Վիքիպեդիա

Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի (Աղավնո)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի (այլ կիրառումներ) և Սուրբ Նահատակաց եկեղեցի (այլ կիրառումներ):


Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի (նաև՝ Սուրբ Նահատակաց եկեղեցի, Նահատակաց Սուրբ եկեղեցի)[1][2][3][3][4][5], հայկական առաքելական եկեղեցի Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանի Աղավնո գյուղում[1][3][4][6][7][8]՝ Հայաստան-Արցախ հսկիչ-անցագրային կետի մոտ։

Սրբոց Նահատակաց եկեղեցի
Եկեղեցին արևմուտքից, 05․07․2021 թ․
Հիմնական տվյալներ
ՏեսակԵկեղեցի
ԵրկիրԱրցախի Հանրապետություն Արցախի Հանրապետություն
ՏեղագրությունԱղավնո գյուղ, Քաշաթաղի շրջան
ՀասցեՀայաստան-Արցախ հսկիչ-անցագրային կետի հարևանությամբ
ԹեմՀայ Առաքելական եկեղեցի ՀԱԵ Արցախի թեմ
Հոգևոր կարգավիճակՉգործող
Հիմնական ամսաթվերը2002
Ներկա վիճակԿանգուն
(գտնվում է Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո)
Կազմված էԵկեղեցուց և Արցախյան ազատամարտի զոհերի հուշահամալիրից
ՆվիրվածՀայ ազատամարտիկ, զինծառայող նահատակներին
ՃարտարապետԲաղդասար Արզումանյան
Ճարտարապետական ոճՀայկական
ՀիմնադրվածՀուլիս, 2002 թվական
Կառուցման արժեք80․000 ԱՄՆ դոլար
(շուրջ 45 միլիոն դրամ)
ԳմբեթՄիագմբեթ
Քարտեզ
Քարտեզ
 Saint Martyrs Church, Zabux Վիքիպահեստում

Կրոնական կառույցը բաղկացած է եկեղեցուց և Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիրից, որտեղ տեղադրված քարե սալիկների վրա գրված են Բերձորի և հարակից տարածքների ազատագրական և ինքնապաշտպանական մարտերում նահատակված մի շարք ազատամարտիկների անուններ[6]։

2022 թվականի օգոստոսի 26-ին Աղավնո գյուղը, այդ թվում՝ Սրբոց Նահատակաց եկեղեցին, հանձնվել է Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո[9]։

Պատմություն խմբագրել

Սրբոց Նահատակաց եկեղեցու կառուցումը նախաձեռնել է «Ազգային ինքնորոշում միավորում» կուսակցությունը կառույցի անդամների և բարերարների հովանավորությամբ, այդ թվում՝ ամերիկահայ Վահե Կարապետյանի։ Շինարարությունն ավարտվել է 2002 թվականին և նույն թվականի հուլիսին օծվել։ Եկեղեցին նվիրված է Բերձորի և հարակից տարածքների ազատագրական և ինքնապաշտպանական մարտերում զոհված ազատամարտիկների հիշատակին, ինչից էլ ստացել է իր անունը[1][6]։

Եկեղեցու ճարտարապետը Բաղդասար Արզումանյանն է։ Շինարարության համար ծախսվել է 80․000 ԱՄՆ դոլար (այդ ժամանակ շուրջ 45 միլիոն դրամ)[6]։

2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը համաձայնել է Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ Իլհամ Ալիևի և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ միասին ստորագրել եռակողմ համաձայնագիր, որով Աղավնո գյուղը, այն Գորիսին ու Ստեփանակերտին կապող ավտոճանապարհը, այդ թվում՝ Սրբոց Նահատակաց եկեղեցին, անցել է Արցախի Հանրապետությունում տեղակայված Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերի խաղաղապահ զորախմբի վերահսկողությանը[10][11]։

