Իլհամ Ալիև

	Իլհամ Ալիև; ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev
Կուսակցություն՝	Նոր Ադրբեջան
Կրթություն՝	Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտ
Գիտական աստիճան՝	քաղաքագիտության դոկտոր և պատմական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Ազգություն	Ադրբեջանցի
Դավանանք	իսլամ և շիա իսլամ
Ծննդյան օր	դեկտեմբերի 24, 1961 (59 տարեկան)
Ծննդավայր	Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ադրբեջան
Ի ծնե անուն	ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev
Հայր	Հեյդար Ալիև
Մայր	Զարիֆա Ալիևա
Ամուսին	Մեհրիբան Ալիևա
Զավակներ	Լեյլա Ալիևա, Արզու Ալիևա և Hejdar Aliyev?
Կայք՝	president.az
Ինքնագիր
Պարգևներ	Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ, Երեք աստղի շքանշան, 1-ին կարգ, «Հավատարիմ ծառայության համար» շքանշան, Ռումինիայի աստղի շքանշանի Մեծ խաչ, Սուրբ Սերգի Ռադոնեժսկու առաջին աստիճանի շքանշան, Հեյդար Ալիևի շքանշան, Shah Ismail Order?, Ազատության շքանշան, իշխան Յարոսլավ Իմաստունի 1-ին աստիճանի շքանշան, Լեհաստանի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Պատվի շքանշան, Աբդուլազիզ ալ-Սաուդի շքանշան, Իսմոիլի Սոմոնի շքանշան, «Ստարա պլանինա» շքանշան, Սերբիայի Հանրապետության օրդեն, Թուրքիայի Հանրապետության շքանշան, Ազգերի բարեկամության շքանշան, «Աստանայի 10 տարի» մեդալ, անվանական հրազեն, «Ազգերի համագործակցության» շքանշան, Փառքի և Պատվի շքանշան, Սուրբ իշխան Դանիիլ Մոսկվացու 1-ին աստիճանի շքանշան, «Իտալական Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան, Սուրբ Սերգի Ռադոնեժսկու շքանշան, Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր, honorary doctorate of Taras Shevchenko National University of Kyiv?, Սուրբ Գեորգիի հաղթանակի շքանշան, Մուբարակ Մեծի շքանշան, Q63837774? և Honorary citizen of Astrakhan?
Ilham Aliyev

Իլհամ Հեյդար օղլու Ալիև (ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev, դեկտեմբերի 24, 1961(1961-12-24)^[1]^[2], Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ),ընթացիկ նախագահն է Ադրբեջանի և ղեկավարը Նոր Ադրբեջան կուսակցության։ 2003 թվականի օգոստոսին Ալիևը վարչապետ է նշանակվել։ 2003 թվականի հոկտեմբերին Հեյդար Ալիևը, ով հիվանդացել էր, հրաժարվել է նախագահությունից և վիճելի կերպով, նշանակել է իր զավակին՝ Իլհամ Ալիևին իբրև իր կուսակցության միակ նախագահական թեկնածու։ Իլհամ Ալիևը ընտրվել է Ադրբեջանի նախագահ 2003 թվականի նախագահական ընտրություններում, վերընտրվել է 2008, 2013, 2018 թվականներին^[3]։

ԿենսագրությունԽմբագրել

Իլհամ Ալիևը ծնվել է 1961 թվականի դեկտեմբերի 24-ին Բաքվում։ Նա սովորել է Բաքվի թիվ 6 միջնակարգ դպրոցում (1967-1977)։ 1977 թվականին ընդունվել է Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտ։ Ավարտելուց հետո նա ստացել է ինստիտուտի հետբուհական կրթություն։ 1985 թվականին ստացել է պատմական գիտությունների թեկնածվի աստիճան։ 1985-1990 թվականներին աշխատել է որպես դասախոս Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտում։ 1994 թվականից մինչև 2003 թվականը եղել է Ադրբեջանի Պետական նավթային ընկերության առաջին փոխնախագահ։

1995 և 2000 թվականներին ընտրվել է Ադրբեջանի ազգային ժողովի պատգամավոր։

2003 թվականին նշանակվել է Ադրբեջանի Հանրապետության վարչապետ։ 1997 թվականից հանդիսանում է Ադրբեջանի Օլիմպիական կոմիտեի նախագահ։ Իլհամ Ալիևը պարգևատրվել է Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի շքանշանով։

1999 թվականին ընտրվել է Նոր Ադրբեջան կուսակցության փոխնախագահ, 2001 թվականին` նախագահի առաջին տեղակալ և 2005 թվականին` կուսակցության նախագահ։

2003 թվականի հունվարին ընտրվել է Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահի տեղակալ։ Իլհամ Ալիևը 2004 թվականի ապրիլին պարգևատրվել է Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի մեդալով։

2003 թվականի օգոստոսի 4-ին նշանակվել է Ադրբեջանի Հանրապետության վարչապետ։

2003 թվականի հոկտեմբերի 15-ին ընտրվել է Ադրբեջանի Հանրապետության Նախագահ։ Նա վերընտրվել է 2008 թվականին^[4]^[5]։ 2013 թվականին երրորդ անգամ ընտրվել է նախագահ և այժմ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահն է^[6]։

