (2010 թ․ հունիս). «Human physique and sexual attractiveness in men and women: a New Zealand-U.S. comparative study». Archives of Sexual Behavior. 39 (3): 798–806. doi:10.1007/s10508-008-9441-y. PMID 19139985.
  93. ↑ Dixson BJ, Dixson AF, Li B, Anderson MJ (2007). «Studies of human physique and sexual attractiveness: sexual preferences of men and women in China». American Journal of Human Biology. 19 (1): 88–95. doi:10.1002/ajhb.20584. PMID 17160976.
  94. ↑ 94,0 94,1 Dixson AF, Halliwell G, East R, Wignarajah P, Anderson MJ (2003 թ․ փետրվար). «Masculine somatotype and hirsuteness as determinants of sexual attractiveness to women». Archives of Sexual Behavior. 32 (1): 29–39. doi:10.1023/A:1021889228469. PMID 12597270.
  95. ↑ Rantala MJ, Pölkki M, Rantala LM (2010). «Preference for human male body hair changes across the menstrual cycle and menopause». Behavioral Ecology. 21 (2): 419–423. doi:10.1093/beheco/arp206.
  96. ↑ Jones, Trina (2000). Shades of Brown: The Law of Skin Color. Duke Law School.
  97. ↑ Tybur JM, Gangestad SW (2011 թ․ դեկտեմբեր). «Mate preferences and infectious disease: theoretical considerations and evidence in humans». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences. 366 (1583): 3375–88. doi:10.1098/rstb.2011.0136. PMC 3189358. PMID 22042915.
  98. ↑ Stephen ID, Law Smith MJ, Stirrat MR, Perrett DI (2009 թ․ դեկտեմբեր). «Facial Skin Coloration Affects Perceived Health of Human Faces». International Journal of Primatology. 30 (6): 845–857. doi:10.1007/s10764-009-9380-z. PMC 2780675. PMID 19946602.
  99. ↑ Stephen ID, Coetzee V, Law Smith M, Perrett DI (2009). «Skin blood perfusion and oxygenation colour affect perceived human health». PLOS One. 4 (4): e5083. Bibcode:2009PLoSO...4.5083S. doi:10.1371/journal.pone.0005083. PMC 2659803. PMID 19337378.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  100. ↑ Stephen I, Coetzee V, Perrett DI (2011). «Carotenoid and melanin pigment coloration affect perceived human health». Evolution and Human Behavior. 32 (3): 216–227. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2010.09.003.
  101. ↑ Jones BC, Little AC, Burt DM, Perrett DI (2004). «When facial attractiveness is only skin deep». Perception. 33 (5): 569–76. doi:10.1068/p3463. PMID 15250662.
  102. ↑ 102,0 102,1 Tattersall I (2000 թ․ հունիսի 11). «Whatever Turns You On: A psychologist looks at sexual attraction and what it means for humankind. Geoffrey Miller». The New York Times: Book Review. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «it turns out that symmetry of bodily structure is a fitness indicator, and symmetry is more easily detectable among large breasts than small ones.»
  103. ↑ 103,0 103,1 103,2 103,3 103,4 Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջեր 51–4. ISBN 978-0-465-07750-2.
  104. ↑ Browne KR (2006). «Sex, Power, and Dominance: The Evolutionary Psychology of Sexual Harassment». Managerial and Decision Economics. 27 (2–3): 145–158. CiteSeerX 10.1.1.484.5566. doi:10.1002/mde.1289.
  105. ↑ Jackson LB (1992). Physical appearance and gender: sociobiological and sociocultural perspectives. State University of New York Press.
  106. ↑ 106,0 106,1 106,2 Macrae F (2009 թ․ դեկտեմբերի 27). «Skin deep: Beautiful faces have Miss Average proportions». Daily Mail. London. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 31-ին. «All were head shots of the same person with different distances from eyes to mouth or between the eyes. She was at her most attractive when the space between her pupils was just under half, or 46 per cent, of the width of her face from ear to ear. The other perfect dimension was when the distance between her eyes and mouth was just over a third, or 36 per cent, of the overall length of her face from hairline to chin. ...»
  107. ↑ Miller L (2006). Beauty Up: Exploring Contemporary Japanese Body Aesthetics. Berkeley, California: University of California Press. էջ 28. ISBN 978-0-520-24508-2.
  108. ↑ 108,0 108,1 Berscheid and Reis, 1998
  109. ↑ Fink B, Penton-Voak IS (2002). «Evolutionary Psychology of Facial Attractiveness». Current Directions in Psychological Science. 11 (5): 154–8. doi:10.1111/1467-8721.00190.
  110. ↑ Brizendine L (2006). The female brain. Random House Digital, Inc. էջ 63. ISBN 978-0-7679-2010-0.
  111. ↑ Van Meter J (2008 թ․ օգոստոսի 11). «About-Face». NY Mag. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 30-ին.
  112. ↑ 112,0 112,1 112,2 112,3 Jayson S (2011 թ․ մարտի 31). «Study: Beautiful people cash in on their looks». USA Today. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «Numerous studies, including his earlier research, have concluded that beauty helps the budget by providing greater wealth in several ways: Better-looking people generally earn more money and marry those who are better-looking and higher-earning, he says.»
  113. ↑ «How Big Is Your Limbal Ring?». Psychology Today. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  114. ↑ 114,0 114,1 114,2 114,3 Milani F (1992). Veils and Words: The Emerging Voices of Iranian Women Writers. Syracuse University Press. էջ 187. ISBN 978-0-8156-0266-8.
  115. ↑ 115,0 115,1 115,2 115,3 115,4 Lane EW (1883). Arabian Society in the Middle Ages: Studies from The Thousand and One Nights. London: Chatto and Windus, Piccadilly. էջեր 214, 215, 216.
