2024 թվականի մարտին մահացածներ
Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Այս ցանկը պարունակում է այն անձանց ցուցակը, որոնք համապատասխանում են սահմանված նշանակալիության չափանիշներին (տես՝ Վիքիպեդիա:Նշանակալիություն (մարդիկ)), ովքեր մահացել են 2024 թվականի մարտին։
Մահվան պատճառը նշվում է միայն բացառիկ դեպքերում (սպանություն, ինքնասպանություն, ճանապարհատրանսպորտային պատահար կամ դժբախտ պատահար)։ Մնացած դեպքերում դա չի նշվում։
մարտի 29 խմբագրել
_(cropped).jpg)
- Գոսեթ Լուիս կրտսեր (84), ամերիկացի դերասան, «Օսկար» (1983), «Ոսկե գլոբուս» (1983, 1992) և «Էմմի» (1977) մրցանակների դափնեկիր[1]։
- Պերդոմո Չանս (27), բրիտանա-ամերիկյան դերասան․ ավտովթար[2]։
մարտի 28 խմբագրել
- Ալիև Ռահիբ (78), թատրոնի և կինոյի ադրբեջանցի դերասան, Ադրբեջանի վաստակավոր արտիստ (2006)[3]։
մարտի 27 խմբագրել
_(cropped).jpg)
- Աբբասով Նամիգ (84), ադրբեջանցի պետական գործիչ, Ադրբեջանի ազգային անվտանգության նախարար (1995-2004), գեներալ-գնդապետ, Ուզբեկստանում Ադրբեջանի արտակարգ և լիազոր դեսպան (2004-2012)[4]։
- Լիբերման Ջոզեֆ (78), ամերիկացի կուսակցական և պետական գործիչ, սենատոր (1989-2013)[5]։
- Կահնեման Դենիել (90), իսրայելա-ամերիկայան հոգեբան և տնտեսագետ, տնտեսագիտության Նոբելյան մրցանակակիր (2002)[6]։
մարտի 26 խմբագրել
- Յուխնովսկի Իգոր (98), խորհրդային և ուկրաինացի քաղաքական և հասարակական գործիչ, ֆիզիկոս, Ուկրաինայի առաջին փոխվարչապետ (1992-1993), Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի պատգամավոր (1990-2006), Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վետերանների համաուկրաինական ասոցիացիայի ղեկավար, Ուկրաինայի հերոս (2005)[7]։
- Սերրա Ռիչարդ (85), ամերիկացի քանդակագործ[8]։
մարտի 25 խմբագրել
- Դանագուլյան Ալիտա (87), հայ ֆիզիկոս, Ֆիզիկա-մաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1993), պրոֆեսոր (2003)։
մարտի 23 խմբագրել
- Մկրտչյան Ժորա (73), հայ հոկեյիստ, մականախաղի մարզիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր մարզիչ[9]։
մարտի 22 խմբագրել
.JPG)
- Պոպով Ալեկ (58), բուլղար գրող, սցենարիստ, Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից-անդամ[10]։
մարտի 21 խմբագրել
- Աղաջանով Միխայիլ (84), հայ բժիշկ-կենսաքիմիկոս, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1979), պրոֆեսոր (1984), Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի Կենսաքիմիայի ամբիոնի վարիչ, Եվրոպական ակադեմիայի բնական գիտությունների լիիրավ անդամ (ակադեմիկոս), Ռուսաստանի բնական գիտությունների ակադեմիայի լիիրավ անդամ, Հայաստանի գիտության վաստակավոր գործիչ (2010), «Neurochemical journal» և «Нейрохимия» հանդեսների գլխավոր խմբագիր[11]։
մարտի 19 խմբագրել
- Ուոլշ Մայքլ Էմմեթ (88), ամերիկացի դերասան[12]։
մարտի 18 խմբագրել
- Ստաֆորդ Թոմաս (93), ամերիկացի տիեզերագնաց-օդաչու, ռազմաօդային ուժերի բրիգադային գեներալ, «Ապոլլոն 10» առաքելության մասնակից[13]։
մարտի 16 խմբագրել
- Սեյդլեր Դևիդ (86), բրիտանա-ամերիկյան սցենարիստ, «Օսկար» և «BAFTA» մրցանակների դափնեկիր (2011)[14]։
