Մագնեզիումի ցիտրատ

Մագնեզիումի ցիտրատ, կիտրոնաթթվի մագնեզիումի աղ C₆H₆O₇Mg բանաձևով, դեղամիջոց, մագնեզիումի աղբյուր, օրգանիզմի ամենակարևոր ներբջջային մակրոէլեմենտներից մեկը։

Մագնեզիումի ցիտրատ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	7779-25-1
SMILES	[Mg+2].O=C([O-])CC(O)(CC(=O)[O-])C(O)=O
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Սպիտակ փոշի, առանց հոտի, թեթևակի թթվային համով։ Դանդաղ լուծվում է սառը ջրում, լուծվում է տաք ջրում։ Ստացված լուծույթը թափանցիկ է և ունի կիտրոնաթթվի համ։

Արտասահմանյան բժշկության մեջ մագնեզիումի ցիտրատն արդյունավետորեն օգտագործվում է որպես լուծողական միջոց աղիների մաքրման համար՝ վիրահատությունից կամ կոլոնոսկոպիայից առաջ։ Այս տեխնիկան վերացնում է մաքրող հոգնայի անհրաժեշտությունը։ Բայց հաշվի առնելով, որ Mg²⁺-ը պատասխանատու է օրգանիզմում բազմաթիվ այլ գործառույթների համար, ապա այն ունի դեղաբանական ազդեցությունների ավելի լայն շրջանակ (ցավազրկող, հանգստացնող, քնաբեր, հակասթրեսային, հակաջղաձգային, հակաառիթմիկ, հակաբորբոքային, խոլերետիկ և այլն)։ Ավելի քան երեք հարյուր տարբեր ֆերմենտների ակտիվություն կախված են օրգազնիմի մագնեզիումից, և, հետևաբար, դրա պակասը առանցքային ախտածին գործոն է որոշ հիվանդությունների զարգացման համար։

Մաքուր (տարրական) Mg²⁺ պարունակությունը մագնեզիումի ցիտրատի բաղադրության մեջ հասնում է մոտավորապես 11%-ի։

Սննդի արդյունաբերության մեջ օգտագործվում է որպես E345 սննդային հավելում՝ որպես թթվայնության կարգավորիչ։ Որոշ մթերքներ կարող են պարունակել սննդային ներկեր։ Կոլոնոսկոպիայի նախապատրաստման ժամանակ օգտագործվում է միայն մաքուր ըմպելիք, քանի որ ներկանյութերը կարող են հանգեցնել դիտարկման սխալների։

Դեղաբանական ազդեցություն

Բերանացի ընդունելու դեպքում այն պահպանում է ողջ օրգանիզմի անհրաժեշտ էներգիայի մակարդակը։ Խորհուրդ է տրվում մկանային թուլության, նյարդային հյուծվածության, ընդհանուր հոգնածության և քրոնիկ հոգնածության համախտանիշի դեպքում։ Mg²⁺-ը կարգավորում է էներգիայի արտադրության և սպառման գործընթացները, և օրգանիզմում բոլոր էներգետիկ գործընթացները տեղի են ունենում դրա պարտադիր մասնակցությամբ։ Մագնեզիումի պակասի դեպքում ակտիվանում է կալիումի արտազատումը, ինչը հանգեցնում է հոգնածության, ուժի կորստի և ջերմության ժամանակ թուլության։ Բացի այդ, ներբջջային մագնեզիումը 80-90%-ով կոմպլեքսավորված է ATP-ի հետ, որը ունիվերսալ մակրոէրգ է և կենդանի բջիջներում էներգիայի հիմնական աղբյուրը։

Հակաառիթմիկ գործողություն. Ըստ ուսումնասիրությունների՝ սրտի առիթմիան դեպքերի 90%-ում ուղեկցվում է միաժամանակ մագնեզիումի և կալիումի պակասով։ Mg²⁺-ը նվազեցնում է կարդիոմիոցիտների գրգռվածությունը, վերականգնում է իոնային հավասարակշռությունը, կայունացնում է բջջային թաղանթները, կարգավորում է նատրիումի, կալցիումի և կալիումի ներհոսքը։ Ազդեցությունը պայմանավորված է կորոնար զարկերակների վերականգումով, ծայրամասային անոթային ընդհանուր դիմադրության և թրոմբոցիտների ագրեգացիայի նվազմամբ։ Մագնեզիումի կարդիոտրոֆիկ, հակաառիթմիկ, վեգետոտրոպ ազդեցությունները համոզիչ կերպով ապացուցվել են սրտառևմատիկ հիվանդություններով տառապող մի խումբ երեխաների և դեռահասների բուժման ընթացքում։ Գերմանիայում կատարված ուսումնասիրությունների համաձայն՝ պարզվել է, որ 18 տարեկանից բարձր բնակչության 40%-ը, ինչպես նաև ինֆարկտ ստացած հիվանդների 85%-ը տառապում է մագնեզիումի պակասից։

