Հայաստանի սողունների ցանկ
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Հայաստանում հանդիպում են սողունների 57 տեսակ, որոնցից 3 տեսակի՝ կրիա, 26 տեսակի՝ մողես, 28 տեսակի՝ օձ։
Այբբենական ցանկ խմբագրել
Հայերեն անվանում | Միջազգային անվանում | Տաքսոնի հեղինակ | Անվան հոմանիշներ | Ռուսերեն անվանում | Անգլերեն անվանում |
---|---|---|---|---|---|
Անդրկովկասյան մողեսիկ | Transcaucasian lizard | (Nikolsky, 1905) | Rhabderemias pleskei, Eremias fasciata, Eremias velox | Закавказская ящурка | Pleske’s racerunner |
Անդրկովկասյան սահնօձ | Zamenis hohenackeri | (Strauch, 1873) | Coluber hohenackeri, Elaphe hohenackeri, Coluber tauricus | Закавказский полоз | Transcaucasian rat snake |
Արևմտյան վիշապիկ | Eryx jaculus | (Linnaeus, 1758) | Anguis jaculus, Eryx johnii, Eryx persicus, Eryx turcicus | Западный удавчик | Western sand boa |
Բազմագույն մողեսիկ | Eremias arguta | (Pallas, 1773) | Eremias variabilis, Lacerta arguta, Lacerta deserti, Lacerta variabilis, Podarcis arguta, Podarcis deserti, Podarcis variabilis | Разноцветная ящурка | Steppe racerunner |
Գեղիրան օձագլխիկ | Ophisops elegans | (Ménétries, 1832) | Amystes ehrenbergi, Gymnops meizolepis, Ophisops blanfordi, Ophisops macrodactylus | Стройная змееголовка | Snake-eyed lizard |
Գյուրզա | Macrovipera lebetina | (Linnaeus, 1758) | Coluber lebetinus, Vipera lebetina, Vipera xanthine, Vipera mauritanica, Vipera euphratica, Daboia lebetina, Vipera peilei, Vipera obtusa | Гюрза | Levantine viper |
Դալի ժայռային մողես | Darevskia dahli | (Darevsky, 1957) | Lacerta dahli, Lacerta saxicola | Скальная ящерица Даля | Dahl’s rock lizard |
Դարևսկու իժ | Vipera darevskii | (Vedmederja, Orlov & Tuniyev, 1986) | Vipera renardi, Pelias darevskii | Гадюка Даревского | Darevsky’s meadow viper |
Դեղնափորիկ | Pseudopus apodus | (Pallas, 1775) | Lacerta apoda, Pseudopus serpentinus, Ophisaurus apus, Ophisaurus apodus, Anguis apodus | Желтопузик | Eurasian glass lizard |
Երկարաոտ սցինկ | Eumeces schneideri | (Daudin, 1802) | Scincus schneideri, Eumeces pavimentatus, Plestiodon Aldrovandi, Novoeumeces schneideri | Длинноногий сцинк | Schneider's skink |
Իլիկամողես | Anguis colchica | (Nordmann, 1840) | Anguis fragalis, Anguis incerta | Веретеница колхидская | Colchican slow worm |
Կապարագույն սահնօձ | Hemorrhois nummifer | (Reuss, 1834) | Coluber tyria, Coluber nummifer, Zamenis Ravergieri, Zamenis nummifer, Coluber ravergieri, Elaphe nummifera, Elaphe ravergieri, Haemorrhois ravergieri | Свинцовый полоз | Coin-marked whip snake |
Կասպիական գեկոն | Tenuidactylus caspius | (Eichwald, 1831) | Gymnodactylus caspius, Cyrtodactylus caspius, Cyrtopodion caspius | Каспийский геккон | Caspian benttoed gecko |
