Իլհամ Ալիև

Ադրբեջանի նահագահ

Իլհամ Հեյդար օղլու Ալիև (ադրբ.՝ İlham Heydər oğlu Əliyev, դեկտեմբերի 24, 1961(1961-12-24)[1][2][3], Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), Ադրբեջանի չորրորդ նախագահ սկսած 2003 թվականի հոկտեմբերի 31-ից։

Իլհամ Ալիև
 
Կուսակցություն՝ Նոր Ադրբեջան
Կրթություն՝ Baku city secondary school number 6? և Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտ
Գիտական աստիճան՝ քաղաքագիտության դոկտոր և պատմական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և միջազգային ֆորումի մասնակից
Դավանանք իսլամ և շիա իսլամ
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 24, 1961(1961-12-24)[1][2][3] (62 տարեկան)
Ծննդավայր Բաքու, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Դինաստիա Aliyev family?
Քաղաքացիություն  Ադրբեջան
Հայր Հեյդար Ալիև
Մայր Զարիֆա Ալիևա
Ամուսին Մեհրիբան Ալիևա
Զավակներ Լեյլա Ալիևա, Արզու Ալիևա և Heydar Aliyev?
 
Կայք՝ president.az
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Նա Ադրբեջանի նախկին նախագահ Հեյդար Ալիևի երկորդ զավակն է։ Իլհամ Ալիևը դարձել է Ադրբեջանի նախագահ 2003 թվականին հոր մահից հետո ընտրությունների միջոցով, որոնք շատ միջազգային կազմակերպությունների կողմից որակվել է որպես կեղծված։ Ադրբեջանը նավթով հարուստ երկիր է, ինչը կայունություն է բերում Ալիևի ռեժիմին և Ադրբեջանի վերնախավին։ Ադրբեջանի նավթային հարստությունը թույլ է տալիս երկրին ներգարվվել բազմաթիվ միջազգային միջոցառումների և մեծ գումարներ ծախսել լոբբինգի վրա։

Ալիևի ընտանիքը հարստացել է պետական բիզնեսի հետ կապերի շնորհիվ։ Նրանց սեփականության մեջ են մտնում Ադրբեջանի գլխավոր բանկերից մի քանիսը, շինարարական կազմակերպություններ, հեռահաղորդակցման ընկերություններում, ինչպես նաև երկրի նավթային և գազային ընկերություններ։ Նրա հարստության մեծ մասը սերտորեն կապված է օֆշորային ցանցի հետ։ 2017 թվականի Ադրբեջանական լվացքատան սկանդալը, որը բազմակողմանի փողերի լվացման սխեմա էր, որի նպատակն էր կաշառել եվրոպացի քաղաքական գործիչների, որպեսզի նրանք չքննադատեն Ալիևին և նրա ռեժիմը ներկայացնեն դրական տեսանկյունից։

Ալիևը ղեկավարում է ավտորիտար ռեժիմում, քանի որ ընտրությունները Ադրբեջանում ազատ չեն և կեղծվում են, իշխանությունը կենտրոնացած է Ալիևի և նրա ընտանիքի ձեռքում, կոռուպցիան ծաղկում է և մարդու իրավունքների խախտումը, ներառյալ հայատյացությունը սովորական երևույթ է դարձել։ Քաղաքական ձերբակալությունները և լրագրողների վրա ճնշումները գնալով շատանում են։

Կենսագրություն խմբագրել

Իլհամ Ալիևը ծնվել է 1961 թվականի դեկտեմբերի 24-ին Բաքվում։ Նա սովորել է Բաքվի թիվ 6 միջնակարգ դպրոցում (1967-1977)։ 1977 թվականին ընդունվել է Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտ։ Ավարտելուց հետո նա ստացել է ինստիտուտի հետբուհական կրթություն։ 1985 թվականին ստացել էթեկնածվի աստիճան։ 1985-1990 թվականներին աշխատել է որպես Միջազգային հարաբերությունների Մոսկվայի պետական ինստիտուտում։ 1994 թվականից մինչև 2003 թվականը եղել է Ադրբեջանի Պետական նավթային ընկերության առաջին փոխնախագահ։

1995 և 2000 թվականներին ընտրվել է Ադրբեջանի ազգային ժողովի պատգամավոր։

2003 թվականին նշանակվել է Ադրգեյջանի Հանրապետության վարչապետ։ 1997 թվականից հանդիսանում է Ադրբեջանի Օլիմպիական կոմիտեի նախագահ։ Իլհամ Ալիևը պարգևատրվել է Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի շքանշանով։

1999 թվականին ընտրվել է Նոր Ադրբեջան կուսակցության փոխնախագահ, 2001 թվականին՝ նախագահի առաջին տեղակալ և 2005 թվականին՝ կուսակցության նախագահ։

2003 թվականի հունվարին ընտրվել է Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահի տեղակալ։ Իլհամ Ալիևը 2004 թվականի ապրիլին պարգևատրվել է Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի մեդալով։

2003 թվականի օգոստոսի 4-ին նշանակվել է Ադրբեջանի Հանրապետության վարչապետ։

2003 թվականի հոկտեմբերի 15-ին ընտրվել է Ադրբեջանի Հանրապետության Նախագահ։ Նա վերընտրվել է 2008 թվականին[4][5]։ 2013 թվականին երրորդ անգամ ընտրվել է նախագահ և այժմ Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահն է[6]։

Ընտանիք խմբագրել

Իլհամ Ալիևը ամուսնացել է Մեհրիբան Փաշաևայի հետ 1983 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Քաքվում։ Ունի երեք ՝ Լեյլա, Արզու ու , և 4 ։ Բացի Ադրգեյջաներենից , տիրապետում է անգլերենի, ֆրանսերենի, ռուսերենի և թուրքերենի[4][7]։

Կոչումներ և պարգևներ խմբագրել

Իլհամ Ալիևն ունի հետևյալ կոչումները և պարգևները[8]։

  •  Հեյդար Ալիևի շքանշան;
  •  «Քրալը Աբդուլ Ազիզ»ի շքանշան;
  •  «Պատվո» շքանշան;
  •  «Մյուբարաք ալ-Քաբիր»ի շքանշան;
  •  «Պատվո Լեգեոնի շքանշան»;
  •  Բուլղարիայի Հանրապետության Գերագույն մրցանակը «Ստարա Պլանինա» շքանշան;
  •  Բելառուսի Հանրապետության բարեկամության շքանշան;
  •  «Ըհսան Դողրամաջի մրցանակ»;
  •  «Տարվա մալ»-2010;
  •  Հունաստանի խորհրդարանի ոսկե մեդալ;
  •  Պատվավոր ;
  •  Ռուսական ուղղափառ եկեղեցու Սերգիյ Ռադոնեժսկու առաջին աստիչճանի շքանշան;
  •  «Իսմոիլի Սոմոնաի» շքանշան;
  •  «Մարդկանց բարեկամությունը»
  •  Թուրքիայի Հանրապետության առաջին կարգի շքանշան;
  •  Ազատության շքանշան;
  •  «Պատվո» շքանշան;
  •  Միության օրդեն;
  •  «Հարավային մրցանակ»;

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  2. 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. 3,0 3,1 Դավոս 2014 մասնակիցների ցանկ
  4. 4,0 4,1 [1]
  5. "Republic of Azerbaijan Presidential Election"
  6. «President of Azerbaijan Republic». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  7. «Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 2-ին.
  8. Ilham Aliyev-Honours and medals

Արտաքին հղումներ խմբագրել