Հանգստացնող, ցավազրկող, հակացնցումային և հիպոտենզիվ ազդեցություն։ Mg²⁺-ը կարգավորում է կալցիումի ալիքները բջջաթաղանթներում՝ կանխելով կալցիումի իոնների ներհոսքը բջիջ, քանի որ եթե կալցիումի մակարդակը չափազանց բարձր է, բջիջը մտնում է ֆունկցիոնալ հիպերակտիվության վիճակ։ Ուստի կալցիումը նպաստում է մկանների կծկմանը, իսկ մագնեզիումը` թուլացմանը։ Mg²⁺-ը արգելակում է նյարդային ազդակի չափից ավելի անցումը ուղեղից ծայրամասային նյարդեր և մկաններ, ճնշում է ցավը։ Բացի այդ, Mg²⁺-ը նվազեցնում է ացետիլխոլինի քանակը ծայրամասային և կենտրոնական նյարդային համակարգում։ Հանգստացնում է կմախքի մկանները և հարթ մկանները, իջեցնում արյան ճնշումը, կանխում է մկանների և արյան անոթների, բրոնխների և աղիների ավելորդ սպազմերը։

Քնաբեր ազդեցություն։ Խթանում է մելատոնինի արտադրությունը՝ հորմոն, որն անհրաժեշտ է քնի ցիկլը նորմալացնելու համար։

Հակասթրեսային, հակադեպրեսանտ ազդեցություն․ Սթրեսի, բարձր ֆիզիկական և մտավոր ակտիվության ժամանակ մագնեզիումը մեծ քանակությամբ արտազատվում է մեզի միջոցով, ինչին նպաստում են սթրեսի հորմոնները՝ ադրենալինը և կորտիզոլը, մինչդեռ մագնեզիումն անհրաժեշտ է մակերիկամներին՝ հորմոնների, այդ թվում՝ կորտիզոլի արտադրության համար։ Ըստ ուսումնասիրությունների՝ նույնիսկ կարճատև սթրեսը «այրում» է մագնեզիումի օրական նորման։ Մագնեզիումը նաև մասնակցում է ուղեղում բոլոր նեյրոպեպտիդների սինթեզին, որոնք ազդում են էմոցիոնալ վիճակի վրա։ Բացի այդ, մագնեզիումի անբավարարությամբ, գլիցինը ի վիճակի չէ ամբողջությամբ ցույց տալ իր նյարդապաշտպան հատկությունները։ Այսպիսով, մագնեզիումի անբավարարությունն է, որը կարող է դառնալ ճնշված, դեպրեսիվ վիճակի պատճառ։

Միգրենի դեպքում այն երկար ժամանակ թեթևացնում է տառապանքը, սակայն այն ավելի արդյունավետ է գործում որպես պրոֆիլակտիկ միջոց՝ կանխելով կամ նվազեցնելով միգրենի հաճախությունն ու սրությունը։ Հաստատված փաստ է, որ մագնեզիումը կարևոր է մինչ օրս հայտնի բոլոր նեյրոպեպտիդների սինթեզի համար։ Մագնեզիումը ներգրավված է նաև սերոտոնինի արտադրության մեջ, որն իր հերթին մասնակցում է անոթային լարվածության կարգավորմանը, և, հայտնի է, որ անոթային լարվածության սերոտոնէրգիկ կարգավորման խանգարումը միգրենի պատճառներից մեկն է։

2-րդ տիպի շաքարախտի շաքարախտի դեպքում այն բարելավում է ինսուլինի աշխատանքը գլյուկոզի պահեստավորման մեջ։ Աջակցում է ենթաստամոքսային գեղձից ինսուլինի արտազատմանը` նվազեցնելով շաքարախտի կամ դրա բարդությունների վտանգը։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ մագնեզիումի պակասը վատթարացնում է արյան գլյուկոզի ցուցանիշները 2-րդ տիպի դիաբետով հիվանդների մոտ։