Կասպիական կրիա | Mauremys caspica | (Gmelin, 1774) | Testudo caspica, Emys Caspica, Emys grayi, Clemmys capsica | Каспийская черепаха | Caspian turtle |
Կովկասյան ագամա | Paralaudakia caucasia | (Eichwald, 1831) | Stellio caucasicus, Stellio persicus, Agama caucasica, Laudakia caucasicus, Stellio caucasia | Кавказская агама | Caucasian rock agama |
Կովկասյան կատվաօձ | Telescopus fallax | (Fleischmann, 1831) | Tarbophis fallax, Tarbophis iberus, Tarbophis vivax, Trigonophis iberus | Кавказская кошачья змея | Mediterranean Cat Snake |
Կուրի ժայռային մողես | Darevskia portschinskii | (Kessler, 1878) | Lacerta muralis, Lacerta portschinskii, Lacerta saxicola | Куринская скальная ящерица | Portschinsky’s rock lizard |
Հայկական էյրենիս | Eirenis punctatolineatus | (Boettger, 1892) | Contia schelkovnikovi, Cyclophis modestus, Pediophis punctatolineatus, Eirenis iranica, Zamenis bornmullerorum | Армянский эйренис | Dotted dwarf snake |
Հայկական ժայռային մողես | Darevskia armeniaca | (Méhely, 1909) | Lacerta armeniaca, Lacerta muralis, Lacerta saxicola | Армянская скальная ящерица | Armenian rock lizard |
Հայկական լեռնատափաստանային իժ | Vipera eriwanensis | (Reuss, 1933) | Acridophaga renardi, Vipera ursinii, Pelias eriwanensis, Vipera ebneri, Pelias ebneri | Армянская степная гадюка | Armenian meadow viper |
Հանդարտ էյրենիս | Eirenis modestus | (Martin, 1838) | Ablabes modestus, Coluber nigricollis, Contia collaris, Contia modesta, Coronella modesta, Cyclophis modestus | Смирный эйренис | Ring-headed dwarf snake |
Ձիթագույն սահնօձ | Platyceps najadum | (Eichwald, 1831) | Tyria najadum, Coluber najadum, Coluber dahlia, Psammophis Dahlii, Zamenis Dahlii, Haemorrhois najadum, Platyceps schmidtleri | Оливковый полоз | Slender whip snake |
Ճահճային կրիա | Emys orbicularis | (Linnaeus, 1758) | Cistudo hellenica, Emys antiquorum, Emys europaea, Testudo europaea, Testudo lutaria, Testudo orbicularis | Болотная черепаха | European pond turtle |
Ճարպիկ մողես | Lacerta agilis | (Linnaeus, 1758) | Lacerta agilis, Lacerta stirpium, Lacerta paradoxa, Lacerta boemica | Прыткая ящерица | Sand lizard |
Մարգագետնային մողես | Darevskia praticola | (Eversmann, 1834) | Lacerta praticola, Lacerta vivipara, Zootoca praticola | Луговая ящерица | Meadow lizard |
Միջերկրածովային կրիա | Testudo graeca | (Linnaeus, 1758) | Testudo ibera, Testudo mauritanica, Testudo buxtoni, Testudo georgicana, Testudo perses, Testudo terrestris | Средиземноморская черепаха | Spur-thighed tortoise |
Միջին մողես | Lacerta media | (Lantz & Cyrén, 1920) | Lacerta viridis, Lacerta trilineata | Средняя ящерица | Oriental threestreaked green lizard |