  116. ↑ 116,0 116,1 Brayer, M.M. (1986). The Jewish Woman in Rabbinic Literature: A psychological perspective. Hoboken, New Jersey: Ktav Publishing House, Inc. 0-88125-071-6. p. 214.
  117. ↑ Jones D, Brace CL, Jankowiak W, Laland KN, Musselman LE, Langlois JH, Roggman LA, Pérusse D, Schweder B, Symons D (1995 թ․ դեկտեմբեր). «Sexual selection, physical attractiveness, and facial neoteny: cross-cultural evidence and implications». Current Anthropology. 36 (5): 723–48. doi:10.1086/204427.
  118. ↑ Sforza C, Laino A, D'Alessio R, Grandi G, Binelli M, Ferrario VF (2009 թ․ հունվար). «Soft-tissue facial characteristics of attractive Italian women as compared to normal women». The Angle Orthodontist. 79 (1): 17–23. doi:10.2319/122707-605.1. PMID 19123721.
  119. ↑ Marcinkowska UM, Kozlov MV, Cai H, Contreras-Garduño J, Dixson BJ, Oana GA, և այլք: (2014). «Cross-cultural variation in men's preference for sexual dimorphism in women's faces». Biology Letters. 10 (4): 20130850. doi:10.1098/rsbl.2013.0850. PMC 4013689. PMID 24789138.
  120. ↑ Cunningham MR (1986 թ․ մայիս). «Measuring the Physical in Physical Attractiveness: Quasi-Experiments on the Sociobiology of Female Facial Beauty». Journal of Personality and Social Psychology. 50 (5): 925–935. doi:10.1037/0022-3514.50.5.925.
  121. ↑ From Cunningham (1986) Research with Western subjects disclosed significant consistency in evaluating attractiveness (Hatfield & Sprecher, 1986; Iliife, 1960). The females judged to be most attractive may have such similar facial features that they were hard to distinguish one from another (Light, Hollander, & Kayra-Stuart, 1981). Cross-cultural investigations on the judgment of facial attractiveness tended to highlight societal differences, but rough agreements in facial aesthetic preferences were shown by Asian-American and Caucasian females (Wagatsuma & Kleinke, 1979), Chinese, Indian, and English females judging Greek males (Thakerar & Iwawaki, 1979), South African and American males and females (Morse, Gruzen, & Reis, 1976), and blacks and whites judging males and females from both races (Cross & Cross, 1971).
  122. ↑ Murphy C (2003 թ․ դեկտեմբերի 4). «In the eye of the beholder?». BBC News. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «Art historians, anthropologists and human psychologists in general agree that it is the symmetry of a face, its perfect proportion, or indeed its averageness – where no feature stands out – that has consistently down the ages been deemed attractive. ...»
  123. ↑ Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջեր 54, 55. ISBN 978-0-465-07750-2.
  124. ↑ Berger M (1999). White lies: race and the myths of whiteness. Canada: Farrar, Strous and Giroux. ISBN 978-0-374-52715-0.
  125. ↑ Liu J (2008). «Sexualized Labour? 'White-collar Beauties' in Provincial China.». In Jackson S, Liu J, Woo J (eds.). East Asian Sexualities: Modernity, Gender and New Sexual Cultures. London: Zed Books. էջեր 85–103. ISBN 978-0-374-52715-0.
  126. ↑ 126,0 126,1 126,2 Tierney J (2007 թ․ հունվարի 18). «The Waif From Ipanema». New York Times. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 6-ին. «women's aesthetic judgments are so influenced by other women. Men prefer the wider hips, and most likely could [sic] care less about high heels and handbags. Yet for many women all these things are essential to marking their beauty status with other women»
  127. ↑ «Perfect face dimensions measured». BBC News. 2009 թ․ դեկտեմբերի 18. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 22-ին.
  128. ↑ Soh J, Chew MT, Wong HB (2007 թ․ փետրվար). «An Asian community's perspective on facial profile attractiveness». Community Dentistry and Oral Epidemiology. 35 (1): 18–24. doi:10.1111/j.1600-0528.2007.00304.x. PMID 17244134.
  129. ↑ Wilkins CL, Chan JF, Kaiser CR (2011 թ․ հոկտեմբեր). «Racial stereotypes and interracial attraction: phenotypic prototypicality and perceived attractiveness of Asians». Cultural Diversity & Ethnic Minority Psychology. 17 (4): 427–31. doi:10.1037/a0024733. PMID 21988581. «see bottom-left of p. 43»
  130. ↑ 130,0 130,1 Wilkes J (1823). Encyclopaedia Londinensis, or Universal Dictionary of Arts, Science and Literature. 19: 173. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  131. ↑ Howard N (1830). On Persian Poetry. Plymouth. էջ 30.
  132. ↑ Kyo C (2012 թ․ հոկտեմբերի 16). The Search for the Beautiful Woman: A Cultural History of Japanese and Chinese Beauty (անգլերեն). Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 9781442218956.
  133. ↑ Buckley S (2009 թ․ հունվարի 1). The Encyclopedia of Contemporary Japanese Culture (անգլերեն). Taylor & Francis. ISBN 9780415481526.
  134. ↑ Bonds AB (2008 թ․ հունվարի 1). Beijing Opera Costumes: The Visual Communication of Character and Culture (անգլերեն). University of Hawaii Press. ISBN 9780824829568.
  135. ↑ «Culture of Iran: Cosmetics, Styles & Beauty Concepts in Iran». www.iranchamber.com. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 28-ին.
  136. ↑ Chee E, Choo CT (2011 թ․ հունվար). «Asian blepharoplasty--an overview». Orbit (Amsterdam, Netherlands). 30 (1): 58–61. doi:10.3109/01676830.2010.535644. PMID 21281084.
  137. ↑ McCurdy JA, Lam SM (2005). Cosmetic Surgery of the Asian Face (2nd ed.). China: Thieme Medical Publishers, Inc. էջ 6. ISBN 978-1-58890-218-4.