  •  
    Եկեղեցու տեսքը, 06․11․2009թ․
  •  
    Եկեղեցու գմբեթը, 05․07․2021թ․
  •  
    Եկեղեցու մուտքը, 05․07․2021թ․
  •  
    Եկեղեցու մոտ տեղադրված խաչքար, 05․07․2021թ․

Կրոնական կարգավիճակ խմբագրել

Սրբոց Նահատակաց եկեղեցին պատկանում է Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմին։ 2021 թվականի նոյեմբերի 15-ի դրությամբ այն գործող է[3][4][5][7][8]։ Եկեղեցում պարբերաբար կազմակերպվում է մկրտության արարողություն։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Արցախի թեմի առաջնորդ Տեր Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյանի, թեմի քահանաների, այդ թվում՝ Տեր Բենիամին քահանա Ծատուրյաին կողմից, Աղավնո համայնքի ղեկավար Անդրանիկ Չավուշյանի կնքահայրությամբ եկեղեցու անցկացվել է համայնքի 60 բնակչի մկրտության արարողություն[3][4][7]։ 2021 թվականի նոյեմբերի 15-ին Սրբոց Նահատակաց եկեղեցում անցկացվել է Աղավնո համայնքի մի շարք բնակիչների մկրտության արարողությունը[5][8]։

Արցախյան ազատամարտի հուշահամալիր խմբագրել

Սրբոց Նահատակաց եկեղեցու կողքին է գտնվում Բերձորի և հարակից տարածքների ազատագրական և ինքնապաշտպանական մարտերի ժամանակ զոհված մի շարք ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշահամալիրը, այն կազմված է 4 քարե սալիկներից, որոնց վրա վերին մասում փորագրված է «Նրանք հավերժ մեզ հետ են», իսկ ներքևի մասում նահատակված ազատամարտիկների անունները[6]։

 
 
 
 
 