Մողեսակեր օձ | Malpolon monspessulanus | (Hermann, 1804) | Coluber monspessulanus, Natrix lacertian, Coluber rupestris, Rhabdodon fuscus, Coluber monspeliensis, Coelopeltis monspessulanus | Ящеричная змея | Montpellier snake |
Շահմար, Կարմրափոր սահնօձ | Dolichophis schmidti | (Nikolsky, 1909) | Coluber caspius, Coluber erythrogaster, Coluber jugularis, Coluber schmidti, Hierophis schmidti, Zamenis caspius, Zamenis gemonensis | Краснобрюхий полоз | Schmidt’s whip snake |
Շերտավոր մերկաչք | Ablepharus bivittatus | (Ménétries, 1832) | Ablepharus bivittatus, Ablepharus Menestriesii, Scincus bivittatus | Полосатый гологлаз | Two-streaked snake-eyed skink |
Շերտավոր մողես | Lacerta strigata | (Eichwald, 1831) | Lacerta viridis | Полосатая ящерица | Five-streaked green lizard |
Ոսկեգույն մաբույա | Heremites septemtaeniatus | (Reuss, 1834) | Euprepis septemtaeniatus, Mabuia septemtaeniata, Euprepes massauensis, Mabuya septemtaeniata, Trachylepis septemtaeniatus | Золотистая мабуя | Golden grass mabuya |
Որդանման կուրաօձ | Xerotyphlops vermicularis | (Merrem, 1820) | Anguis lumbricalis, Typhlops vermicularis, Argyrophis vermicularis, Typhlops persicus, Typhlops lumbricalis | Червеобразная слепозмейка | Eurasian worm snake |
Չերնովի մերկաչք | Ablepharus chernovi | (Darevsky, 1953) | Ablepharus kitaibelii cernovi | Гологлаз Чернова | Chernov’s snakeeyed skink |
Պալլասի սահնօձ | Elaphe sauromates | (Pallas, 1811) | Coluber quatuorlineatus, Coluber sauromates, Coluber xanthogaster, Tropidonotus sauromates | Палласов полоз | Blotched ratsnake |
Պարսկական էյրենիս | Eirenis persicus | (Anderson, 1872) | Contia persica, Cyclophis persicus, Pseudocyclophis persicus, Pseudocyclophis walteri | Персидский эйренис | Persian dwarf snake |
Պարսկական կլորագլուխ մողես | Phrynocephalus persicus | (De Filippi, 1863) | Phrynocephalus helioscopus, Phrynocephalus horvathi | Персидская круглоголовка | Persian toadheaded agama |
Պղնձօձ | Coronella austriaca | (Laurenti, 1768) | Coluber austriacus, Coluber caucasius, Coluber coronella, Natrix coronella, Oligodon semicinctus | Медянка | Smooth snake |
Ջրային լորտու | Natrix tessellata | (Laurenti, 1768) | Coronella tessellate, Coluber hydrophylus, Tropidonotus gracilis, Tropidonotus hydrus, Tropidonotus tessellatus, Xenochrophis tessellate | Водяной уж | Dice snake |
Ռադդեի ժայռային մողես | Darevskia raddei | (Boettger, 1892) | Archaeolacerta (Caucasilacerta) raddei, Darevskia (raddei) nairensis, Lacerta muralis, Lacerta raddei, Lacerta saxicola | Скальная ящерица Радде | Radde’s rock lizard |
Ռադդեի իժ, Հայկական իժ | Montivipera raddei | (Boettger, 1890) | Vipera raddei, Vipera xanthine, Coluber raddei, Vipera albicornuta, Daboia raddei, Montivipera albicornuta | Армянская гадюка Гадюка Радде | Radde’s viper |