  138. ↑ Hwang HS, Spiegel JH (2014 թ․ մարտ). «The effect of "single" vs "double" eyelids on the perceived attractiveness of Chinese women». Aesthetic Surgery Journal. 34 (3): 374–82. doi:10.1177/1090820X14523020. PMID 24604790.
  139. ↑ Gill, R.D. (2004). Topsy-turvy 1585: A translation and explication of Luis Frois S.J.'s Tratado (treatise) listing 611 ways Europeans & Japanese are contrary. Paraverse Press. pp. 57–58. 0-9742618-1-5, 978-0-9742618-1-2
  140. ↑ Elia IE (2013 թ․ սեպտեմբեր). «A foxy view of human beauty: implications of the farm fox experiment for understanding the origins of structural and experiential aspects of facial attractiveness». The Quarterly Review of Biology. 88 (3): 163–83. doi:10.1086/671486. PMID 24053070.
  141. ↑ Hechter M (2011). Social Norms. Russell Sage Foundation. էջ 300.
  142. ↑ Biello D (2007 թ․ դեկտեմբերի 5). «What is the Best Age Difference for Husband and Wife?». Scientific American.
  143. ↑ Rudder C (2010 թ․ փետրվարի 16). «The Case For An Older Woman». OkTrends Dating Research from OkCupid. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 28-ին.
  144. ↑ 144,0 144,1 Thornhill R, Gangestad SW (1999 թ․ դեկտեմբեր). «Facial attractiveness». Trends in Cognitive Sciences. 3 (12): 452–460. doi:10.1016/s1364-6613(99)01403-5. PMID 10562724.
  145. ↑ Young JA, Critelli JW, Keith KW (2005). «Male age preferences for short-term and long-term mating». Sexualities, Evolution & Gender. 7 (2): 83–93. doi:10.1080/14616660500035090.
  146. ↑ Quinsey, V.L. The Etiology of Anomalous Sexual Preferences in Men. Queen's University Department of Psychology.
  147. ↑ «Attraction and Relationships – The Journey from Initial Attachments to Romantic Love : Rozenberg Quarterly». rozenbergquarterly.com. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 3-ին.
  148. ↑ Barber N (1995). «The evolutionary psychology of physical attractiveness: Sexual selection and human morphology». Ethology and Sociobiology. 16 (5): 395–424. doi:10.1016/0162-3095(95)00068-2.
  149. ↑ Van den Berghe PL, Frost P (1986). «Skin color preference, sexual dimorphism and sexual selection: a case of gene-culture co-evolution?». Ethnic and Racial Studies. 9: 87–118. doi:10.1080/01419870.1986.9993516.
  150. ↑ Scientific proof that men look at women's breasts first and their face is almost last The Daily Telegraph
  151. ↑ Buss DM (2005). The Handbook of Evolutionary Psychology. John Wiley and Sons. էջ 325. ISBN 978-0-471-26403-3.
  152. ↑ 152,0 152,1 Furnham A, Swami V (2007). «Perception of female buttocks and breast size in profile». Soc Behav Pers. 35 (1): 1–8. doi:10.2224/sbp.2007.35.1.1.
  153. ↑ «Hourglass figure fertility link». bbc.co.uk. 2004 թ․ մայիսի 4. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  154. ↑ Rodgers JE (2003). Sex: A Natural History. Macmillan. էջ 102. ISBN 978-0-8050-7281-5.
  155. ↑ Wade, T. J. (2010). «The Relationships between Symmetry and Attractiveness and Mating Relevant Decisions and Behavior: A Review». Symmetry. 2 (2): 1081–1098. doi:10.3390/sym2021081.
  156. ↑ 156,0 156,1 156,2 Kyo C (2012). The Search for the Beautiful Woman: A Cultural History of Japanese and Chinese Beauty. USA: Rowman and Littlefield Publishers, Inc. էջեր 6, 15, 18, 19. ISBN 978-1-4422-1895-6.
  157. ↑ Pal, P. (1986). Indian Sculpture – Volume 1 – circa 500 B.C – A.D. 700. A catalogue of the Los Angeles County Museum of Art Collection. Berkeley, Los Angeles & London: University of California Press. p. 32. 9780520059917
  158. ↑ Swami V, Jones J, Einon D, Furnham A (2009 թ․ մայիս). «Men's preferences for women's profile waist-to-hip ratio, breast size, and ethnic group in Britain and South Africa». British Journal of Psychology. 100 (Pt 2): 313–25. doi:10.1348/000712608x329525. PMID 18625082.
  159. ↑ Fisher HE (1982). The Sex Contract: The Evolution of Human Behavior. New York: William Morrow & Company, Inc.
  160. ↑ Hawkins E (2017 թ․ հոկտեմբերի 25). «Why arched backs are attractive». springer.com.
  161. ↑ Pazhoohi F, Doyle JF, Macedo AF, Arantes J (2017). «Arching the Back (Lumbar Curvature) as a Female Sexual Proceptivity Signal: an Eye-Tracking Study». Evolutionary Psychological Science. 4 (2): 1–8. doi:10.1007/s40806-017-0123-7.
  162. ↑ 162,0 162,1 Caro TM, Sellen DW (1990). «The Reproductive Advantages of Fat in Women» (PDF). Ethology and Sociobiology. 11 (5): 1–66. doi:10.1016/0162-3095(90)90005-Q. hdl:2027.42/28785.
  163. ↑ Hebl MR, Heatherton TF (1997). «The Stigma of Obesity in Women: The Difference is Black and White». Personality and Social Psychology Bulletin. 24 (4): 418.
  164. ↑ Tovée MJ, Reinhardt S, Emery JL, Cornelissen PL (1998 թ․ օգոստոս). «Optimum body-mass index and maximum sexual attractiveness». Lancet. 352 (9127): 548. doi:10.1016/S0140-6736(05)79257-6. PMID 9716069.
