Յակոբ Հենդրիկ վանտ Հոֆֆ

Վանտ Հոֆֆ (հոլ.՝ Jacobus Henricus (Henry) van 't Hoff, օգոստոսի 30, 1852(1852-08-30)[1][2][3][…], Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ[4][5] - մարտի 1, 1911(1911-03-01)[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[5]), հոլանդացի քիմիկոս, ստերոքիմիայի և քիմիական կինետիկայի առաջին հիմնադիրներից մեկը, ժամանակակից ֆիզիկական և տարածական քիմիաների հիմնադիրներից, Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի առաջին դափնեկիր (1901 թվական)։

Յակոբ Հենդրիկ վանտ Հոֆֆ
հոլ.՝ Jacobus van 't Hoff
Vant Hoff.jpg
Ծնվել էօգոստոսի 30, 1852(1852-08-30)[1][2][3][…]
Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ[4][5]
Մահացել էմարտի 1, 1911(1911-03-01)[1][2][3][…] (58 տարեկան)
Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[5]
բնական մահով
ԳերեզմանDahlem Cemetery[6]
ՔաղաքացիությունFlag of the Netherlands.svg Նիդերլանդների Թագավորություն
Մասնագիտությունքիմիկոս, պրոֆեսոր, ֆիզիկոս, ճարտարագետ, երկրաբան, հետազոտող և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Ուտրեխտի համալսարան[7], Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, Հումբոլդտի համալսարան, Ամստերդամի համալսարան[8] և Ամստերդամի համալսարան[8]
Գործունեության ոլորտֆիզիկական քիմիա և Օրգանական քիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լունդի թագավորական ֆիզիոգրաֆիկական միություն, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[5]
Ալմա մատերԼեյդենի համալսարան, Դելֆտի տեխնիկական համալսարան, Բոննի համալսարան, Ուտրեխտի համալսարան և Փարիզի համալսարան
Գիտական աստիճանգիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[1], գերմաներեն[1] և հոլանդերեն[1]
Եղել է գիտական ղեկավարErnst Cohen?, Harold A. Wilson?[9], Pieter Coenraad Frederik Frowein?[9], Albertus van Bijlert?[9], Gerrit Hondius Boldingh?[9] և Johannes Jacobus van Laar?[9]
Հայտնի աշակերտներErnst Cohen?
ՊարգևներԱրվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[10][11][12] Հելմհոլցի մեդալ Դևիի շքանշան[13] Գիտության և արվեստի Բաբարիական Մաքսիմիլիանի շքանշան և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ
Jacobus van 't Hoff Վիքիպահեստում

ԿենսագրությունԽմբագրել

Հակոբ Հենդրիկ Վանտ-Հոֆը ծնվել է 1852 թվականի օգոստոսի 30-ին՝ Ռոտերդամում։

1869 թվականին ավարտել է դպրոցը և սկսել է ինժեներական գործ սովորել Դելֆտի պոլիտեխնիկական դպրոցում։

Կարճ ժամանակ աշխատելով շաքարի գործարանում, նա 1871 թվականին դառնում է Լեյդենի համալսարանի բնագիտամաթեմատիկական ֆակուլտետի ուսանող։ Հաջորդ տարի Վանտ-Հոֆը գնում է Բոնսկի համալսարան, որ քիմիա սովորի Ֆրիդրիխ Կեկուլեի մոտ։ Երկու տարի հետո նա շարունակում է իր դասերը Փարիզի համալսարանում, որտեղ 1874 թվականին վերջացնում է իր թեզի աշխատանքները, որոնք նվիրված էին մի քանի օրգանական թթուների, և ստանձնում է մաթեմատիկայի ու բնափիլիսոփայության դոկտորի պաշտոնները։ Հաջորդ տարիներին Վանտ-Հոֆը հետաքրքրորեն ծանոթանում է բնությանը և լուծույթների բաղադրությանը։ Այդ հետազոտությունը նոսրացված լուծույթներում նպաստում է էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսության զարգացմանը։

1878 թվականին Վանտ-Հոֆը դառնում է Ամստերդամի համալսարանի քիմիայի պրոֆեսոր։

1896 թվականին Վանտ-Հոֆը ընտրվում է Բեռլինի գիտությունների ակադեմիայի անդամ և ընտանիքի հետ տեղափոխվում է Բեռլին։

1901 թվականին ստացել է քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։

Հետաքրքիր փաստերԽմբագրել

Վանտ-Հոֆը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել «Ֆիզիկական դիսոցում» ամսագրին։

Մրցանակներ և պատվավոր կոչումներԽմբագրել

  • Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (1901)
  • Արտաքին գործերի անդամ-թղթակից Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայում (1895)[14]
  • Նիդեռլանդների թագավորական Գիտությունների ակադեմիայի անդամ
  • Պուրսկական Գիտությունների ակադեմիայի անդամ
  • Բրիտանիայի քիմիական ընկերության անդամ
  • Ամերիկայի քիմիական ընկերության անդամ
  • Ամերիկայի Գիտությունների Ազգային ակադեմիայի անդամ (1901)
  • Ֆրանսիայի Գիտությունների ակադեմիայի անդամ

ՀիշողությունԽմբագրել

1970 թվականին Հակոբ Հենդրիկ Վանտ-Հոֆի պատվին լուսնի վրա անվանվել է խառնարան։

ԾանոթագրություններԽմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Biografisch Portaal — 2009.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Вант-Гофф Якоб Хендрик // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Թուրինի գիտությունների ակադեմիա — 1757.
  6. ↑ https://www.berlin.de/senuvk/umwelt/stadtgruen/friedhoefe_begraebnisstaetten/downloads/eg-liste.pdf
  7. ↑ https://www.uu.nl/onderzoek/prijzen-en-onderscheidingen/nobelprijswinnaars/jacobus-henricus-van-t-hoff
  8. ↑ 8,0 8,1 Album Academicum — 2007.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  10. ↑ The Nobel Prize in Chemistry 1901 — Nobel Foundation.
  11. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  12. ↑ Jacobus Henricus van 't Hoff
  13. ↑ Award winners : Davy Medal
  14. ↑ http://www.ras.ru/win/db/show_per.asp?P=.id-49800.ln-ru

ԳրականությունԽմբագրել

  • Леенсон И. А. Ван-Гофф։ первый «нобелевский» химик // Химия и жизнь — XXI век. — 2009. — № 1. — С. 20-25.
  • Храмов Ю. А. Вант-Гофф Якоб Хендрик // Физики։ Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и дополн. — М.։ Наука, 1983. — С. 56. — 400 с. — 200 000 экз. (в пер.)
  • Энциклопедический словарь юного химика/ Сост. В.А, Крицман, В.В. Станцо. -М.։ Педагогика, 1982.- С. 126

Արտաքին հղումներԽմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յակոբ_Հենդրիկ_վանտ_Հոֆֆ&oldid=7960679» էջից