Ռոստոմբեկովի ժայռային մողես | Darevskia rostombekowi | (Darevsky, 1957) | Lacerta rostombekovi, Lacerta rostombekowi, Lacerta saxicola | Скальная ящерица Ростомбекова | Rostombekov’s rock lizard |
Սատունինի ռինխոկալամուս | Rhynchocalamus satunini | (Nikolsky, 1899) | Contia satunini, Oligodon melanocephalus, Rhynchocalamus melanocephalus | Ринхокаламус Сатунина | Black-headed ground snake |
Սովորական լորտու | Natrix natrix | (Linnaeus, 1758) | Coluber Natrix, Natrix vulgaris, Coluber torquatus, Coluber persa, Coluber helveticus, Tropidonotus natrix, Natrix astreptophora | Обыкновенный уж | Grass snake |
Սպիտակափոր ժայռային մողես | Darevskia unisexualis | (Darevsky, 1966) | Archaeolacerta (Caucasilacerta) unisexualis, Lacerta saxicola, Lacerta unisexualis | Белобрюхая скальная ящерица | White-bellied rock lizard |
Վալենտինի ժայռային մողես | Darevskia valentini | (Boettger, 1892) | Lacerta muralis, Lacerta saxicola, Lacerta valentine | Скальная ящерица Валентина | Valentin’s rock lizard |
Վզնոցավոր էյրենիս | Eirenis collaris | (Ménétries, 1832) | Ablabes collaris, Coluber collaris, Contia collaris, Cyclophis collaris | Ошейниковый эйренис | Collared dwarf snake |
Տարագույն սահնօձ | Hemorrhois ravergieri | (Ménétries, 1832) | Coluber ravergieri, Zamenis caudaelineatus, Eremiophis ravergieri, Zamenis ravergieri, Elaphe caudaelineata, Haemorrhois caudalineata | Разноцветный полоз | Spotted whip snake |
Փլատակային ագամա | Trapelus ruderatus | (Olivier, 1804) | Agama ruderata, Agama mutabilis, Agama lessonae, Agama persica, Trapelus ruderata, Trapelus ruderatus (Olivier, 1804), Trapelus blanfordi | Руиная агама | Lessona’s agama |
Փոքրասիական մողես | Parvilacerta parva | (Boulenger, 1887) | Lacerta parva, Archaeolacerta parva | Малоазиатская ящерица | Asia Minor lizard |
Շտրաուխի մողեսիկ | Eremias strauchi | (Kessler, 1878) | Eremias (Dimorphea) strauchi, Eremias velox | Ящурка, Штрауха | Strauch’s racerunner |
Կրիաների կարգ (Testudines) խմբագրել
- Ամերիկյան քաղցրահամ ջրերի կրիաների ընտանիք (Emydidae)[1]
- Ճահճային կրիաների ցեղ (Emys)[2]
- Ճահճային կրիա տեսակ (Emys orbicularis)
- Ճահճային կրիաների ցեղ (Emys)[2]
- Գեոէմիդիդների ընտանիք (Geoemydidae)
- Ջրային կրիաների ցեղ (Mauremys)
- Կասպիական կրիա տեսակ (Mauremys caspica)
- Ջրային կրիաների ցեղ (Mauremys)
- Ցամաքային կրիաների ընտանիք (Testudinidae)
- Միջերկրածովյան կրիաների ցեղ (Testudo)
- Միջերկրածովյան կրիա տեսակ (Testudo graeca)
- Testudo graeca armeniaca ենթատեսակ
- Միջերկրածովյան կրիա տեսակ (Testudo graeca)
- Միջերկրածովյան կրիաների ցեղ (Testudo)
Մողեսների կարգ (Sauria) խմբագրել
- Գեկոնների ընտանիք (Gekkonidae)
- Նրբամատ գեկոններ ցեղ (Cyrtopodion)