  165. ↑ Cunningham MR, Roberts AR, Barbee AP, Druen PB, Wu CH (1995 թ․ փետրվար). «Their ideas of beauty are, on the whole, the same as ours": Consistency and variability in the cross-cultural perception of female physical attractiveness». Journal of Personality and Social Psychology. 68 (2): 261–279. doi:10.1037/0022-3514.68.2.261.
  166. ↑ 166,0 166,1 166,2 Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջեր 55, 56. ISBN 978-0-465-07750-2.
  167. ↑ Furnham, Adrian, Gianna Caroline Fischer, Lauren Tanner, Melanie Dias, and Alastair McClelland 1998.
  168. ↑ Brown PJ, Sweeney J (2009). «The Anthropology of Overweight, Obesity and the Body». AnthroNotes. 30 (1).
  169. ↑ Nettle D (2009 թ․ նոյեմբեր). «Ecological influences on human behavioural diversity: a review of recent findings». Trends in Ecology & Evolution. 24 (11): 618–24. doi:10.1016/j.tree.2009.05.013. PMID 19683831.
  170. ↑ Hellmich N (2006 թ․ սեպտեմբերի 26). «Do thin models warp girls' body image?». USA Today. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 6-ին. «The widespread concern that model thinness has progressed from willowy to wasted has reached a threshold as evidenced by the recent actions of fashion show organizers.»
  171. ↑ Witcomb GL, Arcelus J, Chen J (2013 թ․ դեկտեմբեր). «Can cognitive dissonance methods developed in the West for combatting the 'thin ideal' help slow the rapidly increasing prevalence of eating disorders in non-Western cultures?». Shanghai Archives of Psychiatry. 25 (6): 332–40. doi:10.3969/j.issn.1002-0829.2013.06.002. PMC 4054580. PMID 24991176.
  172. ↑ 172,0 172,1 Silver AK (2004). Victorian Literature and the Anorexic Body. UK: Cambridge University Press. էջեր 38, 48. ISBN 978-0-511-03051-2.
  173. ↑ Brown JE, Potter JD, Jacobs DR, Kopher RA, Rourke MJ, Barosso GM, Hannan PJ, Schmid LA (1996 թ․ հունվար). «Maternal waist-to-hip ratio as a predictor of newborn size: Results of the Diana Project». Epidemiology. 7 (1): 62–6. doi:10.1097/00001648-199601000-00011. JSTOR 3702758. PMID 8664403.
  174. ↑ Bjorn C (2006 թ․ փետրվարի 13). «The Rules of Attraction in the Game of Love». livescience.com. Վերցված է 2006 թ․ հունվարի 9-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  175. ↑ Singh D (2002 թ․ դեկտեմբեր). «Female mate value at a glance: relationship of waist-to-hip ratio to health, fecundity and attractiveness» (PDF). Neuro Endocrinology Letters. 23. 23 Suppl 4: 81–91. PMID 12496738.
  176. ↑ Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջ 56. ISBN 978-0-465-07750-2.
  177. ↑ Wetsmana A, Marloweb F (1999 թ․ հուլիս). «How Universal Are Preferences for Female Waist-to-Hip Ratios? Evidence from the Hadza of Tanzania». Evolution and Human Behavior. 20 (4): 219–228. doi:10.1016/S1090-5138(99)00007-0.
  178. ↑ Horvath T (1979). «Correlates of physical beauty in men and women». Social Behavior and Personality. 7 (2): 145–151. doi:10.2224/sbp.1979.7.2.145.
  179. ↑ Fisher ML, Voracek M (2006 թ․ հունիս). «The shape of beauty: determinants of female physical attractiveness». Journal of Cosmetic Dermatology. 5 (2): 190–4. doi:10.1111/j.1473-2165.2006.00249.x. PMID 17173598.
  180. ↑ Dixson BJ, Dixson AF, Li B, Anderson MJ (2007 թ․ հունվար). «Studies of human physique and sexual attractiveness: sexual preferences of men and women in China». American Journal of Human Biology. 19 (1): 88–95. doi:10.1002/ajhb.20584. PMID 17160976.
  181. ↑ Marlowe F, Wetsman A (2001). «Preferred waist-to-hip ratio and ecology» (PDF). Personality and Individual Differences. 30 (3): 481–489. CiteSeerX 10.1.1.489.4169. doi:10.1016/S0191-8869(00)00039-8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2007 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  182. ↑ Marlowe F, Apicella C, Reed D (2005 թ․ նոյեմբեր). «Men's preferences for women's profile waist-to-hip ratio in two societies». Evol Hum Behav. 26 (6): 458–468. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2005.07.005. as PDF Արխիվացված Հունիս 1, 2014 Wayback Machine
  183. ↑ Dixson BJ, Dixson AF, Morgan B, Anderson MJ (2007 թ․ հունիս). «Human physique and sexual attractiveness: sexual preferences of men and women in Bakossiland, Cameroon». Archives of Sexual Behavior. 36 (3): 369–75. doi:10.1007/s10508-006-9093-8. PMID 17136587.
  184. ↑ Freedman RE, Carter MM, Sbrocco T, Gray JJ (2007 թ․ օգոստոս). «Do men hold African-American and Caucasian women to different standards of beauty?». Eating Behaviors. 8 (3): 319–33. doi:10.1016/j.eatbeh.2006.11.008. PMC 3033406. PMID 17606230.
  185. ↑ Freedman RE, Carter MM, Sbrocco T, Gray JJ (2004 թ․ հուլիս). «Ethnic differences in preferences for female weight and waist-to-hip ratio: a comparison of African-American and White American college and community samples». Eating Behaviors. 5 (3): 191–8. doi:10.1016/j.eatbeh.2004.01.002. PMID 15135331.
