Վարդան Աճեմյան

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վարդան Աճեմյան (այլ կիրառումներ)

Վարդան Մկրտչի Աճեմյան (սեպտեմբերի 15 (28), 1905, Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - հունվարի 24, 1977(1977-01-24), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ անվանի թատերական ռեժիսոր, թատերական գործիչ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1965), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1975), Ստալինյան 3-րդ աստիճանի մրցանակի դափնեկիր (1951)։

Վարդան Աճեմյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15 (28), 1905
Ծննդավայր	Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 24, 1977(1977-01-24) (71 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	դերասան, ռեժիսոր, թատերական ռեժիսոր, թատերական ուսուցիչ և ծաղրանկարիչ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Պարգևներ	, , , , , , , և
IMDb	ID 1628132
Վարդան Աճեմյան
Վարդան Աճեմյան
Vardan Ajemyan Վիքիպահեստ

Կենսագրություն

Ծնվել է Վանում։ Ավարտելով Երևանի գեղարվեստական ուսումնարանը` 1924 թվականին Աճեմյանը ընդունվում է Մոսկվայի դրամատիկական ստուդիան՝ դասեր առնելով Ստանիսլավսկու, Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի, Վախթանգովի բեմադրություններից։ Գալով Թիֆլիս՝ դառնում է Թիֆլիսի հայ դրամատիկական ստուդիայի ղեկավարը, որտեղ բեմադրում է Դերենիկ Դեմիրճյանի «Հաղթական սիրո երգը» պիեսը։ Հայրենիք վերադառնալով արդեն որպես պրոֆեսիոնալ բեմադրիչ` նա 1928 թվականին դառնում է Լենինականի պետական թատրոնի հիմնադիրներից մեկը և հենց այստեղ էլ բեմադրում իր առաջին ներկայացումները՝ վկայելով, որ ասպարեզ է եկել արդիականության հարցերի հանդեպ զգայուն, լայն մտածողության և վառ ձիրքի տեր մի արվեստագետ։ 1930-ականների վերջին նա տեղափոխվեց Երևանի Առաջին պետթատրոն։ Աճեմյանն իր բեմադրած պիեսներից շատերի համահեղինակն է եղել, ինչպես նաև իր բեմադրությունների նկարչական ձևավորման համահեղինակը։ Անուշ օպերան բեմադրելու համար արժանացել է ՀՍՍՀ պետական մրցանակի 1970 թվականին։ Պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով։

Վարդան Աճեմյանի հուշատախտակը Երևանի Մաշտոցի պողոտայում

Բեմադրություններ

• Դերենիկ Դեմիրճյան՝ «Երկիր հայրենի», 1940 թվական, «Հաղթական սիրո երգը»
• Արամաշոտ Պապայան «Աշխարհն, այո, շուռ է եկել»
• Գաբրիել Սունդուկյան՝ «Էլի մեկ զոհ»
• Վրթանես Փափազյան՝ «Ժայռ», 1944 թվական
• Անտոն Չեխով՝ «Բալենու այգի», 1951 թվական
• Ալեքսանդր Շիրվանզադե՝ «Նամուս», «Քաոս», «Պատվի համար», «Մորգանի խնամին»
• Գուրգեն Բորյան՝ «Նույն հարկի տակ»
• Եղիշե Չարենց՝ «Դեպի ապագան»
• Պագոդին՝ «Երրորդ պաթետիկականը»
• Վիլյամ Սարոյան՝ «Իմ սիրտը լեռներում է»
• Ուիլյամ Շեքսպիր՝ «Ռոմեո և Ջուլիետտա», «Տասներկուերորդ գիշեր», 1944 թվական
• Նաիրի Զարյան՝ «Արտավազդ և Կլեոպատրա»
• Եվրիպիդես՝ «Իֆիգենիան Ավլիսում»
• Զարզանդ Դարյան՝ «Հանրապետության նախագահը»
• Մաքսիմ Գորկի՝ «Հատակում»
• Լավրենյով՝ «Բեկում»
• Ստեփան Բաղդասարյան՝ «Արյունոտ անապատ» («Մարոկկո»)
• Հակոբ Պարոնյան՝ «Մեծապատիվ մուրացկաններ», «Պաղտասար աղբար», «Շողոքորթը»
• Ֆրիդրիխ Շիլլեր՝ «Սեր և խարդավանք»
• Մկրտիչ Ջանան՝ «Շահնամե»
• Կարլո Գոլդոնի՝ «Հյուրանոցի տիրուհին»
• Լ.Միքայելյան՝ «Գոշ»
• Ալեքսանդր Արաքսմանյան՝ «Կոմս Էմմանվել»
• Ա.Կորնեյչուկ՝ «Ռազմաճակատ», 1942 թվական
• Ալեքսանդր Սուխովո-Կոբլին՝ «Կրեչինսկու հարսանիքը», 1946 թվական
• «Արա Գեղեցիկ», 1946 թվական
• Ա. Ֆադեև «Երիտասարդ գվարդիա», 1947 թվական
• «Դեպի ապագան»
• Տիգրան Չուխաջյան՝ «Լեբլեբիջի Հոր-հոր աղան»
• «Դավիթ Բեկ»
• Դունաևսկի՝ «Ազատաշունչ հողմը»
• «Եվ այլն կամ նոր Դիոգինեսը»
• «Կարինե»
• Վաղարշ Վաղարշյան՝ «Վանքաձոր»
• Յա. Գալան՝ «Սերը լուսաբացին»
• «Էլի մեկ զոհ»
• «Բաղնըսի բոխչա»
• «Անտառը»
• «Ակամա ամուսնություն»
• Նար Դոս՝ «Սպանված աղավնի»
• «Ստալինգրադից հեռու»
• «Օտար ստվեր»
• «Փորձադաշտ»
• «Նույն հարկի տակ»
• «Հրաշալի գանձ»
• «Գարնան անձրև»

Գրականություն Վարդան Աճեմյանի մասին

Վարդան Աճմյանի գերեզմանը Կոմիտասի անվան պանթեոնում

• Լ. Հախվերդյան, Կլասիկան և մեր օրերը. Վարդան Աճեմյանի արվեստը, Երևան, 1962 թվական

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 269)։