«Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ

Ստալինգրադի պաշտպանության համար
Երկիր	ԽՍՀՄ
Տեսակ	campaign medal?
Կարգավիճակ	չի տրվում
Վիճակագրություն
Պարամետրեր	տրամագիծ՝ 32 մմ նյութ՝ արույր
Հիմնադրման ամսաթիվ	դեկտեմբերի 22, 1942
Պարգևատրման քանակը	759 560
Հերթականություն
Ավագ պարգև	Սևաստոպոլի պաշտպանության համար մեդալ
Կրտսեր պարգև	Մեդալ Կիևի պաշտպանության համար
	Medal "For the Defence of Stalingrad" Վիքիպահեստում

«Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալը սահմանվել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1942 թվականի դեկտեմբերի 22-ի հրամանագրով^[1]։ Մեդալի խաղարկության հեղինակը՝ նկարիչ Մոսկալյով Ն. Ի.։

Պատմություն խմբագրել

«Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալը շնորհվել է Ստալինգրադի պաշտպանության բոլոր մասնակիցներին՝ Կարմիր բանակի, նավատորմի և ՆԳԺԿ զորքերի զինծառայողներին, ինչպես նաև պաշտպանությանն անմիջականորեն ներգրավված քաղաքացիական անձանց։ Ստալինգրադի պաշտպանության շրջանը համարվում է 1942 թվականի հուլիսի 12 — նոյեմբերի 19։

«Լենինգրադի պաշտպանության համար», «Օդեսայի պաշտպանության համար», «Սևաստոպոլի պաշտպանության համար» մեդալները դարձան առաջին խորհրդային պարգևները, որոնք հաստատվել էին հնգանկյուն բլոկի վրա կրելու համար։ Սկզբում դրանք պետք է կրեին կրծքի աջ կողմում։ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության 1943 թվականի հունիսի 19-ի «ԽՍՀՄ շքանշանների և մեդալների ժապավենների նախագծման և նկարագրության հաստատման և շքանշանների, մեդալների, շքանշանների ժապավենների և տարբերանշաններ կրելու կանոնների հաստատման մասին» 1943 թ. հնգանկյուն բլոկ է մտցվել այլ մրցանակների համար, որոնք նախկինում կրել են ուրիշների համազգեստի բլոկների վրա, որոշվել է մեդալներ կրել կրծքի ձախ կողմում քաղաքների պաշտպանության համար, նույն շարքում այլ պարգևների հետ։ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալը կրում են կրծքի ձախ կողմում և ԽՍՀՄ այլ մեդալների առկայության դեպքում տեղադրված է «Սևաստոպոլի պաշտպանության համար» մեդալից հետո^[1]։

№ 00001 վկայականով «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալը շնորհվել է 64-րդ բանակի հրամանատար Մ. Ս. Շումիլովին։ 1943 թվականի հունիսի 1-ին առաջին պարգևատրվածների թվում պարգևատրվել են Ստալինգրադի կուսակցական և սովետական աշխատողներ՝ № 00014 Ստալինգրադի քաղաքային գործկոմի նախագահ Դ. Մ. Պիգալյով, № 00022 Ստալինգրադի մարզային գործկոմի նախագահ Ի. Ֆ. Զիմենկով, № 00026 շրջանային կոմիտեի քարտուղար Ի. Ի. Բոնդար ^[2]։

1995 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալով պարգեւատրվել է մոտ 759 560 մարդ։

Մեդալի նկարագրությունը խմբագրել

Ստեղծման ժամանակ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» մեդալը պետք է պատրաստված լիներ չժանգոտվող պողպատից, սակայն 1943 թվականի մարտի 27-ի հրամանագրով նյութը փոխվեց արույրի^[3]։ Մեդալն ունի 32 մմ տրամագծով կանոնավոր շրջանագծի տեսք։

Մեդալի ճակատային կողմում մարտիկների խումբն է պատրաստի հրացաններով։ Մարտիկների խմբի վերևում՝ մեդալի աջ կողմում, ծածանվում է պաստառ, իսկ ձախ կողմում՝ մեկը մյուսի հետևից տանկերի և թռչող ինքնաթիռների ուրվագծերը։ Մեդալի վերին մասում՝ մի խումբ մարտիկների վերևում, հնգածայր աստղ է և մեդալի եզրին գրություն. «ռուս.՝ ЗА ОБОРОНУ СТАЛИНГРАДА» («ՍՏԱԼԻՆԳՐԱԴԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ»)։ Մեդալի ճակատային կողմը եզերված է ուռուցիկ եզրով։

Մեդալի դարձերեսին «ռուս.՝ ЗА НАШУ СОВЕТСКУЮ РОДИНУ» («ՄԵՐ ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻ ՀԱՄԱՐ») մակագրությունն է։ Արձանագրության վերևում պատկերված են մանգաղ և մուրճ։

Մեդալի բոլոր մակագրություններն ու պատկերները ուռուցիկ են։

Սկզբում ժապավենը տեղադրված էր մոխրագույնով, մեջտեղում 8 մմ լայնությամբ երկայնական կարմիր շերտագծով։ 1943 թվականի հունիսի 19-ի հրամանով տեղադրվեց նոր ժապավեն՝ ձիթապտղի գույնի, մեջտեղում 2 մմ լայնությամբ երկայնական կարմիր շերտագծով^[4]։

Նկարազարդումներ խմբագրել

Մեդալի հետևի կողմը
ԽՍՀՄ փոստային նամականիշ, 1944 թ
Ժապավենի 1-ին տարբերակը

Նշումներ խմբագրել

Գրականություն խմբագրել

Գրիգորև Վ. ռուս.՝ Первые медали Великой Отечественной войны и их первоначальный вид после утверждения // ռուս.՝ Санкт-Петербургский коллекционер. — 2005.
ռուս.՝ Награды Великой Отечественной // Գիտություն և կյանք (ռուս.). — 1985.
Володин А. Н., Мерлай Н. М. Медали СССР. — СПб.: Печатный двор, 1997. — С. 65—68. — 301 с. — 3000 экз. — ISBN 5-7062-0111-0.
Կոլեսնիկով Գ. Ա., Ռոժկով Ա. Մ. ռուս.՝ Ордена и медали СССР. — 1986.
Сталинградская битва. Июль 1942 — февраль 1943: энциклопедия / под ред. М. М. Загорулько. — 5-е изд., испр. и доп. — Волгоград: Издатель, 2012. — С. 371. — 800 с.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Մեդալ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» ԽՍՀՄ մեդալներ և շքանշաններ

[Հոդված|DOI=|issn-1] 1,0 ^1,1 {{{վերնագիր}}}.

[Сталинградская_битва:_энциклопедия—2012——-2] Сталинградская битва: энциклопедия, 2012

[3] Постановление Президиума Верховного Совета СССР от 27 марта 1943 г. „О медалях «За оборону Ленинграда», «За оборону Одессы», «За оборону Севастополя» и «За оборону Сталинграда»“.

[4] Указ Президиума Верховного Совета СССР от 19 июня 1943 г. «Об утверждении образцов и описания лент к орденам и медалям СССР и правил ношения орденов, медалей, орденских лент и знаков отличия».

[1]

[2]

[3]

[4]