  186. ↑ Sorokowski P, Kościński K, Sorokowska A, Huanca T (2014). «Preference for women's body mass and waist-to-hip ratio in Tsimane' men of the Bolivian Amazon: biological and cultural determinants». PLOS One. 9 (8): e105468. Bibcode:2014PLoSO...9j5468S. doi:10.1371/journal.pone.0105468. PMC 4141791. PMID 25148034.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  187. ↑ Marlowe F, Wetsmanb A (2001 թ․ փետրվար). «Preferred waist-to-hip ratio and ecology». Personality and Individual Differences. 30 (3): 481–489. CiteSeerX 10.1.1.489.4169. doi:10.1016/S0191-8869(00)00039-8.
  188. ↑ Berger, John (1973). Ways of Seeing. British Broadcasting Corporation and Penguin Books. էջեր 44–64.
  189. ↑ 189,0 189,1 Sear R (2006 թ․ դեկտեմբեր). «Height and reproductive success : How a Gambian population compares with the west» (PDF). Human Nature (Hawthorne, N.Y.). 17 (4): 405–18. doi:10.1007/s12110-006-1003-1. PMID 26181610.
  190. ↑ «Tall men 'top husband stakes'». bbc.co.uk. 2002 թ․ օգոստոսի 14. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  191. ↑ Curry WC (1916). The Middle English Ideal of Personal Beauty: As Found in the Metrical Romances, Chronicles, and Legends, of the XIII, XIV and XV Centuries. Baltimore: J.H. Furst Company. էջեր 31, 75, 101–103, 107, 111–116, 118, & 123.
  192. ↑ Voracek M, Fisher ML, Rupp B, Lucas D, Fessler DM (2007 թ․ հունիս). «Sex differences in relative foot length and perceived attractiveness of female feet: relationships among anthropometry, physique, and preference ratings». Perceptual and Motor Skills. 104 (3 Pt 2): 1123–38. doi:10.2466/pms.104.3c.1123-1138. PMID 17879647.
  193. ↑ Barber N (1995 թ․ սեպտեմբեր). «The evolutionary psychology of physical attractiveness: Sexual selection and human morphology». Ethology and Sociobiology. 16 (5): 395–424. doi:10.1016/0162-3095(95)00068-2.
  194. ↑ Berman JE (1993). «Female Genital Mutilation, Yes, but Don't Condone It». The New York Times.
  195. ↑ Buss DM (2005). The handbook of evolutionary psychology. John Wiley and Sons. էջ 309. ISBN 978-0-471-26403-3.
  196. ↑ Bereczkei T, Meskó N. «Hair length, facial attractiveness, personality attribution; A multiple fitness model of hairdressing». Review of Psychology. 13 (1): 35–42.
  197. ↑ 197,0 197,1 Sugiyama LS (2005). «Physical Attractiveness in Adaptationist Perspective» (PDF). In Buss DM (ed.). Evolutionary Psychology Handbook. John Wiley & Sons, Inc. էջեր 292–343.
  198. ↑ Sanderson, S.K. (2001). The Evolution of Human Sociality: A Darwinian Conflict Perspective USA: Rowman & Littlefield Publishers, Inc. p. 179. 0-8476-9534-4 (alk. paper)
  199. ↑ Johnson KL, Tassinary LG (2007 թ․ մարտ). «Compatibility of basic social perceptions determines perceived attractiveness». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (12): 5246–51. Bibcode:2007PNAS..104.5246J. doi:10.1073/pnas.0608181104. PMC 1829294. PMID 17360395. {{cite journal}}: Unknown parameter |lay-url= ignored (օգնություն); Unknown parameter |laysource= ignored (օգնություն)
  200. ↑ Cunningham, Michael R.; Roberts, Alan R.; Barbee, Anita P.; Druen, Perri B.; Wu, Cheng-Huan (1995). «"Their ideas of beauty are, on the whole, the same as ours": Consistency and variability in the cross-cultural perception of female physical attractiveness». Journal of Personality and Social Psychology. 68 (2): 261–279. doi:10.1037/0022-3514.68.2.261. «Van den Berge and Frost (1986) examined preferences for lighter versus darker skin color using 51 cultures from the Human Relations Area Files. Of those cultures, 92% preferred lighter rather than darker skin color, primarily for women.»
  201. ↑ Van Den Berghe, Pierre L.; Frost, Peter (2010 թ․ սեպտեմբերի 13). «Skin color preference, sexual dimorphism and sexual selection: A case of gene culture co‐evolution?». Ethnic and Racial Studies. 9: 87–113. doi:10.1080/01419870.1986.9993516. «an overwhelming cross-cultural preference for lighter skin»
  202. ↑ Dixson, Barnaby J.; Dixson, Alan F.; Bishop, Phil J.; Parish, Amy (2010 թ․ հունիս). «Human Physique and Sexual Attractiveness in Men and Women: A New Zealand–U.S. Comparative Study». Archives of Sexual Behavior. 39 (3): 798–806. doi:10.1007/s10508-008-9441-y. PMID 19139985. «men expressed preferences for lighter skinned female figures in New Zealand and California»
  203. ↑ «The Heavy Cost of Light Skin». BBC News. 2000 թ․ ապրիլի 18. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 9-ին.
  204. ↑ Dixson BJ, Dixson AF, Morgan B, Anderson MJ (2007 թ․ հունիս). «Human Physique and Sexual Attractiveness: Sexual Preferences of Men and Women in Bakossiland, Cameroon». Arch Sex Behav. 36 (3): 369–75. doi:10.1007/s10508-006-9093-8. PMID 17136587.
  205. ↑ Kleisner, Karel; Kočnar, Tomáš; Tureček, Petr; Stella, David; Mbe Akoko, Robert; Třebický, Vít; Havlíček, Jan (2017). «African and European perception of African female attractiveness». Evolution and Human Behavior. 38 (6): 744–755. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2017.07.002.
