Վիքիպեդիա

Գուրգեն Բորյան

հայ մանկագիր, խմբագիր, դրամատուրգ, բանաստեղծ

Գուրգեն Միքայելի Բորյան (հունիսի 20, 1915(1915-06-20)[1], Շուշի, Շուշիի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][1] - ապրիլի 15, 1971(1971-04-15)[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), հայ բանաստեղծ, դրամատուրգ, մանկագիր, թարգմանիչ, ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր («Սարոյան եղբայրներ» կինոնկարի սցենարի համար), 1970), ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1971), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1936 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1940 թվականից։ Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից։

Գուրգեն Բորյան
Ծնվել էհունիսի 20, 1915(1915-06-20)[1]
ԾննդավայրՇուշի, Շուշիի գավառ, Ելիզավետպոլի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][1]
Վախճանվել էապրիլի 15, 1971(1971-04-15)[1] (55 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ, մանկագիր և խմբագիր
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ
Ուշագրավ աշխատանքներՍարոյան եղբայրներ
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]
ԱշխատավայրԳրական թերթ[1], ՀԳՄ, ՀԳՄ[1] և Լիտերատուրնայա Արմենիա[1]
Պարգևներ
Գուրգեն Բորյան Վիքիդարանում
 Gurgen Boryan Վիքիպահեստում

Կենսագրություն խմբագրել

Ծնվել է Շուշի քաղաքում։ Ավարտել է Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտը։ 1938-1941 թվականներին եղել է «Գրական թերթ»-ի խմբագիրը, Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ՝ զինվորական թերթի թղթակից, 1938-1941 թվականներին և 1950-1954 թվականներին՝ Հայաստանի խորհրդային գրողների միության քարտուղար, 1958-1968 թվականներին՝ «Լիտերատուրնայա Արմենիա»-ի, ապա «Սովետական Հայաստան» ամսագրի խմբագիր, 1968-1971 թվականներին՝ ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարի առաջին տեղեկալը։

Բեմադրվել են նրա «Բարձունքներում» (1949), «Հրաշալի գանձ» (Հրաչյա Ղափլանյանի համահեղինակցությամբ), «Նույն հարկի տակ», «կամրջի վրա» (1961) պիեսները։ Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են նախկին ԽՍՀՄ ժողովուրդների մի շարք լեզուներով։ Պարգևատրվել է Կարմիր աստղի, Աշխատանքային կարմիր դրոշի, «Պատվո նշան» շքանշաններով։ Մահացել է Երևանում[3][4]։

 
Գուրգեն Բորյանի հուշատախտակը Երևանի Տերյան փողոցում

Երկեր խմբագրել

  • Բանաստեղծություններ, Երևան, Պետհրատ, 1937, 36 էջ։
  • Արևի համբույրը, Երևան, Պետհրատ, 1939, 28 էջ։
  • Ճանապարհ դեպի ծովը, Երևան, Պետհրատ, 1940, 135 էջ։
  • Մարտիկի երդումը, Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 20 էջ։
  • Կրակե լեզվով, Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 95 էջ։
  • Մանկական բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1942, 15 էջ։
  • Հրացոլք, Երևան, Հայպետհրատ, 1945, 102 էջ։
  • Ծաղկեփունջ, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 37 էջ։
  • Երևանյան լուսաբաց, Երևան, Հայպետհրատ, 1947, 159 էջ։
  • Բարձունքներում, Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 94 էջ։
  • Հատընտիր, Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 215 էջ։
  • Այո և ոչ, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 51 էջ։
  • Բանաստեղծություններ, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 223 էջ։
  • Ճոճանակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 9 էջ։
  • Նույն հարկի տակ, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 132 էջ։
  • Որն է լավը, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 12 էջ։
  • Ինչու, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 58 էջ։
  • Երեք դրամա, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 290 էջ։
  • Ես, դու, նա, Երևան, «Հայաստան», 1965, 78 էջ։
  • Ընտիր երկեր, Երևան, «Հայաստան», 1966, 563 էջ։
  • Դեմ առ դեմ (կինովիպակ), Երևան, «Հայաստան», 1968, 106 էջ։
  • Անտառի փեսացուն, Երևան, «Հայաստան», 1969, 39 էջ։
  • Նույն հարկի տակ (դրամաներ), Երևան, «Հայաստան», 1972, 485 էջ։
  • Զանգակներ (ժողովածուում գործեր ունի նաև Գ. Բորյանը), Ե., «Հայաստան», 1974, 160 էջ։
  • Երկեր, Ե., «Սովետական գրող», 1982, 376 էջ։
  • Իմ ձին (բանաստեղծություններ), Ե., «Սովետական գրող», 1984, 53 էջ։