մարտի 15 խմբագրել
- Շիրվինդտ Ալեքսանդր (89), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի դերասան, սցենարիստ և ձայնային դերասան, ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1989), Մոսկվայի սատիրայի թատրոնի թատերական ռեժիսոր (2000-2021) և ղեկավար (2021-2024)[15]։
մարտի 14 խմբագրել
- Ճղոնիա Լամարա (93), խորհրդային վրացի օպերային և կամերային երգչուհի (քնարական-կոլորատուրային սոպրանո), մանկավարժ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1976)[16]։
մարտի 12 խմբագրել
- Խմելնիցկի Անատոլի (87), խորհրդային և ռուս դիվանագետ, ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Մալազիայում (1988-1992) և Ֆիլիպիններում (1996-2002)[17]։
մարտի 11 խմբագրել
- Մելիք-Սարգսյան Գրիգոր (72), գրող, իրավաբան, Հայաստանի գրողների միության անդամ (2003), Ռուսաստանի Դաշնության բնական գիտությունների ակադեմիայի և Բնության ու հասարակության մասին միջազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս, Հայաստանի ազնվականների միության անդամ (1985)[18]։
մարտի 10 խմբագրել
- Մորգունովա Սվետլանա (84), խորհրդային և ռուսական ռադիո և հեռուստահաղորդավարուհի, ԽՍՀՄ կենտրոնական հեռուստատեսության հաղորդավարուհի (1961-1991), ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստուհի (1978), Ռուսաստանի Դաշնության ժողովրդական արտիստ (2000), «Բարեկամության» շքանաշանակիր (2011)[19]։
- Ադլոն Պերսի (88), գերմանացի ռեժիսոր, սցենարիստ և պրոդյուսեր[20]։
մարտի 9 խմբագրել
- Խարասով Մուխամետ (75), խորհդային և ռուսական բաշկիր ֆիզիկոս, Բաշկորտոստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից-անդամ (2002), ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1995), պրոֆեսոր (1996), Բաշկորտոստանի պետական համալսարանի ռեկտոր (2000-2010), Ռուսաստանի Դաշնության գիտության վաստակավոր գործիչ (2008), Բաշկորտոստանի գիտության վաստակավոր գործիչ (1997)[21]։
մարտի 8 խմբագրել
.jpg)
- Կրյոմեր Հերբերտ (95), գերմանացի ֆիզիկոս, ԱՄՆ ճարտարագիտական ազգային ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (1997), ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (2003), Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափներկիր (2000)[22]։
մարտի 7 խմբագրել
- Սամարաս Լուկաս (87), հունական ծագմամբ ամերիկացի նկարիչ, քանդակագործ-պոստմոդեռնստ, աբսուրդիստական քանդակիներից մինչև վիդեոարտ ժանրերում նեո-դադաիստական աշխատանքների հեղինակ[23]։
մարտի 6 խմբագրել
.jpg)
- Տումինաս Ռիմաս (72), խորհրդային և լիտվական թատերական ռեժիսոր, Վախթանգովի թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար (2007-2022)[24]։
մարտի 1 խմբագրել
.jpg)
- Էպֆել Այռիս (102), ամերիկացի հայտնի գործարար, ինտերիեր ձևավորող, նորաձևության պատկերակ[25]։
- Տորիյամա Ակիրա (68), ճապոնացի մանգա նկարիչ[26]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Louis Gossett Jr., 1st Black man to win supporting actor Oscar, dies at 87». apnews.com. 2024 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 31-ին.