  206. ↑ Singer M, Beyer H (2008 թ․ հուլիսի 28). Killer Commodities: Public Health and the Corporate Production of Harm. AltaMira Press. էջ 151. ISBN 978-0-7591-0979-7. «Harris investigated the history of the parasol... everywhere ordinary people were forbidden to protect themselves with such devices "pallid skin became a marker of upper-class status". At the beginning of the 20th century, in the United States, lighter-skinned people avoided the sun... Tanned skin was considered lower class.»
  207. ↑ Geller AC, Colditz G, Oliveria S, Emmons K, Jorgensen C, Aweh GN, Frazier AL (2002 թ․ հունիս). «Use of sunscreen, sunburning rates, and tanning bed use among more than 10 000 US children and adolescents». Pediatrics. 109 (6): 1009–14. doi:10.1542/peds.109.6.1009. PMID 12042536.
  208. ↑ Broadstock M, Borland R, Gason R (1992 թ․ հունվար). «Effects of Suntan on Judgements of Healthiness and Attractiveness by Adolescents». J Appl Soc Psychol. 22 (2): 157–172. doi:10.1111/j.1559-1816.1992.tb01527.x.
  209. ↑ Leary MR, Jones JL (1993 թ․ սեպտեմբեր). «The Social Psychology of Tanning and Sunscreen Use: Self-Presentational Motives as a Predictor of Health Risk». J Appl Soc Psychol. 23 (17): 1390–1406. doi:10.1111/j.1559-1816.1993.tb01039.x.
  210. ↑ «Tan is 'In': Study Finds Light Brown More Attractive than Pale or Dark Skin». physorg.com. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  211. ↑ Fink B, Grammer K, Thornhill R (2001 թ․ մարտ). «Human (Homo sapiens) facial attractiveness in relation to skin texture and color». Journal of Comparative Psychology. 115 (1): 92–9. doi:10.1037/0735-7036.115.1.92. PMID 11334223.
  212. ↑ Fink B, Matts PJ (2008 թ․ ապրիլ). «The effects of skin colour distribution and topography cues on the perception of female facial age and health». Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology. 22 (4): 493–8. doi:10.1111/j.1468-3083.2007.02512.x. PMID 18081752.
  213. ↑ Briscoe J (2004 թ․ հունվարի 17). «Haven't I seen you somewhere before?». The Guardian. London. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «Evolutionary psychologists claim there is an underlying standard script for beauty – a foundation for what we find appealing that transcends culture and ethnicity. There are various absolutes. For instance, to judge someone beautiful, the eye requires symmetry.»
  214. ↑ Langlois JH, Kalakanis L, Rubenstein AJ, Larson A, Hallam M, Smoot M (2000 թ․ մայիս). «Maxims or myths of beauty? A meta-analytic and theoretical review». Psychological Bulletin. 126 (3): 390–423. CiteSeerX 10.1.1.320.1537. doi:10.1037/0033-2909.126.3.390. PMID 10825783. as PDF
  215. ↑ Walster E, Aronson V, Abrahams D, Rottman L (1966 թ․ նոյեմբեր). «Importance of physical attractiveness in dating behavior». Journal of Personality and Social Psychology. 4 (5): 508–16. doi:10.1037/h0021188. PMID 6008393.
  216. ↑ Cowley G (1996 թ․ հունիսի 3). «The Biology of beauty». Newsweek.
  217. ↑ 217,0 217,1 Buss D (2003) [1994]. The Evolution of Desire (second ed.). New York: Basic Books. էջեր 57, 58, 60–63. ISBN 978-0-465-07750-2.
  218. ↑ Bar-Tal D, Saxe L (1976). «Physical attractiveness and its relationship to sex-role stereotyping». Sex Roles. 2 (2). doi:10.1007/BF00287245.
  219. ↑ Nevid JS (1984). «Sex differences in factors of romantic attraction». Sex Roles. 11 (5–6): 401–411. doi:10.1007/BF00287468.
  220. ↑ Li NP, Kenrick DT (2006 թ․ մարտ). «Sex similarities and differences in preferences for short-term mates: what, whether, and why». Journal of Personality and Social Psychology. 90 (3): 468–89. CiteSeerX 10.1.1.491.5834. doi:10.1037/0022-3514.90.3.468. PMID 16594832.
  221. ↑ Eastwick PW, Finkel EJ (2008 թ․ փետրվար). «Sex differences in mate preferences revisited: do people know what they initially desire in a romantic partner?». Journal of Personality and Social Psychology. 94 (2): 245–64. doi:10.1037/0022-3514.94.2.245. PMID 18211175.
  222. ↑ 222,0 222,1 Li NP, Valentine KA (2011). «Mate preferences in the US and Singapore: A cross-cultural test of the mate preference priority model». Personality and Individual Differences. 50 (2): 291–294. CiteSeerX 10.1.1.261.3596. doi:10.1016/j.paid.2010.10.005.
  223. ↑ Feingold A (1990). «Gender differences in effects of physical attractiveness on romantic attraction: A comparison across five research paradigms». Journal of Personality and Social Psychology. 59 (5): 981–993. doi:10.1037/0022-3514.59.5.981.
  224. ↑ Eastwick PW, Eagly AH, Finkel EJ, Johnson SE (2011 թ․ նոյեմբեր). «Implicit and explicit preferences for physical attractiveness in a romantic partner: a double dissociation in predictive validity». Journal of Personality and Social Psychology. 101 (5): 993–1011. doi:10.1037/a0024061. PMID 21767032.
  225. ↑ Little AC, Cohen DL, Jones BC, Belsky J (2006). «Human preferences for facial masculinity change with relationship type and environmental harshness». Behavioral Ecology and Sociobiology. 61 (6): 967–973. doi:10.1007/s00265-006-0325-7.