ԸնտանիքԽմբագրել

Իլհամ Ալիևը ամուսնացել է Մեհրիբան Փաշաևայի հետ 1983 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Բաքվում։ Ունի երեք երեխա՝ Լեյլա, Արզու ու Հեյդար, և 4 թոռնիկ։ Բացի ադրբեջաներենից, տիրապետում է անգլերենի, ֆրանսերենի, ռուսերենի և թուրքերենի^[4]^[7]։

Կոչումներ և պարգևներԽմբագրել

Իլհամ Ալիևն ունի հետևյալ կոչումները և պարգևները^[8]։

Հեյդար Ալիևի շքանշան;
«Քրալը Աբդուլ Ազիզ»ի շքանշան;
«Պատվո» շքանշան;
«Մյուբարաք ալ-Քաբիր»ի շքանշան;
«Պատվո Լեգեոնի շքանշան»;
Բուլղարիայի Հանրապետության Գերագույն մրցանակը «Ստարա Պլանինա» շքանշան;
Բելառուսի Հանրապետության բարեկամության շքանշան;
«Ըհսան Դողրամաջի մրցանակ»;
«Տարվա մալ»-2010;
Հունաստանի խորհրդարանի ոսկե մեդալ;
Շեյխուլիսլամի շքանշան;
Ռուսական ուղղափառ եկեղեցու Սերգիյ Ռադոնեժսկու առաջին աստիչճանի շքանշան;
«Իսմոիլի Սոմոնաի» շքանշան;
«Մարդկանց բարեկամությունը»
Թուրքիայի Հանրապետության առաջին կարգի շքանշան;
Ազատության շքանշան;
«Պատվո» շքանշան;
Միության օրդեն;
«Հարավային մրցանակ»;

ԾանոթագրություններԽմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 Munzinger-Archiv (գերմ.) — 1913.
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ (Ֆրանսերեն) « Présidentielle en Azerbaïdjan-bilan: Ilham Aliev élu avec 88,73 % des voix (CEC) » RIA Novosti, հոկտեմբերի 19 2008.
↑ ^4,0 ^4,1 [1]
↑ "Republic of Azerbaijan Presidential Election"
↑ «President of Azerbaijan Republic»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-28-ին։ Վերցված է 2017-11-02
↑ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ
↑ Ilham Aliyev-Honours and medals

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնական կայք (ադրբեջաներեն) (անգլերեն) (ռուսերեն)

[_26dfae6538d97827-1] 1,0 ^1,1 Munzinger-Archiv (գերմ.) — 1913.

[_dce65357f7525cf0-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[3] (Ֆրանսերեն) « Présidentielle en Azerbaïdjan-bilan: Ilham Aliev élu avec 88,73 % des voix (CEC) » RIA Novosti, հոկտեմբերի 19 2008.

[President_Biography-4] 4,0 ^4,1 [1]

[5] "Republic of Azerbaijan Presidential Election"

[6] «President of Azerbaijan Republic»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-28-ին։ Վերցված է 2017-11-02

[7] Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ

[8] Ilham Aliyev-Honours and medals

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Ilham Aliyev
Իլհամ Ալիև ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev


Կուսակցություն՝	Նոր Ադրբեջան
Կրթություն՝	Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտ
Գիտական աստիճան՝	քաղաքագիտության դոկտոր և պատմական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Ազգություն	Ադրբեջանցի
Դավանանք	իսլամ և շիա իսլամ
Ծննդյան օր	դեկտեմբերի 24, 1961(1961-12-24)^[1]^[2] (59 տարեկան)
Ծննդավայր	Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ադրբեջան
Ի ծնե անուն	ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev
Հայր	Հեյդար Ալիև
Մայր	Զարիֆա Ալիևա
Ամուսին	Մեհրիբան Ալիևա
Զավակներ	Լեյլա Ալիևա, Արզու Ալիևա և Hejdar Aliyev?

Կայք՝	president.az

Ինքնագիր

Պարգևներ	Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ, Երեք աստղի շքանշան, 1-ին կարգ, «Հավատարիմ ծառայության համար» շքանշան, Ռումինիայի աստղի շքանշանի Մեծ խաչ, Սուրբ Սերգի Ռադոնեժսկու առաջին աստիճանի շքանշան, Հեյդար Ալիևի շքանշան, Shah Ismail Order?, Ազատության շքանշան, իշխան Յարոսլավ Իմաստունի 1-ին աստիճանի շքանշան, Լեհաստանի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Պատվի շքանշան, Աբդուլազիզ ալ-Սաուդի շքանշան, Իսմոիլի Սոմոնի շքանշան, «Ստարա պլանինա» շքանշան, Սերբիայի Հանրապետության օրդեն, Թուրքիայի Հանրապետության շքանշան, Ազգերի բարեկամության շքանշան, «Աստանայի 10 տարի» մեդալ, անվանական հրազեն, «Ազգերի համագործակցության» շքանշան, Փառքի և Պատվի շքանշան, Սուրբ իշխան Դանիիլ Մոսկվացու 1-ին աստիճանի շքանշան, «Իտալական Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշան, Սուրբ Սերգի Ռադոնեժսկու շքանշան, Մոսկվայի միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր, honorary doctorate of Taras Shevchenko National University of Kyiv?, Սուրբ Գեորգիի հաղթանակի շքանշան, Մուբարակ Մեծի շքանշան, Q63837774? և Honorary citizen of Astrakhan?