Նիկիտա Խրուշչով

խորհրդային քաղաքական գործիչ, ԽՄԿԿ Առաջին քարտուղար (1894-1971)

Նիկիտա Սերգեևիչ Խրուշչով (ռուս.՝ Ники́та Серге́евич Хрущёв, ապրիլի 3 (15), 1894[6], Կալինովկա, Կուրսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - սեպտեմբերի 11, 1971(1971-09-11)[3][4][5][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[6]), խորհրդային պետական գործիչ, ԽՄԿԿ ԿԿ առաջին քարտուղար 1953-1964 թթ., ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդի նախագահ 1958-1964 թթ., Խորհրդային Միության հերոս, Սոցիալիստական աշխատանքի եռակի հերոս։

Նիկիտա Խրուշչով
Никита Хрущёв
Դրոշ
Դրոշ
ԽՄԿԿ կենտկոմի առաջին քարտուղար
սեպտեմբերի 14, 1953 - հոկտեմբերի 14, 1964
Նախորդող Գեորգի Մալենկով
(դե ֆակտո)
Հաջորդող Լեոնիդ Բրեժնև
Դրոշ
Դրոշ
ԽՍՀՄ Նախարարների խորհրդի նախագահ
մարտի 27, 1958 - հոկտեմբերի 14, 1964
Նախորդող Նիկոլայ Բուլգանին
Հաջորդող Ալեքսեյ Կոսիգին
Դրոշ
Դրոշ
Ուկրաինայի կոմունիստական (բոլշևիկյան) կուսակցության առաջին քարտուղար
դեկտեմբերի 26, 1947 - դեկտեմբերի 16, 1949
Նախորդող Լազար Կագանովիչ
Հաջորդող Լեոնիդ Մելնիկով
 
Կուսակցություն՝ Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցություն
(1918–1964)
Կրթություն՝ Համամիութենական արդյունաբերական ակադեմիա և Դոնեցքի ազգային տեխնիկական համալսարան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, ռազմական գործիչ և հեղափոխական
Ազգություն ռուս
Դավանանք աթեիզմ
Ծննդյան օր 1894 ապրիլի 15
Ծննդավայր Ռուսաստան Կալինովկա, Կուրսկի մարզ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր 11 սեպտեմբերի 1971(1971-09-11) (տարիքը 77)
Վախճանի վայր Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն Մոսկվա, ՌԽՍՖՀ, ԽՍՀՄ
Թաղված Նովոդեվիչյան գերեզմանոց[1][2]
Քաղաքացիություն  Ռուսական կայսրություն,  Խորհրդային Ռուսաստան և  ԽՍՀՄ
Ամուսին Եֆրոսինիա Խրուշչովա
(1914-1919)
Նինա Խրուշչովա
(1923-1971)
Զավակներ Յուլիա
Լեոնիդ
Ռադա
Սերգեյ
Ելենա
 
Ինքնագիր
 
Պարգևներ

1930-ական թվականներին սկսել է զբաղեցնել բարձր պաշտոններ։ Եղել է Ուկրաինայի կոմկուսի առաջին քարտուղար։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ») տարիներին (1941-1945) եղել է տարբեր ռազմաճակատների ռազմական խորհրդի անդամ։

1953 թ.՝ Իոսիֆ Ստալինի մահից հետո, հաղթել է իշխանության համար մղվող պայքարում։ Իշխանության գալուց հետո հանդես է եկել ստալինյան բռնությունների սուր քննադատությանբ[7], չնայած որ ինքն էլ ժամանակին հատուկ դաժանությամբ էր աչքի ընկել հակակոմունիստական զանգվածների դեմ պայքարելիս։ Խրուշչովի նախագահության տարիներին բռնությունների ծավալն անհամեմատ նվազել է, մեծ քանակությամբ բռնադատվածների ներում է շնորհվել, բազմաթիվ կալանավորներ ու աքսորյալներ ազատ են արձակվել և նույնիսկ տեղի են ունեցել դատավարություններ բռնություններն իրականացնողների նկատմամբ։

Միևնույն ժամանակ, «Խրուշչովյան ձնհալի» տարիներին մեղմացան խորհրդային գաղափարախոսական գրախոսության պահանջները, որոշ թույլտվություններ ու ազատություններ ստացան գյուղացիները, փոքր-ինչ ավելացավ մասնավոր տնտեսություն ունենալու նրանց իրավունքը, տեղաշարժվելու հնարավորությունները[8]։

Իշխանությունից հեռացվել է 1964 թվականին։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Новодевичье кладбище
  2. https://epoisk.ru/burmsk/?gid=2606353806
  3. 3,0 3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. 4,0 4,1 Gibney F. B. Encyclopædia Britannica
  5. 5,0 5,1 filmportal.de — 2005.
  6. 6,0 6,1 6,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118638378 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  7. «Անհատի պաշտամունք». armeniatotalitaris.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
  8. «Խրուշչեվ Նիկիտա Սերգեյի». armeniatotalitaris.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 26-ին.
 Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկիտա Խրուշչով» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկիտա Խրուշչով» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 96