  226. ↑ Belsky J, Cohen DL (2008). «Individual differences in female mate preferences as a function of attachment and hypothetical ecological conditions». Journal of Evolutionary Psychology. 6: 25–42. doi:10.1556/JEP.2008.1001.
  227. ↑ Dunn MJ, Searle R (2010 թ․ փետրվար). «Effect of manipulated prestige-car ownership on both sex attractiveness ratings». British Journal of Psychology. 101 (Pt 1): 69–80. doi:10.1348/000712609X417319. PMID 19302732.
  228. ↑ Confer JC, Perilloux C, Buss DM (2010 թ․ սեպտեմբերի 1). «More than just a pretty face: men's priority shifts toward bodily attractiveness in short-term versus long-term mating contexts». Evolution and Human Behavior. 31 (5): 348–353. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2010.04.002.
  229. ↑ Symons D (1995). «Beauty is in the adaptations of the beholder: the evolutionary psychology of human female sexual attractiveness.». In Abramson PR, Pinkerton SD (eds.). Sexual Nature, Sexual Culture. Chicago Series on Sexuality, History, and Society. Chicago: Univ. Chicago Press. էջեր 80–119.
  230. ↑ Mealey L (2000). Sex differences development and evolutionary strategies. San Diego: Academic Press. ISBN 978-0-12-487460-2.
  231. ↑ Hrdy SB (2000). Mother nature : maternal instincts and how they shape the human species (1st ed.). New York: Ballantine. ISBN 978-0-345-40893-8.
  232. ↑ 232,0 232,1 Trafford A, Cherlin A (2001 թ․ մարտի 6). «Second Opinion: Men's Health & Marriage». Washington Post. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 6-ին. «The major reason for the imbalance between men and women in the later decades of life is because men tend to marry younger women as they get older.»
  233. ↑ «Women drawn to men with muscles». Reuters. 2007 թ․ հուլիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  234. ↑ Feinberg DR, Jones BC, Law Smith MJ, Moore FR, DeBruine LM, Cornwell RE, Hillier SG, Perrett DI (2006 թ․ փետրվար). «Menstrual cycle, trait estrogen level, and masculinity preferences in the human voice». Hormones and Behavior. 49 (2): 215–22. doi:10.1016/j.yhbeh.2005.07.004. PMID 16055126.
  235. ↑ «Women's choice of men goes in cycles». bbc.co.uk. 1999 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  236. ↑ «When admiring potential partners' faces, women look for both overall aesthetics and individual sexual appeal». TIME.com. 2009 թ․ օգոստոսի 26. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  237. ↑ «FuturePundit: Study on Differences in Female, Male Sexuality». futurepundit.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  238. ↑ McCain RS (2002 թ․ դեկտեմբերի 23). «Federally funded study measures porn arousal». The Washington Times.
  239. ↑ Bergner D (2009 թ․ հունվարի 25). «What Do Women Want?». The New York Times.
  240. ↑ Chivers ML, Rieger G, Latty E, Bailey JM (2004 թ․ նոյեմբեր). «A sex difference in the specificity of sexual arousal». Psychological Science. 15 (11): 736–44. doi:10.1111/j.0956-7976.2004.00750.x. PMID 15482445. {{cite journal}}: Unknown parameter |lay-url= ignored (օգնություն); Unknown parameter |laysource= ignored (օգնություն)
  241. ↑ Adrian B (2003). Framing the Bride: Globalizing Beauty and Romance in Taiwan's Bridal Industry. Berkeley: University of California Press.
  242. ↑ Frederick DA, Haselton MG (2007 թ․ օգոստոս). «Why is muscularity sexy? Tests of the fitness indicator hypothesis». Personality & Social Psychology Bulletin. 33 (8): 1167–83. CiteSeerX 10.1.1.123.5832. doi:10.1177/0146167207303022. PMID 17578932.
  243. ↑ (Locke & Horowitz, 1990).
  244. ↑ DeBruine LM (2004 թ․ մայիս). «Resemblance to self increases the appeal of child faces to both men and women». Evol Hum Behav. 25 (3): 142–154. doi:10.1016/j.evolhumbehav.2004.03.003.
  245. ↑ DeBruine LM (2005 թ․ մայիս). «Trustworthy but not lust-worthy: context-specific effects of facial resemblance». Proceedings. Biological Sciences. 272 (1566): 919–22. doi:10.1098/rspb.2004.3003. PMC 1564091. PMID 16024346.
  246. ↑ Lass-Hennemann J, Deuter CE, Kuehl LK, Schulz A, Blumenthal TD, Schachinger H (2010 թ․ հուլիս). «Effects of stress on human mating preferences: stressed individuals prefer dissimilar mates». Proceedings. Biological Sciences. 277 (1691): 2175–83. doi:10.1098/rspb.2010.0258. PMC 2880157. PMID 20219732.
  247. ↑ Hall RE (2008). Racism in the 21st Century: An Empirical Analysis of Skin Color. New York: Springer Science. ISBN 978-0-387-79097-8. «small sample size (80); see Table 6.4 on p. 107»
  248. ↑ «Black Women Are Not (Rated) Less Attractive! Our Independent Analysis of the Add Health Dataset».
  249. ↑ Lewis, Michael B (2011). «Who is the fairest of them all? Race, attractiveness and skin color sexual dimorphism». Personality and Individual Differences. 50 (2): 159–162. doi:10.1016/j.paid.2010.09.018.
  250. ↑ Tsunokai GT, McGrath AR, Kavanagh JK (2014). «Online Dating Preferences of Asian Americans». Journal of Social and Personal Relationships. 31 (6): 796–814. doi:10.1177/0265407513505925.
  251. ↑ Burke, Darren; Nolan, Caroline; Gordon Hayward, William; Russell, Robert; Sulikowski, Danielle (2013). «Is there an own-race preference in attractiveness?». Evolutionary Psychology. 11 (4): 147470491301100410.