- Կասպիական նեղմատ գեկոն տեսակ (Cyrtopodion caspius)
- Նրբամատ գեկոններ ցեղ (Cyrtopodion)
- Ագամաների ընտանիք (Agamidae)
- Ասիական լեռնային ագամաների ցեղ (Laudakia)
- Կովկասյան լեռնային ագամա տեսակ (Laudakia caucasia);
- Ասիական լեռնային ագամաների ցեղ (Laudakia)
- Կլորագլուխների ցեղ (Phrynocephalus)[3]
- Պարսկական կլորագլուխ ենթատեսակ (Phrynocephalus persicus)
- Անդրկովկասյան տակիրային կլորագլուխ ենթատեսակ (Phrynocephalus helioscopus)
- Իլիկամողեսների ընտանիք (Anguidae)
- Սղոսկուկների ցեղ (Anguis)
- Իլիկաօձ ենթատեսակ (Anguis fragilis)
- Զրահապատ մողեսների ցեղ (Pseudopus)
- Դեղնափորիկ ենթատեսակ (Pseudopus apodus)
- Սղոսկուկների ցեղ (Anguis)
- Սցինկների ընտանիք (Scincidae);
- Մերկաչքերի ցեղ (Ablepharus);
- Զոլավոր ծածկաչք ենթատեսակ (Ablepharus bivittatus);
- Չեռնովի մերկաչք ենթատեսակ (Ablepharus chernovi);
- Երկարաոտ սցինկներ ցեղ (Eumeces)
- Երկարաոտ սցինկ ենթատեսակ (Eumeces schneideri);
- Աֆրիկական մաբույաներ (Trachylepis)
- Առաջավորասիական մաբույա (Trachylepis septemtaeniata);
- Մերկաչքերի ցեղ (Ablepharus);
- Իսկական մողեսների ընտանիք (Lacertidae)
- Ժայռային մողեսների ցեղ (Darevskia)
- Հայկական ժայռային մողես ենթատեսակ (Darevskia armeniaca);
- Դալի ժայռային մողես ենթատեսակ (Darevskia dahli);
- Կուրինսկայական մողես ենթատեսակ (Darevskia portschinskii);
- Մարգագետնային մողես ենթատեսակ (Darevskia praticola);
- Ադրբեջանական մողես ենթատեսակ (Darevskia raddei);
- Ռոստոմբեկովի ժայռային մողես ենթատեսակ (Darevskia rostombekovi);
- Վրացական մողես ենթատեսակ (Darevskia rudis);
- Միասեռ ժայռային մողես ենթատեսակ (Darevskia unisexualis);
- Վալենտինա մողես ենթատեսակ (Darevskia valentini);
- Մողեսիկների ցեղ (Eremias)
- Անդրկովկասյան բազմագույն մողեսիկ ենթատեսակ (Eremias arguta)
- Անդրկովկասյան անապատային մողեսիկ ենթատեսակ (Eremias pleskei)
- Շտրաուխի անապատային մողեսիկ ենթատեսակ (Eremias strauchi)
- Կանաչ մողեսների ցեղ(Lacerta)
- Ճարպիկ մողես ենթատեսակ (Lacerta agilis);
- Միջին մողես ենթատեսակ (Lacerta media);
- Շերտավոր մողես ենթատեսակ (Lacerta strigata);
- Փոքրասիական մողես ենթատեսակ (Lacerta parya);
- Օձաչք մողեսների ցեղ (Ophisops)
- Նրբագեղ օձաչք մողես ենթատեսակ
- Ժայռային մողեսների ցեղ (Darevskia)
Օձերի կարգ (Serpentes) խմբագրել
- Կույր օձերի ընտանիք (Typhlopidae)
- Կույր օձերի ցեղ (Typhlops)
- Որդանման կույրօձիկ ենթատեսակ (Typhlops vermicularis);
- Կույր օձերի ցեղ (Typhlops)
- Վիշապներ տեսակի օձերի ընտանիք (Boidae)
- Վիշապիկ տեսակի օձերի ցեղ (Eryx)
- Արևմտյան վիշապիկ ենթատեսակ (Eryx jaculus)
- Վիշապիկ տեսակի օձերի ցեղ (Eryx)
- Լորտուների ընտանիք (Colubridae)
- Բարեկազմ սահնօձերի ցեղ (Coluber)
- Նյարդային սահնօձ ենթատեսակ (Coluber najadum);
- Կապարագույն իժանման սահնօձ ենթատեսակ (Coluber nummifer);
- Խայտաբղետ իժանման սահնօձ ենթատեսակ Coluber ravergieri);