Թարգմանություններ (ռուսերենից) խմբագրել

  Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում
  • Դեկտեմբերի տասներկուսը։ Բանաստեղծությունների ժողովաժու (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Պետհրատ, 1937, 21 էջ:։
  • Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր։ Բանաստեղծություններ և պոեմներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Պետհրատ, 1940, 340 էջ։
  • Ակակի Ծերեթելի, Հատընտիր (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Պետհրատ, 1940, 96 էջ։
  • Միխայիլ Լերմոնտով, Ընտիր երկեր 2 հատորով, հատոր 1, Բանաստեղծություններ, պոեմներ (գրքի մեջ մտնող բանաստեղծությունների մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպհտհրատ, 1941, 261 էջ։
  • Իոսեբ Գրիշաշվիլի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1941, 88 էջ։
  • Հայրենիքի համար։ Ադրբեջանական բանաստեղծներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1943, 64 էջ։
  • Կոնստանտին Սիմոնով, Բարեկամներ և թշնամիներ (բանաստեղծությունների ժողովածու, որի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1950, 59 էջ։
  • Պավլո Տիչինա, Հատընտիր (գրքի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1950, 152 էջ։
  • Իվան Տուրգենև, Ընտիր երկեր 5 հատորով, հատոր 5 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1951, 476 էջ։
  • Վլադիմիր Մայակովսկի, Արտասահման (բանաստեղծություններ և ակնարկներ, գրքի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1953, 291 էջ։
  • Ուկրաինական քնար։ Բանաստեղծություններ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1954, 407 էջ։
  • Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1955, 599 էջ։
  • Բելառուսական գրականության անթոլոգիա (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Վ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1957, 536 էջ։
  • Վերա Զվյագինցևա, Ձմեռային աստղեր (բանաստեղծությունների ժողովածու, որի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1960, 60 էջ։
  • Վրաց գրականության ընտիր էջեր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե. Հայպետհրատ, 1961, 648 էջ։
  • Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1963, 123 էջ։
  • Ընտիր էջեր ռուս սովետական պոեզիայի (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Հայպետհրատ, 1963, 543 էջ։
  • Ռումինական քնար։ Ընտիր էջեր, Ե., Հայպետհրատ, 1964, 259 էջ։
  • Միխայիլ Լերմոնտով, Երկերի ժողովածու 3 հատորով, հատոր 1 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել ե Գ. Բորյանը), Ե., «Հայաստան», 1965, 451 էջ։
  • Սրտի ձայն։ Վրաց բանաստեղծները Հայաստանին և հայերին (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Երևան-Թբիլիսի, «Հայաստան»-«Սաբճոթա Սաքարթվելո», 1970, 182 էջ։
  • Վլադիմիր Մայակովսկի, Բանաստեղծություններ, պոեմներ, գիրք 1 (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., «Հայաստան», 1972, 216 էջ։
  • Մաքսիմ Ռիլսկի, Կամուրջներ։ Բանաստեղծություններ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., ՀԿԿ Կենտկոմի հրատ., 1973, 125 էջ։
  • Միհայ Էմինեսկու, Հատընտիր (բանաստեղծություններ), Ե., «Հայաստան», 1974, 89 էջ։
  • Եղբայրական ձայներ (սովետական նշանավոր գրողների ստեղծագործությունների ժողովածու, որի մեջ մտնող Պավլո Տիչինայի գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., «Լույս», 1978, 295 էջ։
  • Ռուս դասականների գրադարան։ Վլադիմիր Մայակովսկի, Հատընտիր (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., «Սովետական գրող», 1982, 696 էջ։
  • Վրացական պոեզիա (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Գ. Բորյանը), Ե., Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1983, 440 էջ։

Պարգևներ խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Борян Гурген Михайлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Հայկ Խաչատրյան (1981). Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». էջ 84-85.
  4. ↑ Գուրգեն Բորյանի մասին imdb.com կայքում(չաշխատող հղում)
  5. ↑ «Подвиг народа». www.podvignaroda.ru. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • Գ. Բորյան. Կամ վահանով, կամ վահանին
  • Украинская советская энциклопедия: в 12 томах = Українська радянська енциклопедія (укр.) / За ред. М. Бажана. - 2-ге вид. - К.: Гол. редакція УРЕ, 1974-1985.
  • Арутюнян Б. Б. Борян Гурген Михайлович // Театральная энциклопедия / под ред. С. С. Мокульского. — М.: Советская энциклопедия, 1961. — Т. 1.
 Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուրգեն Բորյան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուրգեն Բորյան» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 532)։  
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գուրգեն_Բորյան&oldid=9786305» էջից