Հուշատախտակներին գրված են հետևյալ ազատամարտիկների անունները՝

ԱԱՀ Ծննդյան թվ․ Զոհվելու թվ․
Հարություն Շաշիկյան Գալուստին 24.7.1948թ․, գ. Կաթնատու (այժմ՝ Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետում, Վրաստան)[12] 20.9.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Մայիս Սիրեկանյան Մովսեսի 15.5.1955թ․, ք․ Ապարան (այժմ՝ Արագածոտնի մարզում)[12] 19.9.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Նահապետ Տոնոյան Ազատի 18.10.1960թ․, ք․ Ապարան (այժմ՝ Արագածոտնի մարզում)[12] 19.9.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Գեդեոն Ղարիբյան Նշանի 1.11.1966թ․, գ. Նիգավան (այժմ՝ Արագածոտնի մարզ)[12] 19.9.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արմեն Եսայան Նորիկի 11.11.1961թ․, ք․ Երևան[12] – 11.10.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արմեն Ավետիսյան 1.8.1972թ․, ք․ Չարենցավան (այժմ՝ Կոտայքի մարզ)[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Հակոբ Փափազյան Հարությունի 12.4.1953թ․, ք․ Երևան[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Աշոտ Սեսմանուկյան 1951թ․ -
Արտակ Հովհաննիսյան 8.25.1972թ․, ք․ Երևան[12] 12.3.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արթուր Աթոյան Էդիկի 1971 կամ 16.2.1973թ․, ք. Բերդ (այժմ՝ Տավուշի մարզ)[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Բենիամին Հովհաննիսյան Սարիբեկի[12] 7.11.1973թ․, ք․ Երևան[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արտավազդ Սրինգյան 1965թ․ -
Մեսրոպ Մխիթարյան Տոնականի 17.9.1964թ․, գ. Կաքավաձոր (այժմ՝ Արագածոտնի մարզ)[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Դավիթ Հովհաննիսյան Արշակի 13.5.1965թ․, ք․ Երևան[12] 3.8.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Վարդ Սարգսյան Վարազդատի 7.1.1962թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Սուրեն Հովհաննիսյան Ղազարի 25.1.1957թ․, Էջմիածին (այժմ՝ Արմավիրի մարզում)[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Քաջիկ Սարգսյան Հայկազի 18.6.1963թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Հովհաննես Փանոսյան Բորիկի 25.6.1950թ․, ք․ Երևան[12] 30.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Հրանտ Ամիրզադյան Ցոլակի 1972 կամ 21.9.1973թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Հմայակ Գրիգորյան Զավենի 17․01․1968թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Լյովա Կատվալյան Սաշայի 12.10.1965թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արմեն Պետրոսյան Իսրայելի 8.6.1972թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Հրաչյա Գրիգորյան 1964թ․ -
Սարգիս Աբելյան Ալֆրեդի 14.5.1966թ․, գ. Արևշատ (այժմ՝ Արարատի մարզում)[12] 30.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Աշոտ Անտոնյան Սահակի 19.10.1951թ․, գ. Արզական (այժմ՝ Կոտայքի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Ալբերտ Աբովյան Անդրանիկի 4.4.1961թ․, գ. Բագրատաշեն (այժմ՝ Տավուշի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Հրաչյա Թովմասյան 15.12.1964թ․, ք․ Արտաշատ (այժմ՝ Արարատի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Սարգիս Հովհաննիսյան 1961թ․ 1992թ․
Արթուր Ներսիսյան Համլետի 1.8.1969թ․, ք․ Արտաշատ (այժմ՝ Արարատի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Հովհաննես Հովհաննիսյան Եգորի 12.4.1961թ․, գ. Քարագլուխ (այժմ՝ Վայոց ձորի մարզում)[12] 30.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Սեպուհ Ալեքսանյան 1947թ․ 1993թ․
Սպարտակ Ղարիբյան Ռուբենի 1.6.1927թ․, գ. Աշոտավան (այժմ՝ Սյունիքի մարզում)[12] 2.5.1993թ․ Բերձորի հատված (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արարատ Բաղումյան Դավիթի 26.2.1974թ․, ք․ Աբովյան[12] 17.8.1993թ․, Մարաթուկ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Կարապետ Գիշյան Հակոբի 12․4․1961թ․, ք․ Երևան[12] 16․8․1993թ․, Բերձորի հատված (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Ալեքսանդր Չերնով 1954թ․ 1993թ․
Գրիշա Ղազարյան Մարտիրոսի 7.9.1941թ․, ք․ Երևան[12] 19.10.1993թ․ Բերձորի հատված (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արարատ Խաչատրյան Կարապետի 1.3.1953․, ք․ Երևան[12] 16.8.1993թ․ Բերձորի հատված (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Անդրանիկ Աբրահամյան 1964թ․ 1996թ․