- Պղնձօձերի ցեղ (Coronella)
- Սովորական պղնձօձ ենթատեսակ (Coronella austriaca);
- Էյրենիսների ցեղ (Eirenis)
- Վզնոցավոր էյրենիս ենթատեսակ (Eirenis collarus);
- Հնազանդ էյրենիս ենթատեսակ (Eirenis modestus);
- Հայկական էյրենիս ենթատեսակ Eirenis punctatolineatus);
- Մագլցող սահնոձերի ցեղ (Elaphe)
- Անդրկովկասյան մագլցող սահնօձ ենթատեսակ (Elaphe hohenackeri);
- Պալլասի մագլցող սահնօձ ենթատեսակ (Elaphe sauromates);
- Գիերոֆիսների ցեղ (Hierophis)
- Շմիդտի սահնօձ ենթատեսակ (Hierophis schmidti);
- Մողեսակեր օձերի ցեղ (Malpolon)
- Սովորական մողեսօձ ենթատեսակ (Malpolon monspessulanus);
- Իսկական լորտուների ցեղ (Natrix)
- Սովորական լորտու ենթատեսակ (Natrix natrix);
- Ջրային լորտու ենթատեսակ (Natrix tesellata);
- Պսևդոցիկլոֆիսների ցեղ (Pseudocyclophis)
- Պարսկական պսևդոցիկլոֆիս ենթատեսակ (Pseudocyclophis persicus);
- Ռինխոկալամուսների ցեղ (Rhinchocalamus)
- Սատունինի սևագլուխ ռինխոկալամուս (Rhinchocalamus melanocephalus);
- Կատվաօձերի ցեղ (Telescopus)
- Կովկասյան կատվաօձ ենթատեսակ (Telescopus fallax);
- Բարեկազմ սահնօձերի ցեղ (Coluber)
- Իժերի ընտանիք (Viperidae)
- Իժեր կամ իսկական իժեր ցեղ (Vipera)
- Դարևսկու վահանագլուխ իժ ենթատեսակ (Vipera (Pellias) darevskii)[4];
- Հայկական տափաստանային իժ ենթատեսակ (Vipera (Pellias) eriwanensis);
- Հայկական իժ ենթատեսակ (Vipera (Montivipera) raddei);
- Հսկայական իժերի ցեղ (Macrovipera)
- Գյուրզա (Macrovipera lebetina);
- Իժեր կամ իսկական իժեր ցեղ (Vipera)
Տես նաև խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Н.Б. Ананьева, Н.Л. Орлов, Р.Г. Халиков, И.С. Даревский, С.А. Рябов, А.В. Барабанов «Атлас пресмыкающихся Северной Евразии (таксономичское разнообразие, географическое распространение и природоохранный статус)» Зоологический институт Российской Академии наук, Санкт-Петербург, 2004, - стр. 21
- ↑ Род содержит один вид
- ↑ Д. А. Мельников, Н. Б. Ананьева, А. Л. Агасян, М. Раджабизаде История изучения и таксономический статус персидской круглоголовки Phrynocephalus persicus DE FILIPPI, 1863 и такырной круглоголовки Хорвата Phrynocephalus helioscopus horvathi MEHELY, 1894 в сб. Вопросы герпетологии. Материалы Третьего съезда Герпетологического общества им. А. М. Никольского, СПб: 2008. 468 с. ISBN 978-5-98092-021-0 [1]
- ↑ Агасян Л. А., Агасян А. Л. Новые данные о распространении и охране гадюки Даревского (Vipera darevskii VEDMEDERJA, ORLOV ET TUNIYEV, 1986) в сб. Вопросы герпетологии. Материалы Третьего съезда Герпетологического общества им. А. М. Никольского, СПб: 2008. ISBN 978-5-98092-021-0 [2]
Աղբյուրներ խմբագրել
- Հայրապետյան, Տիգրան (2018). Հայաստանի ողնաշարավոր կենդանիների անվանումների լատիներեն – հայերեն – ռուսերեն – անգլերեն բառարան. Երևան: Երևանի պետական համալսարան. էջեր 26–33. ISBN 978-5-8084-2276-6.