Հակաբորբորքային, հակաարթրիտային ազդեցություն։ Mg ²⁺-ը կարգավորում է ոսկրային հյուսվածքի նյութափոխանակությունը՝ ապահովելով ոսկորների ամրությունն ու ճկունությունը (միաժամանակ օրգանիզմում մագնեզիումի մոտ 60%-ը հայտնաբերվում է ոսկորներում և ատամներում)։ Այստեղ մեծ դեր են խաղում երկու կարևոր հանգամանքներ։ Նախ, մագնեզիումը կալցիումի անտագոնիստն է, և մագնեզիումի անբավարարության դեպքում արյունը հագեցած է կալցիումով, որը «լվացվում» է ոսկորներից, այնուհետև արտազատվում մեզի մեջ կամ կալցիումի աղերի տեսքով նստում է արյան անոթների պատերին, մկաններում, հոդերում և ներքին օրգաններում։ Եթե կալցիումի աղերը կուտակվում են հոդերի մեջ, ապա առաջանում է արթրիտ։ Ավելի լուրջ դեպքերում կարող է առաջանալ նույնիսկ ներքին օրգանների կալցինոզ։ Երկրորդ՝ մագնեզիումը կարգավորում է կալցիումի իոնների հոսքը դեպի բջիջ, և հետևաբար առանց դրա կալցիումի կլանումն անհնար է։ Դա հաստատում է այն փաստը, որ Ամերիկան ունի օստեոպորոզի ամենաբարձր հաճախականությունը, չնայած այն հանգամանքին, որ ամերիկացիներն ամենից շատ կաթ են խմում և օգտագործում են ամենաշատ կալցիումի հավելումները աշխարհում։ Բացի այդ, օրգանիզմում կալցիումի ավելցուկն առաջացնում է նյարդայնության, գրգռվածության և անհանգստության դրսևորումներ։ Ուստի պատահական չէ, որ, ըստ հարցումների արդյունքների, օստեոպորոզով հիվանդների մեծ մասը (մոտ 80%) տառապել է ծանր դեպրեսիայով։

Նախադաշտանային համախտանիշը (ՆԴՍ) հաճախ ներառում է ախորժակի կորուստ, քնի և սեռական ցանկության խանգարում։ ՆԴՍ-ի հնարավոր պատճառ է համարվում տրիպտոֆանից սինթեզվող սերոտոնինի պարունակության պակասը։ Ուղեղում ներկայումս հայտնի բոլոր նեյրոպեպտիդների սինթեզը տեղի է ունենում մագնեզիումի պարտադիր մասնակցությամբ, դրա պակասը կարող է հանգեցնել դոֆամինի անբավարարության և խթան դառնալ ՆԴՍ-ի զարգացման համար։ Բացի այդ, վիտամին B₆-ի պակասը, որն օգնում է մագնեզիումը պահել բջիջում և տրիպտոֆանը վերածել սերոտոնինի, ավելի է սրում այս վիճակը։ Ուստի մագնեզիումն անհրաժեշտ է նյարդայնությունը, դեպրեսիան նվազեցնելու, գլխացավը նվազեցնելու և ավելորդ քաշ հավաքելու դեպքում։

Տոկոլիտիկ ազդեցություն։ Mg²⁺-ը մեծացնում է արյան հոսքը արգանդում՝ նրա անոթների լայնացման արդյունքում։ Նվազեցնում է արգանդի մկանների ախտաբանական բարձր լարվածությունը (հիպերտոնուս), նվազեցնում է վաղաժամ ծննդաբերության և վիժման, ինչպես նաև էկլամպսիայի վտանգը։ Նվազեցնում է աճող դյուրագրգռության, անհանգստության, դեպրեսիայի նշանները։

Լուծողական ազդեցություն։ Աղիներում մագնեզիումի վատ կլանման պատճառով Mg²⁺-ը բարձր օսմոտիկ ճնշում է ստեղծում դրանում և աղիներում բավարար քանակությամբ ջրի կուտակման պատճառով առաջացնում է դեֆեկցիա։ Ակտիվացնում է հաստ աղիքի գալարակծկանքը՝ նպաստելով կղանքի հեղուկացմանը և ծավալի մեծացմանը։

Խոլերետիկ ազդեցություն։ Այն առաջացնում է ռեֆլեքսային ազդեցություն տասներկումատնյա աղիքի լորձաթաղանթի ընկալիչների վրա։

Միզամուղ ազդեցություն։ Պահպանում է մեզի աղերը լուծված վիճակում և կանխում դրանց կորուստը։ Ճնշում է երիկամներում քարերի առաջացումը, նույնիսկ փոքր կոնցենտրացիաներում արգելակում է բյուրեղացումը։ Mg²⁺ իոնները կապում են մեզի մինչև 40%-ը թրթնջկաթթուն։ Կանխում է կալցիումի միացությունների կորուստը։ Այն հակաթույն է ծանր մետաղների աղերով թունավորման համար։

Օգնում է պահպանել երիտասարդությունը։ Մագնեզիումի պակասի դեպքում մարմնի ծերացման արագությունը արագանում է, քանի որ այն ներգրավված է ամենակարևոր գործընթացներում՝ ԴՆԹ-ի և սպիտակուցների սինթեզում, ԴՆԹ-ի մոլեկուլների, ՌՆԹ-ի և ռիբոսոմների կայունացման գործընթացում։ Նորմալացնում է թթվահիմնային հավասարակշռությունը (pH) ինչպես բուն մագնեզիումի, այնպես էլ ցիտրատի ալկալիզացնող գործողության շնորհիվ։ Բացի այդ, Mg²⁺-ը, վերահսկելով էներգիան, ապահովում է կոլագենի սինթեզի էներգիա-կախյալ ինտենսիվ գործընթացը, որը հանդիսանում է մարդու օրգանիզմի շարակցական հյուսվածքի հիմքը, նպաստում է կերատինոցիտների և ֆիբրոբլաստների կողմից սննդանյութերի կլանմանը։