Ղուկաս Աբգարյան Նոբելի 5.4.1968թ․, գ. Աղավնատուն (այժմ՝ Արմավիրի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Արթուր Բաշոյան 1962թ․ 1992թ․
Վլադիկ Առաքելյան Պողոսի 20.3.1953թ․, գ. Արամուս (այժմ՝ Կոտայքի մարզում)[12] 3.12.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արա Մանուկյան Թոռնիկի 11.3.1960թ․, ք․ Երևան[12] 3.12.1992թ․, Սյունիքի մարզ-Քաշաթաղի շրջան սահմանային գոտի[12]
Էրիկ Մարգարյան 1964թ․ -
Ալվարդ Վարդանյան Լևոնի 11.10.1948թ․, գ. Զոլաքար (այժմ՝ Գեղարքունիքի մարզում)[12] 28.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Աղավնի Տեր-Ստեփանյան Հարությունի 18.6.1966թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Գեղամ Առաքելյան Սուրիկի 12.2.1963թ․, ք․ Երևան[12] 30.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Ավետիք Իսահակյան Ժորայի 9.12.1974թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Աշոտ Վարսանյան Ռոբերտի 9.10.1968թ․, ք․ Աշտարակ[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Մհեր Ավանեսյան Շուրայի 4.1.1973թ․, ք․ Երևան[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Գագիկ Արզոյան Աղվանի 24.7.1950թ․, ք․ Երևան[12] 28.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Գուրգեն Շահնազարյան Անուշավանի 9.5.1945թ․, ք․ Վանաձոր (այժմ՝ Լոռու մարզում)[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Գարուշ Սուքիասյան Գևորգի 19.8.1937թ․, ք․ Արտաշատ (այժմ՝ Արարատի մարզում)[12] 29.7.1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Արթուր Գրիգորյան Սուրենի 6․3․1972թ․, Էջմիածին (այժմ՝ Արմավիրի մարզում)[12] 29․7․1992թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]
Սուրեն Խաչատուրով 1955թ․ -
Լերմենտ Մելքոնյան Աղասու 10.3.1941թ․, գ. Օձուն (այժմ՝ Լոռու մարզում)[12] 5.3.1993թ․, Ղոչազ լեռ (այժմ՝ Քաշաթաղի շրջան)[12]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Սրբոց Նահատակաց եկեղեցու մասին Արցախի թեմի կայքում» հոդված Արցախի թեմի artsakhdiocese.am կայքում Արխիվացված 2022-07-01 Wayback Machine։
  2. ↑ Հակոբ Ղահրամանյան, Տեղեկատու Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.։
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Աղավնոյի Սուրբ Նահատակաց եկեղեցում համայնքի մի խումբ բնակիչներ մկրտություն են ստացել» հոդված artsakhpress.am կայքում, (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Մկրտություն Աղավնոյի Սբ․ Նահատակաց եկեղեցում» հոդված Արցախի թեմի artsakhdiocese.am կայքում, (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Սուրբ պատարագ Բերձորի Սուրբ Համբարձման եկեղեցում» հոդված Հայաստանի Հանրապետություն թերթի hhpress.am կայքում, (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Անկախությունից ի վեր Արցախում 12 եկեղեցի է կառուցվել, 4-ի շինարարությունն էլ ընթացքում է», (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Աղավնոյի Սբ․ Նահատակաց եկեղեցում երեկ 60 մարդ է մկրտվել» հոդված a1plus.am կայքում, (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Բերձորի սուրբ Համբարձման եկեղեցում պատարագ է մատուցվել» հոդված 168.am կայքում, (արխիվացված 01․07․2022թ․)։
  9. ↑ «Ալիևին զեկուցել են, որ Բերձորն անցել է ադրբեջանական հսկողության ներքո» հոդված hraparak.am, (արխիվացված 26․08․2022թ․):
  10. ↑ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները պատերազմը ժամը 01.00-ից դադարեցնելու մասին հայտարարություն են ստորագրել
  11. ↑ "Заявление Президента Российской Федерации", (արխիվացված 10․05․2022թ․).(ռուս.)
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 12,15 12,16 12,17 12,18 12,19 12,20 12,21 12,22 12,23 12,24 12,25 12,26 12,27 12,28 12,29 12,30 12,31 12,32 12,33 12,34 12,35 12,36 12,37 12,38 12,39 12,40 12,41 12,42 12,43 12,44 12,45 12,46 12,47 12,48 12,49 12,50 12,51 12,52 12,53 12,54 12,55 12,56 12,57 12,58 12,59 12,60 12,61 12,62 12,63 12,64 12,65 12,66 12,67 12,68 12,69 12,70 12,71 12,72 12,73 12,74 12,75 12,76 12,77 12,78 12,79 12,80 12,81 12,82 12,83 12,84 12,85 12,86 12,87 12,88 12,89 12,90 «Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ 1988-1994» հանրագիտարան, Երևան 2004 թվական։
 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սրբոց_Նահատակաց_եկեղեցի_(Աղավնո)&oldid=9040063» էջից