Վարդան Աճեմյան

Վարդան Աճեմյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15 (28), 1905
Ծննդավայր	Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 24, 1977 (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	դերասան, ռեժիսոր, թատերական ռեժիսոր, թատերական ուսուցիչ և ծաղրանկարիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և ԽՍՀՄ
Պարգևներ	, ; , , , ; , , , և
IMDb	ID 1628132
	Վարդան Աճեմյան
	Վարդան Աճեմյան
	Vardan Ajemyan Վիքիպահեստ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վարդան Աճեմյան (այլ կիրառումներ)

Վարդան Մկրտչի Աճեմյան (սեպտեմբերի 15 (28), 1905^[1], Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[1] - հունվարի 24, 1977(1977-01-24)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ անվանի թատերական ռեժիսոր, թատերական գործիչ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1965), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1975), Ստալինյան 3-րդ աստիճանի մրցանակի դափնեկիր (1951)։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Ծնվել է Վանում։ Ավարտելով Երևանի գեղարվեստական ուսումնարանը` 1924 թվականին Աճեմյանը ընդունվում է Մոսկվայի դրամատիկական ստուդիան՝ դասեր առնելով Ստանիսլավսկու, Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի, Վախթանգովի բեմադրություններից։ Գալով Թիֆլիս՝ դառնում է Թիֆլիսի հայ դրամատիկական ստուդիայի ղեկավարը, որտեղ բեմադրում է Դերենիկ Դեմիրճյանի «Հաղթական սիրո երգը» պիեսը։ Հայրենիք վերադառնալով արդեն որպես պրոֆեսիոնալ բեմադրիչ` նա 1928 թվականին դառնում է Լենինականի պետական թատրոնի հիմնադիրներից մեկը և հենց այստեղ էլ բեմադրում իր առաջին ներկայացումները՝ վկայելով, որ ասպարեզ է եկել արդիականության հարցերի հանդեպ զգայուն, լայն մտածողության և վառ ձիրքի տեր մի արվեստագետ։ 1930-ականների վերջին նա տեղափոխվեց Երևանի Առաջին պետթատրոն։ Աճեմյանն իր բեմադրած պիեսներից շատերի համահեղինակն է եղել, ինչպես նաև իր բեմադրությունների նկարչական ձևավորման համահեղինակը^[3]։ Անուշ օպերան բեմադրելու համար արժանացել է ՀՍՍՀ պետական մրցանակի 1970 թվականին։ Պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով։

Վարդան Աճեմյանի հուշատախտակը Երևանի Մաշտոցի պողոտայում

ԲեմադրություններԽմբագրել

Դերենիկ Դեմիրճյան՝ «Երկիր հայրենի», 1940 թվական, «Հաղթական սիրո երգը»
Արամաշոտ Պապայան «Աշխարհն, այո, շուռ է եկել»
Գաբրիել Սունդուկյան՝ «Էլի մեկ զոհ»
Վրթանես Փափազյան՝ «Ժայռ», 1944 թվական
Անտոն Չեխով՝ «Բալենու այգի», 1951 թվական
Ալեքսանդր Շիրվանզադե՝ «Նամուս», «Քաոս», «Պատվի համար», «Մորգանի խնամին»
Գուրգեն Բորյան՝ «Նույն հարկի տակ»
Եղիշե Չարենց՝ «Դեպի ապագան»
Պագոդին՝ «Երրորդ պաթետիկականը»
Վիլյամ Սարոյան՝ «Իմ սիրտը լեռներում է»
Ուիլյամ Շեքսպիր՝ «Ռոմեո և Ջուլիետտա», «Տասներկուերորդ գիշեր», 1944 թվական
Նաիրի Զարյան՝ «Արտավազդ և Կլեոպատրա»
Եվրիպիդես՝ «Իֆիգենիան Ավլիսում»
Զարզանդ Դարյան՝ «Հանրապետության նախագահը»
Մաքսիմ Գորկի՝ «Հատակում»
Լավրենյով՝ «Բեկում»
Ստեփան Բաղդասարյան՝ «Արյունոտ անապատ» («Մարոկկո»)
Հակոբ Պարոնյան՝ «Մեծապատիվ մուրացկաններ», «Պաղտասար աղբար», «Շողոքորթը»
Ֆրիդրիխ Շիլլեր՝ «Սեր և խարդավանք»
Մկրտիչ Ջանան՝ «Շահնամե»
Կարլո Գոլդոնի՝ «Հյուրանոցի տիրուհին»
Լ.Միքայելյան՝ «Գոշ»
Ալեքսանդր Արաքսմանյան՝ «Կոմս Էմմանվել»
Ա.Կորնեյչուկ՝ «Ռազմաճակատ», 1942 թվական
Ալեքսանդր Սուխովո-Կոբլին՝ «Կրեչինսկու հարսանիքը», 1946 թվական
«Արա Գեղեցիկ», 1946 թվական
Ա. Ֆադեև «Երիտասարդ գվարդիա», 1947 թվական
«Դեպի ապագան»
Տիգրան Չուխաջյան՝ «Լեբլեբիջի Հոր-հոր աղան»
«Դավիթ Բեկ»
Դունաևսկի՝ «Ազատաշունչ հողմը»
«Եվ այլն կամ նոր Դիոգինեսը»
«Կարինե»
Վաղարշ Վաղարշյան՝ «Վանքաձոր»
Յա. Գալան՝ «Սերը լուսաբացին»
«Էլի մեկ զոհ»
«Բաղնըսի բոխչա»
«Անտառը»
«Ակամա ամուսնություն»
Նար Դոս՝ «Սպանված աղավնի»
«Ստալինգրադից հեռու»
«Օտար ստվեր»
«Փորձադաշտ»
«Նույն հարկի տակ»
«Հրաշալի գանձ»
«Գարնան անձրև»

Գրականություն Վարդան Աճեմյանի մասինԽմբագրել

Վարդան Աճմյանի գերեզմանը Կոմիտասի անվան պանթեոնում

Լ. Հախվերդյան, Կլասիկան և մեր օրերը. Վարդան Աճեմյանի արվեստը, Երևան, 1962 թվական

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 269—270.
↑ Հայ սովետական թատրոնի պատմություն։ Երևան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն։ 1967

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 269)։

[_f2211eaa3c3b35a0-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.

[_a101c2479a922c8a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 269—270.

[3] Հայ սովետական թատրոնի պատմություն։ Երևան: ՀՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն։ 1967

[1]

[2]

[3]

Վարդան Աճեմյան

Ծնվել է	սեպտեմբերի 15 (28), 1905^[1]
Ծննդավայր	Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[2]^[1]
Մահացել է	հունվարի 24, 1977(1977-01-24)^[1] (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]
Մասնագիտություն	դերասան, ռեժիսոր, թատերական ռեժիսոր, թատերական ուսուցիչ և ծաղրանկարիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և ԽՍՀՄ
Պարգևներ	, , , , , , , և
IMDb	ID 1628132
Վարդան Աճեմյան
Վարդան Աճեմյան
Vardan Ajemyan Վիքիպահեստ