  252. ↑ 252,0 252,1 Cash TF, Gillen B, Burns DS (1977 թ․ հունիս). «Sexism and beautyism in personnel consultant decision making». Journal of Applied Psychology. 62 (3): 301–310. doi:10.1037/0021-9010.62.3.301.
  253. ↑ 253,0 253,1 Clark, M.S.; & Mills, J. (1979)
  254. ↑ Lorenzo GL, Biesanz JC, Human LJ (2010 թ․ դեկտեմբեր). «What is beautiful is good and more accurately understood. Physical attractiveness and accuracy in first impressions of personality». Psychological Science. 21 (12): 1777–1782. doi:10.1177/0956797610388048. PMID 21051521.
  255. ↑ Gupta ND, Etcoff NL, Jaeger MM (2015). «Beauty in Mind: The Effects of Physical Attractiveness on Psychological Well-Being and Distress». Journal of Happiness Studies. 17 (3): 1313–1325. doi:10.1007/s10902-015-9644-6.
  256. ↑ 256,0 256,1 Kwan S, Trautner MN (2009 թ․ հունվար). «Beauty Work: Individual and Institutional Rewards, the Reproduction of Gender, and Questions of Agency». Sociology Compass. 3 (1): 49–71. doi:10.1111/j.1751-9020.2008.00179.x.
  257. ↑ Saltzberg EA, Chrisler JC (1995). «Beauty Is the Beast: Psychological Effects of the Pursuit of the Perfect Female Body». In Freeman J (ed.). Women: A Feminist Perspective. Vol. 5 (5th ed.). Mountain View, CA: Mayfield Publishing Company. էջեր 306–315.
  258. ↑ Kottasova I (2016 թ․ փետրվարի 3). «'Pink tax' angers women from New York to London». CNN Money.
  259. ↑ Alter C (2015 թ․ դեկտեմբերի 21). «Women Pay More for Everything From Birth to Death, Report Finds». Time Magazine.
  260. ↑ Lewandowski G, Aron A, Gee J (2007). «Personality goes a long way: The malleability of opposite-sex physical attractiveness». Personal Relationships. 14 (4): 571–585. CiteSeerX 10.1.1.471.9217. doi:10.1111/j.1475-6811.2007.00172.x.
  261. ↑ Dahl M. «You look better with your friends than you do on your own, study says». NBC News. «...People seem more attractive when they're part of a group than when they're on their own....»
  262. ↑ «University of Toronto Libraries». utoronto.ca. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  263. ↑ Pfeifer C (2012). «Physical Attractiveness, Employment, and Earnings». Applied Economics Letters. 19 (6): 505–510. doi:10.1080/13504851.2011.587758. hdl:10419/51972. Վերցված է 2013 թ․ մարտի 19-ին.
  264. ↑ Goleman D (1992 թ․ դեկտեմբերի 8). «A Rising Cost Of Modernity: Depression». The New York Times. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 6-ին. «Competing explanations range from a loss of beliefs in God or an afterlife that can buffer people against life's setbacks, to the stresses of industrialization, to the distress created in women by the spread of unattainable ideals of female beauty, to exposure to toxic substances.»
  265. ↑ De Santis, A; and Kayson, W.A. 1999
  266. ↑ Langlois JH, Kalakanis L, Rubenstein AJ, Larson A, Hallam M, Smoot M (2000 թ․ մայիս). «Maxims or myths of beauty? A meta-analytic and theoretical review» (PDF). Psychological Bulletin. 126 (3): 390–423. CiteSeerX 10.1.1.320.1537. doi:10.1037/0033-2909.126.3.390. PMID 10825783.
  267. ↑ Clifford M, Walster E (1973). «The Effect of Physical Attractiveness on Teacher Expectations» (PDF). Sociology of Education. 46 (2): 248–258. doi:10.2307/2112099. JSTOR 2112099. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  268. ↑ Efrain M, Patterson EW (1974). «Voters vote beautiful: The effect of physical appearance on a national election». Canadian Journal of Behavioural Science. 6 (4): 352–356. doi:10.1037/h0081881.
  269. ↑ Persaud R (2005 թ․ ապրիլի 30). «Science rewrites the rules of attraction». sensualism.com. London Times. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  270. ↑ «Sexual behavior predicted by voice attractiveness». psychdaily.com. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  271. ↑ «Sex Drive: How Do Men and Women Compare?». WebMD. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 14-ին.
  272. ↑ Rhodes G, Zebrowitz LA (2002). Facial Attractiveness – Evolutionary, Cognitive, and Social Perspectives. Ablex. ISBN 978-1-56750-636-5.
  273. ↑ Edler RJ (2001 թ․ հունիս). «Background considerations to facial aesthetics». Journal of Orthodontics. 28 (2): 159–168. doi:10.1093/ortho/28.2.159. PMID 11395532.
  274. ↑ Zaidel DW, Aarde SM, Baig K (2005 թ․ ապրիլ). «Appearance of symmetry, beauty, and health in human faces» (PDF). Brain and Cognition. 57 (3): 261–263. doi:10.1016/j.bandc.2004.08.056. PMID 15780460.
  275. ↑ «Puisten». Acneacademie.nl (հոլանդերեն). 2014 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
  276. ↑ Kershaw S (2008 թ․ հոկտեմբերի 8). «The Sum of Your Facial Parts». The New York Times. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 15-ին. «Scientists ... trained a computer to determine, for each individual face, the most attractive set of distances and then choose the ideal closest to the original face. ...»
  277. ↑ Diener E, Wolsic B, Fujita F (1995 թ․ հուլիս). «Physical attractiveness and subjective well-being» (PDF). Journal of Personality and Social Psychology. 69 (1): 120–129. doi:10.1037/0022-3514.69.1.120. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.(չաշխատող հղում)
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիզիկական գրավչություն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆիզիկական_գրավչություն&oldid=9508232» էջից