Ալկոհոլը մեծացնում է մագնեզիումի կորուստը երիկամների միջոցով՝ առաջացնելով մագնեզիումի անբավարարություն, որն արտահայտվում է նյարդային համակարգի ավելորդ գրգռվածությամբ և հյուծվածությամբ (բջիջներում կալցիումի ավելցուկ ընդունման պատճառով), ներգանգային ճնշման բարձրացմամբ, մկանային թուլությամբ, սրտի առիթմիայով և դողով։ Mg²⁺-ն արագորեն վերացնում է մետաբոլիկ ացիդոզի վիճակը (օրգանիզմի թթվեցում), որն առաջանում է մեծ քանակությամբ ալկոհոլ ընդունելիս։

Ֆարմակոկինետիկա

Կլանումը բարձր է։ Արտազատվում է երիկամներով։

Ընդունում

Ցուցումներ

Մագնեզիումի անբավարարության հետ կապված հիվանդություններ և ախտանիշները ներառում են հետևյալը․

• փորկապություն
• քրոնիկ հոգնածության համախտանիշ
• հոգեէմոցիոնալ սթրես և դեպրեսիա
• գլխացավեր և միգրեն
• ալկոհոլիզմ
• անքնություն
• դաշտանային և նախադաշտանային համախտանիշ
• կլիմակտերիկ համախտանիշ
• մկանային սպազմ
• մեջքի ցավ
• ֆիբրոմիալգիա
• սրտի առիթմիա
• սրտի իշեմիկ հիվանդություն (ստենոկարդիա)
• օստեոպորոզ
• արթրիտ
• շաքարային դիաբետ
• հիպերտոնիա
• բրոնխիալ ասթմա
• երիկամների և լեղապարկի քարեր
• ատամի կարիես
• գործընթացներ, որոնք արագացնում են ծերացումը (կալցիֆիկացիա, թթվեցում)

Հակացուցումներ

Անհատական անհանդուրժողականություն և գերզգայունություն դեղամիջոցի բաղադրիչների նկատմամբ։

Կողմնակի ազդեցություն

Մեծ չափաբաժիններով երկարատև օգտագործման դեպքում հնարավոր է փորլուծություն: Անհրաժեշտ է նվազեցնել դեղաչափը։

Հատուկ հրահանգներ

Օգտագործելուց առաջ անպայման խորհրդակցել բժշկի հետ հետևյալ դեպքերում.

• երիկամային անբավարարություն
• մագնեզիումի կամ նատրիումի սահմանափակուկով դիետա
• երկարատև որովայնի ցավ, սրտխառնոց և փսխում։

Գաստրիտով կամ ստամոքսի խոցով հիվանդներին խորհուրդ է տրվում օգտագործել միայն ուտելուց հետո, որպեսզի չառաջացնի ստամոքսի լորձաթաղանթի գրգռում։ Հակառակ դեպքում, մագնեզիումի ցիտրատը լիովին անվտանգ է։

Դեղաչափ

• Մարդու օրգանիզմին օրական անհրաժեշտ է մոտ 300 մգ մագնեզիում։

Ինչպես նաև

• Կիտրոնաթթու

Գրականություն

• Atkins R. Dr. Atkins-ի հավելումներ. Բնական այլընտրանք դեղամիջոցներին հիվանդությունների բուժման և կանխարգելման գործում։ - M .։ Ripol classic, Transpersonal Institute, 2001 - P. 128, 131-137։ — ISBN.5-88389-044-X
• Davis A. Nutraceuticals. Սնուցում կյանքի, առողջության և երկարակեցության համար. - M .։ Sattva, Տրանսանձնային հոգեբանության ինստիտուտ, 2004 թ. - P. 180-188։ — ISBN.5-93509-021-X
• Mindell E. Վիտամինների և հանքանյութերի ձեռնարկ։ - M .։ Բժշկություն և սնուցում, 2000 թ. - S.83-85. — ISBN.5-900059-03-0

Արտաքին հղումներ

• Терещенко Н. П. «Ваше питание — Ваш скрытый враг: роль магния в поддержании кислотно-щелочного равновесия» Արխիվացված 2022-01-29 Wayback Machine
• Гиллхам П. «Чудо-минерал» Արխիվացված 2022-01-29 Wayback Machine
• Natural Vitality Products — Natural Calm — Peter Gillham (անգլ.).
• Linus Pauling Institute at Oregon State University (անգլ.)).