Յ
Յ, յ (անվանում՝ յի), հայկական այբուբենի 21-րդ տառը։ Թվային արժեքը՝ «300»։
| Յ, յ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Հայկական այբուբենի տառ |
| Մեծատառ | Յ |
| Փոքրատառ | յ |
| Այբուբեն(ներ) | Հայերեն այբուբեն |
| Տեղը այբուբենում | 21-րդ |
| Հնչույթ | յի |
.jpg)
| Հայերենի այբուբեն | ||
|---|---|---|
| Ա ա | Ծ ծ | Ջ ջ |
| Բ բ | Կ կ | Ռ ռ |
| Գ գ | Հ հ | Ս ս |
| Դ դ | Ձ ձ | Վ վ |
| Ե ե | Ղ ղ | Տ տ |
| Զ զ | Ճ ճ | Ր ր |
| Է է | Մ մ | Ց ց |
| Ը ը | Յ յ | Ւ ւ |
| Թ թ | Ն ն | Փ փ |
| Ժ ժ | Շ շ | Ք ք |
| Ի ի | Ո ո | և |
| Լ լ | Չ չ | Օ օ |
| Խ խ | Պ պ | Ֆ ֆ |
Ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405-406 թվականներին։
Մաշտոցյան շրջանում Յ տառանշանը ուներ հնչյունային արժեք։ Օրինակ այն գրվել է ա-ից ու ո-ից հետո ու արտասանվել է։ Հետագա դարերում դադարել է արտասանվել այդ դիրքում, սակայն շարունակվել է գրվել։
Տառը դասական ուղղագրության մեջ բազմաթիվ շեղումներ է տալիս այլ տառանշանների հետ համեմատ, ինչը և դառնում է առանձին ուսումնասիրության առարկա Արիստակես Գրիչի կողմից գրված «Վերլուծութիւնք բացերեւապէս բազմազան բառից եւ բայից յոգնախումբ շարագրութեամբ» աշխատության մեջ։ Յ տառին է վերաբերվում աշխատության 10-րդ կետը։ Աշխատությունը հանդիսանում է հայերեն ուղղագրության բարեփոխման առաջին փորձը։
Մեսրոպյան ուղղագրության մեջ տառասկզբի Յ-ն ժամանակի ընթացքում հնչյունափոխվում է հո-ի։ Գործընթացը սկսվում է 13-րդ դարից ու վերջնականապես ավարտվում 17-18-րդ դարերում։
Գնաց ...ի գիւղն Անապատ, յանկարծակի յիվանդացաւ... (Ագուլեցի, 84):
Նույնը կատարվում է բառավերջի յ-ի հետ, որը դադարում է հնչել, իսկ այնուհետև նաև սկսում է չգրվել[1]։
Ժամանակակից արևելահայերենում յ-ն բառամիջում գրվում է ա-ից ու ո-ից հետո, եթե դրան հաջորդում է ձայնավոր հնչյուն։
|
|
| Արլ. | Արմ. |
| Dots 13456 |
Dots 156 |
Յունիկոդում ներկայացված է՝
- մեծատառ՝ «Յ».
U+0545 - փոքրատառ՝ «յ».
0575