- ↑ «Chance Perdomo, 'Sabrina' and 'Gen V' Actor, Dies at 27 in Motorcycle Accident». thewrap.com. 2024 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ «Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib». 1news.az. 2024 թ․ մարտի 28. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «Скончался экс-министр нацбезопасности Намик Аббасов». haqqin.az. 2024 թ․ մարտի 27. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «Joseph Lieberman, senator and vice-presidential nominee, dies at 82». washingtonpost.com. 2024 թ․ մարտի 27. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «Daniel Kahneman, Nobel laureate who upended economics, dies at 90». washingtonpost.com. 2024 թ․ մարտի 27. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «Помер фізик-теоретик і Герой України Ігор Юхновський». suspilne.media. 2024 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 31-ին.
- ↑ «Скульптор Ричард Серра скончался на 86-м году жизни». russian.rt.com. 2024 թ․ մարտի 27. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 29-ին.
- ↑ «ՄԱՀԱՑԵԼ Է ԺՈՐԱ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ». hraparak.am. 2024 թ․ մարտի 24. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 27-ին.
- ↑ «Leading contemporary author Alek Popov has died». bnr.bg. 2024 թ․ մարտի 22. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 22-ին.
- ↑ «Մահացել է պրոֆեսոր Միխայիլ Աղաջանովը». med.news.am. 2024 թ․ մարտի 21. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 22-ին.
- ↑ «M. Emmet Walsh, 'Blade Runner' and 'Blood Simple' Actor, Dies at 88». variety.com. 2024 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 22-ին.
- ↑ «Thomas Stafford, astronaut who led Apollo-Soyuz mission, dies at 93». collectspace.com. 2024 թ․ մարտի 18. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 19-ին.
- ↑ «David Seidler Dies: Academy Award-Winning Writer For 'The King's Speech' Was 86». deadline.com. 2024 թ․ մարտի 17. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 19-ին.
- ↑ «Умер Александр Ширвиндт». lenta.ru. 2024 թ․ մարտի 15. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 19-ին.
- ↑ «Умерла народная артистка СССР Ламара Чкония». tass.ru. 2024 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 16-ին.
- ↑ «О кончине А.И.Хмельницкого». mid.ru. 2024 թ․ մարտի 14. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 16-ին.
- ↑ «Մահացել է Գրիշա Մելիք-Սարգսյանը». iravaban.net. 2024 թ․ մարտի 11. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 13-ին.
- ↑ «Умерла диктор советского телевидения Светлана Моргунова». ntv.ru (ռուսերեն). 2024 թ․ մարտի 10. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 22-ին.
- ↑ «FIlmemacher Percy Adlon stirbt mit 88 Jahren». br.de (գերմաներեն). 2024 թ․ մարտի 11. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 13-ին.
- ↑ «В Уфе скончался ученый, бывший ректор БашГУ Мухамет Харрасов». bashinform.ru (ռուսերեն). 2024 թ․ մարտի 9. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 10-ին.
- ↑ «Nobel Laureate Herb Kroemer, 1928-2024». engineering.ucsb.edu (անգլերեն). 2024 թ․ մարտի 12. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 13-ին.
- ↑ «Lucas Samaras, Artist Whose Unclassifiable Works Evoked Strange Psychologies, Dies at 87». artnews.com (անգլերեն). 2024 թ․ մարտի 7. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «Mirė Lietuvos teatro režisierius Rimas Tuminas». lrt.lt (լիտվերեն). 2024 թ․ մարտի 6. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ «Iris Apfel, Eye-Catcher With a Kaleidoscopic Wardrobe, Dies at 102». nytimes.com (անգլերեն). 2024 թ․ մարտի 1. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 3-ին.
- ↑ «Akira Toriyama, creator of Dragon Ball manga series, dies aged 68». theguardian.com (անգլերեն). 2024 թ․ մարտի 8. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 9-ին.